Technik.obslugi.turystycznej 341[05] z1.04_u

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Marzena Borowska
Wykorzystanie języka obcego w realizacji zadań
dotyczących organizacji turystyki
341[05].Z1.04
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

1
Recenzenci:
mgr Jan Matyjaszczyk
mgr Andrzej Muż
Opracowanie redakcyjne:
mgr Marzena Borowska
Konsultacja:
mgr inż. Piotr Ziembicki
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 341[05].Z1.04
Wykorzystanie języka obcego w realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu technik obsługi turystycznej.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Turystyka – podstawowe pojęcia i definicje 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzające 9
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 12
4.2. Formy i rodzaje turystyki 13
4.3. Potrzeby konsumenta usług turystycznych 21
4.4. Usługi turystyczne 28
4.5. Czynniki wpływające na rozwój turystyki 35
4.6. Polskie turystyczne produkty markowe 42
4.7. Zarządzanie turystyką 50
5. Sprawdzian osiągnięć 60
6. Literatura 65

3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy, zdobywaniu i rozwijaniu umiejętności
w wykorzystaniu języka obcego w realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki.
Poradnik „Wykorzystanie języka obcego do realizacji zadań dotyczących organizacji
turystyki” zawiera:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania, który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń
i zaliczenia sprawdzianów. Szczególnie istotnymi treściami są zagadnienia związane
z potrzebami konsumenta usług turystycznych, polskimi turystycznymi produktami
markowymi, z zarządzaniem w turystyce. Wymagają one opanowania wiadomości
teoretycznych i przełożenia ich na działania praktyczne, takie jak poprawne wypowiadanie
się w języku obcym, słuchanie, czytanie ze zrozumieniem, redagowanie charakterystyk
polskich turystycznych produktów markowych, definiowanie, określanie potrzeb konsumenta
usług turystycznych, opisywanie organizacji turystycznych, operowanie słownictwem
z zakresu szeroko pojętej turystyki, prawa, administracji, marketingu. Wykorzystaj do
poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji.
4. Pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia.
5. Ćwiczenia, które zawierają wykaz materiałów i sprzętu pomocnych w ich realizacji.
6. Sprawdzian postępów.
Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co
oznacza, że opanowałeś materiał albo nie.
7. Sprawdzian osiągnięć wraz z instrukcją i kartą odpowiedzi.
8. Wykaz literatury.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela
o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Po
zrealizowaniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
Jednostka modułowa: Wykorzystanie języka obcego do realizacji zadań dotyczących
organizacji turystyki, której treści teraz poznasz jest jedną z koniecznych do opanowania
wiadomości umiejętności posługiwania się językiem angielskim w zawodzie technik obsługi
turystycznej w różnorodnych dziedzinach turystyki – schemat 1.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny
pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

4
Schemat układu jednostek modułowych
Moduł 341[05].Z1
Podstawy turystyki
341[05].Z1.01
Charakteryzowanie ruchu turystycznego
341[05].Z1.02
Rozpoznawanie polskich markowych
produktów turystycznych
341[05].Z1.03
Podejmowanie działań stymulujących rozwój
turystyki przez instytucje centralne, samorządy
i organizacje turystyczne
341[05].Z1.04
Wykorzystanie języka obcego
w realizacji zadań
dotyczących organizacji

5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej „Wykorzystanie języka obcego do
realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki” powinieneś umieć:
− określać terminologię zalecaną przez WTO,
− charakteryzować wszystkie zagadnienia związane z ruchem turystycznym,
− charakteryzować rodzaje usług turystycznych,
− określać funkcje i dysfunkcje turystyki,
− określać czynniki i kierunki rozwoju turystyki,
− charakteryzować markowe produkty polskiej turystyki,
− korzystać z różnych aktów prawnych,
− określać zadania organów centralnych, terenowych, samorządowych dotyczących turystyki,
− charakteryzować krajowe i międzynarodowe organizacje turystyczne,
− przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:
− posłużyć się terminologią z zakresu turystyki,
− napisać różnorodne teksty dotyczące organizacji turystyki,
− określić formy i rodzaje turystyki,
− określić potrzeby konsumenta usług turystycznych,
− określić czynniki wpływające na rozwój turystyki,
− scharakteryzować usługi turystyczne,
− scharakteryzować polskie turystyczne produkty markowe,
− określić zadania organów centralnych, terenowych i samorządowych związane
z funkcjonowaniem turystyki,
− zinterpretować teksty dotyczące organizacji turystyki,
− scharakteryzować organizacje turystyczne,
− przetłumaczyć na język polski teksty w języku obcym dotyczące organizacji turystyki.

7
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Turystyka – podstawowe pojęcia i definicje
4.1.1. Materiał nauczania
W turystyce funkcjonuje wiele pojęć i definicji związanych z jej organizacją
i funkcjonowaniem. Warto więc znać znaczenie tych pojęć zarówno w języku polskim jak
i angielskim, ponieważ są one pomocne w codziennym wykonywaniu zawodu związanego
z turystyką. Do redagowania definicji w języku angielskim służą zaimki względne (Relative
Pronouns) typu: ‘which’, (który) stosowany do opisu przedmiotów, zjawisk, ‘who’ (kto) służący
do opisu ludzi, ‘where’ (gdzie) używany do charakteryzowania miejsc, whose (czyj) określający
posiadanie. Zwroty te służą do opisywania i definiowania. Do tworzenia definicji i objaśniania
znaczenia pojęć w języku angielskim używa się zwykle czasu Present Simple, ponieważ za
pomocą tego czasu wyraża się czynności, stany, mające charakter stały lub powtarzający się.
Niektóre definicje wymagają użycia czasu przeszłego Past Simple, zwłaszcza te, definiujące
pojęcie, które wyszło już z użycia, mające archaiczne znaczenie. W definiowaniu pomocne są
też struktury składniowe w stronie biernej (Passive Voice), wśród nich konstrukcja Present
Passive, ponieważ wyraża się za ich pomocą najpierw przedmiot czynności, a potem ich
wykonawcę. Definicja, pojęcie zarówno w języku polskim jak i angielskim powinna zawierać
najważniejsze informacje, sformułowane w sposób jasny i zrozumiały, ponieważ tego wymaga
sama struktura definicji. Niektóre terminy obcojęzyczne, głównie zaczerpnięte z języka
angielskiego i francuskiego nie mają odpowiednika w tłumaczeniu na język polski, więc używa
się ich obcojęzycznych odpowiedników, które weszły do języka polskiego, np. booking,
allotment. Do redagowania definicji danego pojęcia przydatne są jego synonimy, ponieważ
niektóre definicje wymagają wymienienia w ich obrębie treści tego pojęcia. Synonimy są
również pomocne do zachowania poprawności stylistycznej definicji, gdyż za ich pomocą unika
się powtórzeń. Tworząc definicję lub objaśniając znaczenie pojęcia w języku angielskim należy
znać słownictwo z zakresu turystyki, ekonomii, marketingu, transportu, hotelarstwa
i gastronomii.
Do podstawowych, kluczowych terminów stosowanych w turystyce należą:
All inclusive – rodzaj imprezy obejmującej wszystkie usługi wliczone w cenę, z których turysta
korzysta w hotelu lub ośrodku bez dodatkowych opłat.
All inclusive – it is a kind of event which includes all services included in the price and a tourist
uses them in a hotel or resort without additional charges.
Allotment – to rodzaj pisemnej umowy pomiędzy osobą, która zamawia dane usługi a ich
dostawcą. Umowa ta pozwala zamawiającemu usługi na dysponowanie przez określony czas
uzgodnioną ilością usług. Według tej umowy, zamawiający może zrezygnować w określonym
terminie z całości lub części zamówionych usług bez pokrywania ich kosztów.
Allotment – it is a kind of a written contract between a person who orders given services and
their supplier. That contract lets a person who orders services to dispose negotiated number of
services for a given time.
Booking – rezerwowanie, zamawianie usług turystycznych, np. miejscówek, noclegów, biletów.
Booking – it is a reservation, ordering of tourist services, for example, reserved-seat tickets,
overnights, tickets.
Check – in – rejestracja, meldowanie, odprawa przy wjeździe.
Check – in – it is a registration, clearance by incoming.
Check – out – wyrejestrowanie, wymeldowanie, odprawa przy wyjeździe.

8
Czarter – to rodzaj pisemnej umowy pomiędzy osobą zamawiającą dane usługi a dostawcą usług.
Umowa ta pozwala zamawiającemu na kupno danych usług w określonym terminie i standardzie
za określoną cenę, ale uniemożliwia dokonanie jakichkolwiek zwrotów czy rezygnacji
z zamówionych usług.
Check – out – it is an unregistered, entry by leaving.
Charter – it is a kind of a written contract between a person who orders given services and their
supplier. That contract lets a person buy given services in a specified time and standard for a
specified price, but this contract makes impossible returning or resignations from ordered
services.
Ferry – to prom, statek lub samolot kursujący na określonej trasie między dwoma punktami.
Prom – it is a ferry, a ship or a plane which circulates on specified route between two points.
Impreza fakultatywna – to impreza dodatkowa, uzupełniająca program wliczony w cenę, za którą
turysta musi dodatkowo zapłacić, jeśli chce z niej korzystać.
Optional event – it is an additional event which supplements the programme included in the price
and a tourist must pay additionally for it if he wants to take part in.
Klient – to osoba, która zawiera umowę o świadczenie usług turystycznych, ale zawarcie umowy
nie stanowi przedmiotu jej działalności gospodarczej.
Customer (client) – it is a person who enters into a contract about tourist services, but signing the
contract does not establish the matter of the economic activity of this person.
Marka – to nazwa produktu, która pozwala na jego identyfikację i odróżnienie od innych
produktów, np. Hilton.
Brand – it is a product’s name which allows its identification and makes it distinct from others
products being on the market, for example Hilton, Orbis, Holiday Inn, Stena Line.
Ośrodek turystyczny – to miejsce służące do wypoczynku i rekreacji turystów zapewniający
różne rodzaje rozrywki i rekreacji.
Resort – it is a place where tourists rest that, assure different kinds of entertainment and
recreation.
Package – to kompletny zestaw możliwych świadczeń, które są do dyspozycji turysty bez
dodatkowych opłat na trasie, takich jak zakwaterowanie, wyżywienie, transfery, ubezpieczenie,
program.
Package – it is a completed set of possible services which are for a tourist’s disposal without
additional charges en – route, such as accommodation, board, transfers, insurance and
programme.
Park tematyczny – to miejsce służące do rekreacji i rozrywki, gdzie są atrakcje związane z jedną
dziedziną, np. z tematem przyrodniczym, ekologicznym, historycznym. Zwykle jest to miejsce
płatne, świadczy się też w nim usługi gastronomiczne i handlowe. Przykładami parków
tematycznych mogą być Aquaparki czy Disneylandy.
Theme park – it is a place for recreation and entertainment with some attractions connected with
one topic, for example, with a natural, ecological or historic theme. It is usually a paid place with
restaurant and shops. The examples of themes parks are Aqua parks or Disneylands.
Podatek od turystów – jest to rodzaj opłaty obowiązkowej, podatek pobierany od turystów przez
rząd lub instytucje do tego uprawnioną. Rozróżnia się następujące rodzaje podatków: podatek
wjazdowy, podatek wyjazdowy, lokalny podatek turystyczny, podatek od odwiedzających.
Tourist tax – it is a kind of obligatory charge taken from tourists by the government or the
institution authorised to do it. There are the following kinds of taxes: incoming tax, outgoing tax,
resort tax, visitor tax.
Rejestry – jest to ewidencja wszelkich dokumentów w biurze podróży związanych ze sprzedażą
usług, realizacją zamówień, zleceń. Rejestry służą do ewidencji numerów nadawanych
imprezom.

