เพื่อการศึกษา

1. บทที่ 4
การเขียนโปรแกรมภาษาแอสเซมบลี
 ภาษาแอสเซมบลี
 คาสั่งเทียมของภาษาแอสเซมบลี
 การกาหนดค่าตัวเลขในภาษาแอสเซมบลี
 การอ้างตาแหน่ง
 ขั้นตอนการเขียนโปรแกรมภาษาแอสเซมบลี
 การเขียนโปรแกรมภาษแอสเซมบลีโดยใช้โปรแกรม Notepad
 การเขียนโปรแกรมภาษแอสเซมบลีโดยใช้โปรแกรม Edit

2. 4.1 ภาษาแอสเซมบลี
ภาษาแอสเซมบลี(Assembly Language) เป็นภาษาคอมพิวเตอร์
ภาษาหนึ่ง การเขียนโปรแกรมจะใช้คาย่อสั้นๆ เพื่อสื่อความหมาย
และแทนรหัสคาสั่งของภาษาเครื่องเพื่อให้ง่ายต่อการใช้งาน เช่น
คาสั่ง MOV ย่อมาจาก MOVE หมายถึงการโอนย้ายข้อมูล เมื่อเขียน
โปรแกรมภาษาแอสเซมบลีเสร็จ ต้องใช้โปรแกรมแปล
ภาษาแอสเซมบลีหรือเรียกว่าแอสเซมเบลอร์ (Assembler) ทาการ
แปลเป็นภาษาเครื่องหรือไฟล์ฐานสิบหก จากนั้นจึงนาไปเขียนลงใน
หน่วยความจาของไมโครคอนโทรลเลอร์ต่อไป

3. รูปที่ 4.1โครงสร้างโปรแกรมของภาษาแอสเซมบลี

4. 4.2 คาสั่งเทียมของภาษาแอสเซมบลี
ภาษาแอสเซมบลีจะประกอบไปด้วยคาสั่งแท้หมายถึง
คาสั่งที่มีรหัสคาสั่งและคาสั่งเทียม (Pseudo Instruction)
คาสั่งเทียมเป็นคาสั่งที่ไม่มีรหัสคาสั่งซึ่งมีไว้เพื่ออานวยความ
สะดวกและช่วยแอมเซมเบอร์ในการแปลความหมายซึ่งคาสั่ง
เทียมมีคาสั่งต่างๆ

5. 4.4 การอ้างตาแหน่ง
การอ้างตาแหน่งหรือการเข้าถึงข้อมูลคือวิธีการที่ซีพียูจะระบุ
ตาแหน่งเพื่อทาการอ่านหรือเขียนข้อมูลในรีจีสเตอร์ หน่วยความจา
ภายในหรือหน่วยความจาภายนอก ดังนั้นจึงมีคาสั่งและวิธีการอ้าง
ตาแหน่งได้หลายวิธีสามารถแบ่งตามวิธีการได้ดังนี้
1. การอ้างตาแหน่งแบบทันทีทันใด (Immediate Addressing Mode)
2. การอ้างตาแหน่งแบบโดยตรง (Direct Addressing Mode)
3. การอ้างตาแหน่งแบบรีจีสเตอร์ (Register Addressing Mode)
4. การอ้างตาแหน่งแบบโดยอ้อม (Indirect Addressing Mode)
5. การอ้างตาแหน่งแบบดัชนี (Index Addressing Mode)

6. 4.4.1 การอ้างตาแหน่งแบบทันทีทันใด
การอ้างตาแหน่งแบบทันทีทันใดหมายถึงการนาค่าข้อมูลซึ่งจะ
มีเครื่องหมาย # นาหน้ามาเก็บไว้ในรีจีสเตอร์หรือหน่วยความจา
ตัวอย่าง
MOV A,#10H ;(A)=10H
MOV R5,#40H ;(R5)=40H
MOV DPTR,#8000H ;(DPTR)=8000H
MOV 20H,#01H ;(20H)=10H

