Παρουσίσση των ενοτήτων 1 και 2 του 4ου κεφαλαίου Ιστορίας Β' Λυκείου

1. ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑ
Περίοδος της Λατινικής Αυτοκρατορίας της
Κωνσταντινούπολης (1204-1261)
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 1

2. ΤΑΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 2

3. ΔΙΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ
Οι Σταυροφόροι συνυπογράφουν τη συμφωνία της
διανομής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
(Διανομή της Ρωμανίας) στα τέλη Μαρτίου 1204
και μοιράζουν τα εδάφη μεταξύ τους.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 3

4. ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑΣ ή ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑΣ
• Η μακρά περίοδος της κυριαρχίας των Φράγκων στον
ελλαδικό χώρο που αρχίζει με την άλωση της
Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους ονομάζεται
Φραγκοκρατία και διαρκεί σε ορισμένες περιοχές μέχρι
το 17ο αιώνα.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 4

5. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 5
Μπορείτε να εντοπίσετε στο χάρτη τα λατινικά κράτη; Θα σας
βοηθήσουν οι χαρακτηρισμοί των κρατών.

6. ΛατινικήΑυτοκρατορία της
Κωνσταντινούπολης
ΟκόμηςΒαλδουίνοςτηςΦλάνδραςπήρε
τηναυτοκρατορίατηςΚωνσταντινούπολης
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 6

7. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 7
Πιστεύετε ότι η εξουσία των Φράγκων ήταν ισχυρή; Γιατί;

8. Χαρακτηριστικά των Λατινικών κρατών
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 8
• Η εξουσία των Φράγκων Σταυροφόρων ήταν συγκριτικά
πολύ αδύναμη, καθώς η επικράτειά τους
κατακερματίστηκε σε ένα περίπλοκο σύστημα πολλών
κρατιδίων.
• Ιδρύθηκαν φεουδαρχικά κράτη.
• Διαμορφώθηκαν σχέσεις αλυσιδωτής εξάρτησης.

9. ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΕΔΑΦΩΝΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
• Ο αυτοκράτορας της Νικαίας Μιχαήλ Παλαιολόγος κατόρθωσε, χάρη
στη νίκη του επί των Φράγκων στη μάχη της Πελαγονίας (1259) να
αποσπάσει από το Πριγκηπάτο της Αχαΐας τα κάστρα Μυστράς,
Μάνη, Γεράκι και Μονεμβασία
• Τα κάστρα αποτέλεσαν τον πυρήνα του ελληνικού κρατιδίου που είναι
γνωστό με το όνομα Δεσποτάτο του Μορέως.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 9
Φράγκοι - Ρωμαίοι. Χρονικό Σκυλίτζη, fol. 107v (cf. fig. 123).
(THURN 174-175. 52-58). Μαδρίτη, Biblioteca Nacional.

10. Ο δεσπότης του Μορέως Θεόδωρος Α' Παλαιολόγος (1382-
1406) πέτυχε να ενισχύσει σε σημαντικό βαθμό τη βυζαντινή
εξουσία, μαχόμενος κατά της τοπικής αριστοκρατίας και των
λατινικών κρατιδίων.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 10
Μέχρι το 1432
οι περισσότερες
λατινικές
κτήσεις της
Πελοποννήσου
είχαν
επανακτηθεί
από τους
Έλληνες.

11. Πρωτεύουσα του
δεσποτάτου ήταν ο
Μυστράς. Η πόλη,
που έχει σήμερα
εγκαταλειφθεί,
αποτελεί με τα
παλάτια, τα
αρχοντικά και τις
εκκλησίες της
ζωντανή μαρτυρία
για το μεγαλείο του
πολιτισμού και της
τέχνης του
δεσποτάτου.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 11

12. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 12
Η καστροπολιτεία του Μυστρά

13. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 13
Η καστροπολιτεία του Μυστρά

14. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 14
Η καστροπολιτεία του Μυστρά

15. ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΦΡΑΓΚΟΙ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 15

16. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 16
Η φραγκική καταπίεση στη Στερεά Ελλάδα
Στα Σάλωνα (Άμφισσα) ζούσε ένας φράγκος αυθέντης, με το
παρωνύμι Κόντος, πολύ κακός άνθρωπος, κλέφτης, άρπαγας
και κακότροπος. Και ξεγύμνωνε και έδερνε και βασάνιζε με
αγγαρείες (υποχρεωτικές υπηρεσίες) και ταλαιπωρίες τους
Σαλωνίτες. Τελευταία μαθαίνοντας πως ο δεσπότης
(επίσκοπος) Σαλώνων Σεραφείμ είχε πολλά πλούτη και μια
ωραιότατη ανεψιά, αποφάσισε να πάρει την κόρη στο παλάτι
του, αρπάζοντας και τα πλούτη του Σεραφείμ. Ο δεσπότης
μαθαίνοντας το άρπαγμα της ανεψιάς του, σήκωσε με λόγους
τους Σαλωνίτες εναντίον του τυράννου και έγραψε στους
Τούρκους να έρθουν να τους παραδώσουν τα Σάλονα
λέγοντας καλύτερα να δουλεύουμε Τούρκους παρά Φράγκους.
Το Χρονικό του Γαλαξειδίου, Ευθύμιου Πενταγιώτη
ιερομόναχου, Αθήνα 1996 (γλωσσική προσαρμογή), 211-212.

17. • Η σχετική ομοιότητα του θεσμού της βυζαντινής πρόνοιας
με το δυτικό φέουδο διευκόλυνε την επιβολή της λατινικής
κυριαρχίας.
• Οι προνοιάριοι
• διέθεταν υπολογίσιμη δύναμη
• μπορούσαν να αντιτάξουν αντίσταση στους κατακτητές
• παραιτούνταν οι περισσότεροι από αυτή και υποτάσσονταν, όταν
εξασφάλιζαν την κατοχή των κτημάτων τους.
• Ο πληθυσμός αντιστάθηκε στους Λατίνους κυρίους του σε
αρκετές περιπτώσεις, κυρίως εξαιτίας των δογματικών
διαφορών.
• Πολλοί ευγενείς κατέφυγαν σε ελεύθερες περιοχές, όπου,
με τη συνδρομή των ντόπιων, οργάνωσαν νέα κράτη.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 17

18. ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 18

19. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 19
Μπορείτε να εντοπίσετε στο χάρτη τα ελληνικά κράτη; Θα σας
βοηθήσουν οι χαρακτηρισμοί των κρατών.

20. Αυτοκρατορία τηςΤραπεζούντας
Ιδρύθηκεαπό τους ΜεγάλουςΚομνηνούς.
Εκτεινότανστις ΝΑ ακτέςτου Ευξείνου Πόντου.
Μετά την κατάληψηεδαφών από τουςΤούρκους
η αυτοκρατορίααπομονώθηκε.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 20

21. Η αυτοκρατορία της Νίκαιας
• Ο Θεόδωρος Λάσκαρης
συσπείρωσε όλες τις πιστές δυνάμεις
στο κράτος των Βυζαντινών.
• Το κράτος της Νίκαιας εδραιώνεται
μετά την ήττα των Λατίνων το 1205
από τους Βούλγαρους.
• Το 1208 ο Θεόδωρος στέφθηκε
αυτοκράτορας και βασιλιάς των
Ρωμαίων.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 21

22. Η αυτοκρατορία της Νίκαιας
Ο διάδοχος του Θεόδωρου
Ιωάννης Βατάτζης
κατόρθωσε
• να επεκτείνει σημαντικά την
επικράτειά του και
• να ανυψώσει τη μικρή
αυτοκρατορία σε σημαντική
δύναμη.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 22

23. ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΒΑΤΑΤΖΗ
1. Προσπάθησε να πατάξει τις καταχρήσεις στη
διοίκηση.
2. Ίδρυσε πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα.
3. Δημιούργησε στρατιωτικά κτήματα
εξασφαλίζοντας ένα αποτελεσματικό σύστημα
άμυνας των ανατολικών συνόρων του.
4. Απέδωσε ιδιαίτερη σημασία στην ανόρθωση
της αγροτικής οικονομίας.
• Στόχος της οικονομικής πολιτικής του ήταν η αυτάρκεια
• Απαγόρευσε την εισαγωγή ειδών πολυτελείας από
τις ιταλικές πόλεις.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 23

