ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
Ενότητα Αγρινό
1. ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΡΙΤΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ
Ενότητα Το κυπριακό αγρινό
Τάξη Ε΄1
Σχολείο Δημοτικό Σχολείο Φρενάρου
Όνομα εκπαιδευτικού Άννα Πετρίδου
Σύντομη περιγραφή
θεματικής ενότητας
Το κυπριακό αγρινό είναι ίσως το σημαντικότερο ενδημικό
ζώο της κυπριακής πανίδας. Επιλέγηκε σαν θέμα προς
μελέτη από τα ίδια τα παιδιά της τάξης, μετά από συζήτηση
που έγινε στο μάθημα της Γλώσσας για τα ζώα των δασών
της Κύπρου, στα πλαίσια της πρώτης ενότητας του βιβλίου
Ε΄ Δημοτικού, α’ τεύχος, "Ο φίλος μας το περιβάλλον".
Αφού καταλήξαμε στην ολομέλεια της τάξης ότι θα
ασχοληθούμε με το κυπριακό αγρινό σε ξεχωριστή
ενότητα,, τα παιδιά άρχισαν να μαζεύουν υλικό. Στην
πορεία μελετήθηκαν τα κείμενα που έφεραν τα παιδιά αλλά
και η δασκάλα, καθώς και άλλο είδος υλικού (π.χ
βιντεάκια), και τέθηκαν τα βαθύτερα ερωτήματα που θα
τύγχαναν διερεύνησης. Τα ερωτήματα αυτά ήταν:
α)Γιατί το κυπριακό αγρινό είναι προστατευόμενο είδος;
Μήπως κινδυνεύει; Αν, ναι ,από ποιους και γιατί;
β)Τι μπορούμε εμείς σαν παιδιά ενός οικολογικού σχολείου
να κάνουμε;
Τα κείμενα που επιλέγηκαν, με βάση συγκεκριμένα
κριτήρια, για να μελετηθούν ήταν:
-"6. Απειλές και περιοριστικοί παράγοντες"
-"Κύπρος: Εκτός ελέγχου οι λαθροκυνηγοί!"
-"H κεφαλή ενός αγρινού…"
2. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΡΕΝΑΡΟΥ
Ενότητα: Το κυπριακό αγρινό
Ημερολόγιο αναστοχασμού
της εκπαιδευτικού Άννας Πετρίδου
Τάξη: Ε΄1
Νοέμβρης – Δεκέμβρης 2012
3. Πρακτικές κριτικού γραμματισμού
Ενότητα: Το κυπριακό αγρινό
Μάθημα: Γλώσσα και Πολιτισμός
Τάξη : Ε΄1
Σχολείο: Δημοτικό Σχολείο Φρενάρου
Εκπαιδευτικός : Άννα Πετρίδου
Δομή και πρακτικές της ενότητας
1. Γενικός σκοπός: Τα παιδιά να μεγαλώσουν το φάσμα οπτικών που έχουν για το "Κυπριακό
Αγρινό", μέσα από τη μελέτη σχετικού υλικού. Θα γίνει προσπάθεια να κατακτηθεί ο σχετικός
με το θέμα γλωσσικός και κοινωνικός γραμματισμός και να αναπτυχθεί ο κριτικός
γραμματισμός, στα πλαίσια πάντα των δυνατοτήτων των μαθητών/τριών.
2. Στόχοι της ενότητας
Α’ Άξονας: Ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων και δεξιοτήτων
Οι μαθητές/τριες να:
• Εξασκηθούν στην κατανόηση και την παραγωγή προφορικού λόγου (συζήτηση, αιτιολόγηση,
επιχειρηματολογία, επεξήγηση, διατύπωση προβληματισμών, κριτική).
• Έρθουν σε επαφή με διάφορα είδη κειμένων και να τα συζητήσουν κριτικά (αφίσα,
ενημερωτικό τρίπτυχο, επιστημονικό άρθρο, πληροφοριακό δημοσιογραφικό άρθρο,
εξώφυλλα βιβλίων ή περιοδικών κ.α).
• Έρθουν σε επαφή με προφορικές αφηγήσεις ή ηχητικά ντοκουμέντα και να τα συζητήσουν
κριτικά.
• Eντοπίζουν και να επεξηγούν τα υφολογικά χαρακτηριστικά διάφορων κειμενικών ειδών.
• Εντοπίζουν σημαντικές πληροφορίες των κειμένων, όπως τον πομπό, την πηγή, το δέκτη
• Αναγνωρίζουν το σκοπό του πομπού ενός κειμένου αρχικά και να κρίνουν την
αποτελεσματικότητα του κειμένου του στο τέλος.
• Κατανοήσουν τη σημασία και τη λειτουργία των πολυτροπικών κειμένων.
• Συντάξουν κείμενα (αφίσα, πληροφοριακό άρθρο, επιστολή, ημερολόγιο αναστοχασμού) για
πραγματικούς δέκτες.
4. • Εμπλουτίσουν το λεξιλόγιο τους με σχετικό, με τα θεματικά πεδία των κινδύνων που
απειλούν το κυπριακό αγρινό και τις απαραίτητες δράσεις για την προστασία του.
• Αντιληφθούν ότι τα αυθεντικά κείμενα αντανακλούν κοινωνικές πραγματικότητες που
διαμορφώνουν κοινωνικές, πολιτισμικές και πολιτικές ομάδες γύρω τους.
• Κάνουν αναστοχασμό της πορείας τους ανά διήμερο, με σκοπό τον επαναπροσδιορισμό
στόχων, την αναβάθμιση των εργασιών τους, τον εντοπισμό παραλήψεων και τη σωστή
δόμηση της ενότητας που μελετούμε.
Β. Άξονας: Καλλιέργεια αξιών, υιοθέτηση στάσεων και επίδειξη συμπεριφορών στα πλαίσια
των αναγκών του σύγχρονου δημοκρατικού κόσμου
Οι μαθητές/τριες να:
• Αρθρώνουν λόγο με επιχειρήματα, μέσω του οποίου να διεκδικούν τα δικαιώματα τους στη
ζωή αλλά και μια δικαιότερη κοινωνία και παράλληλα να αντιλαμβάνονται τις δικές τους
υποχρεώσεις προς τον εαυτό τους και προς το κοινωνικό σύνολο.
• Ασκούν κριτική σε θέματα που αφορούν στους κινδύνους που απειλούν το κυπριακό αγρινό,
αλλά και στις απαραίτητες δράσεις για την προστασία τους.
• Αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση και να προβληματίζονται για οικολογικά προβλήματα
του τόπου μας συγκεκριμένα.
Γ’ Άξονας: Καλλιέργεια ιδιοτήτων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων που είναι απαραίτητα στην
κοινωνία του 21ου
αιώνα
Οι μαθητές/τριες να:
• Υιοθετήσουν στάσεις ζωής όπως είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας των άλλων παιδιών,
ο σεβασμός προς το συνομιλητή, η ισότητα , η δημοκρατία, η αλληλεγγύη μέσα από
συζήτηση στις ομάδες και την αλληλεπίδρασή τους.
• Συνεργάζονται αποτελεσματικά στις ομάδες για την υλοποίηση στόχων και την εκπόνηση
δραστηριοτήτων.
• Αποκτήσουν ή να ενισχύσουν δεξιότητες πλοήγησης σε έντυπες και ηλεκτρονικές πηγές,
αναζητώντας πληροφορίες για το υπό μελέτη θέμα.