9
Registers – it is a register of all documents at the travel agency connected with selling services,
commissions and orders’ realization. The registers are used for the evidence of numbers which
are given to the events.
Suite – to apartament składający się z łączonych pokoi, np. z sypialni, salonów, jadalni.
Apartament może tez składać się z jednego dużego pokoju z wydzielonym miejscem do spania
i do pobytu dziennego.
Suite – it is an apartment consisting of adjoining rooms, for example, bedrooms, living rooms,
dinning rooms. The apartment can also consist of one big room with a separate space for
sleeping and for daily use.
Szwedzki stół – to bufet samoobsługowy, z którego turysta może korzystać na miejscu bez
ograniczeń, ale nie powinien wynosić i konsumować tych posiłków na zewnątrz.
Smorgasbord (Swedish table) – it is a self-service buffet which a tourist can use in a place
without any limits, but he shouldn’t carry out and consume these meals outside.
Teczka imprezy – to całościowy zbiór dokumentacji danej imprezy.
Event’s folder – it is a comprehensive file of documents connected with a given event.
Tranzyt – to przejazd przez obszar obcego państwa do kraju docelowego.
Transit – it is a ride through a territory of a foreign country to a destination country.
Voucher – to dokument finansowy, kredytowy służący do realizacji świadczeń dla grup turystów
lub turystów indywidualnych zamówionych przez biuro u kontrahenta zagranicznego, jeśli ten
dokument wydawany jest przez kontrahenta krajowego, wówczas nazywa się skierowaniem.
Voucher – it is a financial and credit document used for services’ realization for tourists’ groups
or for an individual tourist ordered by the travel agency with foreign contracting party. If the
document is given by a domestic contracting party, then it is named directing.
Wiza – to pisemne zezwolenie na wyjazd i pobyt w danym kraju, wystawiane przez konsulat
danego państwa.
Visa – it is a written permission to leave and reside in a given country, issued by the consulate of
a given country.
Zniżka – to bonifikata skierowana do turysty na dane świadczenia.
Discount/Allowance – it is a reduction directed to a tourist for given services.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie znasz struktury gramatyczne używane do konstruowania definicji pojęć związanych
z turystyką w języku angielskim?
2. Jakich czasów gramatycznych używa się do redagowania definicji pojęć związanych
z turystyką w języku angielskim?
3. Jakie informacje powinna zawierać definicja?
4. Jakich wyrazów należy użyć w definicji, aby uniknąć powtórzeń?
5. Jakich konstrukcji składniowych używa się do budowania definicji w języku angielskim?
6. Co należy zrobić, jeśli anglojęzyczne pojęcie nie ma odpowiednika w języku polskim?
7. Jakie znasz pojęcia związane z turystyką w języku polskim?
8. Jakie znasz pojęcia związane z turystyką w języku angielskim?
9. W jaki sposób należy formułować treść definicji?
10. Z jakich dziedzin należy znać słownictwo redagując definicję pojęcia w języku angielskim?

10
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podane definicje w języku angielskim uzupełnij brakującymi wyrazami: a)‘which’, b)‘who’,
c) ‘where’, a następnie napisz, jakiego pojęcia one dotyczą.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) znać pojęcia i definicje związane z turystyką,
4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, marketingu, transportu,
hotelarstwa, gastronomii,
5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe stosowane w definicjach,
6) podsumować wyniki pracy,
7) przedstawić rezultat swojej pracy.
Przykładowe definicje (opracowanie własne autora):
1. It is a self-service buffet …….. a tourist can use in a place without any limits, but he
shouldn’t carry out and consume these meals outside.
2. It is a place for recreation and entertainment ……… there are some attractions connected
with one topic, for example, with a natural, ecological or historic theme. It is usually a paid
place with restaurant and shops.
3. It is a kind of written contract between a person …….. orders given services and their
supplier. That contract lets such a person to dispose negotiated number of services for
a given time.
Klucz odpowiedzi: 1 a) Smorgasbord (Swedish table), 2 c) Theme park, 3 b) Allotment
Wyposażenie stanowiska pracy:
– arkusze papieru z wydrukowanymi definicjami z lukami,
– słowniki dwujęzyczne i branżowe,
– przybory do pisania,
– literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Po wysłuchaniu w języku angielskim tekstu, w którym zostaną zaprezentowane pojęcia
i definicje związane z turystyką, dopasuj definicje do podanych pojęć.
6) potrafić słuchać ze zrozumieniem tekst w języku angielskim,

11
– magnetofon,
– kaseta lub płyta CD z nagranym tekstem,
– arkusze papieru z wydrukowanymi pojęciami,
– pakiety multimedialne do nauki języka angielskiego,
Ćwiczenie 3
Zredaguj w języku angielskim definicje podanych pojęć. Następnie wymień się pracami
z sąsiednimi grupami, których zadaniem będzie przetłumaczenie pojęć i ich definicji na język
polski.
Grupa 1 – rejestr, wiza, voucher, allotment, check-in,
Grupa 2 – zniżka, park tematyczny, all inclusive, check-out, package,
Grupa 3 – marka, ośrodek turystyczny, booking, suite, klient,
Grupa 4 – podatek od turystów, czarter, impreza fakultatywna, package, tranzyt.
6) redagować definicje i objaśniać znaczenie pojęć w języku angielskim i polskim,
Ćwiczenie 4
Zredaguj w języku angielskim mini słownik pojęć i definicji związanych z turystyką.

12
6) redagować definicje i objaśniać znaczenie pojęć w języku angielskim,
– kartki z pojęciami związanymi z turystyką,
– stanowiska komputerowe z drukarkami,
– papier do drukarek,
4.1.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykazać się znajomością terminów i pojęć związanych z turystyką
w języku polskim i angielskim? ¨ ¨
2) słuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim? ¨ ¨
3) redagować definicje i objaśniać znaczenie pojęć związanych
z turystyką w języku angielskim? ¨ ¨
4) stosować odpowiednie słownictwo języka angielskiego
w definicjach? ¨ ¨
5) stosować odpowiednie struktury gramatyczne języka angielskiego
6) stosować odpowiednie konstrukcje składniowe języka angielskiego
7) poprawnie przyporządkowywać pojęcia do ich definicji w języku
angielskim? ¨ ¨
8) uzupełniać definicje odpowiednimi wyrazami w języku
angielskim? ¨ ¨
9) przetłumaczyć definicję z języka polskiego na język angielski? ¨ ¨
10) posługiwać się słownikami dwujęzycznymi i branżowymi? ¨ ¨

13
4.2. Formy i rodzaje turystyki
1. Formy turystyki
Według klasyfikacji Światowej Organizacji Turystyki (UNWTO) rozróżnia się trzy
podstawowe formy turystyki:
a) Turystyka krajowa – podróże, wycieczki po obszarze własnego kraju. (Domestic tourism –
journeys, excursions on the own country’s territory.)
b) Turystyka przyjazdowa – przyjazdy do danego kraju osób, które nie mieszkają w nim na
stałe. (Incoming tourism – arrivals of people living in one country to another country.)
c) Turystyka wyjazdowa – wyjazdy obywateli danego państwa do innych krajów. (Outgoing
tourism – leavings of citizens of a given country to other countries.)
Wymienione formy turystyki tworzą trzy podstawowe kategorie turystyki:
a) Turystyka wewnątrzkrajowa – w jej skład wchodzą turystyka krajowa i turystyka
przyjazdowa, (Country tourism – includes domestic tourism and incoming tourism).
b) Turystyka narodowa – w jej skład wchodzą turystyka krajowa i turystyka wyjazdowa,
(National tourism – includes domestic tourism and outgoing tourism),
c) Turystyka międzynarodowa – w jej skład wchodzą turystyka przyjazdowa i turystyka
wyjazdowa. (International tourism – includes incoming tourism and outgoing tourism).
Rys. 1. Formy turystyki od strony popytu [12, s.221]
Ze względu na różne formy turystyki istnieje klasyfikacja podróżnych. Osoby zmieniające
miejsce pobytu nazywane są podróżnymi (travellers). Odwiedzającymi (visitors) nazywa się
wszelkich podróżnych, których można nazwać turystami. Natomiast ci, którzy nie zostali
zakwalifikowani do turystów, to inni podróżni (other travellers). W obrębie kategorii
odwiedzający istnieją dwie grupy – turyści (tourists) i odwiedzający jednodniowi (some – day
visitors). Ze względu na formy turystyki wyróżnia się odwiedzających międzynarodowych
(international visitors) i odwiedzających krajowych (domestic visitors).

