1. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
Σελ.
36
http://xtsat.blogspot.gr/
I. ΠΑΓΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ
ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ Μ. ΑΣΙΑ
3. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ΄ ΚΑΙ Η
ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ
α. Έναρξη της Νέας Εποχής.

2. Στα χρόνια της βασιλείας του Μιχαήλ Γ΄(842-
867 – δυναστεία του Αμορίου) άρχισε η
ανάπτυξη της δύναμης του Βυζαντίου.
Η οριστική αναστήλωση
των εικόνων το 843
επέτρεψε στη βυζαντινή
κυβέρνηση τα
παρακάτω:
1.Να βελτιώσει την
άμυνα κατά των
Αράβων,
2. Να ασχοληθεί με
τα έργα του
πολιτισμού.
Για μία δεκαετία ο ικανότατος
καίσαρ Βάρδας (855-866),
θείος του νεαρού Μιχαήλ Γ΄
διεύθυνε τις κρατικές
υποθέσεις με επιτυχία τόσο
στην εσωτερική και
εξωτερική πολιτική όσο και
στον τομέα των Γραμμάτων.

3. Με τη διακυβέρνηση της Μακεδονικής δυναστείας (867-1025)
Η δύναμη του Βυζαντίου θα φτάσει στο αποκορύφωμά της

4. Βάρδας: Αδελφός της αυτοκράτειρας Θεοδώρας, βοήθησε το γιο της Μιχαήλ Γ΄ στην
εκθρόνισή της . Στις 26 Απριλίου του 862 στέφθηκε καίσαρας από τον Μιχαήλ.
Θεωρείται εξαίρετος διαχειριστής των κρατικών υποθέσεων κατά τη διάρκεια της
αυτοκρατορίας του Μιχαήλ, συμβάλλοντας στην εκλογή του Πατριάρχη Φώτιου Α΄ και
στην αποστολή του Μεθόδιου στη Μεγάλη Μοραβία. Οργάνωσε τη σχολή της
Μαγναύρας, η οποία αποτέλεσε σταθμό για τη βυζαντινή εκπαίδευση. Δολοφονήθηκε
από τον Βασίλειο Α' κατά την περίοδο εκστρατείας στη Μικρά Ασία.
Η δολοφονία του Βάρδα ενώπιον του Μιχαήλ. Σύνοψις Ιστοριών Ιωάννη Σκυλίτση, Κώδικας Μαδρίτης

5. Ο Μιχαήλ Γ΄ ο Μέθυσος (839 - 867) ήταν Αυτοκράτορας του Βυζαντίου (842-867). Γιος και
διάδοχος του Θεόφιλου, ανήλθε στο θρόνο σε ηλικία τριών ετών υπό την εποπτεία της μητέρας
του Θεοδώρας και τη συμπαράσταση του αδελφού της Βάρδα. Η συμβασιλεία του Μιχαήλ με την
μητέρα του έληξε το 856. Επιδιδόμενος με τους φίλους του σε διασκεδάσεις, χλεύαζε τακτικά και
δημόσια τα δόγματα και τους τύπους της Εκκλησίας, γι' αυτό και το προσωνύμιο «Μέθυσος».
Πάντως η ηρεμία που επικράτησε στην Αυτοκρατορία μετά τη λήξη της εικονομαχικής κρίσης,
πρέπει να συγκαταλεχθεί στα θετικά σημεία της πολιτικής του. Μετά τη δολοφονία του Βάρδα το
866 ο Μιχαήλ Γ΄ προσέλαβε ως συμβασιλέα τον Βασίλειο. Τελικά ο ίδιος ο Βασίλειος τον
δολοφόνησε το 867 και κατέλαβε το θρόνο ως αυτοκράτορας Βασίλειος Α΄ ο Μακεδόνας,
ιδρύοντας έτσι την Μακεδονική Δυναστεία.
Ο Μιχαήλ Γ΄ως αρματοδρόμος στα ανάκτορα του Αγίου Μάμαντα.
Σύνοψις Ιστοριών Ιωάννου Σκυλίτση, Κώδικας Μαδρίτης Βασίλειος Α΄ έφιππος (Χρονικόν Ι. Σκυλίτση)

6. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
Σελ.
36
http://xtsat.blogspot.gr/
I. ΠΑΓΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ
ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ Μ. ΑΣΙΑ
3. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ΄ ΚΑΙ Η
ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ
β. Ίδρυση της σχολής της Μαγναύρας.