7. 4.4.2 การอ้างตาแหน่งแบบโดยตรง
การอ้างตาแหน่งแบบโดยตรงหมายถึงการโอนย้ายข้อมูล
ระหว่างหน่วยความจาข้อมูลภายในด้วยกันหรือการโอนย้าย
ข้อมูลระหว่างหน่วยความจาข้อมูลภายในกับรีจีเตอร์ ซึ่งเป็น
วิธีการโอนย้ายข้อมูลแบบโดยตรง
ตัวอย่าง
MOV A,20H ;(A)=(20H)
MOV 20H,30H ;(20H)=(30H)

8. 4.4.3 การอ้างตาแหน่งแบบรีจีเตอร์
การอ้างตาแหน่งแบบรีจีสเตอร์หมายถึงการโอนย้ายข้อมูลจากงรีจี
สเตอร์ R0-R7 มาเก็บไว้ในรีจีสเตอร์ A ซึ่งเป็นการโอนย้ายข้อมูลระหว่างรีจี
สเตอร์ด้วยกัน
ตัวอย่าง
MOV A,R1 ;A = R1
MOV A,R5 ;A = R5

9. 4.4.4 อ้างตาแหน่งแบบโดยอ้อม
การอ้างตาแหน่งแบบโดยอ้อมหมายถึงการอ้างตาแหน่งโดย
ผ่านรีจีสเตอร์ R0 R1 หรือ DPTR ซึ่งจะทาหน้าที่ในการชี้ตาแหน่ง
ข้อมูลโดยรีจีสเตอร์ R0 R1 หรือ DPTR และมีเครื่องหมาย @
นาหน้าเสมอ
ตัวอย่าง
MOV A,@R0 ;A=(R0)=2FH
MOV A,@R1 ;A=(R1)=11H

10. R1
22H
11H
21H
20H
1FH
Address Data
2FH
R0
45H
23H
รูปที่ 4.2 การอ้างตาแหน่งข้อมูลแบบโดยอ้อม

11. 4.4.5 การอ้างตาแหน่งแบบดัชนี
การอ้างตาแหน่งแบบดัชนีหมายถึงการโอนย้ายข้อมูลใน
หน่วยความจาโปรแกรมเข้ามาเก็บไว้ในรีจีสเตอร์โดยจะใช้รีจี
สเตอร์ DPTR เป็นตัวชี้ตาแหน่งและใช้รีจีสเตอร์ A เป็นดัชนีซึ่ง
คาสั่งที่จะใช้ในลักษณะของการนาข้อมูลจากตารางใน
หน่วยความจาโปรแกรมมาเก็บไว้ในรีจีสเตอร์ A

12. ตัวอย่าง
MOV A,@A+DPTR ;A=(A+DPTR)=43H
3002H 15 H
43 H
00 H
3001H
3000H
A+DPTR A = 43 H
Address Data
รูปที่ 4.3 การอ้างตาแหน่งแบบดัชนี

13. 4.5 ขั้นตอนการเขียนโปรแกรมภาษาแอสเซมบลี
ได้ไฟล์ *.HEX เพื่อใช้ในการเขียน
หรือโปรแกรมลงในหน่วยความจา
NO
START
ใช้ Editor เขียนโปรแกรม
และทาการบันทึกไฟล์ *.ASM
มีข้อผิดพลาดหรือไม่
ทาการแปลภาษาโดยใช้
ตัวแปลภาษา Assembler
YES
END

14. จากรูปที่ 4.4 แสดงขั้นตอนของการเขียนโปรแกรม
ภาษาแอสเซมบลี เริ่มจากใช้โปรแกรมสร้างข้อความเช่นโปรแกรม
Notepad Microsoft Word หรือ Edit ในการเขียนโปรแกรมจากนั้น
จึงทาการบันทึกไฟล์ให้มีนามสกุลเป็น .ASM แล้วจึงทาการ
แปลภาษาโดยใช้ตัวแปลภาษาหรือแอมเซมเบลอร์ (Assembler) ถ้า
หากมีข้อผิดพลาดจะต้องกลับไปแก้ไขโปรแกรมใหม่แต่ถ้าหากไม่มี
ข้อผิดพลาดก็จะได้ไฟล์ที่มีนามสกุลเป็น .HEX หรือไฟล์ฐานสิบหก
ซึ่งเป็นภาษาเครื่องเพื่อจะใช้ในการเขียนหรือโปรแกรมลงใน
หน่วยความจาของไมโครคอนโทรลเลอร์ต่อไป

