სანაღვლე სადინრების კვლევის რადიოლოგიური მეთოდები

1. მედიცინის ფაკულტეტი
მე-6 სემესტრი, 6ა ჯგუფი
ნანა ივანიაძე

2. ნაღვლის ბუშტი
 მსხლის ფორმის ღრუ ორგანოა
 აქვს ძირი (fundus), სხეული
(corpus) და ყელი (collum).
 სიგრძე 7-8სმ, დიამეტრი ძირის
არეში 2-3სმ, ტევადობა 20მლ.
 მდებარეობს ღვიძლის
ვისცერულ ზედაპირზე,
ნაღვლის ბუშტის ფოსოში.
 მეზოპერიტონეული ორგანოა
 კვება ხორციელდება ნაღვლის
ბუშტის არტერიით
 ინერვაცია ხორციელდება
ფაშვის წნულის და მარჯვენა
შუასაღგიდის ნერვის
ტოტებით.

3. ნაღვლის ბუშტის სადინარი
 ნაღვლის ბუშტის
ყელის გაგრძელებაა
 სიგრზე 4სმ.
 დიამეტრი 1-3 მმ.
 მისი კედელი
შემოსაზღვრულია
სპინქტერული სტრუქტურით-
ლატკენსის სპინქტერით
 ღვიძლ-თორმეტგოჯას იოგის
სისქეში უერთდება ღვიძლის
საერთო სადინარს.

4. ღვიძლის საერთო სადინარი
 იქმნება მარჯვენა ღვიძლის სადინარით
(რომელსაც გამოაქვს ნაღველი ღვიძლის
მარჯვენა წილიდან) და მარცხენა
ღვიძლის სადინრით (რომელსაც გამოაქვს
ნაღველი ღვიძლის მარცხენა წილიდან)
 სიგრძე 1-4სმ.
 დიამეტრი 4 მმ.
 ღვიძლ-თორმეტგოჯას იოგის სისქეში
უერთდება ბუშტის სადინარს და ქმნის
ნაღვლის საერთო სადინარს.

5. ნაღვლის საერთო სადინარი
 იქმნება ღვიძლის კარის ქვემოთ
 სიგრძე 5-8 სმ
 5-10 მმ. დიამეტრი
 ტოპოგრაფიულად იყოფა 4ნაწილად: pars
supraduodenalis - ღვიძლ-თორმეტგოჯას
იოგის სისქეშია. Pars retroduodenalis-
თორმეტგოჯა ნაწლავის ზედა ნაწილის
უკანაა. Pars retropancreatica - პანკრეასის
თავის უკან და მის სისქეშია. Pars intramularis
-პილორუსიდან 8-12სმ. დაშორებით
თორმეტგოჯა ნაწლავის დასწვრივი ნაწილის
უკანა მედიალურ კედელში ირიბად გაივლის
 იხსნება თორმეტგოჯას ფატერის დიდ
დვრილზე.

6.  ეს ნაწილი ბოლოში
პანკრეასის ძირითად
სადინართან ერთად ქმნის
ღვიძლ-პანკრეასის
ამპულას, რომელშიც
ნაღველი პანკრეასის
წვენს ერევა. ამპულის
ირგვლივ თორმეტგოჯა
ნაწლავის დიდი
დვრილის სისქეში
კუნთოვანი კონები ქმნიან
ამპულის (ოდის)
სპინქტერს.

7.  სანაღვლე გზების დაავადებათა
დიაგნოსტიკაში ანამნეზის, ტკივილის
ხასიათის, ლოკალიზაციის და
ირადიაციის შესწავლის გარდა დიდი
მნიშვნელობა ენიჭება გამოკვლევის
ლაბორატორიულ, ინსტრუმენტულ და
რადიოლოგიურ მეთოდებს.

8. რადიოლოგიური მეთოდებიდან
აღსანიშნავია:
 ულტრაბგერითი გამოკვლევა
(ექოგრაფია)
 რადიონუკლიდური კვლევა
 რენდგენოლოგიური კვლევა
 MR ქოლანგიოგრაფია
 CT ქოლანგიოგრაფია

9.  ულტრაბგერითი
დიაგნოსტიკის დანადგარის
დეტექტორი- მას ასევე
უწოდებენ ტრანსდიუსერს,
წარმოადგენს ულტრაბგერის
გარდამქმნელს, რომლის
ძირითადი ნაწილია
პიეზოელექტრული კრისტალი

10.  ექოგრაფიული
გამოკვლევით შეიძლება
დაადგინონ ნაღვლის
ბუშტის ლოკალიზაცია,
ფორმა, ოდენობა, კედლების
მდგომარეობა, შიგთავსი და
ფუნქციური მდგომარეობა.
ულტრაბგერითი
გამოკვლევა საშუალებას
იძლევა წარმოდგენა
შეიქმნან როგორც ნაღვლის
ბუშტის ასევე ღვიძლშიგა
სანაღვლე გზებისა და
ნაღვლის საერთო სადინრის
მდგომარეობაზე.
გამოკვლევის ჩატარებას
რაიმე უკუჩვენება არ აქვს.

