John Medina Moleküler biyologdur.
Seattle Pasific ve Washington Uni Tıp Fakültesi Biyoteknik Bölümünde öğretim üyesidir
Beyin Kuralları kitabı yazarının kitabının kısa bir özet sunumu
Daha fazlası için (brainrules.net)
2. John Medine
• Moleküler biyolog
• Seattle Pasific ve Washington
Uni Tıp Fakültesi Biyoteknik
Bölümünde öğretim üyesi
• Beyin Kuralları kitabı yazarı
(brainrules.net)
• Diğer kitapları: Genetik
Cehennem, Depresyon: Nasıl
ortaya çıkar, Alzheimer
Hakkında Bilmemiz gerekenler,
Yaşamın Dış Sınırları
4. BEYIN – HAYRANLIK UYANDIRIR
• Gün içinde herhangi bir anda, uykusunda bile,
saati tam olarak söyleyebilen biri var.
• 8388628 X 2 çarpımını bir kaç saniyede
yapabilen biri var.
• Bir nesnenin kesin boyutlarını 6 metre uzaktan
doğru olarak hesaplayan birileri var. Hepsi şu
anda dünyamızda yaşıyor.
Peki onlar bunu nasıl yapıyor?
5. 12 BEYİN KURALI
• Beynin nasıl çalıştığına dair bildiklerimiz
sınırlıdır.
• Medine’nin 12 Beyin Kuralı
1-EGZERSİZ
2-HAYATTA KALMA
3-KABLOLAMA
4-DİKKAT
5-KISA SÜRELİ HAFIZA
6-UZUN SÜRELİ HAFIZA
7-UYKU
8-STRES
9-DUYUSAL BÜTÜNLEME
10-GÖRME
11-CİNSİYET
12-KEŞFETME
6. 1- EGZERSİZ
• Egzersiz Yapmak (spor) Beyin Gücünü Artırır.
• Beyinlerimiz yürümek için yaratılmıştır. (Günlük 20km)
• Düşünme becerilerimizi harekete geçirmek için hareket
edin.
• Egzersiz yapmak, beyninize kan götürerek ona enerji
elde etmesi için glikoz ve arta kalan zehirli elektronları
içine çekecek oksijeni sağlar.
• Haftada iki kere aerobik egzersiz yapmak genel
bunamaya yakalanma riskini yarıya indirir. Alzheimer
hastalığına yakalanma riskinizi yüzde 60 oranında
azaltır.
7. 2- HAYATTA KALMA
• İnsan beyni de evrim geçirmiştir.
• Kafamızın içinde 1 değil 3 beyin vardır. Nefes almamızı
sağlayan kertenkele beyni ile yaşamaya başladık, sonra kedi
beynine benzer ilave ettik son olarak korteks olarak bilinen
insan beyni ile kapattık.
• İklim değişikliği yüzünden yer değiştirmek zorunda kaldık ve
değişimin kendisine ayak uydurduk.
• Dört ayak üzerinden iki ayak üzerine geçtik ve bu bize enerji
kazandırdı. Beynimiz gelişmeye başladı.
• Simgesel düşünce tamamen insana özeldir. Bu yetenek grup
içerisinde düzenli hareket etmemizi sağlayan, birbirimizin
niyetlerini ve motivasyonlarını anlama ihtiyacımızdan oraya
çıkmış olabilir.
8. 3- KABLOLAMA
• Her beyin farklı iletim ağlarına sahiptir.
• Hayatta ne yaptığınız ve neler öğrendiğiniz
beyninizin görüntüsünü (gerçekten yeni iletim
ağları oluşturarak) fiziksel olarak değiştirir.
• Beynin çeşitli bölgeleri farklı insanlarda farklı
hızlarda çalışır.
• Farklı beyinler aynı bilgiyi aynı yerde aynı şekilde
depolayamazlar.
• Zeki olmanın birçok türü vardır ve bu türlerin
çoğu IQ testlerinde ortaya çıkmaz.
9. 4- DİKKAT
• İnsanlar sıkıcı şeylere dikkatlerini vermez.
• Beyin her seferinde sadece tek bir şeye
odaklanabilir.
• Şekilleri görmede ve bir olaydan anlam
çıkarmada, detayları kaydetmekten daha iyiyiz.
• Duygusal olarak uyarılma beynin öğrenmesine
yardım eder.
• Dinleyiciler 10 dakikadan sonra dikkat
kaybederler. Hikaye anlatarak ve duygusal açıdan
zengin ortamlar çıkartarak ilgi kazanılabilir.
10. 5- KISA SÜRELİ HAFIZA
• Hatırlamak için tekrar edin.
• Beyin: Kodlama, Depolama, Anımsama ve
Unutma evrelerini sırası ile yapar.
• Gelen bilgiler, depolanmak için korteksin farklı
bolgelerine gönderilecek olan parçalara ayrılır.
• Hatırayı ne kadar iyi kodlarsak o kadar kalıcı olur.
• Bir bilgiyi beyne yerleştirdiğiniz ortam koşullarını
yeniden oluşturursanız, o bilgiyi hatırlama
şansınız artar (Yangın, deprem)
11. 6- UZUN SÜRELİ HAFIZA
• Tekrar etmeyi hatırlayın.
• Hatıralar çoğu birkaç dakika içinde unutulur.