15. 4.6 การเขียนโปรแกรมภาษแอสเซมบลีโดยใช้โปรแกรม Notepad
ลาดับที่ 1. เข้าโปรแกรม Notepad เขียนโปรแกรมโดยการคลิกเมาส์ ตามลาดับ
แสดงดังรูป 4.5
รูปที่ 4.5 การเข้าสู่โปรแกรม Notepad

16. ลาดับที่ 2. เข้าสู่โปรแกรม Notepad แล้วเริ่มเขียนโปรแกรมโดย
คลิกที่เมนูFile และ New
รูปที่ 4.6 หน้าต่างของโปรแกรม Notepad

17. ลาดับที่ 3. ทาการเขียนโปรแกรมดังนี้
รูปที่ 4.7 เริ่มเขียนโปรแกรม

18. ลาดับที่ 4. ทาการบันทึกไฟล์เป็น EX1.ASM
ลาดับที่ 5. ทาการแปลภาษาโดยใช้โปรแกรมแปลภาษาหรือโปรแกรมแอ
สเซมเบลอร์ SXA51 Core Assemble ของบริษัท Binary Technology ซึ่ง
จะทาการแปลภาษาแอสเซมบลีให้เป็นภาษาเครื่องซึ่งจะเป็นไฟล์
เลขฐานสิบหกโดยมีรูปแบบของคาสั่งดังนี้
SXA51 [-lcnd] File_name.ASM
[-lcnd] คือพารามิเตอร์ (Parameter) มีที่ใส่ดังนี้
-l : Make a Listing File
-c : Include a symbol cross reference
-n : Don’t make an object File
-d : be verbose

19. ตัวอย่าง
C:SXA51>SXA51 -L EX1.ASM
หมายถึงทาการแปลภาษาแอสเซมบลีจากไฟล์ EX1.ASM ให้
เป็นภาษาเครื่องหรือไฟล์ฐานสิบหก EX1.HEX พร้อมกับสร้างไฟล์
ที่แสดงรายละเอียดของโปรแกรม (List File) EX1.LST จากนั้นจึง
นาไฟล์ฐานสิบหกไปโปรแกรมลงในหน่วยความจาโปรแกรมของ
ไมโครคอนโทรเลอร์

20. 4.7 การเขียนโปรแกรมภาษแอสเซมบลีโดยใช้โปรแกรม Edit
โปรแกรม Edit เป็นโปรแกรมที่ใช้เขียนข้อความที่ทางานบน
DOS เช่นเดียวกับโปรแกรม SXA51 ทาให้การเขียนโปรแกรม
ภาษาแอสเซมบลีและการแปลภาษาไม่ต้องสลับโหมดการทางาน
ระหว่าง DOS และ Windows เหมือนกับโปรแกรม Notepad ทาให้
ง่ายต่อการใช้งานซึ่งการใช้โปรแกรม Edit มีขั้นตอนดังนี้

21. ลาดับที่ 1. ใช้โปรแกรม Edit โดยการเรียกไฟล์edit.com โดยการ
พิมพ์คาสั่ง edit ที่ DOS prompt ก็จะเข้าโปรแกรม Edit ดังรูป
รูปที่ 4.8 หน้าต่างของโปรแกรม Edit

22. ลาดับที่ 2. ทาการเขียนโปรแกรมดังนี้
รูปที่ 4.9 เริ่มเขียนโปรแกรม

23. ลาดับที่ 3. ทาการบันทึกไฟล์เป็น EX1.ASM
ลาดับที่ 4. ทาการแปลภาษาโดยใช้แอสเซมเบลอร์ SXA51 ดังนี้
C:SXA51>51SXA51 -L EX1.ASM
เมื่อใช้โปรแกรม SXA51 ทาการแปลภาษาก็จะได้ไฟล์
EX1.HEX และไฟล์ EX1.LST ซึ่งไฟล์ EX1.HEX จะใช้ในการเขียน
หรือโปรแกรมลงหน่วยความจาของไมโครคอนโทรลเลอร์ส่วน
ไฟล์ EX1.LST จะแสดงรายละเอียดของตาแหน่งแอดเดรส รหัส
คาสั่ง และภาษาแอสเซมบลีซึ่งจะอยู่ในรูปของไฟล์ข้อความแสดง
ดังรูปที่ 4.10