11.  გამოკვლევისთვის აუცილებელია პაციენტის
შიმშილი გამოკვლევამდე 12-14 საათით
ადრე
 ავადმყოფს იკვლევენ ზურგზე წოლის
პირობებში
 დასაწყისში ბუშტის სიგრძივი ღერძის
დასადგენად მიმართავენ გარდიგარდმო
სკანირებას, მახვილისებრი მორჩიდან და
განაგრძობენ კაუდალური მიმართულებით
1-2სმ ინტერვლებით.
 ამის შემდეგ სკანირებას ჩაატარებენ ბუშტის
სიგრძივი ღერძის გაყოლებით, არაუმეტეს
5მმ. ინტერვალებით.

12.  ჰორიზონტალურ მდგომარეობაში
გამოკვლევისას ექოსკოპიას
ახორციელებენ “გაბერილი” მუცლის
პირობებში
 კონკრემენტის დასადგენად
ჰორიზონტალურ მდგომარეობაში
ჩატარებული ექოსკოპიის შემდეგ
ავადმყოფი დგება, აკეთებს რამდენჯერმე
წინზნექს, შემდეგ ისევ ვერტიკალურ
მდგომარეობაში აგრძელებენ
გამოკვლევას.

13.  ნაღვლის ბუშტის
მწვავე ანთების
დროს ექოგრამაზე
მოჩანს
გასქელებული და
უსწორო ფორმის
ნაღვლის ბუშტის
კედელი. მწვავე
ანთების ადრეულ
ეტაპზე ამ კედლის
შიგნით ვლინდება
ექოთავისუფალი
შრე, რაც კედლის
ანთების შედეგია.

14. ექოსკოპიურად ნაღვლის ბუშტის კენჭს
ადგენენ ორი დამახასიათებელი ნიშნის
მიხედვით:
 ძლიერი, არეკლილი
ექოსიგნალი, რომლის
ინტენსიური გამოსახულება
ფორმითა და ოდენობით
კენჭის ფორმისა და
ოდენობის შესატყვისია
 ულტრაბგერითი ანუ
აკუსტიკური “ჩრდილი”,
რომელიც წარმოიქმნება
ნაღვლის ბუშტის კენჭისაგან
ძლიერად არეკლილი
ულტრაბგერით. ეს ჩრდილი
კენჭის არსებობის უტყუარი
ნიშანია

15.  ჰეპატობილიარული სისტემის ფუნქციის
შესწავლის მიზნით შემოღებულია
რადიონუკლიდური მეთოდი ორგანული
სარებავის ბენგალის ვარდის, ამ დროს
სტაბილური იოდი შენაცვლებულია
რადიოაქტიური იოდ 131-ით.
 ორგანიზმში შეყვანილი
რადიოფარმაკოლოგიური პრეპარატი
სისხლიდან შთაინთქმება ჰეპატოციტების
მიერ და ნაღვლის საშუალებით გამოიყოფა
ნაწლავებში.
 რადიოაქტიური საღებავის გამა გამოსხივება
საშუალებას გვაძლევს გარეგანი დეტექციით
დავაკვირდეთ რადიოპრეპარატის გავლის
გზას.

16.  სანაღვლე გზებში დაბრკოლების
შემთხვევაში (ანთება, ნაღველ-კენჭოვანი
დაავადება, ჰეპატო-პანკრეატო-
დუოდენური ზონის სიმსივნე და სხვა)
შესამჩნევია გამოყოფის პროცესის
მნიშვნელოვანი ცვლილება, შთანთქმის
ფუნქცია მცირედ მოშლილია ან სრულიად
არ არის მოშლილი. შესაბამისად ღვიძლის
მრუდზე გამოყოფის პროცესი იცვლება,
სისხლის კლირენსი კი ნორმალური ან
მცირედ შეგვიანებულია.

17. დინამიკური
ქოლეცისტოსცინტოგრაფია
 გამოკვლევას ატარებენ
მრავალდეტექტორიან სწრაფ სკანერსა ან
გამა-კამერაზე, ბენგალის ვარდის I-131-ის,
ბრომსულფან I-131-ის ტენექციუმ m-99-
ჰიდას ინტრავენურად შეყვანის შემდეგ
სერიული სცინტიგრამების გადაღებით.
 გამოკვლევას იწყებენ უზმოზე
 სცინტიგრამებს იღებენ იზოტოპის
შეყვანიდან მე-3, მე-15 წუთზე და შემდეგ
ყოველ 30 წუთში 3 საათის განმავლობაში.
 მეორე საათის ბოლოს ავადმყოფი
ღებულობს ქოლეკინეტიკურ საუზმეს 2უმ
კვერცხის გულს.

19. ნაღვლის ბუშტის და სანაღვლე გზების
რენდგენოლოგიურ გამოკვლევას
ძირითადად საკონტრასტო ნივთიერებების
გამოყენებით ახორციელებენ.
შემუშავებულია საკონტრასტო
ნივთიერების შეყვანის რამდენიმე
მეთოდი:
 ორალური
 ინტრავენური
 ბილიარულ სისტემაში უშუალოდ
შეყვანა

20.  ნაღვლის ბუშტისა და სანაღვლე
გზების გამოკვლევისთვის
გამოყენებულია როგორც
დიიოდირებული საკონტრასტო
(ბილიტრასტი, ბილიგრაფინი), ისე
ტრიიოდირებული ნივთიერებები
(ბილიგნოსტი,იოპაგნოსტი,ბილიმინი).

