Si Amaya, ang Pamamahala at si Humadapnon

1. SI AMAYA, PAMAMAHALA AT
HUMADAPNON NG AKLATANG DLSU
Bolyum 3, Isyu 6 2011 June 13
ANG LAYBRARYAN NG KASALUKUYANG PANAHON
Tawa kami ng tawa ng aking mga binukot na mga anak
“Suyung-suyung pay, pam-
na sina Heaven at Bituin ng napamangha si Mantal at
banggitin sa harapan nila Dian Lamitan at Marikit na lang, kun katuod may
gulat na gulat sa di inaasahang marinig mula sa d a l o n g d o n g . . . ”
nakakatandang kapatid at katuwang ni Lamitan na Kinakailangan ding mag-alay ng isang
itim na baboy, pitong pulang tataw o
tunay nga palang napakaganda ni Amaya, anak ni tandang at pitong babaing manok upang
Datu Bugna kay Dal’lang na isang uripon. Magmula ng payapain o matuwa ang mga kaibigang
matunghayan ng aking mag-iina ang eksenang ito ay espiritu kung sila ay tinatawag sa gabi
walang puknat akong tawaging baba at iloy naman si man o sa umaga.
Julie ang aking asawa ng mg a bata. Ang isa sa mga inawit ni Hugan-an ay
nagsasabing di pa nakakasumpong si
Hindi naman ikatutuwa ng sinumang laybraryan ang may ugaling
Humadapnon ng babaing, Nagmalitong
Dian Lamitan sa kanyang mga tauhan. Ayon na rin sa isang babaeng
hubad ang itaas na bahagi ng katawan tulad nina Ahak at Kayang, Yawa, kanyang pakakaibigin. Isang
si Dian Lamitan, ina nila Marikit at Binayaan ay namamahalang babaing tulad niya ay may ginintuang
walang lahok ng puso lalo na sa mga alipin at timawa ng banwa ni buhok, kapantay niya sa angking
Datu Bugna. Ito ay masasaksihan ng maraming beses sa epikseryeng kapangyarihan mula pagkapanganak,
ito ng Kapuso: una, sa pag-utos niyang pikpikin gamit ang isang kahoy ranggo, dugo at ubod ang kagandahan.
na putol ni Agang sa bibig si Dal’lang hanggang sa ito’y magdugo ng Ngunit di madali para sa datu at sa
maulinigang maaaring di uripon bagkus magiging timawa o malaya ang
kanyang kapatid, Dumalapdap, sa
nasa kanyang sinapupunan; pangalawa, ng hagupitin ng pamalo ni Badu
si Dal’lang habang nag-aani sa utos na rin ni Dian Lamitan at pangatlo kanyang barangay, biday at mga
ng itapon sa malayo ang kawawang si Dal’lang pagkatapos makapanga- magulang, Burulakaw at Ginbitinan.
nak. Hanapin ang librong ito, malilibang at di
magsisising basahin: Hinilawod:
Tatlo mula sa mga maaring pagmumulan ang Hinilawod : Adventures of Adventures of Humadapnon
Humadapnon isang libro ni Jocano at Ang Datu ng mga Sulod : (Tarangban I) ni F. Landa Jocano na may
Isang Dulang Pampelikula ay tesis ni Aquino na mayroon sa aklatang
klasipikasyong PL 6189 P36 A5225
DLSU. Ang isa pa ay ang Sulod society : a Study in the Kinship System
and Social Organization of a Mountain People of Central ni Jocano 2000.
rin. Maaaring basahin ang mga ito upang lalong mas malalim na
maunawaan at tangkilikin ang sugidanon patungkol kay Amaya, ang Sinulat ni G. Roderick Baturi Ramos
binukot na may kakambal na ahas, o ang huling prinsesa, Isiang, na
nasa isa sa mga sulod ng Capiz na maaari lamang marating pagkatapos Laybraryan (DLSU-Maynila)
lakbayin ang pitong bundok ng mga Panay-Bukidnon,
Makikilala si Hugan-an, isang susi, upang maidokumento ang
sugidanon patungkol kay Buyong Humadapnon noong taong 1955 sa
Central Pan-ay. Sa librong Hinilawod ni Jocano, tanyag si Hugan-an
bilang tanging babaylan na makakaawit ng kumpleto o dasal ng
pakikipagsapalaran ni Humadapnon at iba pang mga bida ng liping
Sulod. Hindi biro-biro o simpleng gawain ang pagdodokumentong
ginawa ni Jocano sapagkat ito rin ay mapanganib di lamang sa
nanaliksik o kay Hugan-an. Mababatid pahapyaw kung bakit kung
aalamin kung para saan at anong ibig sabihin ng mga sumusunod: