1. Hoe bevorder je samenwerking
in jouw praktijk?
Frans Evers, Arwin van Buuren, Renate Postma, Pieter Lems, Willem Heesen,
2. Integreer Ruimte en Water
Er is een nationaal Deltaprogramma vastgesteld. Het gaat óók over het
ruimtegebruik. Veranderingen in het watersysteem raken de manier waarop we
met de ruimte omgaan. We kunnen toekomstige generaties niet opzadelen met
vormen van ruimtegebruik die leiden tot onevenredige schade bij een
overstroming. Het is een opgave voor velen om deze uitgangspunten om te
zetten in uitvoerbare, geïntegreerde lokale projecten, die de waterveiligheid
dienen en tegelijk bijdragen aan de kwaliteit van de ruimte en het milieu in ons
land. Ook in de stad, waar oppervlaktewater en groengebieden effectieve
wapens zijn in de strijd tegen wateroverlast en hittestress.
www.wiemaaktnederland.nl
3. Zojuist…
- Awarness! Waterbewustzijn is de basis! Wat niet weet, wat niet deert. Klimaat
Actieve Stad!
- Hoe organiseer je belangen en koppel je mee in een proces?
- Redeneer vanuit de klinknagels, niet vanuit het MIRT, HWBP!
- MLV, samenwerken. Maar wie betaald voor welke verantwoordelijkheid?
- Schieten in de oude reflex, terug op eigen terrein en verantwoordelijkheid.
Maximaliseren eigen realiserend vermogen. Zo kloppen schakels in de keten
wel, maar keten als geheel? Eigen hulpbronnen lastig te delen, liever niet
afhankelijk zijn van een ander.
- Alleen met goede wil kom je er niet!
4. Samenwerken is het resultaat
van een proces…
… elkaars belangen kennen
vormt gemeenschappelijkheid
5. Hoe bevorder je samenwerking in de praktijk?
- Casus Zwolle door Renate Postma (gemeente Zwolle, beleidsmedewerker
Klimaat Actieve Stad). Hoe ga je als gemeente om met het dilemma tussen
spontaniteit en sturing?
- Casus Kampereilanden door Pieter Lems (waterschap Groot Salland,
procesbegeleider). Samenwerking loopt wel eens tegen conflicterende
probleempercepties aan. Hoe gebruik je deze om samenwerking te versterken?
- Reflectie door Frans Evers (plv. voorzitter Commissie Milieu Effectrapportage)
en door Arwin van Buuren (hoofddocent Erasmusuniversiteit)
8. Netwerksamenwerking in de praktijk
Proeftuin Water:
• Versterken van
• Samenwerking
• Innovatiekracht
• Waterbewustzijn
• PR
• Groeiend netwerk voor waterinnovatie
• Kern 7 partijen
• Aanjager, verbinder, beweging
• Geen programma/geld, wel een agenda
• www.proeftuinwater.nl
• Water4Daagse 2013 / 2014
• Klimaat Actieve Stad IJssel-Vechtdelta
9. Netwerksamenwerking in de praktijk
Klimaat Actieve Stad IJssel-Vechtdelta
• Intentieverklaring 7 oktober 2014 (33 partijen, 5 O’s) op basis van “waterrad”
• Interviews
• Kick-off 13 november 2014
• Actieprogramma 28 januari 2015: 42 partijen, 28 KAS-initiatieven
• Proeftuin Water faciliteert KAS beweging
10. Netwerksamenwerking in de praktijk
Uitgangspunten:
• Doel: de klimaatbestendige stad
• Beginnen bij initiatieven uit de samenleving (5O’s)
• Overheid initieert, verbindt en faciliteert en doet wat “blijft liggen”
• Slimme combinaties / werk met werk maken / 1+1 = 3
• Logisch en effectief geheel (“van internationale rivieren tot regentonnen”)
Hoe verder…..?
11. Netwerksamenwerking in de praktijk
Basis van het netwerk: kracht of zwakte?
• Veelheid aan partijen en dus motieven (van groene wijken tot duurzaamheid tot
onderwijs en PR)
• Mensen met een persoonlijke drijfveer, informeel contact ipv functionarissen en
convenanten
• Geen gelijkwaardige inbreng (overheden onderling, overheden vs ondernemers,
particulieren vs professionele organisaties)
• Geen harde afspraken / convenant / geld
Spontaniteit vs sturing:
• Wie stuurt wat?
• Wie spreek je waar op aan?
• Vrijheid vs vrijblijvendheid
• Dynamisch netwerk
• Spin in het web
• Rol overheden / proeftuin
18. Normal situation Flooding
1) Traditional Option
2) Robust Option
3) Custom-made Option Hogere dijken om het erf, dus meer veiligheid
Vaker een ‘beperkte’ overstroming van gemiddeld 1 keer per 100 jaar
Polder stroomt minder snel vol en stopt als storm gaat liggen
Kans op dijkdoorbraak, polder stroomt snel vol
21. Overbruggen
• Toetsing zonder grasmat
• Aantonen uitzonderlijk karakter
• Inperken van probleem
• Blijvend in gesprek met bestuur en grondeigenaar
• Andere partners waarderen insteek waterschap
• Vroegtijdig anticiperen
24. Hoe bevorder je samenwerking
in jouw praktijk?
Frans Evers, Arwin van Buuren, Renate Postma, Pieter Lems, Willem Heesen
Editor's Notes
Gevraagd om een praktijkcasus in te brengen. Niet lang over hoeven denken: proeftuin water / KAS
Eerst een introductie van de casus, daarna een aantal vraagstukken.
Ik ga het niet over de inhoud hebben, maar het is wel goed om even te schetsen waar we aan werken en wat we willen bereiken.
We willen de klimaatbestendigheid van de IJssel-Vechtdelta vergroten en dat zodanig doen dat deze bijdraagt aan een duurzame ruimtelijke, sociale en economische ontwikkeling van de regio. Uiteindelijk gaat het dus eigenlijk om bruto regionaal geluk, maar we focussen op klimaatbestendigheid.
Er ligt een flinke opgave voor water en klimaat in de IJssel-Vechtdelta. In de regio denken we dat we dat alleen kunnen bereiken als we slim samenwerken, innovatiekracht bundelen en het waterbewustzijn vergroten.
Dit waterrad staat daarvoor symbool: we zien de 3 rivieren van onze delta, een waterrad dat de motor is voor duurzame ontwikkeling. De schoepjes staan voor innovatieve projecten, slimme samenwerking en investeringen. Hoe voller de schoepjes, hoe harder het rad draait, hoe klimaatbestendiger. Rechts zie je de meekoppelkansen voor ruimtelijke en sociale kwaliteit en economie. Deze as kan ook andersom werken.
Dit is het beeld dat we voor ogen hebben.
In dit gedachtegoed hebben in 2012 een aantal mensen elkaar gevonden en zich voorgenomen om de samenwerking innovatiekracht, waterbewustzijn te versterken en de regio op de kaart te zetten. Er lag al een goede basis (er werd op projectniveau goed samengewerkt, we hadden allerlei innovatieve projecten) maar er waren ook nog voldoende kansen en uitdagingen. En die lagen vooral in slimme verbindingen maken.
Zo is de Proeftuin Water geboren: een groeiend netwerk voor waterinnovatie. Er is een kerngroep van 7 partijen (NMO, waterschap, provincie, gemeente Kampen en Zwolle, Arcadis en Toekomststerk) die regelmatig bij elkaar komt. Er is daarnaast samenwerking met diverse andere partijen, zoals de onderwijsinstellingen. Hoewel er geen formele afspraken aan ten grondslag liggen, werd het idee wel gedragen door verschillende organisaties / bestuurders. De bestuurders hebben de Proeftuin Water gelanceerd op het symposium Waardevol Water, zonder enige afspraak op papier (een mooi voorbeeld van licht besturen). Dat er geen papier aan ten grondslag lag, had ook te maken met het feit dat we steeds vastliepen als we het SMART wilden maken. Even heel zwartwit, maar toch ter illustratie: bij waterinnovatie dacht het waterschap op dat moment: hoe bouw ik nog betere dijken, terwijl sommige partijen er over nadachten of we op langere termijn nog wel door moeten gaan met dijkverzwaring voor waterveiligheid of dat we het anders moeten gaan oplossen…. Het netwerk is bovendien een aanjager, een beweging. Geen programma. Dat wilden we ook niet zijn en dat werkt ook niet als je een groeiend netwerk bent. Wat doe je dan met nieuwe partijen? En we wilden niet top down, maar gebruik maken van de energie die er bij diverse partijen in de regio is. De eerste jaren zijn we vooral druk geweest met onszelf uitvinden en het organiseren van 2 water4daagses (publieksevenement gericht op waterbewustzijn).
In de zomer van 2014 kwam de doorbraak: de Klimaat Actieve Stad.
Nav Deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering (nu ruimtelijke adaptatie) kwam met een oproep om de landelijke deal voor ruimtelijke adaptatie te tekenen op 9 oktober en te komen met regionale deals.
We hebben na de zomer een oproep gedaan om mee te doen aan een regionale deal. De basis van die deal is het gedachtegoed van het waterrad. We hebben bewust gekozen voor een laagdrempelige deal, zodat partijen zich er wel in konden herkennen maar nog ruimte hadden om het voor henzelf nader in te vullen. In de intentieverklaring onderschrijven partijen het gedachtegoed en zeggen zij toe mee te werken aan een actieprogramma waarin een ieder vanuit zijn eigen rol en verantwoordelijkheden activiteiten kon benoemen. Verder konden we op dat moment ook niet komen, want we hadden maar een paar weken tijd…. Die strategie en het netwerk hebben enorm goed gewerkt. Binnen 4 weken hadden we 33 partijen. Het netwerk heeft zijn werk gedaan: de avond voor de deadline meldde zich nog een partijen waarvan ik niet eens wist dat ze er over na dachten…. We zijn vooral trots op de diversiteit. We hebben echt 5 O’s aan boord.
Op 7 oktober is de intentieverklaring getekend. Daarna hebben we alle partijen persoonlijk gesproken over wat zij voor ogen hadden met een actieprogramma. Met die informatie hebben we een kick-off of marktplaats georganiseerd waar project ideeën konden worden ingebracht of ontstaan. Die projectideeën zijn uitgegroeid tot 28 KAS initiatieven, waar inmiddels 42 partijen bij betrokken zijn. De initiatieven zijn te vinden op de site van proeftuin water. Ze variëren van groene daken, wijkbedrijven tot publieksevenementen, MLV strategieën en internationale projecten. Het is een dynamisch actieprogramma:
Proeftuin Water wil dit proces, KAS beweging faciliteren en versterken. Het past prima bij de uitgangspunten van de proeftuin en nu hebben we iets waar we daar handen en voeten aan kunnen geven. Maar hoe doen we dat? Dat is op dit moment de grote vraag…..
We hebben wel een aantal uitgangspunten:
Het doel is de klimaatbestendige stad in brede zin (water, energie, voedsel / groen).
We willen beginnen bij de initiatieven uit de samenleving.
Als overheid / proeftuin willen we initiatieven aanstichten, verbinden en faciliteren en wat er niet wordt opgepakt maar wel nodig is, dat doen we zelf.
We willen slimme combinaties, werk met werk maken door partijen, projecten en geldstromen te koppelen.
En KAS speelt op heel verschillende schaalniveaus: van internationale rivieren tot regentonnen. We willen hier een logische en effectief geheel van maken.
Hoe verder?
We hebben 2 grote vraagstukken:
De basis van het netwerk: is dit een kracht of een zwakte?
Door de veelheid aan partijen heb je een veelheid aan motieven (van duurzaamheid tot onderwijs en PR doelstelloingen)
Het netwerk is gebouwd op mensen met een persoonlijke drijfveer en informele contacten, minder op functionarissen en convenanten.