3. Παρουσίαση της σταδιακής διαμόρφωσης της θεματικής ενότητας
α) Κατά τη διάρκεια της μελέτης της πρώτης ενότητας "Ο φίλος μας το περιβάλλον", του βιβλίου της
Γλώσσας της Ε΄ τάξης, έγινε κάποια στιγμή αναφορά σε ζώα της άγριας πανίδας της Κύπρου και
ανάμεσά τους αναφέρθηκε και το αγρινό. Κάποιος μαθητής μας έδωσε μερικές πληροφορίες για την
5. επίσκεψή του στο Σταυρό της Ψώκας πριν λίγο καιρό. Ένα άλλο παιδί συμπλήρωσε ότι, το
καλοκαίρι που ταξίδεψε στο εξωτερικό με τις Κυπριακές Αερογραμμές, είδε στην ουρά του
αεροπλάνου το αγρινό που είναι το έμβλημα της εταιρίας. Ανοίχτηκε, έτσι, μια συζήτηση για το
αγρινό: «το συναντούμε σε κάποια κέρματα του ευρώ στην Κύπρο, είναι το σύμβολο του Ταμείου
Θήρας» κ.ά, που οδήγησε στην απόφαση να μελετήσουμε το ζώο αυτό περισσότερο και να
ασχοληθούμε σε μια ξεχωριστή ενότητα με αυτό. Ακούστηκαν οι απόψεις των μαθητών/τριών μέσα
από επιχειρηματολογία σχετικά με το ενδιαφέρον τους για τη μελέτη του συγκεκριμένου θέματος.
Στο σημείο αυτό δώσαμε έμφαση στις αιτιολογικές προτάσεις και στους αιτιολογικούς συνδέσμους
(γλωσσική επεξεργασία)
β) Η κοινότητα της τάξης αποφάσισε να αρχίσει το ψάξιμο και να φέρει υλικό που σχετίζεται με το
θέμα. Τέθηκε από τη δασκάλα το ερώτημα "Άραγε ποιοι μπορεί να έχουν άποψη, να ασχολήθηκαν
και να έγραψαν για το κυπριακό αγρινό; Ποιους απασχολεί το συγκεκριμένο θέμα;" (κοινωνικός
διάλογος). Έγινε συζήτηση και τα παιδιά έδωσαν απαντήσεις επιχειρηματολογώντας. Στο μάθημα
αυτό ασχοληθήκαμε με τους χρόνους των ρημάτων κυρίως όσον αφορά στη γλωσσική επεξεργασία,
π.χ "Εγώ πιστεύω ότι… ενώ ο συμμαθητής μου έχει την άποψη πως…, έγραψαν ίσως για το
αγρινό…, έχουν ασχοληθεί με το θέμα αυτό …" .
Δημιουργήσαμε το πιο κάτω δεντροδιάγραμμα:
Το κυπριακό αγρινό
Πολίτες
Κυνηγοί
Τμήμα Δασών,
Υπηρεσία Θήρας,
Υπουργείο
Γεωργίας, Φυσικών
Πόρων και
Περιβάλλοντος
Οικολογικές
οργανώσεις
Περιβαλλοντιστές
Επιστήμονες Δημοσιογράφοι
6. γ) Την επόμενη μέρα, παράλληλα με τη συλλογή υλικού που είχε ήδη αρχίσει, ζητήθηκε από τα
παιδιά να διατυπώσουν τα ερωτήματά τους σχετικά με το θέμα που θα μελετήσουν. "Τι σας
ενδιαφέρει να μάθετε για το κυπριακό αγρινό; " Τα παιδιά δούλεψαν σε ομάδες και κατέγραψαν τα
πιο κάτω ερωτήματα:
• Πού ζει το αγρινό;
• Τι τρώει;
• Ποια είναι η διάρκεια ζωής του;
• Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του σώματος του;
• Πώς συμπεριφέρεται και ποιες συνήθειες έχει;
• Πόσα μικρά γεννά;
• Γιατί είναι το έμβλημα πολλών υπηρεσιών στην Κύπρο;
• Πώς αντιδρά όταν έρθει σε επαφή με τον άνθρωπο;
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των ερωτημάτων από τις ομάδες έγινε από κάποια μαθήτρια μια
πολύ έντονη παρέμβαση: "Μα όλα αυτά που ρωτούμε τώρα τα ξέρουμε ήδη από την πρώτη
τάξη. Τα ξαναείπαμε πολλές φορές στο σχολείο. Ξέρουμε τις απαντήσεις, άρα γιατί να τα
ξαναδούμε;" (Κάτι που η δασκάλα είχε στο μυαλό της, αλλά δεν χρειάστηκε να καθοδηγήσει η ίδια
σε αυτό τα παιδιά). Μερικά παιδιά συμφώνησαν λέγοντας ότι όντως γνωρίζουν αυτές τις "γενικές
πληροφορίες " που οποιαδήποτε στιγμή μπορούμε να τις βρούμε και στο διαδίκτυο. Τότε, τέθηκε
από τη δασκάλα ο προβληματισμός "Πώς προχωρούμε τώρα; Άραγε να αφήσουμε τελικά αυτή
την ενότητα αφού γνωρίζετε ήδη αρκετά;" Οι μαθητές/τριες τότε απάντησαν πως μπορούμε να
ψάξουμε για θέματα που δεν ξέρουμε για το αγρινό, να μελετήσουμε νέες πληροφορίες, "να
προφορικές
αφηγήσεις, άρθρα
σε εφημερίδες
αφίσες,
ενημερωτικά
τρίπτυχα, άρθρα
σε περιοδικά ή
στο διαδίκτυο,
διαλέξεις ή
φιλμάκια
ενημερωτικά
άρθρα σε
περιοδικά , άλλα
έντυπα ή στο
διαδίκτυο, αφίσες
επιστημονικά
άρθρα σε
περιοδικά,
εγκυκλοπαίδειες
ή διαδίκτυο,
ντοκιμαντέρ
ειδησεογραφικά
άρθρα στα ΜΜΕ,
ρεπορτάζ
7. εμβαθύνουμε" (έννοια γνωστή από το μάθημα της εμπέδωσης) είπε κάποιο παιδί. Ακολούθησε,
έτσι, μια συζήτηση όπου διαχωρίσαμε τα επιφανειακά ερωτήματα που απαντούν σε απλές
πληροφορίες και, εκτός από γνώσεις, δεν μας προσφέρουν κάτι άλλο ιδιαίτερο, από άλλα βαθύτερα
ερωτήματα που, όχι μόνο θα μας δώσουν επιπλέον πληροφορίες, αλλά ίσως μας προβληματίσουν,
μας οδηγήσουν σε δράσεις, μας ευαισθητοποιήσουν, μας κάνουν έστω και λίγο καλύτερους
ανθρώπους.
Απόψεις μαθητών που ακούστηκαν:
• "Θα βελτιωθούμε ως άνθρωποι αφού θα γίνουμε καλύτεροι περιβαλλοντιστές…".
• "Κάποτε ίσως, εμείς τα αγόρια, αν γίνουμε κυνηγοί, να έρθουμε σε επαφή με κάποιο αγρινό
στο βουνό. Σίγουρα, αφού θα ξέρουμε ότι είναι προστατευόμενο και είμαστε
ευαισθητοποιημένοι, δεν θα το σκοτώσουμε…".
• "Θα μπορέσουμε κι εμείς με δράσεις να προσφέρουμε έστω και λίγο στην προστασία της
άγριας πανίδας και χλωρίδας του τόπου μας…".
• "Θα αποκτήσουμε πιο σωστές στάσεις και θα επηρεάσουμε όσο μπορούμε τους
μεγαλύτερους γύρω μας…".
• "Το κυπριακό αγρινό αφορά όλους, είμαστε κι εμείς πολίτες της Κύπρου, άσχετα αν είμαστε
παιδιά… ".
δ) Προτού διατυπώσουμε τα νέα ερωτήματα, αποφασίσουμε να δούμε ένα σύντομο ντοκιμαντέρ
που μας έδωσε ο κύριος Κυριάκος Κεφάλας, ο δάσκαλος της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, που
ίσως μας βοηθούσε. Τα παιδιά έκαναν ένα σχεδιάγραμμα και σημείωναν λέξεις ή φράσεις για το
κυπριακό αγρινό κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης.
καμάρι της Κύπρου ενδημικό ζώο θηλαστικό είδος άγριας πανίδας
σπάνιο και προστατευόμενο άγριο πρόβατο
αρσενικά με κέρατα φυτοφάγο ζώο
δάσος Πάφου λαθροθηρία ορειβατικές ικανότατες απειλείται
ζει σε αγέλες γρήγορο αλλά φοβητσιάρικο
Στη συνέχεια, τα παιδιά ανακοίνωσαν τα σημεία που κατέγραψαν και έκαναν κριτική για το φιλμάκι.