24. Ο Ιωάννης Βατάτζης κατέστησε το κράτος του μία διεθνώς
υπολογίσιμη δύναμη.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 24
Όταν πέθανε
• οι κτήσεις στη Μ. Ασία ήταν απόλυτα ασφαλείς
• μεγάλο τμήμα των Βαλκανίων ήταν υπό την εξουσία του
• η Ήπειρος και η εξαθλιωμένη Βουλγαρία δεν
αποτελούσαν πια σοβαρό κίνδυνο
• η Λατινική Αυτοκρατορία βρισκόταν σε αξιοθρήνητη
κατάσταση

25. Ο ΜΙΧΑΗΛ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
• Η ανάληψη της αντιβασιλείας στο πλευρό του
Ιωάννη Δ’ Λάσκαρη άνοιξε στον Μιχαήλ το δρόμο
προς την εξουσία.
• Είχε το κύρος άριστου στρατηγού και ήταν ιδιαίτερα
δημοφιλής στο στρατό.
• Προερχόταν από μιαν από τις επιφανέστερες οικογένειες
και η καταγωγή της συζύγου του Θεοδώρας από τον
αυτοκράτορα Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη έπαιξε επίσης ρόλο.
• Ήταν η πλέον εξέχουσα προσωπικότητα στην Αυτοκρατορία.
• Τον Σεπτέμβριο του 1258 αναγορεύθηκε Μέγας Δουξ.
• Στις 13 Νοεμβρίου 1258 δεσπότης
• Την 1η Ιανουαρίου 1259 ανακηρύχθηκε
συναυτοκράτορας του νεαρού Ιωάννη Δ΄.
Ανέλαβε τα ηνία της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας, η οποία
βρισκόταν εκείνη τη στιγμή σε πολύ δύσκολη θέση,
αντιμέτωπη με οξύτατες εξωτερικές απειλές.
Πηγή: http://constantinople.ehw.gr/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaId=5392
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 25

26. ΣΥΜΦΩΝΙΑΜΕ ΓΕΝΟΥΑΤΕΣ
• Το 1261 ο Μιχαήλ σύναψε με τους Γενουάτες συνθήκη,
• ανέλαβαν να προσφέρουν στον Μιχαήλ πολεμική βοήθεια κατά
της Βενετίας με αντάλλαγμα τελωνειακές και φορολογικές
απαλλαγές, λιμάνια και εμπορικές περιοχές της Αυτοκρατορίας.
• Με τα προνόμια αυτά θεμελιώθηκε η δύναμη της
Γένουας στην Ανατολή.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 26

27. ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ
• Στις 25 Ιουλίου του 1261 η
Κωνσταντινούπολη έπεσε σαν
ώριμος καρπός στα χέρια του
στρατηγού της Νίκαιας Αλέξιου
Στρατηγόπουλου όταν αιφνίδια
μπήκε με μικρή στρατιωτική δύναμη
στην αφύλακτη πρωτεύουσα.
• Ο Μιχαήλ Παλαιολόγος στέφθηκε
τότε (Σεπτέμβριος 1261) για δεύτερη
φορά αυτοκράτορας ως Μιχαήλ Η'.
• Η στέψη αυτή έγινε στο ναό της
Αγίας Σοφίας και συμβόλιζε την
αναγέννηση της Αυτοκρατορίας στις
ακτές του Βοσπόρου.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 27

28. ΝΕΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
• Εγκυμονούν νέοι κίνδυνοι και δυσκολίες για την
αυτοκρατορία.
• Απαιτούνται περισσότερες δυνάμεις και μέσα
• από αυτά που διέθετε εκείνη τη στιγμή η «επαρχιακή» αυτοκρατορία
της Νίκαιας.
• Καιροφυλακτούν πολλοί εχθροί και αναμένεται μια
επίθεση από τη Δύση
• από τις δυνάμεις που ήθελαν την ανανέωση της Λατινικής
Αυτοκρατορίας.
• Ο Μιχαήλ Η΄ επιστράτευσε τη διπλωματία και αποδείχτηκε
δαιμόνιος και αξιοθαύμαστα αποτελεσματικός.
Πηγή: http://constantinople.ehw.gr/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaId=5392
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 28

29. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 29
Το Βυζάντιο επί Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου ( 1261-1282)

30. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 30
Το Βυζάντιο στα μέσα του 14ου αιώνα.

31. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 31
Οι κατακτήσεις των Οθωμανών από τα μέσα τον 14ου μέχρι τα μέσα τον 15ου αι.