24. รูปที่ 4.10 ไฟล์ข้อมูล EX1.LST

25. ตัวอย่างที่ 4.1 โปรแกรมคูณเลขระหว่างรีจีสเตอร์ A กับ รีจีสเตอร์ B
ORG 8100H ;Start Address 8100H
MOV A,#05H ;(A)=05H
MOV B,#12H ;(B)=12H
MUL AB ;AxB=05Hx20H=005AH
MOV 20H,A ;(20H)=(A)=5AH
MOV 21H,B ;(21H)=(B)=00H
END ;End Program

26. ผลการรันโปรแกรม
นาข้อมูลในรีจีสเตอร์ A=05H มาคูณกับรีจีสเตอร์ B=12H ซึ่ง
05Hx12H=005AH โดยจะเก็บผลคูณไบต์แรกไว้ในรีจีสเตอร์ A และ
หน่วยความจาข้อมูลภายในในตาแหน่ง 20H เก็บผลคูณไบต์ที่สอง
เก็บไว้ในรีจีสเตอร์ B และหน่วยความจาข้อมูลภายในตาแหน่ง 21H

27. ไฟล์ lst ของตัวอย่างที่ 4.2

28. ตัวอย่างที่ 4.3 โปรแกรมกลับบิตข้อมูล
ORG 8500H ;Start address 8500H
MOV A,#55H ;(A)=55H =01010101B
CPL A ;(A)=(/A)=10101010B=AAH
MOV 20H,A ;(20H)=(A)=(AAH)
END

29. ผลการรันโปรแกรม
กาหนดค่าข้อมูลในรีจีสเตอร์ A=55H จากนั้นทาการกลับบิต
ข้อมูลในรีจีสเตอร์ A แล้วนาผลลัพธ์มาเก็บไว้ในหน่วยความจา
ข้อมูลภายในตาแหน่งที่ 20H

30. ไฟล์ .LST ของตัวอย่างที่ 4.3

31. ตัวอย่างที่ 4.4 โปรแกรมบวกเลข 1 ถึง 5

32. ผลการรันโปรแกรม
โปรแกรมจะวนรอบบวกรีจีสเตอร์ A กับรีจีเตอร์ R1 จานวน
5 รอบโดยเก็บผลลัพธ์ไว้ใน รีจีสเตอร์ A = 5+4+3+2+1 = 15 การ
ทางานของโปรแกรมแสดงดังรูปที่ 4.11

33. R1=0
START
ORG 8100 H
R1 = 05H
A = 0
A = A+R1
YES
NO
R1 =R1-1
END
รูปที่ 4.11 โฟลว์ชาร์ตการทางานของโปรแกรมบวกเลข 5 ถึง 1

34. ไฟล์ .LST ของตัวอย่างที่ 4.4

35. ตัวอย่างที่ 4.5 โปรแกรมหาค่าข้อมูลน้อยสุดในหน่วยความจาที่ตาแหน่ง 20H–2FH

36. ผลการรันโปรแกรม
โปรแกรมจะหาค่าน้อยสุดในหน่วยความจาข้อมูลภายใน
ตาแหน่งที่ 20H-2FH แล้วเก็บค่าน้อยที่สุดไว้ในตาแหน่ง 30H ใน
การทดลองต้องป้อนข้อมูลในตาแหน่ง 20H-2FH การทางานของ
โปรแกรมแสดงดังรูปที่ 4.5