Παρατήρησαν ότι πρόκειται για πληροφοριακό οπτικοακουστικό υλικό, άρα εστιάζει κι αυτό σε
επιφανειακές γενικές γνώσεις. Μελετήσαμε το εξώφυλλο του κουτιού του ψηφιακού δίσκου ως
κειμενικό είδος και το αναλύσαμε γλωσσικά.
κυπριακό αγρινό
8. • Κείμενο και πλαίσιο επικοινωνίας: εξώφυλλο θήκης ενός dvd με τίτλο "Αναζητώντας τα
Αγρινά στο Δάσος Πάφου", ντοκιμαντέρ από ένα επιστήμονα.
• Κείμενο ως γλωσσική και νοηματική δομή: λειτουργία εικόνας και κειμένου για την κατασκευή
νοήματος, χρήση μετοχής στον τίτλο και κεφαλαίων γραμμάτων, έμβλημα χορηγού, χρήση
δύο γλωσσών (ελληνικής, αγγλικής), υπότιτλοι, αναφορά σε ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, χρήση
επιθέτων, φωτογραφία αρσενικών μόνο αγρινών, ζώα στη φωτογραφία σε περίοπτη θέση.
• Κείμενο ως κοινωνική πράξη: ντοκιμαντέρ- πληροφοριακό οπτικοακουστικό υλικό από έναν
επιστήμονα για μαθητές, τουρίστες, απλούς πολίτες, Κύπριους και ξένους.
• Κείμενο ως αντικείμενο αξιολόγησης: Αποτελεσματικό, αξιόπιστο, ελκυστικό.
Έπειτα, τέθηκε από τη δασκάλα το ερώτημα "Ποιες πληροφορίες από αυτές που πήραμε από το
ντοκιμαντέρ μπορούν να μας βοηθήσουν να διατυπώσουμε κάποια νέα ερωτήματα ή βαθύτερους
προβληματισμούς;" Ακολούθησε συζήτηση με επιχειρήματα και καταλήξαμε σε κάποια σημεία, τα
οποία χρωματίσαμε στο σχεδιάγραμμα, για να τα διαχωρίσουμε από αυτά που απαντούν σε
επιφανειακά ερωτήματα. Με βάση τα χρωματισμένα σημεία τα παιδιά εργάστηκαν συνεργατικά και
κατέληξαν στα πιο κάτω βαθύτερα ερωτήματα:
Α΄ φάση
• Γιατί το κυπριακό αγρινό είναι είδος υπό προστασία;
• Ποιοι κίνδυνοι το απειλούν;
• Σχετίζεται ή όχι ο άνθρωπος με το γεγονός ότι απειλείται;
• Υπάρχει σχετική με το θέμα νομοθεσία στην Κύπρο;
Β΄ φάση
• Πώς μπορούμε εμείς να εμπλακούμε ως οικολογικό σχολείο ή κάθε ένας από εμάς ξεχωριστά
ως άτομο;
Στη συνέχεια, ζητήθηκε από τα παιδιά να γράψουν ένα σύντομο πληροφοριακό άρθρο, για την
ιστοσελίδα του σχολείου μας, για το κυπριακό αγρινό με βασικές πληροφορίες που πήραν από το
ντοκιμαντέρ. Την επόμενη μέρα παρουσιάστηκαν τα άρθρα κάποιων παιδιών και έγινε κριτική από
την ολομέλεια της τάξης . Αναλύθηκαν γλωσσικά τα κείμενα.
ε) Λίγες μέρες μετά, αφού μαζεύτηκε σχετικό υλικό από τα παιδιά και τη δασκάλα, ως ισότιμο μέλος
της τάξης, αποφασίστηκε να γίνει διαλογή ώστε να κρατήσουμε αυτά που θα μας χρησιμεύσουν με
βάση τα βαθύτερα ερωτήματα που μας απασχολούν. Το υλικό (αφίσες, ενημερωτικά τρίπτυχα,
άρθρα, βιβλία, οπτικοακουστικό υλικό σε dvd, φωτογραφίες) μοιράστηκε στις ομάδες (κάθε ομάδα
είχε διαφορετικά κείμενα να μελετήσει), αφού πρώτα συμφωνήθηκαν από τα παιδιά με επιχειρήματα
τα κριτήρια επιλογής:
• Έκταση κειμένων
9. • Τίτλος-θέμα
• Περιεχόμενο (μέσω γρήγορης ανάγνωσης-σκαναρίσματος)
• Πολυτροπικότητα
• Βαθμός δυσκολίας λεξιλογίου
Στη συνέχεια οι ομάδες παρουσίασαν το διαχωρισμό που έκαναν σε χρήσιμο και μη χρήσιμο υλικό
δικαιολογώντας την επιλογή τους με βάση τα κριτήρια που θέσαμε. Οι υπόλοιπες ομάδες, όταν
κάποια άλλη τελείωνε την παρουσίαση της, έκαναν κριτική. Καταλήξαμε, έτσι, σε τρία γραπτά
κείμενα.
στ) Αποφασίστηκε, μέσα από συζήτηση, να μελετηθεί πρώτα το κείμενο "6. Απειλές και
περιοριστικοί παράγοντες" ,αφού ο τίτλος μας οδηγεί ξεκάθαρα σε αυτό που ζητούμε. Το κείμενο
πάρθηκε από το διαδίκτυο από την ιστοσελίδα της Yπηρεσίας Θήρας και Πανίδας. Έγινε σταδιακά
η πιο κάτω ανάλυση:
• Κείμενο και πλαίσιο επικοινωνίας: επιστημονικό άρθρο, κεφάλαιο από το Διαχειριστικό Σχέδιο
για το κυπριακό αγρινό που έγινε με συνεργασία της Υπηρεσίας Θήρας και Άγριας Πανίδας
με τον επιστήμονα Δρ Αθ. Σφουγγάρη και απευθύνεται στους πολίτες του κράτους.
• Κείμενο ως γλωσσική και νοηματική δομή: λειτουργία εικόνας και κειμένου για την κατασκευή
νοήματος, χρονολογία δημιουργίας του Διαχειριστικού Σχεδίου και διάρκεια του, επίσημη
γλώσσα και σοβαρό ύφος , ιεράρχηση των κινδύνων που αντιμετωπίζει το αγρινό από τους
πιο ασήμαντους στον πιο σημαντικό στο τέλος του κειμένου-κορύφωση, χρήση γ΄ προσώπου
για αντικειμενικότητα, ενεστώτα ,πολλών επιθέτων και μεγάλων προτάσεων για σκοπούς
περιγραφής, χρήση επιστημονικού λεξιλογίου για αξιοπιστία.
• Κείμενο ως κοινωνική πράξη: πληροφόρηση των πολιτών για τους κινδύνους που απειλούν
το κυπριακό αγρινό (ως ξεχωριστό κείμενο) και ενημέρωση του κοινού για την ύπαρξη
μέριμνας από το κράτος για την προστασία του ζώου (ως μέρος του Διαχειριστικού Σχεδίου).
• Κείμενο ως αντικείμενο αξιολόγησης: αποτελεσματικό, αξιόπιστο, όχι ιδιαίτερα ελκυστικό.
ζ) Ακολούθως μελετήθηκε το κείμενο "Κύπρος: Εκτός ελέγχου οι λαθροκυνηγοί!" ,που εντοπίστηκε
στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα adespoto.gr. Ακολούθησε η πιο κάτω ανάλυση:
• Κείμενο και πλαίσιο επικοινωνίας: ειδησεογραφικό άρθρο από διαδικτυακή ιστοσελίδα που
απευθύνεται στους πολίτες αλλά και στην ίδια την κυβέρνηση και τις υπηρεσίες της.
• Κείμενο ως γλωσσική και νοηματική δομή: λειτουργία εικόνας και κειμένου για την κατασκευή
νοήματος, ημερομηνία δημιουργίας άρθρου, όνομα ιστοσελίδας, σκληρή γλώσσα και
αυστηρό-έντονο ύφος, χρήση γ΄ προσώπου για αντικειμενικότητα στην περιγραφή των
περιστατικών και γ΄ πληθυντικού στα σημεία που επιρρίπτει ευθύνες, ενεστώτας στη αρχή
και στο τέλος του άρθρου και αορίστου στη μέση, χρήση απλού λεξιλογίου για αμεσότητα,
σημείων στίξης και αναπάντητων ερωτημάτων, χρήση επιθέτων για μετάδοση
συναισθημάτων, ύπαρξη κεφαλαίου γράμματος σε λέξη που δεν χρειαζόταν κανονικά,
μαυρισμένα γράμματα, χρονικά και τροπικά επιρρήματα, χρήση αριθμών με μαθηματικά
σύμβολα.