14
2. Rodzaje turystyki
Istnieje kilka podziałów turystyki, które są dokonywane według różnych kryteriów. Oto
kilka z najważniejszych podziałów:
a) Ze względu na czas pobytu i cel podróży (Due to time of a residence and destination):
– turystyka pobytowa – pobyt w jednym miejscu, (residence tourism),
– wycieczkowa/krajoznawcza (excursion/sightseeing tourism),
– weekendowa – wyjazdy podczas weekendów, (weekend tourism),
– specjalistyczna (specialist tourism), uprawianie danej dziedziny sporu lub rekreacji, np.
jeździectwo, wędkarstwo, kwalifikowana (qualified tourism), obejmująca wyjazdy na
wczasy, wyjazdy lecznicze do uzdrowisk,
– biznesowa – kongresy, szkolenia, zjazdy, (business tourism).
b) Ze względu na czas trwania wyjazdu (Due to lenght of stay):
– krótkookresowa (short term tourism),
– długookresowa (long term tourism).
c) Ze względu na formy organizacji (Due to forms of organisation):
– zorganizowana – zamawianie świadczeń za pomocą innych instytucji, np. biur podróży
(organised tourism),
– indywidualna – organizowana samodzielnie przez turystę, bez pomocy innych instytucji
(individual tourism).
d) Ze względu na liczbę uczestników (Due to the number of participants):
– indywidualna (individual tourism),
– grupowa (group tourism).
e) Ze względu na rodzaj uczestników w turystyce (Due to a kind of participants in tourism):
– turystyka mieszkańców miast i wsi (cities and countries inhabitants’ tourism),
– turystyka dzieci i młodzieży (children and youth tourism),
– turystyka ludzi starszych (elderly people tourism),
– turystyka niepełnosprawnych ludzi (disabled people tourism).
f) Ze względu na środek transportu (Due to a mean of transport):
– turystyka drogowa – rower, motocykl, autokar, samochód osobowy (road tourism),
– turystyka wodna (water tourism) obejmuje turystykę:
– promową (ferry tourism),
– żeglarską (nautical tourism),
– morska śródlądowa (inland sea tourism),
– kajakowa (kayaking tourism).
– kolejowa (rail tourism),
– samolotowa (aeroplane tourism).
g) Ze wzgledu na okres wyjazdu (Due to a time of stay/journey):
– urlopowa (vacation tourism),
– wakacyjna (holiday tourism),
– zimowa (winter tourism).

15
h) Ze względu na koszty i sposób finansowania (Due to expenses and a kind of financing):
– komercyjna – funkcjonująca na rynku biur podróży (commercial tourism),
– socjalna – dofinansowana (social tourism).
i) Ze względu na cel wyjazdu (Due to aim of leaving):
– krajoznawcza (sightseeing tourism),
– wypoczynkowa (rest tourism),
– zdrowotna (health tourism),
– kulturowa (cultural tourism),
– sportowa (sport tourism),
– religijna (religious tourism),
– pielgrzymkowa (pilgrimage tourism).
j) Ze względu na przemieszczanie się oraz ilość odwiedzanych miejsc (Due to the movement
and the amount of visited places):
– pobytowa (residence tourism),
– wędrowna (itinerary tourism).
k) Ze względu na powszechność uczestnictwa (Due to the generality of participation);
– masowa (mass tourism),
– kwalifikowana/specjalistyczna (qualified/specialist tourism).
Istnieją również formy turystyki bez klasyfikacji:
– kongresowa (congress tourism),
– motywacyjna (incentive tourism),
– etniczna (ethnic tourism)
– alternatywna (alternative tourism).
3. Charakteryzowanie form i rodzajów turystyki w języku angielskim
Ustne i pisemne charakteryzowanie form i rodzajów turystyki w języku angielskim wymaga
użycia czasu Present Simple (teraźniejszego prostego), ponieważ za pomocą tego czasu są
wyrażane stałe cechy, właściwości opisywanych przedmiotów i osób. W opisie form i rodzajów
turystyki charakteryzuje się ich stałe cechy i właściwości, stąd należy używać tego czasu. Można
też posługiwać się czasownikami modalnymi, za pomocą których wyraża się powinność
‘should’, możliwość ‘can’, ‘may’. Ponadto pomocne są tu konstrukcje składniowe w stronie
biernej (Passive Voice), zwłaszcza dotyczące czasu Present Simple (teraźniejszego prostego). Do
opisywania i charakteryzowania w języku angielskim służą zaimki względne (Relative
Pronouns) typu: which, (który) stosowany do opisu przedmiotów, zjawisk, who (kto) służący do
opisu ludzi, where (gdzie) używany do charakteryzowania miejsc, whose (czyj) określający
posiadanie. Pomocne tu będzie słownictwo z zakresu krajoznawstwa, ekonomii, sportu i wielu
innych dziedzin, z którymi wiąże się turystyka. Zdania powinny być redagowane w sposób jasny
i zrozumiały oraz zawierać najważniejsze cechy danej formy turystyki. Charakterystyka powinna
obejmować: rodzaj turystyki, do kogo jest ona adresowana, w jakim celu uprawiana, jakie są jej
najważniejsze właściwości.
Oto przykłady charakterystyki kilku form i rodzajów turystyki w języku angielskim
(opracowanie własne autora):

16
Turystyka alternatywna – obejmuje te formy turystyki, które zwiększają pozytywne
oddziaływanie społeczne, kulturalne i ekologiczne. Cechuje ją nieduże nasilenie, uprawianie
samodzielne lub w niewielkich grupach. Istotnym elementem turystyki alternatywnej jest
obcowanie z rodzimą kulturą odwiedzanych miejsc i zachowanie tradycyjnych wartości ich
społeczności.
Alternative tourism includes these forms of tourism which enlarge positive social, cultural and
ecological interaction. It is characterised by little intensification, independent or in small groups
exercising. The important element of alternative tourism is the contact with the indigenous
culture of visited places and keeping traditional values of their communities.
Turystyka zimowa – obejmuje te formy turystyki, które uprawiane są zimą. Najczęściej jest to
wyjazd w celach wypoczynkowych, sportowo-rekreacyjnych, związany z uprawianiem sportów
zimowych. Uczestniczą w niej zarówno dzieci, młodzież jak i dorośli. Głównymi formami
turystyki zimowej są: zimowisko, obóz sportowy, wczasy oraz wyjazdy do uzdrowisk.
Winter tourism includes these forms of tourism which are practised in winter. Mostly, it is
a leaving to rest and sport and recreational aims are connected with winter sports. The
participants of winter tourism are both children, youth as adults. The main forms of winter
tourism are: a winter camp, sport camp, holiday and leavings to health resorts.
Turystyka drogowa – obejmuje turystykę, w której środkami transportu są: rower, motocykl,
autokar, samochód osobowy. Głównie jest to wyjazd w celach wypoczynkowych, rekreacyjnych
i krajoznawczych. Z transportu autokarem, samochodem i rowerem korzystają turyści w różnych
grupach wiekowych, zaś z motocykli dorośli i młodzież posiadająca uprawnienia do
prowadzenia motocykla. Turystyka drogowa, w której środkiem transportu jest autokar
i samochód osobowy uprawiana jest całorocznie, zaś ta, w której turyści korzystają z roweru lub
motocyklu, jest uprawiana sezonowo - wiosną i latem.
Road tourism includes tourism in which means of transport are: a bicycle, motorbike, coach and
car. It is a leaving with resting, recreational and sightseeing aims. Transport by coach, car and
bike is used by tourists in different age but transport by motorbike is used by adults and youth
having a licence for driving a motorbike. Road tourism in which means of transport are coach
and car is practised all the year, but that in which tourists use a bicycle or motorbike is practised
seasonably – in spring and summer.
Turystyka dzieci młodzieży – jest ona przeznaczona dla dzieci młodzieży. Należą do niej
wyjazdy na wakacje, obozy, zielone szkoły, wycieczki. Zgodnie z porą i rodzajem wyjazdu,
uprawiana jest zimą – zimowiska, latem, wiosną, jesienią – obozy, kolonie, wycieczki, zielone
szkoły. Głównym celem turystyki dzieci młodzieży jest wypoczynek, rekreacja i krajoznawstwo.
Children and youth tourism is addressed to children and young people. That tourism includes
goings out on holiday, camps, green schools and excursions. Accordingly to the season and
a kind of leaving, it is practised in the winter – winter camps, in the spring, summer, autumn –
camps, holiday camps, excursions, green schools. The main aim of children and youth tourism is
a rest, recreation and sightseeing.
1. Jakie znasz formy turystyki w języku angielskim?
2. Jakie znasz kategorie turystyki w języku angielskim?
3. Jakie znasz rodzaje turystyki w języku angielskim?
4. Jak dzieli się podróżnych ze względu na rodzaje turystyki?

17
5. Jakich konstrukcji składniowych w języku angielskim używa się do charakteryzowania
w formie ustnej lub pisemnej poszczególnych form i rodzajów turystyki?
6. Jakich konstrukcji gramatycznych w języku angielskim używa się do charakteryzowania
w formie ustnej lub pisemnej poszczególnych form i rodzajów turystyki?
7. Jakie znasz kategorie służące do podziału form i rodzajów turystyki?
8. Jakiego słownictwa w języku angielskim należy używać do budowania ustnej i pisemnej
wypowiedzi na temat form i rodzajów turystyki?
9. W jaki sposób należy formułować teksty o formach i rodzajach turystyki?
10. Jakie elementy powinna zawierać ustna lub pisemna charakterystyka rodzajów i form
turystyki w języku angielskim?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podane charakterystyki w języku angielskim uzupełnij brakującymi wyrazami a) ‘which’,
b) ‘who’, c) ‘where’, a następnie napisz, jakiej formy lub rodzaju turystyki one dotyczą.
3) znać formy i rodzaje turystyki,
4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, marketingu, transportu, turystyki,
5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe używane do charakteryzowania,
Przykładowe charakterystyki (opracowanie własne autora):
1. This kind of tourism includes tourism ……… means of transport are: a bicycle, motorbike,
coach and car. It is a leaving in resting, recreational and sightseeing aims.
2. This is a kind of tourism ………. includes journeys, excursions on the own country’s
territory.
3. This kind of tourism includes leavings for a rest, sport and recreational aims connected with
winter sports. There are many different participants of such a tourism …… are children,
youth and adults. The main forms of that tourism are winter camps, sport camps, holiday
and leavings to health resorts.
Klucz odpowiedzi: 1 c) road tourism, 2 a) domestic tourism, 3 b) winter tourism.
– arkusze papieru z wydrukowanymi definicjami z lukami,
Ćwiczenie 2
Po przeczytaniu tekstu w języku angielskim o formach i rodzajach turystyki wychwyć jego
przewodnią myśl oraz określ, jakie formy i rodzaje turystyki zostały w nim zaprezentowane.
Następnie przetłumacz ten tekst na język polski.

