2. 2
Nood aan 240.000 tot 300.000 extra woningen = een stad zo groot als Brussel
(Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 1.174.869 inwoners)
2
De opgave: 1 miljoen extra inwoners
3. 3
‘Binnen 10 jaar is er niets meer …
dan is het onherroepelijk gedaan
met bouwen’
(Het Nieuwsblad 19.02.2015)
3
De opgave
Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw
Artikel
bouwkroniek:
over 10 jaar is
bouwgrond in
Vlaanderen op
De opgave: 1 miljoen extra inwoners
4. 4
‘Vlaanderen heeft een visie,
… maar slaagt er niet in
om die waar te maken’
(De Standaard 01.03.2015)
4
Geschiedenis
Gaëtan Hannecart, CEO Matexi (ontwikkelaar)
Artikel krant:
Vlaanderen vol?
Dat is klinkklare
onzin
De opgave: 1 miljoen extra inwoners
5. 55
De opgave
Joke Schauvliege, Vlaams minister voor Omgeving, Natuur en Landbouw
De opgave: 1 miljoen extra inwoners
Woonuitbreidingsgebieden: uitzonderingen worden er steeds uit gelicht.
Trendbreuk?
6. 66
Planologisch: de juridische voorraad
Inventaris onbebouwde percelen in woongebied én woonuitbreidingsgebied
300.000 onbebouwde percelen > goed voor méér dan 600.000 woningen
Heeft meer dan 50% van die bouwgronden dus slechts een virtuele waarde?
7. 7
Planologisch: de juridische voorraad
Kenmerken: grote oppervlakte, versnippering, verlinting, (extreem) lage dichtheden
Reële vraag: wat met juridische voorraad op reeds bebouwde percelen?
In feite heeft 100% van die ‘onbebouwde percelen’ dus slechts virtuele waarde!
Gewestplannen: totale oppervlakte woongebied + woonuitbreidingsgebied
7
8. 88
Planologisch: de juridische voorraad
Structuurplanning = 25 wo/ha stedelijk gebied 15 wo/ha kernen buitengebied
GRUP Stedelijk Gebied Turnhout: woondichtheden en woonprogrammatie
9. 9
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
9
Woondichtheden
Gewestplan
Planologisch: de juridische voorraad
Reële gemiddelde dichtheid? Voorbeeld Vosselaar: 8,4 wo/ha: extreem laag
10. 1010
Juridische voorraad
Verdichtingsmogelijkheden = ‘reële’ juridische voorraad
Scenario 1: + 6.489 wo (x3) Scenario 2: + 2.580 wo (x2) Scenario 3: + 430 à 650 wo (+10%)
Planologisch: de juridische voorraad
Extrapolatie over heel Vlaanderen, à respectievelijk 15 wo/ha – 25 wo/ha
Juridische voorraad (met redelijke verdichting): volstaat voor 18 miljoen inwoners
11. 1111
Verdichting kan kwaliteit opleveren, 15 à 25 wo/ha is helemaal niet overdreven hoog
Planologisch: de juridische voorraad
12. 1212
Probleem … te weinig bebouwbare ruimte?
Omkering … veel te veel bebouwbare ruimte!
13. 1313
Vraag 1: waar en hoe
Opgave erg relatief, urgentie extreem hoog: business as usual of trendbreuk?
De opgave: ‘slechts’ 1 miljoen extra
inwoners
14. 1414
Vraag 2: waar vooral niet … en wat dan met de ‘virtuele waarde’
Opgave erg relatief, urgentie extreem hoog: business as usual of trendbreuk?
De opgave: ‘slechts’ 1 miljoen extra
inwoners
deel slecht gelegen bestaande bebouwing: niet te verdichten
16. 16
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
19de eeuw: industriële revolutie: beluiken,
fabriekswijken ...
16Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Geschiedenis
Collectieve woonvormen zijn van alle tijden
17. 17
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
20ste eeuw: tuinwijken (Le Logis Floréal)
17Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Geschiedenis
Collectieve woonvormen zijn van alle tijden
18. 18
20ste eeuw: hoogbouw (Kiel)
18Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Geschiedenis
Collectieve woonvormen zijn van alle tijden
19. 1919Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Geschiedenis
katholieke verkavelingen
Wet De Taeye (1948)
socialistische hoogbouw
Wet Brunfaut (1949)
20. 2020
Waar en hoe? Business as usual?
XXe eeuw: suburbanisatie ‘verkavelingsvlaanderen’
21. 21
XXe eeuw: 100 jaar stadsvlucht
Bron: NIS; Verwerking: APS, Stativaria-24 p25 21
Waar en hoe? Business as usual?
22. 22
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
Bron: VRIND 2012 (a)
De Morgen 26.03.2013( b)
22
Waar en hoe? Gaat het vanzelf?
XXIe eeuw: 100 jaar stadsvlucht ‘vanzelf’ gekeerd
23. 23
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
23
Business as usual: verspilling van ruimte gaat door
Feitelijke situatie vandaag … ook 20 jaar na het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen
24. 2424
Ruimtebeslag rechtstreeks beïnvloed door beleid
0 5 10 15 20 25 30 35
0
2
4
6
8
10
12
Groeiperdag(ha)
1997
WUG
omzendbrief
RSV
2002
versoepeling
omzendbrief
WUG
Waar en hoe? Gaat het vanzelf?