10. • Κείμενο ως κοινωνική πράξη: πληροφόρηση των πολιτών για τις διαστάσεις που παίρνει η
λαθροθηρία στο νησί μας, προβληματισμός και ευαισθητοποίηση του κοινού, επίρριψη
ευθυνών στο κράτος και ταρακούνημα των αρμόδιων υπηρεσιών.
• Κείμενο ως αντικείμενο αξιολόγησης: Αποτελεσματικό, αξιόπιστο, ελκυστικό.
ζ) Την επόμενη μέρα μελετήθηκε το κείμενο " H κεφαλή ενός αγρινού…" ,που εντοπίστηκε στο
διαδίκτυο στην ιστοσελίδα SigmaLive.com. Ακολούθησε η πιο κάτω ανάλυση:
• Κείμενο και πλαίσιο επικοινωνίας: ειδησεογραφικό άρθρο από διαδικτυακή ιστοσελίδα που
απευθύνεται στους πολίτες.
• Κείμενο ως γλωσσική και νοηματική δομή: λειτουργία κειμένου για την κατασκευή νοήματος,
ημερομηνία δημιουργίας άρθρου, όνομα ιστοσελίδας, σκληρή γλώσσα και αυστηρό-έντονο
ύφος, χρήση γ΄ προσώπου για αντικειμενικότητα στην περιγραφή των περιστατικών και α΄
πληθυντικού στα σημεία που δείχνει την άποψη του πομπού, χρήση απλού λεξιλογίου για
αμεσότητα, σημείων στίξης και ονοματικών προτάσεων, αναπάντητων ερωτημάτων,
επιθέτων για μετάδοση συναισθημάτων, ύπαρξη κεφαλαίου γράμματος σε λέξη που δεν
χρειαζόταν κανονικά, μαυρισμένα γράμματα, χρονικά και τροπικά επιρρήματα, χρήση
αριθμών με μαθηματικά σύμβολα, λόγιας φράσης.
• Κείμενο ως κοινωνική πράξη: πληροφόρηση των πολιτών για τις διαστάσεις που παίρνει η
λαθροθηρία στο νησί μας, προβληματισμός και ευαισθητοποίηση του κοινού, επίρριψη
ευθυνών στο κράτος και ταρακούνημα των αρμόδιων υπηρεσιών.
• Κείμενο ως αντικείμενο αξιολόγησης: Αποτελεσματικό, αξιόπιστο.
η) Ακολούθησε αντιπαραβολή των τριών κειμένων. Έγινε σύγκριση ως προς τον πομπό και το
δέκτη του κάθε κειμένου, το σκοπό και την αποτελεσματικότητα τους, αλλά κυρίως ως προς τη
χρήση της γλώσσας. Τα παιδιά παρατήρησαν πώς ο κάθε πομπός προσπάθησε να πετύχει το
σκοπό του χρησιμοποιώντας διαφορετικά στοιχεία της γλώσσας. Το κείμενο "H κεφαλή ενός
αγρινού…" και το κείμενο "Κύπρος: Εκτός ελέγχου οι λαθροκυνηγοί!" έχουν κοινά γλωσσικά στοιχεία
αφού είναι παρόμοια είδη και έχουν κοινό σκοπό. Σε αντίθεση, το πρώτο κείμενο "6. Απειλές και
περιοριστικοί παράγοντες" διαφέρει ως προς τη γλώσσα που χρησιμοποιεί αφού είναι διαφορετικό
είδος και έχει άλλο σκοπό. Έγιναν επιπλέον γλωσσικές ασκήσεις στο μέρος αυτό, όπως π.χ.
αντικαταστάσεις λέξεων με συνώνυμες ή αντίθετες λέξεις, μετατροπή ρηματικών προτάσεων σε
ονοματικές και αντίστροφα, αλλαγή προσώπου ή χρόνου κ.α.
Επίσης έγιναν διάφορες ασκήσεις παραγωγής γραπτού όπως π.χ. "Κάνε το σχόλιό σου στο
Facebook για το άρθρο που διάβασες" ή "Γράψε μια επιστολή που θα συνοδεύει τις αφίσες που θα
στείλουμε στους κυνηγετικούς συλλόγους".
θ) Τα παιδιά, με βάση το δεύτερο αρχικό μας προβληματισμό για το τι μπορούμε εμείς να κάνουμε,
δημιούργησαν αφίσες για να σταλούν σε κυνηγετικούς συλλόγους ή άλλες υπηρεσίες, αφού πρώτα
μελέτησαν αφίσες σαν κειμενικό είδος.
ι) Στο τέλος έγινε αξιολόγηση της ενότητας ως προς τον τρόπο κυρίως που δουλέψαμε, το θέμα με
το οποίο ασχοληθήκαμε, τις γνώσεις που αποκτήσαμε, τις στάσεις που υιοθετήσαμε.
11. Σημείωση: Κατά τη διάρκεια της πορείας μας στην ενότητα έγιναν κάποιες φορές πισωγυρίσματα,
για να ανατρέξουμε σε προηγούμενες πληροφορίες, να κάνουμε αναστοχασμό και να δούμε πώς
προχωρούμε, αν χρειάζεται να αναθεωρήσουμε κάτι και πώς.
13. Α. Ιστοσελίδες με υλικό για το κυπριακό αγρινό
http://www.moa.gov.cy Tμήμα Δασών Κύπρου
http://www.aboutcyprus.org.cy ABOUTCYPRUS
http://kykpee.org Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής
Έρευνας και Εκπαίδευσης Ιεράς
Μητροπόλεως Λεμεσού
http://www.moi.gov.cy Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας
14. Β. Κείμενα
6. Απειλές και περιοριστικοί παράγοντες Φωτο: Αθ. Σφουγγάρης
Το γεγονός ότι ο πληθυσμός του αγρινού είναι μοναδικός και ενιαίος αποτελεί σημαντική απειλή, καθώς
αυτό εγκυμονεί πολλούς κινδύνους σε περίπτωση εμφάνισης μιας σοβαρής ασθένειας, η οποία θα μπορούσε
να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Εξάλλου, αυτό καταδεικνύει και η εμφάνιση και επιδημική διασπορά του
μυκοπλάσματος πριν από μερικά χρόνια, το οποίο προκάλεσε την απώλεια σημαντικού τμήματος του
πληθυσμού. Για την εξασφάλιση της μελλοντικής παρουσίας και εξέλιξης του πληθυσμού του αγρινού
κρίσιμης σημασίας είναι η διαθεσιμότητα κατάλληλου ενδιαιτήματος για το είδος. Η εκτίμηση της φέρουσας
ικανότητας του δάσους είναι πρωταρχικής σημασίας παράμετρος, η
οποία θα δείξει αν η έκταση του δάσους μπορεί να υποστηρίξει το σημερινό πληθυσμό
του.
Η πιθανή γενετική κατάπτωση του πληθυσμού εξαιτίας συγγενούς διασταύρωσης λόγω της
μοναδικότητας του πληθυσμού, αποτελεί επιπλέον μειονέκτημα. Απειλή επίσης αποτελεί και η συνβόσκηση
αγρινών και αιγοπροβάτων, όχι τόσο λόγω ανταγωνισμού για χώρο και βοσκήσιμη ύλη, αλλά κυρίως λόγω
της πιθανότητας μετάδοσης ασθενειών από τα αιγοπρόβατα στα αγρινά.
Από τους φυσικούς θηρευτές, κάποια επίδραση φαίνεται να έχει η αλεπού στα νεαρά αγρινά, ο βαθμός της
οποίας δεν έχει προσδιοριστεί, καθώς δεν έχει πραγματοποιηθεί σχετική μελέτη μέχρι σήμερα.