7. Τι γνωρίζετε για
την ίδρυση και τις
δραστηριότητες της
σχολής της
Μαγναύρας;

8. ο Λέων Φιλόσοφος ή Μαθηματικός -διάσημος επιστήμονας της εποχής του -
ανέλαβε τη διεύθυνση της σχολής.
Επειδή είχε μεγάλη φήμη προσκλήθηκε, όπως
λέγεται, από το χαλίφη Μαμούν να διδάξει στη
Βαγδάτη (περί το 830). Μη αποδοχή της
πρόσκλησης.
Το πανεπιστήμιο περιλάμβανε τις σχολές:
Φιλοσοφίας
Γεωμετρίας
Αστρονομίας
Γραμματικής
Η ίδρυση της ανώτερης σχολής της Μαγναύρας, με πρωτοβουλία του Βάρδα,
αποτελεί σταθμό στην ιστορία της βυζαντινής εκπαίδευσης.
Στην εικόνα, ο Λέων μαζί με το χαλίφη Αλ
Μαμούν. Μικρογραφία από το Χρονικό του Ιωάννη
Σκυλίτζη, τέλη 12ου-αρχές 13ου αιώνα.
Madrid, Biblioteca Nacional, fol. 75.
© Biblioteca Nacional, Madrid

9. Σελ.
36
Η Σχολή της Μαγναύρας ( magna aula = αίθουσα τελετών του Μεγάλου Παλατίου)
Ποια μαθήματα
διδάσκονταν
στη Σχολή της
Μαγναύρας;
Ποιος τη
διηύθυνε;
Με ποιους
τρόπους ο
καίσαρ Βάρδας
συνέβαλε στην
πρόοδο των
επιστημών;
Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ’ με δασκάλους και φοιτητές του Πανεπιστημίου
(Μικρογραφία, Ρώμη, Βιβλιοθήκη Βατικανού) .

10. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
Σελ.
36
http://xtsat.blogspot.gr/
I. ΠΑΓΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ
ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ Μ. ΑΣΙΑ
3. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ΄ ΚΑΙ Η
ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ
γ. Ενδιαφέρον για τους κλασικούς.

11. Ποια στοιχεία
αποδεικνύουν το
ενδιαφέρον για τους
αρχαίους κλασικούς κατά
τον 9ο αι. μ.Χ.; Τι
γνωρίζετε για το έργο
του πατριάρχη Φωτίου;

12. Ενδιαφέρον για τους κλασικούς
Οι λόγιοι συλλέγουν, μελετούν, αντιγράφουν χειρόγραφα αρχαίας γραμματείας
Μυριόβιβλος: περιλήψεις +κριτικές αναλύσεις 279 συγγραμμάτων της
κλασικής αρχαιότητας και της πρώιμης βυζαντινής περιόδου. Η Μυριόβιβλος είναι μία
λογοτεχνική εγκυκλοπαίδεια που περιέχει συνόψεις και σχολιασμούς των βιβλίων που ο Φώτιος είχε διαβάσει.
Λεξικό
Ομιλίες
Θεολογικά έργα
Εκχριστιανισμός
των ΣλάβωνΦΩΤΙΟΣ

13. Σελ.
36
1.Ποια ήταν
η κοινωνική
καταγωγή
του Φώτιου;
2.Ποιες
γνώσεις
διέθετε;
3.Πώς
αποδεικνύεται
η αγάπη του
για τη γνώση;
4.Ποιες αρετές-
προϋποθέσεις
εξασφάλιζαν
κοινωνική
ανάδειξη στο
Βυζάντιο, κατά
τον 9ο αι.;

14. Μυριόβιβλος: περιλήψεις +κριτικές αναλύσεις 281 συγγραμμάτων της θύραθεν
και εκκλησιαστικής γραμματείας
Ο Φώτιος, διδάσκαλος της Σχολής της Μαγναύρας, με τους μαθητές του.

15. Σελ.
37
Να περιγράψεις τις λεπτομέρειες της εικόνας με την
παράσταση του βυζαντινού λόγιου –αντιγραφέα και να
συγκρίνεις τα τεχνικά μέσα που διέθετε με αυτά
που διαθέτει ένας σύγχρονος λόγιος και συγγραφέας.

16. Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
http://xtsat.blogspot.gr/
I. ΠΑΓΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ
ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ Μ. ΑΣΙΑ
3. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ΄ ΚΑΙ Η
ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ
δ. Αραβικοί πόλεμοι και επική ποίηση.
Σελ.
36-37

17. Πώς επηρέασαν οι
σχέσεις Βυζαντινών –
Αράβων την ανάπτυξη
της λογοτεχνίας; (ή Τι
γνωρίζετε για τους
ακρίτες και τα ακριτικά
τραγούδια;)

18. δ. Αραβικοί πόλεμοι και επική ποίηση.
Πολεμικά
γεγονότα
Ως τα μέσα του 9ου αι:
Βυζάντιο ( άμυνα)
απέναντι στους Άραβες
838: Άλωση Αμορίου
από Άραβες, του
ισχυρότερου φρουρίου
Μ. Ασίας
Θεόφιλος (829-842):
κινητοποίηση
χριστιανών Ανατολής
και Δύσης κατά Αράβων
Η Βυζαντινή
αντεπίθεση
859: Βυζαντινός
στρατός περνά Ευφράτη
(εποχή Μιχαήλ Γ΄842-867)
863: Νίκη Βυζαντινών
εναντίον εμίρη
Μελιτηνής

