Ερευνητικές Εργασίες Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Λάζαρη Ιωάννα

1. «Πώς η τεχνολογία επηρεάζει την
ψυχολογία των εφήβων»
PROJECT B4

2. «Αυτοκαταστροφικές τάσεις εφήβων»
 1η
ομάδα : Κωνσταντίνα Σκαρώνη
Κατερίνα Στάγια
Μαρία Στουρνάρα
Δανάη-Μαρία Χαϊδή
Ίρις Χριστοδούλου

3. Αυτοτραυματισμός και
αυτοκαταστροφικές τάσεις
• Ως αυτοτραυματισμός ορίζεται μια σκόπιμη και άμεση πράξη τραυματισμού του
σωματικού ιστού εκ μέρους του ατόμου, η οποία δεν συνοδεύεται από πρόθεση
αυτοκτονίας. Οι ειδικοί διαχωρίζουν τον αυτοτραυματισμό από συμπεριφορές
αυτοκαταστροφής που παρατηρούνται σε άτομα με σοβαρή νοητική στέρηση,
καθώς και από σοβαρούς αυτοτραυματισμούς που εμφανίζουν ψυχωτικοί ασθενείς.

4. Ο αυτοτραυματισμός συχνά εμφανίζεται από τα 13-14 έως τα 24 έτη. Ενώ κάποιες έρευνες έχουν
βρει πως αυτός είναι συχνότερος στα κορίτσια, κάποιες άλλες δεν εντόπισαν διαφορά ανάμεσα
στα δύο φύλα. Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Ψυχιατρικό Σύνδεσμο ο αυτοτραυματισμός είναι
σύμπτωμα της οριακής διαταραχής προσωπικότητας, αλλά φαίνεται πως αυτός εμφανίζεται και
σε άλλες μορφές ψυχικών διαταραχών. Μερικές από αυτές είναι: οι διαταραχές πρόσληψης
τροφής, οι αγχώδεις διαταραχές, η μείζων καταθλιπτική διαταραχή, οι διαταραχές που
σχετίζονται με ουσίες, οι διαταραχές προσωπικότητας και η σχιζοφρένεια.
Ωστόσο, ο αυτοτραυματισμός εμφανίζεται και σε πληθυσμούς που δεν πληρούν τα κριτήρια για
την διάγνωσης κάποιας ψυχικής διαταραχής.
Γενικά πρέπει να έχουμε υπόψιν ότι ο αυτοτραυματισμός είναι πιο συχνός στους εφήβους και
τους νεαρούς ενήλικες, παρά στους ενήλικες.

5. Οι μορφές που μπορεί να λάβει, τώρα, είναι:
-κάψιμο
-χτύπημα
-έντονο γδάρσιμο (αρκετά συχνό)
-κόψιμο (το πιο σύνηθες, καθώς συμβαίνει σε ποσοστό από 70 ως και 99% των περιπτώσεων
αυτοτραυματιστικών ατόμων)

7. Ψυχολογικά χαρακτηριστικά των
αυτοτραυματιστικών ατόμων
Η έρευνα έχει εντοπίσει μερικά ψυχολογικά χαρακτηριστικά, που συνδέονται με
τον αυτοτραυματισμό. Αυτά είναι τα εξής:
•Αρνητικός συναισθηματισμός: τα άτομα που αυτοτραυματίζονται τείνουν να
βιώνουν πιο έντονα και πιο συχνά αρνητικά συναισθήματα.
•Δυσκολία στην αναγνώριση και στην έκφραση του συναισθήματος
•Τάση μείωσης του εαυτού και έντονης αυτοκριτικής
•Αισθήματα θυμού και απέχθειας προς τον εαυτό
•Παιδική κακοποίηση (κυρίως σεξουαλική). Ως προς αυτήν, βέβαια, εγείρονται
αμφιβολίες καθότι η παιδική κακοποίηση δεν οδηγεί απαραίτητα σε
αυτοτραυματισμό κι επίσης πολλά άτομα που αυτοτραυματίζονται δεν έχουν
βιώσει εμπειρίες παιδικής κακοποίησης.

8. Σειρά των
γεγονότων και των
συναισθημάτων
πριν,κατά την
διάρκεια και μετά
τον
αυτοτραυματισμό

10. Αυτοτραυματισμός και αυτοκτονία
O αυτοτραυματισμός και η αυτοκτονία είναι ξεχωριστά συμπεριφορικά
φαινόμενα. Οι ειδικοί συμφωνούν πως άτομα που αυτοτραυματίζονται δεν
διατρέχουν απαραίτητα και τον κίνδυνο αυτοκτονίας. Εν τούτοις, έως και 50%
των ανθρώπων που αυτοτραυματίζονται αναφέρει ότι έχει προσπαθήσει να
αυτοκτονήσει ή έχει παρουσιάσει σκέψεις αυτοκτονίας. Μια υπόθεση που
γίνεται εδώ είναι ότι ο αυτοτραυματισμός μειώνει τον φόβο και τον πόνο που
νιώθει το άτομο απέναντι στην σωματική βλάβη που προκαλείται κι έτσι το
οδηγεί σε μεγαλύτερη ικανότητα εκδήλωσης μιας αυτοτραυματιστικής
συμπεριφοράς, που τελικά καταλήγει θανατηφόρα. Η υπόθεση αυτή δεν έχει
επιβεβαιωθεί πλήρως, όμως πράγματι άτομα που αυτοτραυματίζονται
αναφέρουν μεγαλύτερη ανεκτικότητα στον σωματικό πόνο.

