De 17de editie van de Werelddag van de Stedenbouw (7 november 2014, Vlaams parlement Brussel) focust op gebiedsontwikkeling. Bij deze aanpak gaan actoren en sectoren in een bepaald gebied samenwerken om een gedeelde ruimtelijke visie en een nieuwe dynamiek te realiseren. Deze presentatie van Ann De Canière gaat over hoe ATO de ontwikkeling van de Brusselse kanaalzone - een relatief groot, complex en moeilijk vatbaar gebied - aanpakt.

1. GEBIEDSONTWIKKELING IN HET BRUSSELS KANAALGEBIED
Ann De Cannière (ATO)
Werelddag van de stedenbouw
7 november 2014

2. 1989 oprichting Brussels Hoofdstedelijk Gewest: context Kanaalgebied
Eerste fase: van stadsherstel tot stadsplanning
Tweede fase: van planning tot gebiedsontwikkeling
GEBIEDSONTWIKKELING IN HET BRUSSELS KANAALGEBIED

3. 14 km van noord naar zuid
2.509 ha = 15% van het gewestelijk grondgebied
190.000 inwoners = 17% van de Brusselse bevolking
Doorkruist 8 gemeenten
HET KANAALGEBIED IN CIJFERS

4. CONTEXT KANAALGEBIED IN 1989

5. Bron : Marcel Roelands
CONTEXT KANAALGEBIED IN 1989
Eind jaren 1960: Brussel belangrijkste industriële regio in termen van arbeidersbanen
In 40 jaar tijd worden de 160.000 industriële jobs herleid tot minder dan 30.000 tewerkstellingsplaatsen in de industrie

6. HET KANAALGEBIED IN 1989
Verzwakt industrieel weefsel
Verlaten en braakliggende terreinen
Toenemende werkloosheid onder de laagopgeleide bevolking
Zeer slecht woningbestand
Aandacht van de privésector voor nieuwe tertiaire groeipolen elders

7. SINDS 1989: KANAALGEBIED CENTRAAL IN OVERHEIDSINTERVENTIES
Eerste fase: van stadsherstel tot stadsplanning
-Wijkcontracten: herwaardering en verdichting van de 19de E wijken
-Citydev: economische ontwikkeling, bouw van middenklassewoningen en gemengde projecten
-Europese structuurfondsen: sociaal-economische initiatieven

8. VAN STADSHERSTEL TOT STADSPLANNING: WIJKCONTRACTEN
1993: Wijkcontracten: grote publieke investeringsprogramma’s voor de herwaardering van de meest kwetsbare wijken. Duurtijd 4 jaar. Sociale huurwoningen, openbare ruimte, sociale cohesie.
Jaarlijkse financiering voor 4 programma’s

9. VAN STADSHERSTEL TOT STADSPLANNING: WIJKCONTRACTEN

10. CITYDEV
-1974: oprichting GOMB
-Opdracht: economische ontwikkeling stadsvernieuwing: productie middenklasse-koopwoningen recent: gemengde projecten
-Alle woningbouwprojecten in publiek-private samenwerking

11. VAN STADSHERSTEL TOT STADSPLANNING: CITYDEV
Projecten integreren nieuwe uitdagingen:
-Ecologische uitdaging: hogere energieprestaties
-Demografische groei: hogere densiteiten

12. VAN STADSHERSTEL TOT STADSPLANNING: CITYDEV
Ontwikkeling van gemengde projecten:
duurzame wijk Tivoli

13. VAN STADSHERSTEL TOT STADSPLANNING: EU STRUCTUURFONDSEN

14. EFRO: STADSMARKETING KANAALGEBIED

15. VAN STADSHERSTEL TOT STADSPLANNING: CONCLUSIES
-Geen geplande en gedragen totaalvisie
-Wel een veelheid aan gelijkgerichte publieke interventies die elkaar versterken
-Met een min of meer coherent resultaat