Ama hassas dönemi atlatanlar zamanla güçlenir.
• Beyinlerimiz, yeni bilgileri eski hatıralara
birleştirdiği ve bu bilgilerle hatıraları birlikte
depoladığı için bize gerçeğe ilişkin yalnızca
yaklaşık bir görüntü verir.
• Uzun süreli hafıza için, yeni bilgiyi kademli
olarak hafızaya almak ve bu bilgiyi belirli
aralıklarla tekrar etmek gerekir.
12. 7- UYKU
• İyi uyuyun, iyi düşünün.
• Beyin, sizi uyutmak isteyen hücreler ve kimyasallar ile
uyanık tutmaya çalışan hücreler ve kimyasallar arasında
sürekli bir gerilim halindedir.
• Uyurken, beyninizdeki sinir hücreleri güçlü ritmik
faaliyetler içindedir.
• İnsanların ne kadar uykuya ihtiyaç duydukları ve ne
zaman uyumayı tercih ettikleri değişkendir ama öğleden
sonra şekerlemesi evrenseldir.
• Uykusuzluk, dikkati toplama, yönetim fonksiyonun, işler
hafızaya, ruh haline, nicel becerilere, mantıklı düşünmeye
ve hatta motor becerilerine zarar verir.
13. 8- STRES
• Stres altında beyinler normal beyinlerle aynı şekilde
öğrenemez.
• Adrenalin, kronik stres altında kan damalarınızda kalp krizi ya
da felç geçirmenize sebep olabilecek yaralar oluşturur; kortizol
öğrenme ve hatırlama becerinizi felce uğratarak
hipokampüsteki hücrelere zarar verir.
• Bireysel olarak, en zararlı stres türü, sorunun üzerinde hiçbir
kontrolünüzün olmadığı (çaresiz olduğunuz) duygusudur.
• Duygusal stresin tüm toplum üzerinde çok büyük etkileri
vardır: Çocukların okuldaki öğrenme becerilerini ve
çalışanların işyerlerindeki verimliliğini önemli ölçüde etkiler.
14. 9- DUYUSAL BÜTÜNLEME
• Daha fazla sayıda duyunuzu uyarın.
• Bir olay hakkında bilgileri duyularımız vasıtası ile
özümseriz, bu bilgileri (görüntü,ses vs ileten) elektrik
sinyallerine dönüştürürüz,beynin farklı kısımlarına
dağıtırız, sonra gerçekleşen olayı yeniden oluşturarak
olayı bir bütün olarak algılarız.
• Beyin, bu sinyalleri nasıl birleştireceğine karar verirken
kısmen eski deneyimlere güveniyor görünmektedir. Bu
yüzden iki farklı insan aynı olayı farklı yorumlayabilir.
• Kokuların hatıraları geri getirmeye yönelik alışılmadık bir
gücü vardır. Koku sinyalleri talamusu pas geçip doğrudan
amigdal olarak bilinen, duyguların yöneticisini de
kapsayan varış istikametine gitmesi olabilir.
15. 10- GÖRME
• Görme diğer bütün duyulardan daha
baskındır.
• Beynimize ait kaynakların yarısını kullanan görme
duyusu açık ara en baskındır.
• Gördüğümüz şey beynimizin bize gördüğümüzü
söylediği şeydir. Yüzde 100 doğru değildir.
• Yazılı ya da sözlü kelimeler ile değil resimler ile en iyi
şekilde öğrenir ve hatırlarız.
16. 11- CİNSİYET
• Erkek ve kadın beyni farklıdır.
• Erkeklerde bir, kadınlarda iki tane bulunan X kromozomu
beyin oluşumu ile ilgili genlerin çoğunu taşır.
• Kadınlar genetik olarak daha karışıktır. Çünkü aktif X
kromozomu hem anne hem babadan gelerek karışırtır.
Erkeklerde ise X kromozoumu sadece anneden gelir. Y
kromozomunda yaklaşık 1500 gen taşıyan X kromozoma
karşılık sadece 100’den az sayıda gen vardır.
• Erkeklerin amigdalası daha büyüktür ve daha hızlı serotonin
salgılar. (yapısal ve kimyasal olarak kadın beyninden farklıdır)
• Erkekler ve kadınlar akut strese farklı şekilde tepki verir.
Kadınlar duygusal detayları hatırlar. Erkekler ise sağ amigdalayı
kullanır ve ana noktaları kaydeder.
17. 12- KEŞFETME
• Bizler güçlü ve doğal kaşifleriz
• Bebekler (sadece çevrelerine verdikleri pasif tepkilerle değil
aynı zamanda gözlem, hipotez, deneme yöntemleri ile) nasıl
öğrendiğimizi gösteren modellerdir.
• Beynin belirli bölgeleri böyle bir yaklaşıma izin verir. Sağ
korteks, hipotezimizdeki hataları arar (kaplan zararsız değil)
yanındaki bölge bize davranışı değiştirmemiz için (KAÇ) söyler.
• Beynin her tarafına dağılmış ‘’ayna sinir hücreleri’’ sayesinde
davranışı tanımlayabilir ve taklit edebiliriz. (Dil çıkaran bebek)
• Yetişkin beyinlerimizin bazı parçaları bir bebeğinki kadar
işlenebilir, bu sayede hayatımız boyunca sinir hücresi
yaratabilir ve yeni şeyle öğrenebiliriz.