21. პერორული
ქოლეცისტოგრაფია
 ამ გზით ორგანიზმში შეყვანილი
საკონტრასტო ნივთიერებები:
ბილიტრასტი, იოპაგნოსტი- შეიწოვება
ნაწლავებიდან სისხლში, სისხლიდან
აკუმულირდება ღვიძლის უჯრედებში,
მოხვდება ნაღვლის შემადგენლობაში და
მასთან ერთად ჩაედინება ნაღვლის
ბუშტში. საკონტრასტო ნივთიერების
მიღებიდან 12-15 საათის შემდეგ
რენდგენოგრამაზე გამოვლინდება
ნაღვლის ბუშტის გამომსახველი
ინტენსიური ჩრდილი

22. ვენური ქოლეგრაფია
 კონტრასტი შეყავთ ინტრავენურად
(ბილიგნოსტი)
 10-15 წუთის შემდეგ გადაღებულ
სურათზე გამოისახება ნაღვლის
სადინრები და ნაღვლის ბუშტი
 შემდგომი სერიული სურათებით
შესაძლებელია წარმოდგენის შექმნა
ნაღვლის ბუშტის კონტრასტირების
მთელს პროცესზე.

23. რეტროგრადული ქოლანგიოგრაფია
 საკონტრასტო
ნივთიერება
პუნქციის ან
კათეტერიზაციის
გზით უშუალოდ
სანაღვლე გზებში
შეყავთ.

24. პუნქცია შეიძლება ჩატარდეს:
 მუცლის წინა კედლიდან კან-ღვიძლის
გზით(პერკუტანული ტრანსჰეპატიკური
ქოლანგიოგრაფია)
 ნაღვლის ბუშტის პუნქცია მუცლის კედლიდან
მუცლის ღრუში წინასწარ შეყვანილი
ლაპარასკოპიის
კონტროლით(ლაპარასკოპიული
ქოლანგიოგრაფია).
 სანაღვლე გზებში კონტრასტის შეყვანა
შესაძლებელია აგრეთვე საოპერაციო
მაგიდაზე, მუცლის ღრუს გახსნის შემდეგ ან
ოპერაციის შემდეგ, თუ სანაღვლე გზებში
დატოვებულია კათეტერი

25. პერკუტანული ტრანსჰეპატიკური
ქოლანგიოგრაფია

26. ნაღვლის ბუშტისა და სანაღვლე
გზების დაავადების დროს მრავალი
რენდგენოლოგიური სიმპტომებიდან
აღსანიშნავია:
 სანაღვლე გზები გაფართოება
 ნაღვლის ბუშტის მოცულობის მომატება
 სანაღვლე გზების შევიწროება
 ნაღვლის ბუშტის დეფორმაცია
 არასწორკიდეებიანი სანაღვლე გზები
 ნაღვლის ბუშტის სადინრების გაუვალობა
 სადინრებსა და ნაღვლის ბუშტში
დეფექტის არსებობა

27. MR ქოლანგიოგრაფია
 MRCG არის სწრაფი,
ზუსტი, არაინვაზიური
მეთოდი სანაღვლე
ტრაქტის დაავადებების
გამოსაკვლევად.
 არ გამოიყენება
საკონსტრასტო
ნივთიერებები
 არ არის რადიოაქტიური
გამოსხივება

28.  გამოიყენება T2 შეწონილი
გამოსახულებები, რომელიც სითხის
შემცველ ნაღვლის სადინარს გვიჩვენებს
როგორც მაღალი ინტენსიური სიგნალის
მქონე სტრუქტურას. სითხიდან
გამოსული მრტ სიგნალი
ჰიპერინტენსიურად გამოიყურება
გარშემომყოფი ქსოვილების დაბალი
სიგნალის ფონზე
 სადინრის დილატაციის გამოსახულებას
გვაძლევს 95% სიზუსტით
 ხოლო კენჭების ვიზუალიზაციის
სიზუსტეა 75-90%, მეტი ვიდრე CT.

29. CT ქოლანგიოგრაფია
 ძირითადად გამოიყენება ნაღვლის სადინრის
ვიზუალიზაციისთვის, ნაღვლის გაჟონვის ან
ნაღვლოვანი კენჭების აღმოსაჩენად
 შეიძლება გამოყენებული იქნას
პოსტოპერაციულად მაგ:
ქოლეცისტექტომიის შემდეგ, როდესაც
შეიძლება იყოს საერთო ნაღვლის სადინრის
დაზიანება ან ჩარჩენილი კენჭი.
 სრულდება ინტრავენური ან ორალური
საკონტრასტო ნივთიერებების გამოყენებით.

30. CT ქოლანგიოგრამა დილატირებული
ინტრაჰეპატური სანაღვლე
სადინრებით. ქოლანგიოკარცინომა