1. Επανάληψη 5ο Κεφαλαίου Φυσικής β’ γυμνασίου
1. Η ενέργεια εμφανίζεται με διάφορες μορφές, μετατρέπεται από μία μορφή σε
άλλη, αλλά κατά τις μετατροπές της η συνολική ενέργεια διατηρείται.
2. Με την έννοια του έργου περιγράφουμε τη μεταφορά ενέργειας από ένα σώμα σ’
ένα άλλο ή τη μετατροπή της ενέργειας από μία μορφή σε μία άλλη όταν δρα μια
δύναμη σ’ ένα σώμα.
3. Το έργο μιας δύναμης εξαρτάται: α) από τη δύναμη
και β) από τη μετατόπιση του σώματος.
4. Μια δύναμη που ασκείται σ’ ένα σώμα μπορεί να παράγει έργο ( W ) πάνω σ’ αυτό
όταν το σώμα μετακινείται. Όταν η δύναμη είναι σταθερή και το σώμα μετακινείται
κατά τη διεύθυνσή της, το έργο ορίζεται ως το γινόμενο της δύναμης επί τη
μετατόπιση του σώματος.
Δηλαδή : Έργο = Δύναμη x Μετατόπιση ή
W=F∙x
5. Το έργο είναι μονόμετρο και παράγωγο μέγεθος.
6. Μονάδα μέτρησης του έργου: 1 Joule = 1 Newton x 1 m ή 1 J = 1N ∙ 1m
7. Έργο 1 Joule παράγει δύναμη 1Ν που ασκείται σε σώμα το οποίο μετατοπίζεται
κατά 1m, κατά τη κατεύθυνση της δύναμης.
8. Το έργο μιας δύναμης είναι θετικό όταν η δύναμη έχει την ίδια κατεύθυνση με τη
μετατόπιση του σώματος.
9. Το έργο μιας δύναμης είναι αρνητικό όταν η δύναμη έχει την αντίθετη κατεύθυνση
από τη μετατόπιση του σώματος.
10. Το έργο μιας δύναμης είναι μηδέν:
α) όταν με την άσκηση της δύναμης αυτής, το σώμα δε μετατοπίζεται.
β) όταν η δύναμη είναι κάθετη στη διεύθυνση της μετατόπισης.
11. Δύναμη παράλληλη με τη μετατόπιση:
α) Ένα σώμα βάρους w πέφτει από ύψος h. Τότε επειδή η δύναμη του βάρους και η
μετατόπιση έχουν την ίδια κατεύθυνση το έργο του βάρους είναι θετικό.
β) Σηκώνουμε ένα σώμα βάρους w, ασκώντας μία δύναμη F, οπότε αυτό κινείται με
σταθερή ταχύτητα σε ύψος h. Το έργο του βάρους είναι αρνητικό αφού η δύναμη
του βάρους και η μετατόπιση έχουν αντίθετη κατεύθυνση δηλαδή
𝑊 𝑤 = −𝑤 ∙ 𝛥𝑥 → 𝑊 𝑤 = −𝑤 ∙ ℎ
Αντίθετα, η δύναμη F και η μετατόπιση έχουν την ίδια κατεύθυνση οπότε το έργο
της F είναι θετικό, δηλαδή 𝑊 𝐹 = +𝐹 ∙ 𝛥𝑥 → 𝑊 𝐹 = +𝐹 ∙ ℎ
Εξουζίδου Δέσποινα, καθηγήτρια Φυσικής
Φροντιστήριο ΜΕΛΛΟΝ
1

2. Επανάληψη 5ο Κεφαλαίου Φυσικής β’ γυμνασίου
12. Βαρυτική δυναμική ενέργεια U ονομάζουμε την ενέργεια που έχει ένα σώμα λόγω
της θέσης του στο πεδίο βαρύτητας.
13. Η βαρυτική δυναμική ενέργεια ενός σώματος είναι ίση με το έργο της δύναμης που
το ανύψωσε. Δηλαδή: U = W = w∙ h→ U = m∙g∙h ( 1 Joule )
14. Η βαρυτική δυναμική ενέργεια αναφέρεται σε μία επιφάνεια από την οποία
μετράμε το ύψος και στην οποία θεωρούμε ότι έχει την τιμή μηδέν.