18
3) określić formy i rodzaje turystyki,
4) czytać ze zrozumieniem tekst w języku angielskim,
5) wychwycić myśli przewodnie tekstu,
6) przetłumaczyć na język polski teksty o tematyce turystycznej,
Przykładowy tekst: [9, s. 98]
‘Our readers tell us about their Dream Destination’
1. “I went to see the States last year with a friend. We’re used to travelling around on our own
without spending too much money, so we didn’t mind taking buses everywhere. We avoided
hitchhiking because we didn’t want to risk being mugged – but we saw someone being
mugged outside a bus station! Apart from that, it was a great holiday. The Grand Canyon was
the most breathtaking sight I’ve ever seen!”
2. “I’d always wanted to go to Italy and visit Rome, the Vatican, Florence, and see the
magnificent art there – and I wasn’t disappointed! It’s worth learning to speak a bit of Italian
before you go. I managed to see quite a lot but there was so much to see and so many
tourists! I can’t stand queuing and some places were impossible – you must have seen the
crowds being pushed through places like cattle. But, as I say, it was my dream destination
and it was marvellous. I’d planned to go to Venice, too, but didn’t have time in the end.”
3. “My brother immigrated to Australia twenty years ago. We’d always keep in touch and
I’d seen his wife and kids sitting in their garden on video, but I’d promised to visit them, and
so I did, last Christmas. Before that I’d always refused to fly but there’s no point in worrying
too much at my age, is there? And it was the best Christmas I’ve ever had!”
4. “Every Muslim who is healthy and has enough money is expected to visit Mecca once in his
or her lifetime. I’d put off going for years – I just couldn’t afford to go. But, then, last year,
I decided to make a real effort and go. It was amazing. I had seen the crowds walking around
on TV before but the place was really bustling. I really enjoyed meeting people from so
many different countries.”
Klucz odpowiedzi: 1. Outgoing, individual, excursion, sightseeing, holiday tourism 2. Outgoing,
excursion, itinerary, individual, sightseeing, cultural tourism 3. Outgoing, residence, individual
tourism 4. Outgoing, residence, individual, aeroplane, religious, pilgrimage tourism.
– magnetofon,
– kaseta lub płyta CD z nagranym tekstem,
Ćwiczenie 3
Zredagujcie w języku angielskim charakterystykę podanych form i rodzajów turystyki.
Następnie wymieńcie się swoimi pracami z sąsiednimi grupami, których zadaniem będzie
przetłumaczenie form i rodzajów turystyki oraz ich charakterystyki na język polski.

19
Grupa 1 – turystyka międzynarodowa, zdrowotna, drogowa, masowa, wędrowna,
Grupa 2 – turystyka krajowa, pielgrzymkowa, wodna, zorganizowana, biznesowa,
Grupa 3 – turystyka przyjazdowa, weekendowa, długookresowa, specjalistyczna, urlopowa,
Grupa 4 – turystyka wyjazdowa, wycieczkowa/krajoznawcza, socjalna, etniczna, grupowa.
4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, transportu, turystyki,
5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe stosowane w charakteryzowaniu pojęć,
6) znać zasady charakteryzowania form i rodzajów turystyki w języku angielskim,
7) pisemnie charakteryzować formy i rodzaje turystyki w języku angielskim i polskim,
Ćwiczenie 4
Dokonajcie w formie ustnej charakterystyki form i rodzajów turystyki w języku angielskim.
Ćwiczenie to przeprowadźcie w formie konkursu, w którym nauczyciel podaje daną formę lub
rodzaj turystyki, grupa zaś wyznacza swojego przedstawiciela, który dokona ustnej
charakterystyki. Wygrywa ta grupa, która udzieli najwięcej poprawnych odpowiedzi.
4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, transportu, turystyki,
5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe stosowane w charakteryzowaniu pojęć,
6) znać zasady charakteryzowania form i rodzajów turystyki w języku angielskim,
7) ustnie scharakteryzować formy i rodzaje turystyki w języku angielskim,
– prace uczniów z poprzedniego ćwiczenia,

20
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykazać się znajomością form turystyki w języku angielskim? ¨ ¨
2) wykazać się znajomością rodzajów turystyki w języku angielskim? ¨ ¨
3) czytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim? ¨ ¨
4) redagować charakterystyki form i rodzajów turystyki w języku
angielskim? ¨ ¨
5) dokonywać ustnej charakterystyki form i rodzajów turystyki
w języku angielskim? ¨ ¨
6) stosować odpowiednie słownictwo w charakteryzowaniu form
i rodzajów turystyki w języku angielskim? ¨ ¨
7) tłumaczyć na język polski teksty o tematyce turystycznej? ¨ ¨
8) wychwycić myśl przewodnią tekstu w języku angielskim
związanego z turystyką? ¨ ¨
9) poprawnie przyporządkowywać nazwy form i rodzajów turystyki
do ich opisów, charakterystyk? ¨ ¨
10) uzupełnić tekst o formach i rodzajach turystyki odpowiednimi
wyrazami w języku angielskim? ¨ ¨

21
4.3. Potrzeby konsumenta usług turystycznych
1. Klasyfikacja potrzeb
Wraz z rozwojem cywilizacji, otwarciem granic wielu państw, modą na uprawianie turystyki
rośnie zakres potrzeb i wymagań konsumenta usług turystycznych. Według Stanisława Wodejko
[15, s. 48] potrzebą nazywa się „pożądanie wartości użytkowych i usług, wynikających
z osiągniętego rozwoju gospodarczego i kulturalnego ludzkości.” Wyróżnia się trzy grupy
potrzeb: o podstawowym (basic needs), egzystencjalnym charakterze, np. żywność, ubranie,
mieszkanie, potrzeby kulturalne (cultural needs), np. kształcenie, sztuka, muzyka, literatura,
potrzeby luksusu (needs of luxury) np. drugie mieszkanie, biżuteria. Wymienione grupy potrzeb
mogą być sklasyfikowane do dwóch rodzajów – potrzeb podstawowych (basic needs),
niezbędnych do życia i potrzeb według upodobania – potrzeb wyższego rzędu (higher level
needs), np. bezpieczeństwo, przynależność, uznanie, samorealizacja, do których między innymi
zalicza się turystykę. Wśród potencjalnych konsumentów usług turystycznych mogą występować
następujące potrzeby: indywidualne, zbiorowe, teraźniejsze, przyszłe, realne, nierealne.
Uświadomienie potrzeby może być wynikiem: braku produktu, uzyskania informacji o nowym
produkcie, ujawnienia się nowych potrzeb (wywołanego dostrzeżeniem danego produktu
u innych osób), zmiany sytuacji materialnej, zmiany oczekiwań w stosunku do produktu.
2. Umiejętność zaspakajania potrzeb konsumentów
Zaspokojenie potrzeb następuje w wyniku nabycia i użytkowania dóbr. Proces zaspokajania
potrzeby rozpoczyna się z chwilą, gdy konsument uświadamia sobie, jakie są środki
zaspokojenia potrzeby, czy ma możliwość ich nabycia oraz dokonuje zakupu tych środków.
W teorii konsumenta zakłada się, że jest on podmiotem racjonalnym. Dokonując wyboru
konsument dąży do osiągnięcia maksymalnych korzyści, jakie w danych warunkach może
uzyskać z konsumpcji dóbr. Konsument racjonalny opiera proces podejmowania decyzji na
zasadzie optymalizacji, czyli wyboru takiego dobra lub usługi, który zapewni mu największą
satysfakcję. Zadowolenie klienta zależy od jakości pracy personelu. Jakość to spełnienie za
ustaloną i przyjętą cenę wszystkich zgodnych z prawem żądań i oczekiwań klienta, przy
jednoczesnym przestrzeganiu wymagań jakościowych w odniesieniu do bezpieczeństwa,
higieny i dostępności usług turystycznych oraz harmonii środowiska ludzkiego i przyrodniczego.
Umiejętność dostrzegania i zaspokajania potrzeb turystów przejawia się:
– okazaniem zainteresowania, ciepła, delikatności i umiejętności słuchania,
– dysponowaniem wiedzą: humanistyczną, przyrodniczą, ekonomiczną, organizacyjną
i prawną,
– kierowaniem oraz samodzielnym planowaniem i realizacją zajęć na imprezach
turystycznych i rekreacyjnych; swobodnym nawiązywania kontaktów, posługiwaniem się
językiem obcym.
W celu zaspokojenia potrzeb konsumenta usług turystycznych podejmowane są następujące
czynności:
– stymulowanie aktywnością uczestników rekreacji,
– umiejętny dobór form i metod zajęć rekreacyjnych,
– wywieranie wpływu na uczestników zajęć rekreacyjnych za pośrednictwem innych
członków grupy, a więc odpowiednie kierowanie zespołem,
– branie pod uwagę dodatkowych czynników potrzebnych do komunikowania się:
gestykulacja, wygląd fizyczny, spojrzenie, pozycja ciała w trakcie rozmowy.

22
3. Potrzeby konsumentów usług turystycznych
Do najważniejszych potrzeb potencjalnego konsumenta usług turystycznych należą:
– Potrzeba wypoczynku i relaksu (a need of a rest and relax), która powinna być zaspakajana
nie tylko podczas imprez pobytowych, ale też objazdowych. Turyści mają potrzebę zmiany
środowiska, otoczenia, ponieważ, na co dzień żyją w zurbanizowanym świecie. Z tego
powodu turystyka stanowi swoistą ucieczkę od zgiełku, hałasu i pośpiechu. Pilot wycieczki,
przewodnik turystyczny, czy animator kultury powinni zapewnić turystom czas na
odpoczynek, relaks, robić przerwy, np. podczas zwiedzania.
– Potrzeba zagospodarowania czasu wolnego (a need of using free time). Turyści oczekują od
organizatora imprezy różnych atrakcji, które wypełnią ich czas wolny, odpoczynek będzie
urozmaicony poprzez, np. organizowanie wycieczek, zwiedzanie, uprawianie sportów,
wyjścia na koncerty, ogniska, itp. Tu dużą rolę spełnia pilot wycieczek lub animator kultury,
którzy mają pod swoja opieką turystów i są odpowiedzialni za przebieg danej imprezy
turystycznej.
– Potrzeba poznawcza (a need of the knowledge) uprawianej turystyki wiąże się
z krajoznawstwem, zwiedzaniem, z odwiedzaniem nowych miejsc, poznawaniem ich
historii, tradycji, itp. W zaspokojeniu tej potrzeby pomocny jest pilot wycieczek lub
animator kultury, którzy swą wiedzę przekazują turystom.
– Potrzeba kulturowa (a cultural need), która może być zaspakajana poprzez uczestnictwo
w różnorodnych wydarzeniach, imprezach kulturalnych typu: wystawy, koncerty, festiwale,
odwiedzanie miejsc związanych z dziedzictwem kulturowym. Organizator imprezy
turystycznej powinien zapewnić konsumentowi wybór, co najmniej kilku tego typu imprez,
aby mógł wybrać te, które są zgodne z jego upodobaniami i zainteresowaniami.
– Potrzeba edukacyjna (an educational need), potwierdza się tu zależność między poziomem
wykształcenia a aktywnością turystyczną. Konsumenci wykształceni są bardziej aktywni,
częściej wyjeżdżają na kongresy, konferencje, ponieważ wiąże się to z podniesieniem
kwalifikacji czy statusu zawodowego. Tacy konsumenci są bardziej otwarci na różne formy
dokształcania, uzupełniania wiedzy profesjonalnej czy też związanej z ich
zainteresowaniami.
– Potrzeba bezpieczeństwa (a need of safety) jest istotnym czynnikiem dla wszystkich
konsumentów i powinna być zaspakajana podczas każdej imprezy turystycznej. Klient
opuszczający miejsce stałego zamieszkania musi czuć się bezpiecznie, ponieważ nie można
sobie wyobrazić relaksu, wypoczynku, bez poczucia bezpieczeństwa. Biuro podróży czy
organizator powinni zadbać o to, aby klient miał zapewnione maksymalne bezpieczeństwo
podczas podróży i w czasie pobytu.
– Potrzeba podróży (a need of travel) jest coraz bardziej popularna wśród konsumentów.
Podróżom sprzyja moda, ceny środków transportu, rozwój komunikacji, możliwość
szybkiego przemieszczania się. Podróżują ludzie w różnych grupach wiekowych, począwszy
od dzieci, młodzieży, dorosłych, ludzi w wieku starszym. Obecnie obserwuje się wzrost
podróżnych w wieku starszym, ponieważ przejście na emeryturę wiąże się z posiadaniem
pewnych zasobów finansowych, dużej ilości czasu wolnego i chęcią dobrego wykorzystania
go. Ponadto ludzie starsi, którzy mają dobry stan zdrowia, traktują podróże jako
rekompensatę za ich długoletnią pracę zawodową. Dzięki podróżom, konsumenci
zaspakajają szereg innych potrzeb, takich jak odwiedziny krewnych, znajomych, spotkania
towarzyskie bądź zawodowe, zwiedzanie, itd.
– Potrzeba samorealizacji (a need of self – realization) związana jest z zaspokojeniem ambicji
konsumenta, przejawia się ona uprawianiem ulubionego hobby, np. sportu czy odwiedzanie
miejsc, które klient chce zobaczyć, ponieważ zalicza się do niepowtarzalnych na świecie.

