NME-dag 2015 Scholenbanden

1. Scholenbanden – Samenwerking
tussen scholen in Noord en Zuid
www.scholenbanden.be

2. Programma van deze sessie
1) VVOB programma Scholenbanden toegelicht
2) Getuigenis: LTI Oedelem met Ecuador
(door Geert Glorie)
3) Getuigenis: Koninklijk Atheneum Mariakerke
(door Gladys Vanlommel)
4) In gesprek

3. VVOB
VVOB = Vlaamse Vereniging voor
Ontwikkelingssamenwerking en technische Bijstand
Focus: kwaliteitsvol onderwijs in het Zuiden
Gefinancierd door de Federale en Vlaamse Overheid
In het Noorden: bijdragen aan een meer solidaire
samenleving

4. VVOB Scholenbanden
Gefinancierd door de Vlaamse Overheid
Doelen van het programma:
• Brug vormen
• Wereldburgerschap
• Capacity building
Doelgroep: Basis- en secundair onderwijs

5. Wat is een scholenband?
(filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=Kt6nGfrLmPs)
Een duurzaam en gelijkwaardig
Noord-Zuid partnerschap waarbij
educatieve doelstellingen centraal staan.

6. Activiteiten op niveau van
de leraren
Activiteiten in
een scholenband
Activiteiten op niveau van
de leerlingen
Uitwisselingsreizen

7. De rol van VVOB
In Vlaanderen:
• Scholenbandenfonds (subsidie)
• Ondersteunende instrumenten
• Coachen - helpdesk
• Vorming
In VVOB partnerland:
• Aanspreekpunt en begeleiding Zuidschool
• Koppeling stageprogramma
NIET: Inhoudelijke uitwerking
WEL: Ondersteunen proces
=> Opstart – Inspireren – adviseren – doorverwijzen

8. Scholenbanden en NME
• Afvalbeleid
• Moestuin of schooltuin
• Waterexperimenten
• Ecologische voetafdruk
• Fauna en flora, rivieren,
dieren,... bespreken
(filmpje: http://www.ringtv.be/video/zuid-afrikaanse-interesse-
ecologische-moestuin-asse)
• Samenwerkingsovereenkomst LNE:
– Samen leren
– Landbouwscholenbanden

9. Overzicht scholenbanden:
15 basisscholen
• Unescoschool Koekelberg met Congo
• 't Klavertje en Sint-Pieters Bierbeek met Ecuador
• Scharrel Minderhout met Ecuador
• WIGO Sint-Jan en GVLS Mariaberg te Essen
met Zuid-Afrika
• Basisschool Vijverbeek te Zellik met Zuid-Afrika
• De Belhamel Schellebelle met Zambia
• KOCA Antwerpen met Zimbabwe
• De Leerexpert Bierkorfstraat Antwerpen met Senegal
• Sint-Camillus Sint-Niklaas met Marokko
• De Sleutelbloem Brecht met Peru
• Pastoor De Clerck school, Bijenkorf en Toverveld te Herent
met Guatemala

10. • Instituut Sint-Maria Antwerpen met Cambodja
• GO! Atheneum Etterbeek met Congo
• Sint-Angela Ternat met Congo
• OLV Ten Doorn Eeklo met Congo
• Koninklijk Atheneum Mariakerke met Rwanda
• Bernarduscollege Oudernaarde met Rwanda
• SBSO Zonneweelde Lommel met Suriname
• Don Bosco Secundair Groot-Bijgaarden met Zuid-Afrika
• Regina Caelilyceum Dilbeek met Zuid-Afrika
• Sint Jozefinstituut Essen met Zuid-Afrika
• PTI Eeklo met Senegal
• Immaculata Oostmalle met Kenia
• KTA Dendermonde met Marokko
• Campus Don Bosco Haacht met India
• Lutgardiscollege Oudergem met India
• Cadix Lyceum Antwerpen met Ghana
• LTI Oedelem met Ecuador
Overzicht scholenbanden:
17 secundaire scholen

11. Getuigenis LTI Oedelem
door Geert Glorie

12. Samenwerking tussen
LNE en VVOB
- Innovatieve EDO praktijken opzetten, uittesten en
onderzoeken op landbouwscholen in Vlaanderen en
Ecuador
- Betrokken scholen laten uitwisselen via een
scholenband
- Scholen worden ondersteund en begeleid bij het
opzetten/ ontwerpen van een EDO-project op hun
school.