Εκείνο που αποδεικνύεται σοβαρό πρόβλημα είναι η θήρευση αγρινών από αδέσποτους σκύλους οι οποίοι
διαβιούν σε ημιάγρια κατάσταση μέσα στο δάσος της Πάφου. Οι συγκρούσεις με αυτοκίνητα μπορούν να
θεωρηθούν ως μικρή απειλή, καθώς τα ποσοστά θνησιμότητας εξαιτίας αυτού του παράγοντα
παρουσιάζονται χαμηλά. Όμως, τα τελευταία χρόνια, πιθανόν και λόγω της επέκτασης του οδικού δικτύου
(π.χ. Κάμπος – Πύργος) οι συγκρούσεις με οχήματα έχουν αυξηθεί. Σχετικό είναι και το πρόβλημα της
παρεμπόδισης των διελεύσεων αγρινών από το οδικό δίκτυο και της πρόκλησης συγκρούσεων με αυτοκίνητα
όταν τα ζώα εγκλωβιστούν στο οδόστρωμα σε περιοχές με προστατευτικές μπάρες, συνεχείς για μεγάλες
αποστάσεις.
Σημαντική παράμετρο και ενδεχομένως έμμεση απειλή για την επιβίωση του πληθυσμού του αγρινού
αποτελεί η γενικότερη έλλειψη νερού στο δάσος, καθώς και η αισθητή μείωση της βοσκήσιμης ύλης, σε
ποιότητα και ποσότητα, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Ήδη, βέβαια το Ταμείο Θήρας έχει προβεί στην
τοποθέτηση
15. μεγάλου αριθμού δεξαμενών με αυτόματες ποτίστρες για την εξασφάλιση νερού σε πολλές θέσεις του
δάσους, καθώς και σε σπορές για την εξασφάλιση περισσότερης και καλύτερης ποιότητας τροφής.
Επίσης, ο κίνδυνος πυρκαγιάς, λόγω και των γενικότερων ξηροθερμικών συνθηκών του καλοκαιριού,
αποτελεί απειλή για τον πληθυσμό και το ενδιαίτημα του αγρινού.
Οι υψηλές απαιτήσεις σε ενέργεια που ακολουθούν το καλοκαίρι, και κυρίως την περίοδο
αναπαραγωγής,τυχόν προβλήματα υγείας, σε συνδυασμό με φτωχή διατροφή και τα πρώτα κρύα του
χειμώνα, είναι οι πιθανοί λόγοι που οδηγούν στην αυξανόμενη θνησιμότητα που παρατηρείται στα τέλη του
φθινοπώρου και τις αρχές του
χειμώνα.
Τέλος, τονίζεται ότι οι απειλές που αντιμετωπίζει ο πληθυσμός του αγρινού είναι αρκετές, όμως
σημαντικότερη από όλες είναι η λαθροθηρία, η οποία αν και δεν έχει την έκταση που είχε στο παρελθόν,
παραμένει ωστόσο σοβαρός κίνδυνος για τα αγρινά, ιδίως στις παρυφές του δάσους. Η αυξημένη
προσβασιμότητα του δασικού οδικού δικτύου είναι μία από τις αιτίες του προβλήματος.
2010 - 2012 Κυπριακή Δημοκρατία,
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας
Το κυπριακό αγρινό και οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει
Το κυπριακό αγρινό, λόγω της μοναδικότητάς του, της σπανιότητας και της χάρης του, θεωρείται
σύμβολο για τη Κύπρο. Στην Κυπριακή νομοθεσία ορίζεται ως αυστηρά προστατευόμενο είδος και
κατατάσσεται στην Οδηγία Περί Προστασίας των Βιοτόπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (92/43 –
Habitats Directive) ως είδος που χρήζει αυστηρής προστασίας. Το Ταμείο Θήρας του Υπουργείου
Εσωτερικών είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση του είδους αυτού και δραστηριοποιείται στη εντατική
διαχείριση του αγρινού για περισσότερα από 15 χρόνια.
Το 1996 το Υπουργικό Συμβούλιο επικύρωσε το σχέδιο διαχείρισης του αγρινού, το οποίο
εκπόνησαν Κύπριοι και Καναδοί επιστήμονες. Από τότε η υπηρεσία του Ταμείου Θήρας διαθέτει
μια ομάδα που δουλεύει αποκλειστικά για τη διαχείριση του είδους.
Παρόλο που η ενεργή διαχείριση και προστασία είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση του
πληθυσμού των αγρινών από μερικές δεκάδες τη δεκαετία του 1930 σε περισσότερα από 3000
αυτές τις μέρες, το αγρινό εξακολουθεί να θεωρείται σπάνιο, επειδή υπάρχει μόνο στην Κύπρο.
Υπάρχει έλλειψη πληροφόρησης όσον αφορά πτυχές της βιολογίας και της οικολογίας του,
πληροφόρηση που απαιτείται για μια ολοκληρωμένη επιτυχή διαχείριση. Το γεγονός ότι σε
αρκετές περιοχές τα αγρινά συνβόσκουν με αιγοπρόβατα, δημιουργεί συνθήκες πιθανού
ανταγωνισμού για βοσκή, ειδικά σε περιόδους διαθέσιμης τροφής χαμηλής ποιότητας.
Ένα ακόμα σοβαρότερο πρόβλημα είναι η πιθανότητα μετάδοσης ασθενειών. Μια τέτοια ασθένεια
που συνήθως μεταδίδεται από συνύπαρξη προσβεβλημένων οικόσιτων μηρυκαστικών (στη
περίπτωση αυτή αιγοπροβάτων) με άγρια, η ασθένεια Infectious Keratoconjunctivitis (IKC)
πρόσβαλε τα αγρινά το 2001. Η ασθένεια αυτή που επηρεάζει τα μάτια που, καταγράφηκε για
πρώτη φορά στο κυπριακό αγρινό το 2001. Η IKC επηρεάζει τα μάτια και μπορεί να οδηγήσει
στην τύφλωση ή και στο θάνατο.
Κατά τους 17 μήνες του διάρκειας της επιδημίας αυτής (Σεπτέμβριος 2001 – Φεβρουάριος
2003), περισυνελέγησαν 38 άρρωστα ζώα. Ο συνολικός αριθμός των επηρεασθέντων ζώων
αντιπροσώπευε το 34% (38/113) όσων ζώων βρέθηκαν (νεκρά, τραυματισμένα, παγιδευμένα
λόγω φυσικών παραγόντων) αυτή την τρίχρονη περίοδο. Τα πλείστα από τα ασθενή ζώα που
ανάρρωσαν είχαν εντοπιστεί σε περιοχές που βρίσκονται κοντά στη νεκρή ζώνη (74%).
Οι χρονιαίες καταμετρήσεις του ΤΘ έδειξαν μέγιστη ελάττωση κατά 20% στους αριθμούς του
πληθυσμού το 2003, μετά το τέλος της επιδημίας. Η αναπαραγωγική δραστηριότητα μειώθηκε
μετά το ξέσπασμα της ασθένειας το 2001 και από το 2002 υπήρξε μια μείωση στην
αναπαραγωγική επιτυχία. Η μείωση αυτή, κατά 35% το 2003, άρχισε να αντιστρέφεται το 2004.
Ο αυξανόμενος αριθμός αδέσποτων σκύλων που έρχονται από τη νεκρή ζώνη και εισέρχονται
στο δάσος κυρίως από τις κοιλάδες του Ξερού ποταμού (Καφίζηδες), του Ποταμού του Κάμπου
και του Λιμνίτη λυμαίνονται το αγρινό· οι αγέλες αυτών των αδέσποτων σκύλων αποτελούν
σοβαρή αιτία θνησιμότητας για το είδος ενώ έχει διαγνωστεί και εχινόκοκκος σε αγρινά στη
περιοχή που γειτνιάζει με τη Νεκρά Ζώνη.