37. START
ORG 8100H
R1=0FH กำหนดการวนวนรอบ 15 รอบ
R2=(20H) ช
ี ้ ข
้ อม
ู ลท
ี ่ ตำแหน
่ ง 20H
(30)=(R2)=((20H)) เก
็ บค
่ าเร
ิ ่ มต
้ น
C=1
A<(R2)
(A)=(30H) เก
็ บค
่ าน
้ อยส
ุ ดไว
้ ใน A
Carray Flag=0
A=A-(R2)
ถ้า A < R2 จะทาให้ C=1
(30H)=((R2))
เก็บค่าน้อยสุดไว้ในตาแหน่ง 30H
R2=R2+1 เล
ื ่ อนต
ั วช
ี ้
R1=R1-1 ลดค
่ า R1
R2=0
END
Yes
Yes
No
No
รูปที่ 4.12 โฟลว์ชาร์ตการค้นหาค่าข้อมูลที่น้อยสุด

38. ไฟล์ .LST ของตัวอย่างที่ 4.5

41. ผลการรันโปรแกรม
โปรแกรมจะส่งข้อมูล AAH ออกพอร์ต P1 แล้วเรียกโปรแกรม
ย่อยหน่วงเวลาจากนั้นส่งข้อมูล 55H ออกพอร์ต P1 แล้วเรียก
โปรแกรมย่อยหน่วงเวลาแสดงการทางานดังโฟลว์ชาร์ตที่ 4.13และ
4.14

42. START
ORG 8100H
P1 = AAH
P1 = 55H
CALL DELAY
CALL DELAY
รูปที่ 4.13 โฟลว์ชาร์ตการทางานของตัวอย่างที่ 4.6

43. R1 = 05H
RET
R1 = R1-1
R2 = R2-1
R3 = R3-1
R3 = FFH
R2 = FFH
R3 0
R2 0
R1 0
YES
NO
YES
YES
NO
NO
DJNZ R1,DELAY1
DJNZ R3,$
DJNZ R2,DELAY2
รูปที่ 4.14 โฟลว์ชาร์ตการทางานของโปรแกรมย่อย DELAY

44. ไฟล์ .LST ของตัวอย่างที่ 4.6

46. ผลการรันโปรแกรม
กาหนดค่าในรีจีสเตอร์ A=01H แล้วส่งออกพอร์ต P1 จากนั้นทา
การเลื่อนบิตในรีจีสเตอร์ A ไปทางซ้ายทีละบิตจนครบ 8 บิตแล้วจึง
วนรอบใหม่แสดงการทางานของโปรแกรมตามรูปที่ 4.7
P1 = A
ACALL DELAY
A = A << 1
A = 01H = 0000 0001 B
รูปที่ 4.15 โฟลว์ชาร์ตการทางานของตัวอย่างที่ 4.7

48. ตัวอย่างที่ 4.8 โปรแกรมไฟวิ่งออกพอร์ต P1 ตามลาดับ 1 ถึง 4
ดังนี้
ลาดับที่ 1. *000 000*=10000001B=81H
ลาดับที่ 2. 0*00 00*0=01000010B=42H
ลาดับที่ 3. 00*0 0*00=00100100B=24H
ลาดับที่ 4. 000* *000=00011000B=18H

50. ผลการรันโปรแกรม
ไมโครคอนโทรลเลอร์จะนาข้อมูลในตาราง LEDTABLE ออก
พอร์ต P1 โดยการวนรอบตามลาดับ 1 ถึง 4 แสดงดังรูปที่ 4.16
81H
18H
24H
42H
DPTR LEDTABLE : MOV A,@A+DPTR
MOV P1,A
รูปที่ 4.16 แสดงการนาข้อมูลในตารางออกพอร์ต P1

52. 4.8 สรุปท้ายบท
ในบทนี้ได้กล่าวถึงโครงสร้างของภาษาแอสเซมบลี คาสั่งเทียม
การกาหนดค่าตัวเลขฐาน การอ้างตาแหน่งแบบต่างๆ การเขียน
โปรแกรมภาษาแอสเซมบลีโดยใช้โปรแกรม Notepad โปรแกรม
Edit และตัวอย่างการเขียนโปรแกรมในลักษณะต่างๆ เพื่อฝึกทักษะ
ในการเขียนโปรแกรมภาษาแอสเซมบลี