23
– Potrzeba rozrywki (a need of entertainment) jest realizowana na wielu imprezach
turystycznych, ponieważ jest ona składnikiem licznych produktów turystycznych. Biuro
podróży sprzedające dany produkt, powinno zapewnić klientowi różnorodność form
rozrywki, zgodnie z jego upodobaniami i oczekiwaniami. Mogą to być rozrywki oferowane
przez zakład noclegowy, klub, pub, restauracje i inne instytucje współpracujące z danym
biurem podróży. Piloci wycieczek, animatorzy kultury mają obowiązek czuwać nad tym,
aby podczas imprezy pobytowej czy objazdowej, zostały zrealizowane wszystkie punkty
programu związane z rozrywką.
– Potrzeba zakwaterowania (a need of accommodation) jest realizowana przez zakłady
noclegowe. Klient jednak ma szerokie wymagania, co do jakości tych usług, wybiera oferty,
które zapewniają jak najlepsze warunki zakwaterowania za najniższą cenę. Potrzeba
zakwaterowania jest bardzo zróżnicowana, ponieważ nie każdy klient będzie korzystał z
tych samych warunków zakwaterowania i udogodnień. Biznesmen będzie wymagał
komfortowego apartamentu, osoba starsza zaś, np. dogodnego usytuowania pokoju
hotelowego, ciszy, spokoju, rodzina z dziećmi będzie preferowała hotel z udogodnieniami
dla dzieci, np. z centrum zabaw.
– Potrzeba wyżywienia (a need of boarding) jest realizowana głównie przez zakłady
gastronomiczne działające samodzielnie, przy obiektach noclegowych lub wewnątrz nich.
Wiele hoteli, moteli posiada własne restauracje, które zaspakajają na miejscu potrzeby
żywieniowe klientów. Potencjalny konsument wymaga smacznych, zdrowych posiłków. Ta
potrzeba też jest zróżnicowana wewnętrznie, ponieważ zależy od upodobań kulinarnych i
zasobów finansowych klienta. Zamawianie posiłków dla turystów w czasie wycieczki przez
pilota może być trudna, ponieważ turyści maja różne oczekiwania i upodobania. W takich
sytuacjach pilot powinien zamawiać potrawy ogólnie znane turystom.
– Potrzeba zdrowotna (a need of health) jest ona realizowana głównie na imprezach
specjalistycznych. Wiąże się ona też z kulturą fizyczną i fizjologią, ponieważ konsument,
który chce zachować dobry stan zdrowia lub go poprawić, będzie potrzebował aktywności
ruchowej, sportu, rehabilitacji, zmiany klimatu. Potrzeby zdrowotne zaspakajają w dużym
stopniu uzdrowiska i sanatoria.
– Potrzeba demonstracji lub mody (a need of a demonstration or fashion). Klient może mieć
taką potrzebę ze względu na panujące trendy w turystyce, np. wyjazdy do krajów
tropikalnych, zwiedzanie unikatowych miejsc na świecie. Chce on też zaimponować innym,
że odwiedził takie miejsce, poznał jego obyczaje, obrzędy, brał w nich udział. Potrzeby takie
mają zwykle klienci zamożni, nastawieni na szeroko rozumianą konsumpcję. Konsument
może dowiedzieć się o panujących modach na wyjazdy w danym sezonie z różnych źródeł,
np. z reklam, mass mediów, internetu, katalogów biur podróży, znajomych, którzy
odwiedzili już dane miejsce. Potrzeba ta może narodzić się pod wpływem przekonywującej
propagandy i reklamy.
– Potrzeba religijna (a religious need) jest zaspakajana poprzez wyjazdy indywidualne lub
grupowe do miejsc związanych z kultem religijnym, sanktuariów. Potrzeby religijne
realizuje turystyka pielgrzymkowa.
4. Konsumenci o specjalnych potrzebach
Wśród potencjalnych konsumentów usług turystycznych istnieje grupa klientów, która ma
specjalne potrzeby. Należą do niej następujący konsumenci: ludzie niepełnosprawni, ludzie
przewlekle chorzy, np. na astmę, cukrzycę, osoby w podeszłym wieku, dzieci, matki karmiące,
obcokrajowcy niemówiący po polsku.
W każdym zawodzie związanym z turystyką można zetknąć się z takimi klientami i ważne jest
to, aby zrozumieć ich problemy i zaspokoić ich potrzeby.

24
5. Zmiany potrzeb konsumentów
Wymienione tu potrzeby ulegają pewnym zmianom, które wynikają z następujących
czynników: zmiana mody na dane imprezy turystyczne, zmiana sytuacji finansowej, społecznej,
rodzinnej klientów (wiek członków rodziny, ilość osób w rodzinie), pory roku, zmiana stanu
zdrowia, wieku konsumentów usług turystycznych.
6. Charakteryzowanie potrzeb konsumenta usług turystycznych w języku angielskim
Do charakteryzowania potrzeb konsumentów usług turystycznych w języku angielskim
używa się czasu Present Simple (teraźniejszego prostego), ponieważ służy on między innymi do
wyrażania upodobań i zainteresowań. Stosuje się też w opisie zaimki względne (Relative
Pronouns), które wskazują na dany przedmiot lub osobę, czasowniki modalne (Modal Verbs),
słowa łączniki (Linking Words) oraz różnorodne przymiotniki służące do opisywania cech ludzi
i przedmiotów. Używa się też konstrukcji składniowych strony biernej czasu teraźniejszego
prostego (Present Passive). Charakteryzując potrzeby konsumentów usług turystycznych należy
zastosować słownictwo z zakresu szeroko pojętej turystyki, transportu, hotelarstwa, gastronomii,
krajoznawstwa i ekonomii. W ich opisie należy uwzględnić nazwę potrzeby, kto jej wymaga,
przez kogo i w jaki sposób może być zaspokojona.
Przykładowe charakterystyki wybranych usług turystycznych w języku angielskim
A need of a rest and relax, which should be gratified not only during temporary but also during
traveling events. Tourists have a desire to change a surrounding, because they live in the
urbanized world. For this reason, tourism is a kind of an escape from daily routine, noise and
hurry. The travel guide, tourist guide or animator of culture should assure tourists some time to
a rest relax, make breaks, for example, during sightseeing.
A need of safety is an important factor for all consumers and it should be gratified during every
tourist event. The customer who leaves his permanent address, must feel safe, because it is
impossible to imagine a rest without feeling safe. The travel agency or organizer should take care
of maximum safety during the travel and residence.
A need of health is mainly realised on specialist events. It is also connected with a physical
education and physiology, because the consumer, who wants to keep a good health or improve it,
will need an active recreation, sport, rehabilitation and change of the climate. These needs are
supplied to a great extent by health resorts and spas.
A religious need is supplied by individual or group leavings to places connected with religious
cult and sanctuaries. The religious needs are realised by pilgrimage tourism.
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń wykonania.
1. Czym jest potrzeba?
2. Jak klasyfikuje się potrzeby w języku polskim i angielskim?
3. Na czym polega umiejętność zaspakajania potrzeb konsumenta usług turystycznych?
4. Jakie znasz potrzeby konsumenta usług turystycznych w języku angielskim?
5. Jacy klienci wymagają specjalnych potrzeb?
6. Czym uwarunkowane są zmiany potrzeb konsumenta?
7. W wyniku czego konsument może uświadomić sobie potrzeby?
w formie ustnej lub pisemnej potrzeb konsumenta usług turystycznych?

25
w formie ustnej lub pisemnej potrzeb konsumenta usług turystycznych?
10. Jakiego słownictwa w języku angielskim należy używać w ustnej i pisemnej wypowiedzi na
temat potrzeb konsumenta usług turystycznych?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Do podanych tekstów w języku angielskim charakteryzujących konsumentów i opisujących
ich potrzeby przyporządkuj nazwy tych potrzeb.
3) znać rodzaje potrzeb konsumenta usług turystycznych,
4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, marketingu, hotelarstwa,
gastronomii, transportu, turystyki,
5) zaprezentować efekt swojej pracy.
– materiały informacyjne o potrzebach konsumenta usług turystycznych,
– kartki z charakterystyką potrzeb konsumenta usług turystycznych w języku angielskim,
Przykładowe teksty (opracowanie własne autora):
A) A need of entertainment, B) A salubrious need, C) A need of a rest and relax, D) A need
of the knowledge.
1) An example of a change in fashion is the recent awareness of health issues. This has led to
more salads and smaller food portions being served, plus holidays which offer guidance on
slimming, beauty treatment, and yoga and so on.
2) Many people now want to escape from the pressure of everyday urban living.
3) People want to see and experience new things and they are aware of opportunities.
4) A person who always visits a hotel where there are lots of activities and forms
of entertainment wants to participate in these events.
Klucz odpowiedzi: 1. B, 2. C, 3. D, 4. A
Ćwiczenie 2
Wychwyć myśl przewodnią tekstu w języku angielskim, ułóż do niego plan, a następnie
sporządź listę potrzeb konsumenta usług turystycznych, które nie zostały zaspokojone.