13. Doelstellingen van
samenwerking
- Leren van de opgezette proefprojecten
- Uitwisseling mogelijk maken tussen technische land- en
tuinbouwscholen Vlaanderen en Ecuador
- Verzamelen van doorleefde proefprojecten
- Beweging creëren op technische land- en
tuinbouwscholen omtrent duurzaamheidsthema’s
- Draagvlak rond onderwijs als motor voor duurzame
ontwikkeling versterken in Vlaanderen en Ecuador
- Wereldburgerschap bij de Vlaamse/Ecuadoraanse
leerlingen en professionalisering van
Vlaamse/Ecuadoraanse leerkrachten stimuleren.
- VVOB’s visie op EDO voeden

14. Scholenband LTI Oedelem &
Colegio Gustavo Becerra Ortiz in Ecuador
Sinds 2015

15. Profiel LTI Oedelem
• Land- en tuinbouwschool
– 1° graad
– Brede 2° graad
• Plant – Dier - Milieu
• Biotechnische wetenschappen
– 3° graad
• Tuinbouw (groenvoorziening)
• Landbouw
• Natuur
• Biotechnische wetenschappen
– Specialisatiejaar “tuinaanleg”
– 328 leerlingen
– Erg landelijk gelegen / open ruimte
– Zorg! (1/3)

16. LTI OEDELEM

17. Milieu-educatie en
duurzaamheid
• Milieu-educatie!
– 1° graad: complementair vak: natuurexploratie (1 u.)
– 2° graad complementair vak: natuur- en milieuoriëntatie (4 u.)
– 3° graad: studierichting: natuurtechnische wetenschappen
(biotoopstudie – natuurbeheer – ecologie – techniek)
• Duurzaamheid
– Informeren: economisch – ecologisch – sociaal
Wat betekent ‘duurzaamheid’?
– Sensibiliseren
Waarom werken aan ‘duurzaamheid’?

18. Duurzaamheid

19. Waarom een scholenband?
• Traditie met “projectmatig” werken!
– Sociaal-maatschappelijke inslag
– Project & seminaries (projectwerk in 5° jaar)
– Geïntegreerde proef (GIP) in laatste jaar
• “Koop een auto op de sloop”
Leerlingen leren uit opgedane ervaring.
• Horizon verruimen!
– Leren van anderen
– Is het elders beter?

20. Projecten

21. Canton: La Concordia
Provincie: Santo Domingo de los
Tsachilas
Zone tussen Andes en kust
Regio van nevelwoud: biodiversiteit!
Oorspronkelijke bevolking: Tsachilas-
indianen
Veel migranten uit andere delen van
het land
Profiel landbouwschool
in Ecuador

22. Productiegewassen: Afrikaanse
oliepalm (> 70 %), bananen, cacao
Familiale bedrijfjes: ananas, papaya,
maniok, chayote…
Veeteelt: vooral runderen en varkens
Thuiskweek van kip, eend en een
weinig cavia
In Santo Domingo heb je de grootse
veemarkt van het hele land.
10 landbouwtechnische scholen in
provincie
-> lerend netwerk VVOB voor
uitwisseling met bedrijven,
opleidingen, didactische materialen
met deze scholen
Profiel landbouwschool
in Ecuador

23. Colegio Gustavo Becerra Ortiz

26. Hierba Louisa
• Thee, kruiden, anti-stress

27. Afrikaanse oliepalm
• Olie voor voeding en farmacie

28. Noni
• Wordt in de regio verkocht als fruit om sapjes
mee te maken, voor cosmetica of als
geneeskundig drankje. Bevat veel ijzer.

