Hücre ve Organelleri Biyoloji Ders Notu daha çok biyoloji dersi için lütfen http://www.biyolojihocasi.com/biyoloji-ders-notu/ adresini ziyaret edin.

1. Hücre ve Organelleri 2
Hücrenin Organelleri
­ Ders Notu ­
Hazırlayan: ​Ali DAĞDELEN | Kaynak: ​Hücre ve Organelleri
HÜCRENİN ORGANELLERİ MOTİVASYON – ORGANEL DEDİĞİN NEDİR
AGA?
Arkadaşlar nasıl bizim böbrek beyin karaciğer gibi organlarımız varsa
hücrenin de kendine özel organları vardır. Mesela biz beynimizle düşünür
böbreklerimizle zararlı atıkları uzaklaştırırız. Hücre de çekirdeği ile bir
anlamda düşünür (beyin gibidir) ve boşaltım kofulu ile zararlı atıkları dışarı
atar //bazen de içerde kalır, bazen de direkt kofulsuz olarak dışarı salar yani
hücre biraz kafasına göre takılan birşey :) //
Kısacası organeller hücrenin kendi iç dünyasındaki işleri yaptırmak için
kullandığı ufak organcıklardır. Bunların hepsini tek tek öğreteceğim size
sadece arkanıza yaslanıp dersi takip edin.

2. 1) RİBOZOM: Protein sentezlemekle görevli organeldir. Özellikleri de aşağıda
hacı.
● En ufak organeldir
● Zarsızdır
● Yapısında RNA ve proteinler vardır
● Büyük alt birim + küçük alt birimden oluşur.
● Her canlı hücrede mutlaka ribozom vardır
2) ENDOPLAZMİK RETİKULUM (E.R.): Hücre içi taşıma işlerini yapan
organeldir.
● Hücre içerisinde nakliyecilik yapar
● Sitoplazmadan çekirdeğe doğru uzanan borucuklardan oluşur
● Eğer üzerinde ribozomları varsa granüllü ER adını alır yoksa granülsüz ER
denir
● ER borucukları Hücre iskeletine katkı sağlar
● Besinlerin taşınması , atıkların hücre zarına taşınıp dışarı verilmesi ve bazı
maddelerin depolanması görevleridir

3.
3) GOLGİ CİSİMCİĞİ: Hücrede salgılama , büyük molekülleri sentezleme ve
paketleyip birleştirme işlerini yapar.
● Granülsüz E.R. organelinden meydana gelmiştir ve tek katlı zarlıdır
● Görevi hücrede salgılama ve paketlemedir //hediye paketi değil =)//
● Bitkilerin koku yayan bölgelerinde,
● Enzim salgılayan hücrelerde,
● Hormon salgılayan dokularda,

4. ● Özetle nerede salgı veya salgı bezi varsa orada bol miktarda golgi bulunur
● Süt bezlerinde süt oluşumu, goblet hücrelerinde mukus oluşumu, bitkilerde
koku veren uçucu yağların oluşumu ve bunların salgılanmasında görev alır
● Glikoprotein, lipoprotein ve glikolipitleri sentezler
● Lizozomlar ve kofullar golgiden oluşabilmektedir.
4) LİZOZOM: Hücre içi sindirimle görevli organeldir ama sindirim lizozomun
içinde olmaz, lizozom sadece sindirim enzimleri taşıyan keseciktir.
● ER veya Golgiden meydana gelir
● Lizozom hücre içi sindirimden sorumludur
● Tek katlı zar ile çevrelenmiştir
● Zar yırtılırsa hücre kendini sindirir ( otoliz )
● Lizozomu hücrenin midesi gibi düşüneceğiz
● Lizozom ile hücre içine alınan besinler sindirilir
● Lizozomun yapısı lipoproteindir
● Sindirim daha küçük parçalara ayırmaktır
● Akyuvarlarda bolca bulunur
Lizozomun Özel Görevleri ve Fonksiyonları
● Hücreler fagositoz ve pinositoz ile hücre içine büyük moleküller alırlar
bunlar lizozom enzimleri ile sindirilir
● Hücre içindeki yaşlı ve özelliğini kaybeden organellerin sindirilip imha
edilmesini sağlar
● Parmak oluşumu, kurbağa larvasının kuyruğunun kopması lizozom ile
gerçekleşir.
● Savunma hücreleri (akyuvarlar gibi ) zararlı bakterileri lizozom ile hücre
içerisinde sindirir.
● Lizozom kesesinin yırtılması veya hücrenin zarar görmesi durumunda
lizozom içindeki sindirim enzimleri hücreyi sindirir bu olay otoliz dir.
(kendini sindirme)

5. ● Alyuvarlarda lizozom bulunmaz
5) MİTOKONDRİ: Oksijenli solunumun gerçekleştiği organeldir mitokondri
hücrenin enerji santrali olarak çalışır. Yediğimiz besinlerden
karbonhidratlar,yağlar ve proteinler çeşitli aşamalardan itibaren oksijenli
solunum tepkimelerine dahil olurlar.
● Oksijenli solunumdan sorumlu organeldir
● Mitokondride besinlerden ATP enerjisi üretilmektedir
● Çift zarlıdır​ ve​ETS bulundurur​(Elektron Taşıma Sistemi)
● İç zarınının kıvrımlarınaKRİSTA denir ETS elemanları burada yer alır
● İç zarının arasındaki sıvıya MATRIX denir solunum enzimleri DNA,RNA ve
ribozomlar yer alır
● Mitokondri hücre kontrolünde kendini çoğaltabilir
● Kendisine ait DNA RNA ve Ribozomu vardır
6) SENTROZOM: Hayvan hücrelerinde hücre bölünmesi sırasında oluşan iğ
ipliklerini meydana getirir.

6. ● Sadece hayvan hücrelerinde bulunur
● Hücre bölünmesinde iğ ipliklerinin oluşmasından sorumludur
● Hücre bölünmesi esnasında kendini eşleyerek hücrenin zıt kutuplarına
çekilir
● Bir sentrozom birbirine dik iki sentriolden oluşmaktadır
● Sentrozom bitki hücrelerinde bulunmaz buna rağmen bitki hücrelerinde de
iğ iplikleri gözlenir
7) KOFUL
● Tek katlı zarla çevrili içi dolu keseciklerdir.
● Hayvan hücrelerinde kofullar bitki hücrelerinden daha küçüktür.
● Organik ve inorganik maddeleri depo ederler.
● Bitki hücrelerinde büyük merkezi koful vardır bu koful içindeki koful öz suyu
turgor yaparak hücreye diklik ve desteklik sağlar.
● Besin kofulu,sindirim kofulu,kontraktil koful,boşaltım kofulu vb.
8) PLASTİDLER:
● Plastidler 3 çeşittir
● Kloroplast, Kromoplast ve Lökoplast
● Plastidler Bitki hücrelerinde ve Alglerde görülür.
● Kloroplast ise paramesyum gibi bir hücrelilerde de görülür

7.
A) Kloroplastlar
● FOTOSENTEZ kloroplastlarda gerçekleşir
● Bitkiye yeşil renk veren klorofil bulundururlar
● Çift zarlıdırlar yapılarında ETSbulunur
● Kendine ait DNA veRNA bulundurur
● Hücre kontrolünde kendini eşleyebilir
● Kendisine ait Ribozomları bulunur
● Kloroplast bitki hücrelerinde ve bazı ökaryot bir hücrelilerde bulunur.

8. ● Kloroplastlarda Tilakoit adı verilen bir zar sistemi vardır.Bunlar üst üste
dizilmiş bozuk paralara benzer
● Bu üst üste dizilmiş disklerin birleşmesiyle Granumlar oluşur.
● Granumların arasını dolduran renksiz maddeye de Stroma adı verilir.
B) Kromoplastlar
● Bitkiye Turuncu, Kırmızı ve Sarı rengi kazandıran plastitlerdir.
● Bitkilerin çiçeklerine sonbaharda yapraklarına ve meyvelerine renk verirler.
● Kromoplastlara renk veren maddelere Karotenoit adı verilmektedir.
● Sonbaharda kloroplastların yapısı bozulur bunlar kromoplastlara dönüşür
(sarı yapraklar)
C) Lökoplastlar
● Bitkinin nişasta ve protein depolamakla görevli plastitleridir
● Renksizdirler
● Bitkinin ışık almayan depo organlarında bulunurlar
● Lökoplastlar ışık alırsa Kloroplasta dönüşebilir.