26
5) czytać ze zrozumieniem tekst w języku angielskim,
6) wychwycić myśl przewodnią tekstu w języku angielskim,
7) ułożyć plan do tekstu,
– kartki z tekstem lub podręcznik do nauki języka angielskiego z tekstem,
Przykładowy tekst: [8, s. 72]
Seaview Hotel, Walton-on-Sea
23 rd July
Dear Emily,
How are you? I hope you’re well. I’m writing to tell you about my holiday. It’s a total disaster!
The plane was ten hours late and we got there at 4 o’clock on Sunday morning! The next day,
I went to the beach for a swim. However, it’s miles from the hotel and it’s crowded. The sea is
freezing and it’s polluted – there’s a chemical factory next to the beach!
The hotel is terrible too. In the brochure, it said all the rooms had excellent views of the sea –
from my room, all I can see is the hotel car park! The swimming pool was also lovely in the
brochure – but it’s very small and full of noisy children.
My room is terrible. It’s dirty and this morning I found an enormous cockroach in the shower!
And there is a noisy family next to me.
I’m eating a sandwich in my room at the moment because the waiters in the restaurant are rude
and unfriendly. The food is terrible. Yesterday, there was a fly in my salad – it was disgusting!
Well, it’s time for bed. I’d like a shower but, of course, there’s no hot water tonight. And I can’t
watch a film because the television doesn’t work.
I can’t wait to get home! See you soon!
George XXX
Ćwiczenie 3
Wykorzystaj z poprzedniego ćwiczenia listę potrzeb konsumenta usług turystycznych, które
nie zostały zaspokojone, a następnie zredaguj tekst w języku angielskim, w którym potrzeby te
zostały zaspokojone. Przed redagowaniem tekstu, ułóż do niego plan.
5) zredagować w języku angielskim tekst na temat potrzeb konsumenta usług turystycznych,

27
– lista potrzeb konsumenta usług turystycznych,
Ćwiczenie 4
Dokonaj w języku angielskim pisemnej charakterystyki co najmniej pięciu potrzeb
konsumenta usług turystycznych.
5) scharakteryzować potrzeby konsumenta usług turystycznych w języku angielskim,
– kartki z przykładowymi charakterystykami potrzeb konsumenta usług turystycznych
w języku angielskim,
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykazać się znajomością potrzeb konsumenta usług turystycznych
2) przyporządkować nazwy potrzeb konsumenta usług turystycznych
do ich charakterystyk w języku angielskim? ¨ ¨
3) czytać tekst ze zrozumieniem w języku angielskim? ¨ ¨
4) wychwycić myśl przewodnią tekstu w języku angielskim? ¨ ¨
5) ułożyć plan do tekstu w języku angielskim? ¨ ¨
6) redagować charakterystyki potrzeb konsumenta usług turystycznych
7) stosować odpowiednie słownictwo w charakteryzowaniu potrzeb
konsumenta usług turystycznych w języku angielskim? ¨ ¨
8) stosować odpowiednie struktury gramatyczne w charakteryzowaniu
potrzeb konsumenta usług turystycznych w języku angielskim? ¨ ¨
9) stosować odpowiednie struktury składniowe w charakteryzowaniu
potrzeb konsumenta usług turystycznych w języku angielskim? ¨ ¨
10) zaprezentować efekty swej pracy w języku angielskim? ¨ ¨

28
4.4. Usługi turystyczne
1. Czym są usługi turystyczne?
Usługi turystyczne stanowią jeden z głównych mierników poziomu rozwoju gospodarczego
państwa. Jeżeli wyższy jest udział usług w produkcie krajowym brutto i jeśli sektor ten posiada
rosnący poziom zatrudnienia, wówczas wzrasta poziom rozwoju ekonomicznego danego kraju.
Wtedy też spada poziom zatrudnienia w innych branżach na korzyść sektora usług.
Według O. Lange, usługi są czynnościami, które mają na celu zaspokojenie potrzeb ludzkich
w sposób pośredni i bezpośredni, ale nie wytwarzają one fizycznie i bezpośrednio danego
przedmiotu. Usługi maja status niematerialny, choć część z nich może wywoływać efekty
materialne. Według S. Wodejko, usługi mogą być kierowane na osobę lub przedmiot.
Przedstawione poniżej usługi wiążą się z produktem turystycznym. Ilość usług zależy między
innymi od długości podróży, czasu pobytu, możliwości finansowych klienta, jego wymagań
i zainteresowań.
2. Jaki jest podział usług turystycznych?
Usługi stanowią znaczną część produktu turystycznego i można je podzielić następująco:
– Usługi podstawowe (Basic services),
– Usługi uzupełniające / komplementarne (Supplementary / complementary services).
Rys. 1. Struktura usług turystycznych [15, s. 28], opracowanie własne autora w języku angielskim
Usługi podstawowe składają się głównie z usług materialnych skierowanych do osoby
i przedmiotu, biorąc pod uwagę aspekt finansowy lub wartościowy. Przy korzystaniu z tych
usług jest też zapotrzebowanie na kolejne różnego asortymentu usługi o charakterze
niematerialnym, typu ubezpieczeniowe, finansowe, prawne czy informacyjne. Zatem usługi
podstawowe są to takie usługi, które umożliwiają dojazd, pobyt, powrót z miejsca czasowego
pobytu. Usługi te są świadczone przez komplementarne dobra i urządzenia turystyczne.
Usługi komplementarne w tego rodzaju usługach, większe znaczenie mają usługi
niematerialne, ponieważ skierowane na osobę, na jej świadomość. Usługi te świadczone są
w związku z podstawowymi dobrami turystycznymi (walorami) oraz czasem wolnym. Ułatwiają
one dostęp do walorów, wypożyczalni sprzętu, wyciągów oraz dostarczają usług, które można
nazwać usługami rozrywkowymi. Usługi te uzupełniają się, ponieważ korzystanie z jednej
usługi, np. z usługi transportu może wywołać korzystanie z następnej takiej jak gastronomiczna
czy noclegowa.
Usługi turystyczne
(Tourist services)
Podstawowe (Basic) Komplementarne
(Complementary)

29
Tabela 1. Struktura usług materialnych [15, s. 31], opracowanie własne autora w języku angielskim
Usługi materialne skierowane na: (Material services directed at):
Osobę (Person) Przedmiot (Object)
1. Medyczne (Medical)
2. Kosmetyczne (Cosmetic)
3. Gastronomiczne (Gastronomical)
4. Noclegowe (Accommodation)
5. Transportowe (Transport)
1. Konserwacyjno – reparacyjne
(Maintenance - repair)
2. Pralnicze (Laundry)
3. Porządkowe (Cleaning)
4. Transportowe (Transport)
Tabela 2. Struktura usług niematerialnych [15, s. 32], opracowanie własne autora w języku angielskim
Usługi niematerialne skierowane na: (Immaterial services directed at):
Osobę (Person) Czynności niematerialne
(Immaterial activities)
1. Oświatowe (Educational)
2. Informacyjne (Informative)
3. Kulturalne (Cultural)
1. Finansowe (Financial)
2. Prawne (Legal)
3. Ubezpieczeniowe (Insurance)
4. Konsultacyjne (Consultative)
3. Jak charakteryzować usługi w języku angielskim?
Do pisemnego i ustnego charakteryzowania usług turystycznych w języku angielskim używa
się czasu Present Simple (teraźniejszego prostego), ponieważ służy on między innymi do
wyrażania stałych właściwości przedmiotów. Ponadto można zastosować zaimki względne
(Relative Pronouns) wskazujące dany przedmiot, czasowniki modalne (Modal Verbs), słowa
łączniki (Linking Words) oraz różnorodne przymiotniki służące do opisywania cech przedmiotu.
Używa się też konstrukcji składniowych strony biernej czasu teraźniejszego prostego (Present
Passive). Charakteryzując usługi turystyczne należy zastosować słownictwo z zakresu szeroko
pojętej turystyki, transportu, hotelarstwa, gastronomii, krajoznawstwa i ekonomii. W opisie
usług turystycznych należy uwzględnić nazwę usługi, jej rodzaj, jej właściwości, do kogo jest
ona adresowana, przez kogo świadczona i w jaki sposób realizowana. Redagując teksty
o usługach turystycznych trzeba wziąć pod uwagę wymienione wyżej elementy oraz zwroty
grzecznościowe i elementy reklamy, które mają na celu zachęcić klienta do skorzystania z usług
turystycznych.
Przykładowa charakterystyka wybranych usług turystycznych w języku angielskim
Basic services - they mainly consist of material services directed at a person and an object,
taking into consideration financial or value aspect. Using these services there is a demand for
other different assortment services of immaterial nature, such as insurance, financial, legal or
informative. Therefore, basic services are such services which enable access, residence and
return from a place of temporary stay. These services are executed by complementary goods and
tourist devices.
Complementary services - in this kind of services, immaterial services have got bigger
significance because they are directed at a person and his or her consciousness. They are
serviced in connection with basic tourist goods (virtues) and a free time. They facilitate the
access to virtues, hiring of equipment, ski-lifts and they supply services which can be named as
entertainment services. These services complete themselves, because using one service, for
example, from the transport service can cause using the following service, such as gastronomical
or accommodation service.
Accommodation services - they are basic material services directed at a person. They are
addressed to the tourists who want to be out of a permanent place of residence longer than one