16. HERNIEUWDE INTERESSE PRIVÉSECTOR

17. NIEUW GEBRUIK VAN HET KANAAL VOOR CULTUUR EN TOERISME

18. VAN PLANNING TOT GEBIEDSONTWIKKELING
Demografische groei tekent zich het meest af in het Kanaalgebied:
sterkste gewestelijke bevolkingsstijging

19. VAN PLANNING TOT GEBIEDSONTWIKKELING
Vraag naar schaal- en efficiëntiesprong in de overheidsinterventies
-Richtplan voor duurzame stadsvernieuwing
-Gebiedsgerichte ontwikkeling: van strategische zones naar prioritaire interventiepolen
-Kanaalplan Chemetoff
-Oprichting Territoriaal platform

20. RICHTPLAN VOOR DUURZAME STADSVERNIEUWINGDECEMBER 2013
Uitbreiding van de betrokken overheidsactoren + uitbreiding tot een samenhangend gebied = nieuwe soorten interventies

21. STRATEGISCHE ZONES
Renovatie pakhuis en sheds + evenementen
Gestart vanuit ruimtelijk ordeningsbeleid Nieuw planningsinstrument: gewestelijk richtschema

22. S T R AT E G I S C H E Z O N E S : T & T Richtschema T&T (2008)
Project Meander
2008: oprichting ATO: stadsontwikkeling van
de strategische zones faciliteren

23. STRATEGISCHE ZONES: T&T
Becopark Descombes
Tijdelijk gebruik Allee du Kaai
Parcdesign 2014: Parckfarm
Landschapsstudie Michel Desvigne
Park L28

24. ONTWERP-GPDO, DECEMBER 2013
Bron : Ontwerp GPDO, december 2013
Integreert en introduceert nieuwe instrumenten:
-Richtplan voor duurzame stadsvernieuwing,
-Definitie van prioritaire ontwikkelingspolen
-Kanaalplan Chemetoff
-Oprichting Territoriaal platform

25. TERRITOIRE DU CANAL
Dynamique de projets
70 projets et réalisation emblématiques – Atlas Canal
http://www.adt-ato.irisnet.be/sites/default/files/AtlasCanal_FR_WEB.pdf
KANAALPLAN CHEMETOFF, 2012-2013

29. Un atelier de cartographie Etat des lieux
KANAALPLAN CHEMETOFF

30. Constituer un domaine
Foncier public
KANAALPLAN CHEMETOFF

31. Constituer un domaine
Projets en cours
KANAALPLAN CHEMETOFF

32. Constituer un domaine
Le domaine régional
KANAALPLAN CHEMETOFF

33. Constituer un domaine
Domaine régional + projets en cours
KANAALPLAN CHEMETOFF

34. Les 48 heures du Canal

35. TERRITOIRE DU CANAL
Secteur Biestebroeck – Domaine régional

36. TERRITOIRE DU CANAL
Secteur Biestebroeck – Domaine régional

37. TERRITOIRE DU CANAL
Secteur Biestebroeck – Situation existante

38. TERRITOIRE DU CANAL
Secteur Biestebroeck – Projets en cours

39. TERRITOIRE DU CANAL
Secteur Biestebroeck – Proposition alternative
Espaces publics : trame viaire
173.500 m²
Espaces publics : parcs et jardins
50.500 m²
TOTAL ESPACES PUBLICS
224.000 m²
Surface de plancher brute sur foncier public
90.100 m²
Surface de plancher brute sur foncier privé
213.500 m²
TOTAL SURFACES PLANCHER
303.600 m²
Logements
63%
Activités
25%
Equipements
12%

40. -Oprichting van een Territoriaal Platform:
-Brussels Planningsbureau voor een geïntegreerd gebiedsgerichte planning van de strategische ontwikkelingspolen
-« Société d’aménagement urbain » als nieuwe publieke uitvoerder
Conclusie: 25 jaar Brussels Gewest:
neemt regie over haar strategische gebiedsontwikkeling geleidelijk in handen en rust zich hiervoor uit
TERRITORIAAL PLATFORM

41. www.bruplus.eu
www.adt-ato.irisnet.be