Το παράνομο κυνήγι του αγρινού αποτελεί ίσως το κυριότερο πρόβλημα στη διαχείρισή του,
παρόλες τις προσπά -θειες που καταβάλλονται από το Ταμείο Θήρας και τους άλλους
εμπλεκόμενους φορείς (Τμήμα Δασών, Ειδικό Κλιμάκιο της Αστυνομίας).Επειδή σημαντικό τμήμα
16. του πληθυσμού του αγρινού διαβιεί σε απομακρυσμένες περιοχές στιςοποίες είναι δύσκολη η
παρακολούθηση και η περιπολία από τους θηροφύλακες, τα κίνητρα και οι ευκαιρίες για
λαθροθηρία κατά συνέπεια αυξάνονται.
Τελευταία Ενημέρωση στις: 21/11/2012
http://www.moi.go v.cy
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΙΝΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Διαχείριση του πληθυσμού
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ
1. Έλεγχος της ποσότητας και ποιότητας της διαθέσιμης τροφής για τα αγρινά
2. Έλεγχος της απόστασης στην οποία βρίσκονται τα κοπάδια οικόσιτων προβάτων
και κατσικιών από τα αγρινά
3. Τακτικές αξιολογήσεις της υγείας των αγρινών και της κατάστασης του ενδιαιτήμα-
τος
4. Εμβολιασμός και συνεχής έλεγχος της κατάστασης της υγείας εισαχθέντων αγρι-
νών σε νέο ενδιαίτημα
5. Προληπτικός εμβολιασμός των ήμερων προβάτων και κατσικιών που βρίσκονται
στην περίμετρο της εξάπλωσης των αγρινών
6. Δημιουργία ζώνης χωρίς ήμερα ζώα περιμετρικά του χώρου εξάπλωσης των αγρι-
νών
7. Ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση του ενδιαιτήματος του αγρινού, με έμφαση στην
ποιότητα της βοσκήσιμης ύλης
8. Εφαρμογή του ειδικού πρωτοκόλλου για τον καθορισμό των ενεργειών και αρμο-
διοτήτων του προσωπικού που απαιτούνται κατά τη φάση ανίχνευσης κρουσμάτων
ασθένειας
Διαχείριση των φυσικών θηρευτών και των αδέσποτων σκύλων
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ
17. 1. Διεξαγωγή ειδικής επιστημονικής έρευνας όσο αφορά στην εκτίμηση της επίδρασης
της φυσικής θήρευσης στο αγρινό
2. Απομάκρυνση κατά προτεραιότητα των αδέσποτων σκύλων από όλη την έκταση
του Δάσους Πάφου
3. Εκτίμηση των επιπτώσεων πιθανής φυσικής θήρευσης στα αγρινά σε περίπτωση
απελευθέρωσής τους σε νέο ενδιαίτημα
Έλεγχος της λαθροθηρίας
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ
1. Εντατικοποίηση των τακτικών και έκτακτων ελέγχων και περιπολιών στο _άσος
Πάφου, αλλά και περιμετρικά αυτού, βάσει σχεδίου
2. Αυστηρότερη εφαρμογή της σχετικής με τη λαθροθηρία νομοθεσίας
3. Δημιουργία εντός του Ταμείου Θήρας Μόνιμης Ειδικής Μονάδας Θηροφυλακής για
το Δάσος Πάφου και ενίσχυσή του με επιπλέον προσωπικό
4. Τοποθέτηση μπαρών σε δασικούς δρόμους 2ης και 3ης κατηγορίας οι οποίοι δια-
σχίζουν απομονωμένες περιοχές του ενδιαιτήματος του αγρινού
5.Συνεχής επιμόρφωση του κοινού με την οργάνωση διαλέξεων και έκδοση ενημερω-
τικού υλικού
6.Τοποθέτηση εντός, αλλά κυρίως περιφερειακά του δάσους πολυάριθμων πινακί-
δων οι οποίες θα υπενθυμίζουν ότι το κυνήγι δεν επιτρέπεται
7.Δημοσίευση στον κυνηγετικό τύπο και στις εφημερίδες πληροφοριών σχετικών με
τα νέα μέτρα που θα εφαρμοστούν για την πάταξη της λαθροθηρίας του αγρινού
Διαχείριση του προβλήματος των ζημιών στις καλλιέργειες
Διάφορα είδη της άγριας πανίδας συμπεριλαμβανομένων και των αγριοπροβάτων
μπορούν να προκαλέσουν τεράστιες έως και ολικές ζημιές σε καλλιέργειες. Έτσι και στην
περίπτωση του κυπριακού αγρινού το ζήτημα της διαχείρισης των ζημιών που προκα-
λούν τα αγρινά στις γεωργικές καλλιέργειες που γειτνιάζουν με το _άσος Πάφου αποτελεί
ένα ακανθώδες θέμα το οποίο έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τους ίδιους τους αγρότες, τους
υπεύθυνους της αγροτικής παραγωγής, της διαχείρισης άγριας πανίδας, αλλά και τις κοι-
νότητες.
Οι γεωργικές ζημιές που προκαλούνται από το αγρινό εκτιμώνται σε αρκετές χιλιάδες
ευρώ σε ετήσια βάση με τις μεγαλύτερες ζημιές να συναντώνται κυρίως στα αμπέλια και
στους οπωρώνες, σε ποσοστό των περιστατικών 67% και 26% αντίστοιχα και δευτε-
ρευόντως σε κηπευτικά. Οι ζημιές στις γεωργικές καλλιέργειες
μεταβάλλονται από εποχή σε εποχή και φυσικά από περιοχή σε περιοχή. Γεγονός είναι
πάντως ότι το εν λόγω θέμα είναι σοβαρό και η απαιτεί άμεση επίλυση. Θα πρέπει σε συ-
νεχή και συστηματική βάση να πραγματοποιείται καταγραφή των ζημιών στις καλλιέρ-
γειες, με καταγραφή των ημερομηνιών, της ακριβούς θέσης, του είδους της καλλιέργειας,
του βαθμού ζημίας, της απόστασης από φυσικό οικοσύστημα και από τα όρια του Κρατι-
κού _άσους Πάφου, καθώς και όλων των συναφών παραμέτρων. Η καταγραφή αυτών
των δεδομένων θα βοηθήσει στον χωρικό εντοπισμό και την εκτίμηση της σοβαρότητας
των ζημιών και συνεπώς στο σχεδιασμό των κατάλληλων προληπτικών και αποτρεπτι-
κών μέτρων.
Εκτιμάται ότι εκτός των άλλων μέτρων που μπορούν να εφαρμοστούν για την αντιμε-
τώπιση του προβλήματος, θετική συμβολή θα μπορούσε να έχει η συμμετοχή των κατοί-
κων αυτών των περιοχών σε εκπαιδευτικά προγράμματα και δράσεις προστασίας περι-
βάλλοντος, οι οποίες θα έχουν ως στόχο να συνδυάσουν την προστασία της φύσης, τη
διατήρηση της άγριας ζωής και παράλληλα τη στήριξη των ανθρώπινων αναγκών. Αυτό
18. θα συμβάλλει με τη σειρά του στην προστασία των καλλιεργειών τους με παράλληλη αύ-
ξηση του τουρισμού, η οποία προβάλλει ως εναλλακτική λύση της ήδη φθίνουσας τοπι-
κής γεωργίας, αξιοποιώντας τη συνεχή παρουσία των αγρινών. Παράλληλα είναι απαραί-
τητη και η λήψη των απαραίτητων διαχειριστικών μέτρων (εκτίμηση της φέρουσας ικα-
νότητας του δάσους άμεσα, σπορές σε ανοίγματα ή στα όρια του δάσους, παροχή περισ-
σότερων θέσεων με νερό κ.ά.) προκειμένου να εξαλειφθούν σε μεγάλο βαθμό οι προκα-
λούμενες ζημιές στις καλλιέργειες από το αγρινό.
Διαχείριση των ζημιών στις καλλιέργειες
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ
1 Εκτίμηση άμεσα της βοσκοϊκανότητας του _άσους Πάφου (αναφέρθηκε ήδη στο
Κεφάλαιο 10.1)
2 Συνεχής παρακολούθηση του πληθυσμού αγρινού (αναφέρθηκε ήδη στο Κε-
φάλαιο 10.2)
3 Σπορές μιγμάτων αγρωστωδών και ψυχανθών σε διάκενα εντός ζώνης 2 χλμ.