30
day. They can be provided indirectly by tourist agents or directly by many different structures of
accommodation, such as hotels, hostels, guests’ houses, etc.
Transport services - are basic material services directed at a person or an object. These serviced
are used by many different tourists individually or in groups who want to going out from their
permanent place of residence. Transport services include transport of people and a luggage.
There are different kinds of transport and means of transport, for example by coach, car, train,
plane and ferry. The most popular mean of transport in tourism is traveling by coach.
Insurance services - are immaterial services directed at immaterial activities which try to limit
the risk which is the result from the tourist travel. Insurance services specify the conditions of
insurance. The insurance contract is reached between the insurer and a client who pays
a premium. This document can be also reached between the travel agency, which is an agent and
a client. There are different kinds of insurance in tourism, for example, obligatory insurance or
voluntary insurance. The most popular insurances in tourism are the theft and accident insurance.
The customer can also buy the insurance packets which include the offer of some insurance in
a lower price.
Cultural services - are immaterial services directed at a person which aim is to satisfy cultural
needs of a tourist. They are provided directly by many different institutions, such as museums,
theatres, cinemas, art galleries, or indirectly by the travel agent, people (a tour guide) or
organizations who cooperate with the travel agency.
Laundry services - are material services directed at an object. They are provided mainly in
hotels. Their aim is to keep the bedding and guests’ clothing clean.
4. Jak dokonywać w języku angielskim streszczenia tekstów dotyczących usług
związanych z turystyką?
Dokonując streszczenia tekstu w języku angielskim należy kierować się kilkoma zasadami:
– określić, o czym jest tekst,
– podzielić tekst na podstawowe części składowe, które są rozwinięciami głównych,
poruszanych w nim zagadnień,
– wybrać zdania kluczowe w każdej części, np. w poszczególnych akapitach tekstu,
– znaleźć informacje, które będą rozwinięciem a zarazem potwierdzeniem zadań kluczowych,
– wybrać najistotniejsze problemy, jakie zawiera tekst,
– sporządzić notatki dotyczące zagadnień kluczowych i z nich ułożyć krótki tekst używając
własnych słów,
– stosować zwroty wskazujące na cechy, relacje między pojęciami oraz problemami (spójniki,
przyimki, przysłówki),
– nie cytować słów autora, lecz redagować wypowiedź własnymi słowami, używając np.
synonimów czy wyrazów bliskoznacznych,
– stosować terminologię zgodną z problematyką tekstu i dziedziną, do której tekst się odnosi,
– nie budować zbyt zawiłych zdań, ale zdania pojedyncze lub równoważniki zdań,
– nie podawać własnych sądów, opinii, oceny,
– układ wypowiedzi zachować w chronologicznym i logicznym toku.
Przykładowy tekst o usługach turystycznych: [6, s. 85]
‘Degrees Below Freezing’
Looking for an exciting winter getaway? Then try the Ice Hotel in northern Sweden and
spend a few days in a giant igloo. 2,000 tonnes of ice and 30,000 tonnes of snow are needed to

31
build the Ice Hotel every year. When the thermometer hits 3 degrees below freezing, the building
of the hotel starts.
The hotel has rooms for over 100 guests, as well as an ice sauna, a cinema, the Ice Chapel
and the world-famous Absolut Ice Bar. The temperature inside the hotel is minus 3 degrees
Celsius, but that seems warm when you compare it to the temperature outside, which can fall
below minus 30 degrees Celsius.
Before bedtime, have a meal prepared by master chefs, then visit the Absolut Ice Bar, where
you might just meet your favourite model or actor, or enjoy a crystal-clear view of the starry
Arctic sky. When it’s time for bed, don’t worry about keeping warm. The Ice Hotel provides
guests with warm sleeping bags to sleep in. Guests wake up to a hot drink, after which they can
enjoy an early morning sauna and a tasty breakfast.
The Arctic is the perfect place for outdoor activities such as dog-sledding, ice-fishing and
skiing. If you haven’t got skis, the staff at reception will provide you with everything you need.
A visit to the Ice Hotel is an unforgettable experience and the perfect way to liven up your
winter. Don’t miss this change of a lifetime!
Streszczenie tekstu (opracowanie własne autora):
You can spend your winter holiday in the Ice Hotel in northern Sweden. The hotel which is
a huge igloo can put on 100 guests. There are inside: rooms, an ice sauna, a cinema, the chapel
and bar. The temperature is 3 degrees Celsius inside. You can have meals, hot drinks prepared by
cooks. The Absolut Ice Bar is a place for relax, where you can meet famous people. When you
go to bed you get a warm sleeping bag. You can use a sauna, share skis, and do outside activities,
for example, dog-sledding, ice-fishing and skiing. The Ice Hotel has a good recommendation.
1. Czym są usługi turystyczne?
2. Jakie znasz usługi turystyczne w języku angielskim?
3. Jaki znasz podział usług turystycznych w języku angielskim?
4. Na kogo i na co mogą być skierowane usługi?
5. Czym charakteryzują się usługi podstawowe a czym dodatkowe?
6. Jakie są usługi turystyczne materialne, a jakie niematerialne?
w formie ustnej lub pisemnej poszczególnych usług turystycznych?
w formie ustnej lub pisemnej poszczególnych usług turystycznych?
9. Jakiego słownictwa w języku angielskim należy używać do budowania ustnej i pisemnej
wypowiedzi na temat usług turystycznych?
10. W jaki sposób należy redagować w języku angielskim streszczenie tekstu o usługach
turystycznych?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Po wysłuchaniu w języku angielskim tekstu o usługach turystycznych nazwij te usługi,
a następnie dokonaj w języku angielskim pisemnej charakterystyki podanych usług
turystycznych
Grupa 1 – usługi medyczne, transportowe, oświatowe, prawne,

32
Grupa 2 – usługi kosmetyczne, konserwacyjno – reparacyjne, kulturalne, ubezpieczeniowe,
Grupa 3 – usługi gastronomiczne, porządkowe, informacyjne, konsultacyjne,
Grupa 4 – usługi noclegowe, pralnicze, finansowe,
3) znać rodzaje usług turystycznych,
4) potrafić słuchać ze zrozumieniem tekstu w języku angielskim,
7) dokonać pisemnej i ustnej charakterystyki usług turystycznych,
– magnetofon,
– kaseta lub płyta DVD z nagranym tekstem,
– arkusze papieru i przybory do pisania,
– materiały informacyjne o usługach turystycznych,
– foldery, katalogi biur podróży, hoteli, przewoźników,
Ćwiczenie 2
Dokonaj tłumaczenia na język polski tekstu dotyczącego usług turystycznych.
Przykładowy tekst (opracowanie własne autora):
– Hotel ‘International’ offers the following services:
– Accommodation in comfortable single and double rooms (discounts for families with
children),
– Gastronomical (breakfasts, lunches, dinners, cocktails),
– Laundry,
– Cosmetic (fitness club, hairdresser, beautician),
– Cultural (films, concerts, theatre),
– Entertainment (dancing, bar, billiard).
Dokonaj tłumaczenia na język angielski tekstu dotyczącego usług turystycznych.
Przykładowy tekst (opracowanie własne autora):
– Biuro podróży „Globtroter” oferuje następujące usługi:
– transportowe (bilety komunikacji autobusowej, kolejowej, lotniczej, promowej, przewozy
osób),
– ubezpieczeniowe (ubezpieczenia od kradzieży i następstw nieszczęśliwych wypadków),
– informacyjne (informacja turystyczna),
– konsultacyjne (konsultacje z profesjonalnym pracownikiem obsługi ruchu turystycznego),

33
– kulturowe (organizowanie imprez kulturalnych, rezerwacja biletów na różne imprezy),
– finansowe (kantor wymiany walut, pomoc w uzyskaniu kredytu na zakup produktów
turystycznych).
6) przetłumaczyć tekst dotyczący usług turystycznych,
– materiały informacyjne o usługach turystycznych w języku polskim i angielskim,
– foldery, katalogi biur podróży, hoteli, przewoźników,
Ćwiczenie 3
Przeczytaj tekst w języku angielskim o usługach turystycznych i dokonaj jego pisemnego
streszczenia, a następnie zaprezentuj je odczytując na forum klasy.
5) przeczytać ze zrozumieniem tekst w języku angielskim o usługach turystycznych
6) zredagować streszczenie tekstu dotyczącego usług turystycznych,
– teksty o usługach turystycznych w języku angielskim,
Ćwiczenie 4
Zredaguj w języku angielskim teksty o usługach turystycznych w oparciu o podane kryteria,
a następnie zaprezentuj je odczytując na forum klasy.
Grupa 1 – usługi świadczone w hotelu,

34
Grupa 2 – usługi świadczone w zakładzie gastronomicznym,
Grupa 3 – usługi świadczone przez biuro podróży,
Grupa 4 – usługi świadczone przez firmę transportową.
5) zredagować w języku angielskim tekst dotyczący usług turystycznych,
– teksty o usługach turystycznych,
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykazać się znajomością nazw usług turystycznych w języku
angielskim? ¨ ¨
2) wykazać się znajomością rodzajów usług turystycznych w języku
angielskim? ¨ ¨
3) słuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim? ¨ ¨
4) dokonać pisemnej charakterystyki usług turystycznych w języku
angielskim? ¨ ¨
5) dokonać ustnej charakterystyki usług turystycznych w języku
angielskim? ¨ ¨
6) stosować odpowiednie słownictwo w charakteryzowaniu usług
turystycznych w języku angielskim? ¨ ¨
7) przetłumaczyć z języka polskiego na język angielski teksty
o usługach turystycznych? ¨ ¨
8) poprawnie przyporządkowywać nazwy usług turystycznych
do ich charakterystyk w języku angielskim? ¨ ¨
9) redagować teksty o usługach turystycznych w języku angielskim? ¨ ¨
10) czytać ze zrozumieniem tekst w języku angielskim o usługach
turystycznych i dokonać jego streszczenia? ¨ ¨

35
4.5. Czynniki wpływające na rozwój turystyki
Na rozwój turystyki ma wpływ wiele czynników.
Najważniejsze z nich to:
1. Czynniki ekonomiczne (economic factors) – zalicza się do nich rozwój światowej
gospodarki, podział na kraje bogate, wysoko rozwinięte i ubogie kraje rozwijające się.
W obrocie finansowym wpływ na rozwój turystyki ma wymienialność waluty. Ponadto
istotny jest popyt na specyficzne usługi turystyczne, gdzie nabywanie dóbr równoznaczne
jest z kupowaniem prawa do korzystania ze słońca, wody, czystego powietrza, oglądania
dzieł sztuki, zwiedzania, itp. Usługodawcy świadczący usługi turystyczne nastawiają się na
zysk, zaś państwa, które promują na swoim terenie turystykę, osiągają z niej znaczące
dochody. Istotnym czynnikiem ekonomicznym w rozwoju turystyki jest wzrost dochodów
ludności, ponieważ dzięki niemu wzrasta dostęp do dostępnych na rynku usług
turystycznych. Biznes turystyczny przyciąga wielu przedsiębiorców z tym, że na początek
wymagane są niewielkie nakłady inwestycyjne, następuje szybki zwrot kosztów, utrzymuje
się stały popyt na usługi turystyczne, jest też wysoki poziom rentowności poniesionych
wkładów pieniężnych. Ponadto branża turystyczna daje szerokie możliwości zatrudnienia
w różnych sektorach turystyki, np. w biurach podróży, zakładach gastronomicznych,
hotelach, portach lotniczych i wielu innych. Wraz z akcesją Polski do Unii Europejskiej
i otwarciem granic państw, wielu Polaków znalazło miejsce pracy właśnie w turystyce.
Ostatnio obserwuje się wzrost popytu na usługi turystyczne i znaczne poszerzenie się grona
ich konsumentów.
2. Czynniki społeczne (social factors) – wybór usług turystycznych, ich standard, rodzaj,
określane są przez popyt, przez siłę nabywczą klientów. Wielkość dochodów i ich ilość
przeznaczona na wypoczynek, zwykle decyduje o wyborze miejsca i sposobie spędzania
czasu wolnego. Wpływ na wybór miejsca wypoczynku ma również ilość dni urlopowych,
dni wolnych od pracy, długość świąt, weekendów, wakacji. Klienci uzależniają też wybór
imprezy od odległości, jaka dzieli ich miejsce zamieszkania od miejsca wypoczynku,
ponieważ podróż do odległych miejsc różnymi środkami transportu zabiera wiele czasu.
Turyści coraz częściej wykorzystują weekendy, święta, dni wolne od pracy na wyjazdy
w celach turystycznych. Wiąże się z tym oczywiście potrzeba odpoczynku, relaksu,
rekreacji, zmiana środowiska i możliwość obcowania z naturą. Turyści kierują się też chęcią
odwiedzania nowych miejsc, zwiedzania, nawiązywania kontaktów, poznawania innych
narodów, krajów, historii, kultur, tradycji, obyczajów i religii.
3. Czynniki polityczne (political factors) – każde państwo prowadzi własną politykę
związaną z turystyką, ponieważ jest ona dochodową dziedziną dla budżetu. Z tego względu
dane państwo stara się wprowadzać przepisy stymulujące jej rozwój. Wiele krajów znosi
konieczność ruchu wizowego, wprowadza uproszczenie odpraw celnych. Ponadto
pokojowa, stabilna polityka międzynarodowa, społeczna, lokalna, brak napięć społecznych,
konfliktów na tle etnicznym, religijnym, wyznaniowym sprzyja rozwojowi różnych form
turystyki. Państwa posiadające silną władzę i fundusze w budżecie, przeznaczają pewną
część dochodów samorządom lokalnym i różnym organizacjom na rewitalizację miejsc,
obiektów, szereg inwestycji, na podniesienie walorów estetycznych miast, miejscowości,
aby uczynić je atrakcyjnymi dla turystów. Taka polityka zakłada, że dzięki turystyce