15. Η βαρυτική δυναμική ενέργεια που έχει ένα σώμα σε κάποιο ύψος είναι
ανεξάρτητη από το δρόμο που ακολούθησε για να βρεθεί σ’ αυτό το ύψος.
16. Εκτός της βαρυτικής δυναμικής ενέργειας υπάρχει και α) η ηλεκτρική δυναμική
ενέργεια εξαιτίας της ηλεκτρικής δύναμης μεταξύ δύο φορτίων και β) η δυναμική
ενέργεια ελαστικής παραμόρφωσης η οποία ισούται με το έργο της δύναμης που
ασκήθηκε στο σώμα για να το παραμορφώσει.
17. Η δυναμική ενέργεια που έχει ένα σώμα μπορεί να μετασχηματιστεί σε άλλη μορφή
ενέργειας ή να μεταφερθεί σε κάποιο άλλο σώμα με άλλη μορφή.
18. Αν σ’ ένα σώμα ασκείται δύναμη, το σώμα έχει δυναμική ενέργεια που εξαρτάται
από το μέγεθος της δύναμης, τη θέση ή την κατάσταση ( παραμόρφωση ) του
σώματος και δεν εξαρτάται από τη διαδρομή ( τροχιά ) που ακολούθησε το σώμα
για να φτάσει σ’ αυτήν τη θέση ή την κατάσταση.
19. Κάθε σώμα το οποίο κινείται έχει μια μορφή ενέργειας η οποία ονομάζεται κινητική
ενέργεια.
20. Η κινητική ενέργεια εξαρτάται από τη μάζα και την ταχύτητα του κινούμενου
σώματος.
21. Κάθε σώμα αποκτά κινητική ενέργεια ( ΕΚ) μέσω του έργου της δύναμης που
παράγεται και το θέτει σε κίνηση από την ηρεμία. Το έργο αυτό ισούται με το
γινόμενο της δύναμης επί τη μετατόπιση του σώματος στο χρονικό διάστημα που
ασκείται η δύναμη: ΕΚ = F· Δx
1
22. Ο τύπος της κινητικής ενέργειας είναι: ΕΚ = 2 ∙ 𝑚 ∙ 𝑢2 ( 1 Joule)
23. Η κινητική ενέργεια ενός σώματος είναι ανάλογη της μάζας του.
24. Η κινητική ενέργεια ενός σώματος είναι ανάλογη του τετραγώνου της ταχύτητάς
του.
25. Το άθροισμα της δυναμικής ( U ) και της κινητικής ενέργειας ( EK ) ενός σώματος ή
συστήματος κάθε χρονική στιγμή ονομάζεται μηχανική ενέργεια του σώματος ή
του συστήματος. ( ΕΜΗΧΑΝΙΚΗ )
ΕΜΗΧΑΝΙΚΗ = U + EK
26. Θεώρημα διατήρησης της μηχανικής ενέργειας:
Όταν σ’ ένα σώμα ή σύστημα επιδρούν μόνο βαρυτικές, ηλεκτρικές ή δυνάμεις
ελαστικής παραμόρφωσης, η μηχανική ενέργεια διατηρείται σταθερή.
27. Εκτός από τη μηχανική ενέργεια υπάρχουν και άλλες μορφές ενέργειας οι οποίες
στα διάφορα φαινόμενα μετατρέπονται από τη μια μορφή σε άλλη.
28. Οι ζωντανοί οργανισμοί ζουν και κινούνται χάρη στη χημική ενέργεια που βρίσκεται
αποθηκευμένη στα μόρια ορισμένων ουσιών π.χ. της γλυκόζης. Τα καύσιμα έχουν
και αυτά αποθηκευμένη χημική ενέργεια, η οποία κατά την καύση τους
μετατρέπεται σε θερμική ενέργεια. Στα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια η χημική
ενέργεια των καυσίμων μετατρέπεται με καύση σε θερμική η οποία στη συνέχεια
Εξουζίδου Δέσποινα, καθηγήτρια Φυσικής
Φροντιστήριο ΜΕΛΛΟΝ
2

3. Επανάληψη 5ο Κεφαλαίου Φυσικής β’ γυμνασίου
με κινητήρες μετατρέπεται σε μηχανική και τελικά η μηχανική με γεννήτριες
μετατρέπεται σε ηλεκτρική. Στους ηλεκτρικούς λαμπτήρες η ηλεκτρική ενέργεια
μετατρέπεται σε φωτεινή.