11. Σίγουρα, πάντως, οι αυτοτραυματιστικές συμπεριφορές δεν πρέπει να λαμβάνονται αψήφιστα
από τον περίγυρο του ατόμου. Οι πιθανότητες αυτοκτονίας αυξάνονται όταν το
αυτοτραυματιστικό άτομο:
-αντιλαμβάνεται την ζωή ως αποκρουστική
-επιδεικνύει έντονη αυτομομφή
-παρουσιάζει απάθεια
-έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση
-έχει φτωχές οικογενειακές σχέσεις
-εκφράζει μικρότερο φόβο αυτοκτονίας
-εμφανίζει αυτοκτονικό ιδεασμό

13. Τι τον προκαλεί
Οι έρευνες γύρω από τον αυτοτραυματισμό έχουν συγκεντρώσει κάποια σημαντικά στοιχεία, που
πιθανών εξηγούν γιατί ένα άτομο οδηγείται σε αυτόν. Αρχικά έχει βρεθεί πως μία έντονα αρνητική
διάθεση προηγείται του αυτοτραυματισμού και μόλις αυτός λάβει μέρος το άτομο αισθάνεται
ανακούφιση ή ηρεμία. Συνεπώς, ο αυτοτραυματισμός μπορεί να είναι ένα μέσο εκτόνωσης της
ψυχολογικής έντασης και του αρνητικού συναισθήματος. Επίσης, κάποιες συμπεριφορές
αυτοτραυματισμού αποσκοπούν σε μια εκπλήρωση επιθυμίας του ατόμου να τιμωρήσει τον εαυτό
του. Άλλοτε πάλι αυτός καταλήγει ο τρόπος εκδήλωσης θυμού ή αηδίας απέναντι στον εαυτό.

14. Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις όπου ο αυτοτραυματισμός συνιστά ουσιαστικά μια
έκφραση αναζήτησης βοήθειας εκ μέρους του ανθρώπου. Τα αυτοτραυματιστικά άτομα
δεν είναι σπάνιο να προσπαθούν, επίσης, μέσω της συμπεριφοράς τους να προκαλέσουν
την προσοχή και το ενδιαφέρον ατόμων που αγαπούν. Ακόμη, για κάποιους ο
αυτοτραυματισμός συνιστά έναν τρόπο αποφυγής των αυτοκτονικών σκέψεων και
προθέσεων.

15. Επεισόδια αποπραγματοποίησης, εξίσου, μπορεί να οδηγήσουν σε αυτοτραυματισμό.
Μερικοί αυτοτραυματιστικοί ασθενείς, για παράδειγμα, αναφέρουν πως νιώθουν τους
εαυτούς τους μη πραγματικούς ή ότι δεν νιώθουν τίποτα. Τα επεισόδια
αποπραγματοποιήσης συχνά είναι ιδιαίτερα τρομακτικά για το άτομο που τα βιώνει και ο
αυτοτραυματισμός σε αυτήν περίπτωση συνιστά ένα μέσο “κρατήματος” από την
πραγματικότητα

16. Ένας άλλος λόγος αυτοτραυματισμού, τώρα, μπορεί να είναι η ανάγκη για ένα ξύπνημα
των αισθήσεων. Λόγου χάρη, έφηβοι μπορεί να πιστεύουν ότι ο αυτοτραυματισμός θα έχει
πλάκα ή θα αυξήσει το ενδιαφέρον τους. Σε αυτή την περίπτωση σημειώνουμε ότι ο
αυτοτραυματισμός μπορεί ταυτόχρονα να συμβεί παρουσία συνομηλίκων.
Τέλος, για μερικούς νέους ο αυτοτραυματισμός ίσως αποτελεί έναν τρόπο καθορισμού των
ορίων του εαυτού. Με το να χαράζουν το δέρμα, το οποίο διαχωρίζει τον εαυτό από το
περιβάλλον και τους άλλους ανθρώπους, μερικοί νέοι αναφέρουν ότι αισθάνονται
αυτόνομοι και ανεξάρτητοι.