36
poniesione koszty zwrócą się, a podjęte działania będą w przyszłości dobrym
i długotrwałym źródłem dochodu dla budżetu państwa.
4. Czynniki techniczne (technical factors) – należy zaliczyć do nich rozwój transportu, który
wpływa pozytywnie na wzrost mobilności społeczeństwa, ułatwia i przyspiesza zmianę
miejsca pobytu. Rozwój transportu i rozwinięcie sieci środków komunikacji powoduje ich
wzrost ilościowy i jakościowy, zwiększa dostępność, szybkość, komfort przejazdu,
bezpieczeństwo podróży, powoduje obniżenie kosztów przejazdu i stwarza możliwość
dotarcia do każdego wybranego miejsca. Ponadto rozwój technologii informatycznych
stanowi poważny krok w rozwoju turystyki Zamawianie biletów, planowanie urlopów,
rezerwacja noclegów, płatności za pomocą komputera i internetu znacznie skracają czas
przygotowania do podróży. Rozbudowa autostrad, dróg głównych, kolejowych linii
ekspresowych, budowa nowych i modernizacja istniejących lotnisk również mają wpływ na
skrócenie czasu podróży, a przez to wydłużenie wypoczynku.
5. Czynniki demograficzne (demographic factors) – w strukturze demograficznej obserwuje
się wzrost udziału ludzi starszych, którzy na emeryturze zaczynają uprawiać turystykę,
intensywnie podróżować. W krajach wysoko rozwiniętych następuje wzrost zatrudniania
pracowników zagranicznych, co z kolei ma wpływ na zwiększenie się częstotliwości
migracji do krajów wysoko rozwiniętych i rozwój turystyki rodzinnej takiej jak odwiedziny.
6. Wpływ różnorodnych dóbr na rozwój turystyki – w rozwoju turystyki mają też znaczenie
inne, różnorodne dobra, które stanowią integralną część turystyki. Najważniejszych z nich
to:
1. Walory turystyczne – jeżeli dany kraj, region, czy miejscowość mają być atrakcyjne
turystycznie, muszą posiadać element, który przyciąga turystów, czyli np. góry, czyste,
powietrze, mikroklimat, malownicze położenie, rzeki, lasy, bogatą florę i faunę, piękne
krajobrazy, jeziora, morza, wyspy, zabytki oraz niespotykane gdzie indziej atrakcje. One
właśnie są walorami turystycznymi, które maja wpływ na rozwój turystyki danego regionu
czy kraju.
2. Dobra turystyczne – zalicza się do nich całą infrastrukturę dotyczącą obsługi ruchu
turystycznego i to w zależności od wymagań klienta. W skład tej infrastruktury wchodzą
przykładowo następujące elementy: hotele, domy wczasowe, pensjonaty, campingi, pola
biwakowe, zakłady uzdrowiskowo-rehabilitacyjne, punkty informacji turystycznej,
oznakowane piesze szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe, przystanie, restauracje, bary,
sklepy, wypożyczalnie sprzętu turystycznego oraz wyspecjalizowane usługi, z których
turysta może skorzystać w czasie wypoczynku, czyli nauka pływania, nurkowania,
wspinaczki skałkowej, żeglowania, jazdy konnej, szkoła przetrwania, itp.
3. Rozwój nowych kierunków w turystyce – to wytyczanie nowych form turystyki i atrakcji
turystycznych w trosce o klienta i w celu zapewnienia większej rentowności firm
turystycznych. Do nowych, a zarazem popularnych form turystyki można zaliczyć:
a) turystykę biznesową – są to różnego rodzaju wyjazdy o charakterze zawodowym,
podczas których uczestnicy mają możliwość korzystania z podstawowych usług
turystycznych,
a w czasie wolnym z bazy turystycznej, zaspakajając potrzeby wypoczynku, poznania,
rozrywki, itp. W większości wypadków, koszty tych wyjazdów pokrywane są przez
instytucje delegujące.
b) turystykę konferencyjną – jest to turystyka krajowa i międzynarodowa wyjazdowa lub
przyjazdowa osób podejmujących podróż w celu uczestnictwa w konferencjach,
zjazdach, kongresach, sympozjach. Biorą w nich udział głównie naukowcy, politycy,

37
członkowie różnych organizacji społecznych, kulturalnych, sportowych. Wyjazdy te
mają na ogół charakter elitarny i krótkoterminowy, co określa model organizacji i
obsługi. Turystyka konferencyjna wymaga więc specyficznej infrastruktury. Kongresy
odbywają się zwykle w dużych miastach, stolicach państw, posiadających słynne
zabytki lub inne atrakcje turystyczne.
c) agroturystykę – od niedawna modna jest turystyka wiejska, uprawiana w
gospodarstwach wiejskich, które zapewniają turystom, zwykle z miast, szereg
różnorodnych atrakcji podczas ich wypoczynku. Gospodarstwa te przyjmują gości i
równocześnie funkcjonują jako zwykłe gospodarstwa rolne, dlatego też istnieje w nich
podział na usługi turystyczne i rolnicze. Turyści mogą obserwować codzienną pracę
takiego gospodarstwa, co również stanowi dla nich atrakcję.
d) turystykę pielgrzymkową i religijną – uprawianie tego rodzaju turystyki wiąże się
głównie z odwiedzaniem miejsc kultu religijnego, uczestniczeniem w obrzędach
religijnych oraz zwiedzaniem zabytków sztuki sakralnej. Taka turystyka może być
realizowana w obrębie jednego kraju, kontynentu lub świata. Turyści podróżują do
słynnych miejsc kultu danej religii, do różnych sanktuariów rozsianych po całym
świecie, np. do Częstochowy, Lichenia, Świętej Lipki, Łagiewnik, Rzymu, Lourdes,
Fatimy, Mekki, Ziemi Świętej. Zwykle są to wyjazdy grupowe organizowane przez
grupy wyznaniowe za pośrednictwem biura podróży.
Współczesna turystyka nie ogranicza się tylko do sfery organizacyjnej polegającej na
zapewnieniu i zabezpieczeniu przejazdu, noclegu, wyżywienia oraz do dochodowej,
zapewniającej zysk, ale wytycza też nowe cele i zadania do realizacji, takie jak:
– poznawcze – dotyczące poznawania różnych zakątków świata, obcowania z naturą,
poznawanie ludzi, kultury, tradycji, historii, zwyczajów i obrzędów danych narodów czy
społeczności. Walory te uzależnione są zwykle od formy i rodzaju wybranego wypoczynku:
– społeczno-wychowawcze – związane głównie z grupowymi wyjazdami młodzieży, która
podczas nich uczy się współzawodnictwa i współżycia w grupie rówieśników.
– patriotyczne – są one istotne zwłaszcza dla turystów emigrantów, stanowią bowiem swoisty
powrót do korzeni, poznawanie kraju pochodzenia, jego historii i tradycji.
– prezentacja własnego kraju - ma ona na celu zachęcić turystów, zwłaszcza zagranicznych do
ponownego odwiedzenia kraju.
Na rozwój współczesnej turystyki ma również wpływ jakość organizacji ruchu
turystycznego. Z tego względu organizatorzy imprez turystycznych powinni starać się sumiennie
wypełniać swoje obowiązki wobec klientów, cechować się wysokim profesjonalizmem
świadczonych usług. Organizatorzy ruchu turystycznego mogą pozytywnie wpłynąć na rozwój
turystyki dbając o rozwój swych przedsiębiorstw, zapewniając najwyższy standard
świadczonych usług, w tym maksymalne bezpieczeństwo klientów. Istotną kwestią rozwijającej
się turystyki jest dbałość o ekologię, o środowisko. Organizator turystyki powinien dbać
o czystość, segregować odpady, nie odprowadzać ścieków do rzek, itd. Wymienione tu czynniki
wpływające rozwój turystyki sprawiają, że turystyka staje się w wielu krajach nowoczesną
i dochodową branżą, opartą na nowych zasadach rozwoju.
7. Charakteryzowanie czynników wpływających na rozwój turystyki w języku angielskim
W języku do charakteryzowania czynników wpływających na rozwój turystyki używa się
najczęściej czasu teraźniejszego prostego (Present Simple) i czasu przyszłego (Future Simple).
Konstrukcje składniowe w języku angielskim różnią się od polskiej składni i dlatego nie należy
tłumaczyć tekstu ,,słowo po słowie” (‘word by word’). W zdaniach anglojęzycznych znacznie
częściej używa się konstrukcji składniowych strony biernej (Passive Voice). Do
charakteryzowania pomocne są czasowniki modalne (‘modal verbs’) typu ‘should’, ‘can’, ‘may’,

Technik.obslugi.turystycznej 341[05] z1.04_u

Technik.obslugi.turystycznej 341[05] z1.04_u

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (18)

Similar to Technik.obslugi.turystycznej 341[05] z1.04_u

Similar to Technik.obslugi.turystycznej 341[05] z1.04_u (20)

More from Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe

More from Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe (20)

Technik.obslugi.turystycznej 341[05] z1.04_u