29. Δύο είναι οι θεμελιώδεις μορφές της ενέργειας: η κινητική και η δυναμική
ενέργεια.
30.
31. Αρχή διατήρησης της ενέργειας:
Η ενέργεια ποτέ δεν παράγεται από το μηδέν και ποτέ δεν εξαφανίζεται. Μπορεί να
μετατρέπεται από τη μία μορφή στην άλλη ή να μεταφέρεται από ένα σώμα σ’ ένα
άλλο.
32. Το φυσικό μέγεθος που συνδέει το παραγόμενο έργο ή την ποσότητα της
παραγόμενης ενέργειας με τον αντίστοιχο χρόνο ονομάζεται ισχύς.
33. Η ισχύς είναι ένα μέγεθος που δείχνει πόσο γρήγορα παράγεται κάποιο έργο ή
μετασχηματίζεται κάποια μορφή ενέργειας.
34. Ως ισχύς ορίζεται το πηλίκο του έργου ( W ) που παράγεται ή της ενέργειας ( Ε ) που
μετασχηματίζεται δια του αντίστοιχου χρονικού διαστήματος.
𝛪𝜎𝜒ύ𝜍 =
Έ𝜌𝛾𝜊
𝜒𝜌𝜊𝜈𝜄𝜅ό 𝛿𝜄ά𝜎𝜏𝜂𝜇𝛼
=
𝜋𝜊𝜎ό𝜏𝜂𝜏𝛼 𝜀𝜈έ𝜌𝛾𝜀𝜄𝛼𝜍 𝜋𝜊𝜐 𝜇𝜀𝜏𝛼𝜎𝜒𝜂𝜇𝛼𝜏ί𝜁𝜀𝜏𝛼𝜄
𝜒𝜌𝜊𝜈𝜄𝜅ό 𝛿𝜄ά𝜎𝜏𝜂𝜇𝛼
𝑃=
𝑊
𝐸
=
𝑡
𝑡
Εξουζίδου Δέσποινα, καθηγήτρια Φυσικής
Φροντιστήριο ΜΕΛΛΟΝ
3

4. Επανάληψη 5ο Κεφαλαίου Φυσικής β’ γυμνασίου
35. Η ισχύς μιας συσκευής ή μηχανής είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο περισσότερο έργο
παράγει ή περισσότερη ενέργεια μετασχηματίζει σε ορισμένο χρονικό διάστημα.
36. Η ισχύς είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο μικρότερο χρονικό διάστημα απαιτείται για να
παραχθεί ορισμένη ποσότητα έργου ή να μετασχηματιστεί ορισμένη ποσότητα
ενέργειας.
37. Το σώμα κινείται με σταθερή ταχύτητα u ενώ δέχεται μία σταθερή δύναμη F κατά
τη διεύθυνση της κίνησης. Σε χρόνο Δt το σώμα μετατοπίζεται κατά Δx,
με Δx = u· Δt και το έργο που παράγεται από τη δύναμη F είναι W = F· Δx
Τότε, για την ισχύ που προσφέρεται στο σώμα προκύπτει
𝑊
𝐹 ∙ 𝛥𝑥
𝐹 ∙ 𝑢 ∙ 𝛥𝑡
𝑃=
=
=
→ 𝑃= 𝐹∙ 𝑢
𝛥𝑡
𝛥𝑡
𝛥𝑡
Δηλαδή, η ισχύς που προσφέρεται από μια δύναμη σ’ ένα σώμα που κινείται με
ταχύτητα u είναι ανάλογη του μέτρου της δύναμης και της ταχύτητας που κινείται
το σώμα.
u
F
Δx
38. Μονάδα μέτρησης Ισχύος στο S.I. 1W =
1𝐽
1𝑠
( 1 βατ )
39. Μια μηχανή έχει ισχύ 1W όταν παράγει έργο 1J σε χρόνο 1s.
40. 1 ΚW = 1000W =103 W
1MW = 1000000W = 106W
41. Για μηχανές αυτοκινήτων : 1 ίππος (1 Hp )
1 Hp = 3/4 KW =3/4 1000W =750W
Εξουζίδου Δέσποινα, καθηγήτρια Φυσικής
Φροντιστήριο ΜΕΛΛΟΝ
4