17. Συνέπειες
Αναμφίβολα οι συνέπειες του αυτοτραυματισμού είναι αρνητικές. Καταρχήν αυτός προκαλεί ψυχική
καταπόνηση τόσο στο άτομο που τον εκδηλώνει όσο και στον περιβάλλον του. Η εικόνα του σώματος,
ακόμη, καταστρέφεται και τα σημάδια είναι πιθανόν να παραμείνουν ανεξίτηλα, συνοδεύοντας το άτομο για
τα επόμενα χρόνια της ζωής του. Επίσης, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή σωματική βλάβη, η οποία να
χρήζει ιατρικής φροντίδας. Τέλος, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε θάνατο. Ο θάνατος μπορεί να
προκληθεί είτε λόγω της σωματικής βλάβης που προκλήθηκε αυτής καθαυτής (λ.χ. αιμορραγία από κόψιμο)
είτε από απόπειρα αυτοκτονίας. Τα άτομα που αυτοτραυματίζονται δεν εκδηλώνουν πάντα επιθυμία
αυτοκτονίας παρόλα αυτά.

18. Θεραπεία
Η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία και οι ψυχοδυναμικές προσεγγίσεις έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματικές
για την αντιμετώπιση του αυτοτραυματισμού. Τέλος, σε περίπτωση που ο αυτοτραυματισμός είναι
σύμπτωμα μιας ψυχικής διαταραχής (π.χ. κατάθλιψη), ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και
φαρμακοθεραπείας έχει βρεθεί πως φέρει θετικά αποτελέσματα. Εδώ, ωστόσο, μοιάζει περισσότερο πιθανόν
πως η φαρμακοθεραπεία δεν επιδρά στην ίδια την τάση του αυτοτραυματισμού, αλλά στην ευρύτερη ψυχική
διαταραχή.

19. Το σίγουρο, πάντως, είναι πως ενδείξεις αυτοτραυματισμού δεν πρέπει να λαμβάνονται αψήφιστα από
τον περίγυρο του εφήβου ή του νεαρού ενήλικα. Αναφέραμε πως ο αυτοτραυματισμός δεν είναι
συνώνυμο της αυτοκτονίας, όμως μπορεί να αποτελεί πρόδρομο για απόπειρα αυτής. Τέλος, ασφαλώς
το άτομο που αυτοτραυματίζεται πρέπει να λάβει την ανάλογη ψυχολογική βοήθεια, ώστε να αποκτήσει
αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης των προβλημάτων του, που θα το απομακρύνουν από την
σωματική βλάβη και τις αρνητικές επιπτώσεις της.

21. Η άποψή μας πάνω στο θέμα του
αυτοτραυματίσμου,και πως σχετίζεται με το
διαδίκτυο:
Σύμφωνα με την άποψή μας ,οι έφηβοι στη σύγχρονη εποχή περνούν
το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους στο διαδίκτυο.Αυτό έχει ως
αποτέλεσμα,την έντονη και εύκολη επιρροή του διαδικτύου στα άτομα
τα οποία ,λόγω της ηλικίας τους,δεν έχουν αναπτύξει πλήρως ακόμη
την κριτική τους ικανότητα.
Τα social media,τείνουν να ωραιοποιούν την τάση αυτοκαταστροφής
και αυτοτραυματισμού,μετατρέποντας την πράξη αυτή σε κάτι που
προσθέτει κύρος και όπου προσφέρει ευχαρίστηση.
Επομένως,αν κάποιο άτομο,είναι ευάλωτο λόγω κάποιων
καταστάσεων,και ταυτόχρονα ευκολόπιστο λόγω της απειρίας της
ηλικίας του,θα πάρει ιδέες από τις τάσεις και τις συνήθειες που θα
συναντήσει όσο είναι συνδεδεμένος στο ιντερνετ,ενώ υπό άλλες
συνθήκες δεν θα γνώριζε καν πως ο αυτοτραυματισμός υφίστανται
ως εργαλείο για την ανακούφιση του ψυχικού πόνου.

22. Βιβλιογραφία
https://www.maxmag.gr/psychologia/aftotravmatismos-pos-ton-exigoun-psychologi/
Από όπου χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες των:
-Brausch, AM., Gutierrez, PM. (2010). Differences in non-suicidal self-injury and
suicide attempts in adolescents. J Yoyth Adolescence, 39, 233-242.
-Klonsky, E.D. (2005). The functions of deliberate self-injury: A review of the
evidence. Clinical Psychology Review, 27, 226–239.
-Klonsky, E.D., & Muehlenkamp, J.J. (2007). Self-Injury: A Research Review for
the Practitioner. JOURNAL OF CLINICAL PSYCHOLOGY,63(11), 1045–1056.
-Nock, M.K., Joiner, E.T., Gordon, K.H., Lloyd-Richardson, E., & Prinstein, M.J.
(2006). Non-suicidal self-injury among adolescents: Diagnostic correlates and
relation to suicide attempts. Psychiatry Research, 144, 65–72.

23. Μια εργασία των:
Κωνσταντίνα Σκαρώνη
Κατερίνα Στάγια
Μαρία Στουρνάρα
Δανάη-Μαρία Χαϊδή
Ίρις Χριστοδούλου