26. 2626
Villapercelen: aanvragen verdichting … van 1 wo/ha tot 26, 36, 56 wo/ha
Woonprogrammatie totaal irrelevant … in vergelijking met reële ‘speculatieve’
markt
Business as usual: de ‘markt’ gaat zijn gang
28. 2828
Klassieke verkaveling blijft voor de meeste ontwikkelaars
het grootste marktsegment
Kleinere percelen, iets meer collectief groen
Iets minder open en halfopen bebouwing
Business as usual: verkavelen?
29. 29
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
29
Business as usual: verappartementisering?
Speculatieve ontwikkeling zonder enig respect voor
karakter, schaal, morfologie van de omgeving
30. 3030
Business as usual: verdere toename ruimtebeslag
Resultaat: inefficiënte en weinig kwalitatieve ruimtelijke ontwikkeling
Vandaag 32% bebouwde ruimte, verwachte stijging naar 40%?
32. 32
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
Ruimteneutraal bouwen, doelstelling tegen 2050 … of is het dan al lang te laat?
Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Ruimtelijk (woon)beleid: Hefboom ifv trendbreuk?
32
Algemene doelstelling: duurzame ruimtelijke ontwikkeling, efficiënt, kwalitatief
33. 3333
Nood aan trendbreuk: alles werkt tegen
Gemeentelijke fiscaliteit: opcentiemen rand veel lager, nefast voor wonen in de stad
Stad: schaalvoordelen en takenpakket (voorzieningen, cultuur) … niet gevalideerd
Rand: kosten nutsvoorzieningen, post, openbaar vervoer, mobiliteit … niet
doorgerekend
34. 3434
Nood aan trendbreuk: alles werkt tegen
Speculatieve woningmarkt: werkt gewenste ruimtelijke (stads)ontwikkeling tegen
en lost problemen inzake sociaal wonen, huurmarkt, gentrification helemaal niet op
Stad: problemen betaalbaar wonen … de strijd om de middenklasse/tweeverdieners
Rand: woningmarkt stuk goedkoper dan in stad … en mikt op dezelfde doelgroepen
35. 35
Grote villa’s (woonparken) stilaan ‘onverkoopbaar’? … Toenemend overaanbod
35
Waar? Voorstellen verdichting vanuit woningmarkt
Splitsen percelen niet wenselijk: oplossing op perceelsniveau is niet structureel
Vastgoedcrisis op komst? … alleen in dit marktsegment?
36. 36
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
Morkhoven
36
Waar? Voorstellen ontwikkeling/verdichting
Confederatie Bouw: selectief aansnijden woonuitbreidingsgebieden?
43. 43
De Vrijheid en de Heerlijkheid, grenzeloos genieten in en om Ronse
43Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Verdichting
Wonen in de kern van kleine steden/gemeenten
Denkrichting 1: kernversterking
44. 44
De Vrijheid en de Heerlijkheid, grenzeloos genieten in en om Ronse
44Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Verdichting
Wonen in de kern van kleine steden/gemeenten
46. 4646
Verdichting
Wonen in de dorpskern
RUP Olen-centrum: afbakening historische kern (strengere regels)
Denkrichting 1: kernversterking
47. 4747
PPS Oostmalle: wonen met respect voor dorpskarakter
Verdichting
Wonen in de dorpskern
Denkrichting 1: kernversterking
48. 48
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
48
PPS Oostmalle: wonen met respect voor dorpskarakter
Verdichting
Wonen in de dorpskern
Denkrichting 1: kernversterking
50. 5050Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Instrumentarium
Locatiebeleid
Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoer
51. 5151
Woonontwikkeling alleen rond knooppunten openbaar vervoer: win-win-situatie
Zonder koppeling mobiliteit niet langer beheersbaar
en openbaar vervoer niet langer organiseerbaar
Strategie van de twee netwerken: OV + groen-blauw-netwerk
Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoer
52. 5252
Woonontwikkeling alleen in nabijheid knooppunt openbaar vervoer
Finger plan Kopenhagen, rond assen OV
Denkrichting 2: knooppunten netwerk openbaar vervoer
63. 63
Klik op het pictogram als u een afbeelding wil
63
Bouwrechten inzetten bij elk nieuw project = tegengaan speculatie
Instrumentarium 1: verhandelbare bouwrechten
Prijs recht-evenredig met aantal m²? Realistisch en sociaal?
64. 64
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
Vosselaar: woonprogrammatie stedelijk gebied
64
InstrumentariumInstrumentarium 1: verhandelbare bouwrechten
Woonprogrammatie niet relevant als beleidssturing
65. 65
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
65
‘Gemeentelijk Verdichtingsplan’ als leidraad
Verdichting
woonuitbreidingsgebieden
overige woongebieden
Instrumentarium 1: verhandelbare bouwrechten
66. 6666Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Juridische voorraad
Verdichtingsmogelijkheden
Verdichtingsstudie Vosselaar
67. 6767Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Juridische voorraad
Verdichtingsmogelijkheden
Verdichtingsstudie Vosselaar
70. 70
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
Reconversie: Haringrokerij
70
Collectief wonen in de stad
Instrumentarium 2: collectieve oplossingen
73. 7373Pleidooi voor een sterk ruimtelijk woonbeleid
Verdichting
Wonen in het buitengebied
Cohousing Vinderhoute
74. 74
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
Cohousing Vinderhoute
74
VerdichtingInstrumentarium 2: collectieve oplossingen
Collectief wonen