19. Αμόριο
Μελιτηνή

20. Βυζαντινοί εναντίον Αράβων στο Αμόριο της Φρυγίας.
Το Αμόριο συνέδεε την Κων/λη με τα ανατολικά σύνορα και το
Χαλιφάτο και ήταν κλειδί στην άμυνα
7ος αι.: έδρα στρατηγείου «Ανατολικών», πρωτεύουσα «Ανατολικού
θέματος»
Αναπαράσταση του Βυζαντινού Αμορίου με βάση τις ανασκαφές
Έτσι είδαν την Άλωση της πόλης οι Βυζαντινοί μικρογράφοι

21. Οι αραβικοί πόλεμοι προμήθευσαν υλικό για διαμόρφωση επικής ποίησης
Παράλληλη ανάπτυξη με λόγια Γραμματεία
Δημώδης ή λαϊκότροπη λογοτεχνία
Αρέθας,επίσκοπος Καισαρείας (μέσα 9ου-μέσα 10ου αι):σχετική πληροφόρηση
Ακριτικά τραγούδια : άσματα που συνέθεσαν ανώνυμοι τραγουδοποιοί
-εξυμνούν αγώνες ακριτών (
στρατιωτών που προστάτευαν
ανατολικά σύνορα = άκραι)
-Το έπος του Διγενή Ακρίτα
-Το έπος του Αρμούρη
( Αμόριο Φρυγίας;)
Λαγούτο και τύμπανα
συνοδεύουν τον τραγουδιστή.
Τοιχογραφία του 17ου αι.
Σέρρες. Μονή Τιμίου Σταυρού

23. Τι ήταν οι
«αγύρτες» που
αναφέρει ο
Αρέθας;
Ποια η σχέση τους
με τα ακριτικά
τραγούδια;
Σελ.
37
Ο Διγενής Ακρίταςέργο του Δ.Σκουρτέλη

24. Ο Διγενής Ακρίτας
(ξυλογραφία του Σπύρου Βασιλείου)

25. Το άσμα του Αρμούρη, ένα
σύντομο έπος, αφηγείται
τις προσπάθειες του
ανήλικου γιου ενός
βυζαντινού πολεμιστή να
σώσει τον πατέρα του από
την αραβική αιχμαλωσία.
Το Αρμουρόπουλον, έργο του Δ.Σκουρτέλη

26. Ακρίτας.
Έργο του Δ.
Σκουρτέλη.
Ποιες πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των ακριτών και τις σχέσεις τους με
τους Άραβες μας δίνει το τραγούδι του Αρμούρη;
Σελ.
37

27. Ο θάνατος του Διγενή με το
Χάρο στα μαρμαρένια αλώνιαhttp://dimitris-a-skourtelis.blogspot.gr/2011/05/1959.html

28. Για ποιους λόγους
θεωρείται η
βασιλεία του
Μιχαήλ Γ΄ η αρχή
μιας Νέας Εποχής;

29. 1.Ιδρύθηκε η
ανώτερη Σχολή
της Μαγναύρας,
όπου
αναπτύχθηκε
έντονη
πνευματική
δραστηριότητα.
2.Οι λόγιοι
άρχισαν να
αναζητούν, να
συλλέγουν, να
μελετούν και να
αντιγράφουν
χειρόγραφα με
έργα της
αρχαίας
γραμματείας.
3.Γράφτηκαν
σπουδαία έργα,
όπως η
«Μυριόβιβλος»
του Φωτίου.
4.Βελτιώθηκε η
άμυνα στα
ανατολικά σύνορα
της
αυτοκρατορίας με
την τοποθέτηση
των ακριτών σε
αυτά.
5.Άρχισε η
αντεπίθεση του
βυζαντινού
στρατού κατά
των Αράβων.
6.Άρχισε να
αναπτύσσεται η
Νεοελληνική
Λογοτεχνία
(δημώδης και
λόγια).
Χαρακτηριστικά
δείγματα της
δημώδους
λογοτεχνίας είναι
τα ακριτικά
τραγούδια.
Για ποιους λόγους θεωρείται η βασιλεία του Μιχαήλ Γ΄ η αρχή μιας Νέας Εποχής; (9ος αι.)

30. 842 - 867 867 -1025
Μακεδονική Δυναστεία
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΠΟΚΟΡΥΦΩΜΑ ΔΥΝΑΜΗΣ – ΑΚΜΗ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
Μιχαήλ Γ΄θεόφιλος
829 - 842
1025
Θάνατος
Βασιλείου Β΄
867
Ο Βασίλειος Α΄
δολοφόνησε Μιχαήλ Γ΄
843
Αναστήλωση
εικόνων
838
Άλωση Αμορίου
863
Ήττα εμίρη Μελιτηνής
Μαγναύρα
Αναβίωση Αρχαίων Γραμμάτων
Ακριτικά τραγούδια