από τα όρια του δάσους και εσωτερικότερα και με καλή διασπορά. Ισότιμη κατα-
νομή των σπορών σε περιοχές με υψηλή και χαμηλή πυκνότητα.
4 Προετοιμασία Ειδικού Γεωργοπεριβαλλοντικού Μέτρου στο Σχέδιο Αγροτικής
Ανάπτυξης, προγραμματικής περιόδου 2014-2020, με χαρακτήρα "Προστασία
άγριας πανίδας σε γεωργικές περιοχές" και εφαρμογή "Για σπάνια είδη σε προ-
στατευόμενες περιοχές" για ένταξη των ιδιοκτητών αμπελιών και
δενδροκομικών καλλιεργειών τις οποίες έχουν εγκαταλείψει στις περίκλειστες από
το _άσος Πάφου Κοινότητες, αλλά και σε άλλες περιφερειακά αυτού, ώστε να συ-
ντηρήσουν αυτές τις καλλιέργειες ως πηγές πρόσθετης τροφής για τα αγρινά, που
θα αμβλύνουν τις ζημιές στις παραγωγικές καλλιέργειες.
5 Στις περιπτώσεις παραγωγικών αμπελώνων ή άλλων καλλιεργειών, κάλυψη του
κόστους υλικών και εγκατάστασης περίφραξης από το Τμήμα _ασών, το Ειδικό
Ταμείο και το Ταμείο Θήρας
6 Καταβολή αποζημιώσεων για ζημιές στην παραγωγή από το αγρινό από το Ειδικό
Ταμείο και το Ταμείο Θήρας
7 Οργάνωση ενός συστήματος καταγραφής και αντιμετώπισης των ζημιών, καθώς
και παροχής πληροφοριών
8 Σύσταση Επιτροπής Ειδικών η οποία θα εξετάζει με αυτοψία και θα αξιολογεί την
κάθε περίπτωση ζημιάς σε καλλιέργειες χωριστά
9 Συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων φορέων επί του σχεδιασμού και της εφαρμογής
του καταλληλότερου απωθητικού σκευάσματος για τα αγρινά στις καλλιέργειες
10 _οκιμαστική χρήση ηλεκτροφόρων περιφράξεων, πασσάλων με ηλεκτρική εκ-
κένωση (ασύρματα) και συσκευών υπερήχων σε περιορισμένη έκταση αρχικά,
προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα και αναλόγως να αποφασιστεί η υιο-
θέτησή τους ως μέτρου απώθησης των αγρινών
Περιβαλλοντική εκπαίδευση
α) Εκπαίδευση της νεολαίας
Η νεολαία είναι το κλειδί για τη μελλοντική αποτελεσματική διατήρηση
της άγριας ζωής. Ήδη καταβάλλονται προσπάθειες για την εκπαίδευση μαθητών σε σχο-
λεία _ημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης σε θέματα βασικών οικολογικών αρχών. Το Τα-
μείο Θήρας, θα πρέπει να παρέχει τα κατάλληλα μέσα και υλικά υποστήριξης, όπως
19. CDs, βιντεοταινίες, βιβλία, φυλλάδια και αφίσες, για ένα πρόγραμμα που θα απευθύνεται
στους μαθητές των σχολείων και θα ενισχύει την κατανόηση των αναγκών διαχείρισης για
το αγρινό και το ενδιαίτημά του. Η προστασία του είδους και η διατήρηση του ενδιαιτήμα-
τός του θα αποτελεί το πιο σημαντικό στοιχείο του εν λόγω εκπαιδευτικού προγράμμα-
τος. Παράλληλα, θα πρέπει να αξιοποιηθεί η σημαντική εμπειρία του Τμήματος _ασών
στον τομέα της περιβαλλοντικής ενημέρωσης και εκπαίδευσης, το οποίο λειτουργεί δύο
περιβαλλοντικά κέντρα και κατασκευάζει ένα τρίτο, ενώ κάθε χρόνο πραγματοποιεί πο-
λυάριθμες διαλέξεις σε σχολεία, πανεπιστήμια, στρατόπεδα, συλλόγους και άλλα οργα-
νωμένα σύνολα.
1: Υποστήριξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία σε σχέση με την
άγρια ζωή και παροχή κατάλληλου υλικού που θα αφορά ειδικά στο αγρινό και το ενδιαί-
τημά του.
2: Δημιουργία ενός CD (Compact Disk), το οποίο θα περιέχει την ιστορία του
αγρινού, τη βιολογία του, τη συμπεριφορά του, τις απαιτήσεις σε ενδιαίτημα και άλλα συ-
ναφή στοιχεία και το οποίο θα προβάλλεται στα σχολεία (NMDGF 2003).
β) Εκπαίδευση του ευρέος κοινού
Οι κάτοικοι της Κύπρου στην πλειοψηφία τους παρουσιάζονται ελλιπώς ενημερω-
μένοι σε θέματα άγριας ζωής. Προφανώς αυτό που απουσιάζει είναι ένα κατάλληλο μέσο
που απαιτείται για να φέρει τα ζητήματα της άγριας ζωής στην πρώτη γραμμή ενημέρω-
σης του κοινού. Θα πρέπει να εφαρμοστεί ένας συνδυασμός στρατηγικών στη διάρκεια
μιας μεγάλης περιόδου προκειμένου να ενισχύσει την περιβαλλοντική συνείδηση των κα-
τοίκων, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του αγρινού και τη διατήρηση του ενδιαιτή-
ματός του.
1: Αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων για την ενημέρωση και εκπαίδευ-
ση του ευρέος κοινού σε ζητήματα σχετικά με τις ανάγκες του αγρινού και του ενδιαιτήμα-
τός του.
2: Δημιουργία Θεματικού Κέντρου για το Αγρινό, όπως περιγράφεται στο Κε-
φάλαιο της Αναψυχής του Συνολικού Διαχειριστικού Σχεδίου για το _άσος Πάφου. Επί-
σης, οργάνωση Κέντρων Ενημέρωσης στις κύριες εισόδους του _άσους Πάφου (Κύκκος,
Παναγιά, Λυσός), όπου η ενημέρωση για την οικολογία και τις διαχειριστικές ανάγκες του
αγρινού θα έχει ιδιαίτερη έμφαση.
3: Εγκατάσταση ερμηνευτικών πινακίδων εντός περιοχών του αγρινού για δη-
μόσια πληροφόρηση
4: Κατασκευή ενημερωτικών περιπτέρων με ερμηνευτικό υλικό σε επιλεγμένα
σημεία των δρόμων παρακείμενα του ενδιαιτήματος του αγρινού, για την ενίσχυση των
ευκαιριών αναψυχής μέσω της παρακολούθησης του αγρινού. Ειδικότερα, σε ειδικά επι-
λεγμένα σημεία παρακείμενα των δρόμων με μεγάλη κυκλοφορία, προσέλκυση αγρινών
με παροχή πρόσθετης ελκυστικής τροφής, αλατιού και νερού, ώστε να είναι δυνατή η πα-
ρατήρησή τους μέσα στο φυσικό τους περιβάλλον από το δρόμο ή το πάρκινγκ με τη βο-
ήθεια τηλεσκοπίου, χωρίς να προκαλείται ενόχλησή τους. Ενδεικτικά προτείνεται ο ορι-
σμός μιας τέτοιας θέσης στη διαδρομή Ι.Μ. Κύκκου - Σταυρού Ψώκας. Άλλες παρόμοιες
μπορούν εύκολα να οριστούν. Παράλληλα, διανομή κατάλληλων γραπτών οδηγιών ή
φυλλαδίων για την ενημέρωση του κοινού και την παροχή συμβουλών για την αποφυγή
οχλήσεων στο ζώο κατά τη διάρκεια της παρακολούθησής του Η εν λόγω
στρατηγική θα μπορούσε να συνδυαστεί με μια ενδεχόμενη αλλαγή στάσης των κατοί-
κων των παραδασόβιων περιοχών μέσω της τουριστικής αξιοποίησης της παρατήρησης
αγρινών παρέχοντας περισσότερες ευκαιρίες για αναψυχή
5: Ανάπτυξη πρόσθετων βιντεοταινιών για το αγρινό και ερμηνευτικά εκθέμα-
τα σε δημόσιες εγκαταστάσεις, όπως αεροδρόμια, λιμάνια, κ.λπ.
