NME-dag 2015 Riverlitter

1. Riverlitter,
hoe krijgen we onze rivieren
schoon?
Sylvia Spierts, IVN Limburg

2. Het dilemma
• Plastics zijn niet meer weg te denken
• In de verpakkingsindustrie is het materiaal nr 1.
• Biedt veel voordelen:
• het is gemakkelijk en in nagenoeg elke vorm te produceren,
• het is licht in gewicht en,
• plastic is goedkoop.
• Maar, plastic komt als zwerfafval in het milieu terecht.
• Grote ecologische impact.
• Is het nog mogelijk dit afval op te ruimen?
• Of kunnen we ervoor zorgen dat er minder plastic in het milieu
terecht komt?
• Kunnen we het misschien doorlopend recyclen?

3. Gevolgen in de oceanen
Naar schatting gaat het om een
gebied ter grootte van 34
keer Nederland.

4. De vangst op de Maas bij Eijsden in
2012 Dit soort zwerfafval zit er
zoal in…
•Grote en kleine folies
(flexibles)
•Grote en kleine stukjes
(rigids)
•Herkenbare producten

5. De aanblik op de oever
EijsdenRoermond

6. Er ligt meer
• Kunststof pellets in oppervlakte water zien eruit als “…eitjes”
• Probleem: geen normen voor vaste (verontreinigende)
stoffen, dus geen budget voor aanpak

7. Schone Maas Limburg en Brabant
• Partijen
• Gemeenten
• Organisatie
• Werkwijze

8. Resultaten 2015
Gemeenten: Mook-Middelaar, Gennep, Bergen, Venray, Horst aan de Maas, Venlo,
(Peel en Maas), Beesel, Leudal, (Roermond), Maasgouw, Echt-Susteren, Sittard-
Geleen, Stein, Meerssen, Maastricht, Eijsden-Margraten
Provincie Limburg Ark Natuurontwikkeling
Rijkswaterstaat Sportvisserij Limburg
IVN Limburg StuurGroepdeMaas
Staatsbosbeheer Waste Free Waters
Natuurmonumenten Consortium Grensmaas B.V.
Stichting het Limburgs Landschap Open Universiteit Heerlen
Waterschap Roer en Overmaas Sabic
Waterschap Peel en Maasvallei Plastics Europe
Resultaten Limburg: 93 trace’s in 13 Limburgse gemeenten door 2325 vrijwilligers.
Resultaten Brabant: 11 opgeruimde trace’s in 6 gemeenten, ca 400 vrijwilligers

9. Waarom werkt schone maas zo
goed - uniek
• Elke actor neemt verantwoordelijkheid binnen zijn
eigen taakveld
• Oog voor individueel belang organisaties (maatwerk)
versus algemeen belang schone maas
• Win-win creëren (Nedvang gelden gaan naar
verenigingen / buurten)
• Opruimen is basis, aanpak naar bron de rode draad
• Klein beginnen, maatschappelijk experiment

10. Waarom gemeenten zo belangrijk
• Rivierafval belangrijke bron marien zwerfvuil
• (Rivier)gemeenten regisseur openbare ruimte
• (Rivier)gemeenten sterk netwerk onder stakeholders:
waterschappen, tbo’s, provincie, ngo’s, bedrijven.
• (Rivier)gemeenten hebben verschillende taakvelden die raakvlak
hebben: burgerparticipatie, afval, water, recreatie, educatie &
voorlichting, ruimtelijke ordening
• Voorkomen is beter dan opruimen
• Samenwerken in de keten: dit probleem is van niemand en
daardoor van iedereen

11. Ambitie
• Nieuwe gemeenten op gang helpen
• Betrokken gemeenten optimaliseren systeem
en vergroten aantal trajecten
• Op zoek naar de bronnen:
monitoringssysteem opzetten en uittesten
• Nationale samenwerking met internationale
effecten
• Pilot Limburgse beken

12. Educatie
http://plasticsoupfoundationjunior.org/

13. Zelf meer leren over plastic soep?

14. Linken op internet
River litter
Nederland
www.schonemaas.nl en https://www.facebook.com/#!/schonemaas/
http://www.noordzee.nl/wp-content/uploads/2011/06/Plastic_afval_in_rivieren.rapport.pdf
http://www.plasticsoupfoundation.org/aanpak-zwerfvuil-rivieren/
http://www.stiksoep.nl/
België:
http://www.ilvo.vlaanderen.be/language/nl-BE/NL/Pers-en-media/Alle-
media/articleType/ArticleView/articleId/2359/Plastic-afval-op-zee-beladen-met-chemicalien-en-
bacterien#.ViSuea2KCtU
onderzoeks oproep:
http://www.ilvo.vlaanderen.be/Portals/68/documents/Vacatures/ILVOD3_doctoraatsvoorstel2013_microplastics
_NL.pdf
https://jongerengids.be/vraag/wat-de-plastic-soep
http://www.knack.be/nieuws/tag/vervuiling-7223.html
http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/10/15/zoetwater-even-vervuild-door-plastic-als-zeeen
http://www.planeetzee.be/lesmodule/3?page=7
recent in de media maar is geen oplossing:
http://www.madeinkempen.be/nieuws/ecover-lanceert-ocean-plastic-fles-in-belgie/
Europa:
http://epanet.pbe.eea.europa.eu/ad-hoc-meetings/workshop-plastics-environment-11-12-may-2015
Marine litter: http://www.eea.europa.eu/articles/when-plastics-fill-our-oceans
Marine litter App http://www.eea.europa.eu/mobile/apps#marine-litter-watch

15. Zelf aan de slag
http://vimeo.com/63579118

16. Zelf aan de slag
1. Welke voorbeelden kent u zelf waarbij
anorganische afval in rivieren of op oevers wordt
verzameld, opgeruimd of in kaart gebracht?
Neem een plak-briefje en schrijf hier uw gedachten op.
1 antwoord per briefje.
Plak dit briefje svp op uw puzzelstuk en voorzie uw
puzzelstuk van uw naam en e-mailadres.

17. Zelf aan de slag
2. Puzzel de stukken zo aan elkaar dat de kaarten weer
kloppend worden gemaakt.
Lees ondertussen wat anderen hebben opgeschreven
en wissel van gedachten.
Geef met pijlen tussen de stukken aan waar je denkt
dat het leggen van een verbinding zinvol is.

18. Zelf aan de slag
3. De app’s:
http://www.noordzee.nl/hoe-kan-ik-
helpen/tourstrandscanner/
http://www.eea.europa.eu/mobile/apps#
marine-litter-watch
http://www.trashhunters.org/handleiding
-voor-jagen-op-zwerfafval/

19. Afval in rivieren is van niemand, dus van iedereen!
En de toekomst verwacht onze inzet.
Dank voor uw aandacht
IVN Limburg: Sylvia Spierts, s.spierts-brouwer@ivn.nl