30. Arasa
• Peer-achtige. Wordt gebruikt in
yoghurt en voor sapjes.

31. Mestverhaal
• De urine en secreten worden verzameld in een betonnen goot
om erna door te lopen naar een container. 100 liter van deze
meststof wordt gemengd met 100 liter water om de rest van de
akkers te bevruchten.

32. Mate of Bototo
• Neemt verschillende vormen aan. Medicinale kracht voor
menstruerende vrouwen.
• Eenmaal gedroogd en gehard, wordt de vrucht gebruikt om
vazen, schaaltjes e.d. te maken.

33. Arbol de la Goma
• Boom in het nieuwe bos.

34. Guayacan rosado

35. Tilapia roja
• Typische vis. Project met twee bassins: één waar de
vis in zit (4 tot 7 per m2) , één om algen te kweken om
de vissen eten te geven.

36. Tilapia roja
• Typische vis. Project met twee bassins: één waar de
vis in zit (4 tot 7 per m2) , één om algen te kweken om
de vissen eten te geven.

37. Nangka (Jackfruit)
• De smaak van deze vrucht is een mengeling van
appel, passievrucht e.a.

38. Borojó of Alibertia Patinoi
• Geneeskundige plant

39. Cacao
• Moniliaziekte: als een besmette vrucht ontploft, kan dit tot
een hectare rondom besmetten, dus snijden ze de vrucht af
en begraven ze.

41. Moniliaziekte
• Als een besmette vrucht ontploft, kan dit tot een hectare
rondom besmetten, dus snijden ze de vrucht af en
begraven ze.

42. Cirkelstructuur
• Per maand een rotatie van de 6 soorten mani in omgewoelde grond
o.w.v. de moeilijke wortels en 8 soorten maïs (witte, rode en gele
mengeling hiertussen). In het midden van de cirkel staat een plant die
insecten wegjaargt.

43. Weerstation
• Functioneert niet meer en er is
geen geld voor herstelling.

44. Bananen en platanen (banaanachtigen)
• Studenten bestuderen de wortels
om het percentage goede en
slechte wortels in kaart te
brengen.

45. Bananen of platanen
• Aan een kleine bananenplant
kan men zien of de plant een
goeie drager van vruchten zal
zijn, nl. wanneer de boom
onderaan dik en smaller naar
boven toe is.

49. Bladziekte
• Vaak voorkomende ziekte bij bananenbomen. De bladeren worden
zwart en krijgen kleine vlekjes. Deze moeten afgesneden en
begraven worden, zoniet wordt de rest van de boomgaard besmet.

50. Guayobomen
• Worden tussen de bananen
geplant om de bananenbomen te
beschermen tegen de felle zon.

51. Milieu-educatie en duurzaamheid
• Biodiversiteit – duurzaamheid
• Leerlingen van het 5° jaar werken aan een
project.
• Verslag wereldreizigers analyseren en
beantwoorden aan vragen uit Ecuador.
• Wat betekent biodiversteit?
• Wat betekent duurzaamheid?
• Hoe kunnen WIJ aan diversiteit werken?
• Hoe kan in ECUADOR aan diversiteit
gewerkt worden?

52. Problemen
• Voldoende draagvlak vinden (+/- 10)
• Enkele trekpaarden
• Start schooljaar verschillend
– Ecuador: mei
– Vlaanderen: september
• Communicatie
– Taal
– Snelheid internet
• Rekening houden met de fundamentele verschillen

53. Getuigenis
Koninklijk Atheneum Mariakerke
door Gladys Vanlommel

54. Partnership K.A.M. &
Saint Mary’s High School Kiruhura
Since 2009

55. Profiel Koninklijk
Atheneum Mariakerke
• GO! School – grote campus
(dagverblijfmiddelbaar)
• 1963 lagere school (de wijze eik)
• 1976 middenschool
• 1 september 1993 middenschool
wordt officieel een Koninklijk
Atheneum
• plusminus 670 leerlingen
• Enkel ASO
• Kritisch en dynamisch – duurzaam –
projecten integreren