6: _ημοσίευση στον τοπικό τύπο και σε άλλα μέσα ενημέρωσης των προ-
σπαθειών που καταβάλλονται για την προστασία του αγρινού και την ενθάρρυνση συμμε-
20. τοχής του κοινού σε τέτοιες προσπάθειες.
7: Να συμπεριλαμβάνεται το ευρύ κοινό και άλλες εμπλεκόμενες ομάδες
(αγρότες, Μ.Κ.Ο.) στα πρώτα στάδια συζητήσεων για λήψη αποφάσεων για τη διαχείριση
του αγρινού (NMDGF 2003).
8: _εδομένου ότι το κοινό μπορεί να εμπλέκεται όλο και περισσότερο στη δια-
χείριση της άγριας ζωής, είτε επηρεάζοντας τις τοπικές αποφάσεις είτε τη σύνταξη νέων
νόμων, αυτό έχει ως συνέπεια την αυξημένη κατανόηση των αναγκών και απαιτήσεων
της άγριας ζωής. Συνεπώς, περισσότεροι πολίτες θα είναι πρόθυμοι να συμμετέχουν ως
εθελοντές στα ποικίλα προγράμματα προστασίας του αγρινού και βελτίωσης του ενδιαι-
τήματός του (συμβολή στην εγκατάσταση σπορών, τοποθέτηση τεχνητών ποτιστρών, κα-
θαρισμό των φυσικών πηγών, πρόληψη ζημιών με άμεση αναφορά στους υπεύθυνους
κ.ά.) (AGFD 2007).
9: Οργάνωση επιστημονικών συνεδρίων σχετικά με την άγρια ζωή, τα οποία
συμβάλλουν στην ορθολογική διαχείρισή της και με έμφαση στη διατήρηση του αγρινού.
Ήδη το Ταμείο Θήρας σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών έχει διοργανώσει στο
παρελθόν συνέδρια παγκόσμιας εμβέλειας.
10: Προτείνεται, το Υπουργείο Τουρισμού να συμπεριλάβει στις διαφημίσεις
τουριστικής προβολής της Κύπρου το αγρινό και τις ευκαιρίες που παρέχονται για την
παρακολούθησή του κ.λπ.
Εκπαίδευση των κυνηγών
Η εκπαίδευση των κυνηγών σε ζητήματα σχετικά με την άγρια ζωή θα
μπορούσε να επιτευχθεί μέσω των ήδη εφαρμοζόμενων μεθόδων, όπως είναι η υλοποίηση
σεμιναρίων για τον τρόπο διεξαγωγής της θήρας, μέσω της ιστοσελίδας του Ταμείου
Θήρας ή ακόμη και στις συγκεντρώσεις-συμβούλια των κυνηγών.
1: Χρήση όλων των διαθέσιμων πηγών και μέσων για την εκπαίδευση των κυνηγών σε
ζητήματα σχετικά με το αγρινό. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη σημασία δια-
τήρησης ενός βιώσιμου πληθυσμού σε ένα καλής ποιότητας ενδιαίτημα.
2: Δημιουργία μιας βιντεοταινίας με θέμα το αγρινό (οικολογία και διατήρηση
του είδους) που θα χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης των κυνηγών σε
σχετικά σεμινάρια. Η βιντεοταινία αυτή θα μπορούσε να παραχθεί κατά τέτοιο τρόπο
ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί παράλληλα σε σχολεία και σε ανοιχτές παρουσιάσεις.
3: Έκδοση και διανομή στους κυνηγούς τεύχους με θέμα το Αγρινό, το οποίο
θα περιλαμβάνει πληροφορίες για το είδος, τις απειλές που αντιμετωπίζει και τα
διαχειριστικά μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν
29. Κυπριακό αγρινό - Πάντα και παντού…
Ομαδική εργασία: Μελέτησε με την ομάδα σου τα λογότυπα των πιο κάτω υπηρεσιών και
ιδρυμάτων και γράψε τις παρατηρήσεις σου.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………….…...
………………………………………………….…………………………………………
…………………………………………………….………………………………………
……………………………………………………………….……………………………
…………………………………………………….……….………………………………
………………………………………………………….………………….………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
30. ΔΑΣΟΠΟΝΟΣ
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΔΑΣΟΠΟΝΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΔΑΣΙΚΟΥ
ΚΟΛΛΕΓΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ, ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΑΣΟΠΟΝΩ
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Γράψε ένα ενημερωτικό άρθρο για την ιστοσελίδα του σχολείου σου δίνοντας πληροφορίες
για το κυπριακό γραμματόσημο που κυκλοφόρησε το 1993 από το Τμήμα Ταχυδρομικών
Υπηρεσιών.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
31. Κυπριακές αερογραμμές: Ο επίσημος αερομεταφορέας της Κύπρου
Γιατί άραγε οι εθνικές μας αερογραμμές
επέλεξαν το αγρινό για έμβλημάμ τους; Γράψε την προσωπική σου άποψη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
___________________________________________________________________________
Σίγουρα η Ελλάδα έχει πολλά ταλέντα. Ένα από αυτά είναι ο σχεδιαστής μόδας Στέλιος
Κουδουνάρης, γεννημένος στην Κύπρο το 1981. Ο σχεδιαστής έχει σαν λογότυπό του τον
κυπριακό αγρινό και τις συλλογές του χαρακτηρίζει ένα γραμμικό στυλ, το οποίο υπαγορεύει
μια σύγχρονη μινιμαλιστική προσέγγιση στη θηλυκότητα.
Μπορείς να φανταστείς γιατί χρησιμοποίησα ένα ενδημικό
ζώο της Κύπρου στο λογότυπο της εταιρείας μου;
………………………………………………………………….
…………………………………………………………………
………………………………………………………………....
…………………………………………………………………
32. Ομαδική εργασία: Ως φίλοι που είστε της άγριας πανίδας του τόπου μας,
καλείστε να γράψετε μια επιστολή με θέμα την προστασία του κυπριακού
αγρινού και εισηγήσεις για την πάταξη της λαθροθηρίας του και να την στείλετε
στο Ταμείο Θήρας και Διατήρησης Άγριας Ζωής. Σκοπός σας είναι να πείσετε
τους υπεύθυνους ώστε να πάρουν πιο σοβαρά μέτρα για τη διασφάλιση μιας
ασφαλούς ζωής για το ενδημικό μας ζώο.
Αρχικές σημειώσεις για την επιστολή
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………….……………………………………………….………
33. Tom, I would like to meet a mouflon…
Ο τουρισμός κρατεί ένα μεγάλο μέρος των οικονομικών εσόδων
του κράτους μας. Μπορείς να δώσεις πληροφορίες στους τουρίστες
για να τους βοηθήσεις να επισκεφθούν το δάσος με τα αγρινά;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
34. Γράφω τις παρατηρήσεις μου για την ύπαρξη του αγρινού στα λογότυπα των πιο κάτω
προϊόντων…
……………………………………………………………………………………..…………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………….……..…..……………
……………………………………………………………………………………………………………………...………….……..
………………………………………………………………………………………………………………………………….……..
Agrino
WOMENS
WEAR
MENS
WEAR
Classic white t-shirt with mouflon print design. A
characteristic wild sheep found under strict
protection in the Paphos forest and at the
35. “Stavros tis Psokas”
Δ. Φωτογραφίες και άλλο υλικό
Κέρμα 5σενττουκυπριακούευρώ
Διάμετρος (χιλ.) : 21,25
Πάχος (χιλ.) : 1,67
Βάρος (γραμ.) : 3,92
Σχήμα : Στρογγυλό
Χρώμα : Κόκκινο
Σύνθεση : Επιχαλκωμένος χάλυβας
Στεφάνη : Λεία
Εμπρόσθια Όψη : Χάρτης της Ευρώπης σε σχέση με την Αφρική και την
Ασία, σε μια υδρόγειο σφαίρα.
Οπίσθια Όψη : Το αγρινό, χαρακτηριστικό είδος της πανίδας της
Κύπρου. Αντιπροσωπεύει την κυπριακή φύση.