56. (Milieu)-educatie en duurzaamheid:
recente beleidskeuze van de school
• Leerlingen stimuleren tot levenslang leren:
Van talenten ontdekken naar deze verder ontwikkelen en
uitdiepen (optie uren worden progressief ingevoerd)
• projectwerk hoog in het vaandel dragen en samenwerken
met externe partners: moestuin, scholenbanden, ‘tToneel,
leesclub,etc…
•Met oog op de 3 domeinen van duurzaamheid

57. • Opgericht in 1998
• Focus op wetenschappen
• Ongeveer 400 leerlingen
• Gemengde school (100
jongens, 300 meisjes)
• “Boardingschool “ school
= dorp/gemeenschap
• Ongeveer 22 stafleden
• 5 ondersteunende en 16
leerkrachten
• Wonen in de buurt of ook op
school
Profiel Kiruhura

58. Profiel Kiruhura
Eerste cyclus van 3 jaar – nationaal examen
Tweede cyclus van 3 jaar – nationaal examen
veel nieuwkomers in het vierde jaar

59. De scholenband
• Band tussen leerlingen & leerkrachten
• Bij leerlingen uitwisseling van brieven en
schoolse activiteiten via de newsflash
• Bij de leerkrachten focus op uitwisseling
lesmateriaal, methodologie…
• Zo veel mogelijk integreren in globaal
lesgebeuren en versterking via projectwerk
• Voor KAM is Kiruhura (en Rwanda) een
belangrijke informatiebron voor uitwerken van
wetenschappelijke projecten

60. Onze scholenband:
de leerlingen

61. Communicatie:
Brieven en newsflash

62. Uitwisselen lessen – uitstappen beschrijven ……
Onze scholenband:
de leerkrachten

63. Onze scholenband:
de leerkrachten

64. Onze scholenband:
de leerkrachten

65. Milieu-educatie en duurzaamheid
• WW eerste graad: ecologische voetafdruk
• aardrijkskunde & biologie: vakoverschrijdend/
deelname wetenschapswedstrijd/meerdere
onderwerpen met een link naar Afrika
• Bezoek Afrika museum : workshop Groene
Aarde
• Duurzaamheidsgroep: moestuin & schoolLink
• ‘tToneel: uiteenlopende actuele thema’s
(voeding, vluchtelingen,….)
• Sociaal engagement van het project

66. Ecologische voetafdruk: een
vergelijkende studie in het 2de jaar
• verzamelen van gegevens in beide scholen
• input gegevens website ‘voetzoekers’
• vergelijken gegevens en verschillen bespreken
Routine elk jaar!

67. aardrijkskunde & biologie
in het 4 de jaar
• Biogas: info in Kiruhurawerkje door lln (2012)
voor wetenschapswedstrijd
• WWF project ‘Virunga in actie’: werk door onze
leerlingen/info in Kiruhura (2014)
• Landbouw in Afrika: meerdere groepen
• ‘De Plastiek soep’: vertrekpuntgeen plastiek in
Rwanda

68. Deelname wedstrijd voor
wetenschappelijke uiteenzettingen

69. Integratie scholenbanden in de
lessen wetenschappen

70. Werkgroep Duurzaamheid

71. Integratie projecten
moestuingroep ‘tToneel
SchoolLink

72. Weerkerende activiteiten

73. Sociaal engagement:
samenwerking
Deel opbrengst verkoop artisanaat etc… gaat naar
de sociale kas in Kiruhura en KAM

74. Met enkele beelden……

75. In gesprek
3 groepjes laten zich inspireren door de getuigenissen en
denken na over...
• Groep 1: micro-niveau
 Op zoek naar extra activiteiten op niveau van je
klas/school?
• Groep 2: meso-niveau
Wat zijn de mogelijkheden en beperkingen in een
klas/school?
• Groep 3: macro-niveau
 Welke rol kan je als organisator/facilitator opnemen?

76. Contactgegevens
www.vvob.be
www.scholenbanden.be
info@scholenbanden.be
katrien.goris@vvob.be
Bedankt en tot ziens!