2. Pojęcie
• Przejaw woli zmierzający do wywołania
skutków prawnych w postaci
– ustanowienia
– zniesienia
– zmiany
stosunku cywilnoprawnego
• Może być wyrażone w dowolny sposób
3. Przesłanki skuteczności
• Swobodne
• Zrozumiałe dla adresata
– Wyraźne
– dorozumiane
• Złożone na serio
– Teoria woli
– Teoria oświadczenia
– Teoria zaufania
4. Nie są oświadczeniami woli
• Oświadczenia wiedzy
– Zawiadomienia
– Przebaczenie
• Przejawy woli nie zmierzające do
wywołania skutków prawnych
• Zapewnienia
– Uczuciowe
– Towarzyskie
5. Rodzaje oświadczeń woli
• Kierowane do oznaczonego adresata
• Ad incertas personas
• Składane przed właściwym organem
• Wymagające zgody osoby trzeciej
• Nie wymagające zakomunikowania
adresatowi
• Orzeczenia zastępujące oświadczenia
woli
6. Związanie oświadczeniem
woli
• Wiąże od chwili złożenia art. 61 KC
(teoria doręczenia)
• Śmierć lub utrata zdolności do
czynności prawnych przez składającego
– Nie powoduje utraty mocy przez
oświadczenie woli
– Wyjątki: treść oświadczenia, ustawa,
okoliczności
7. Czas związania
• Brak reguł ogólnych
• Stan związania
– Bezterminowy
– Ograniczony w czasie
• Oświadczenia odwoływalne i
nieodwoływalne
• Wadliwość oświadczenia woli może
uchylić stan związania
8. Wykładnia oświadczeń woli
• Cel: ustalenie rzeczywistej treści
oświadczenia
• Reguła ogólna: art. 65 par. 1
– Okoliczności
– Zasady współżycia społecznego
– Ustalone zwyczaje
• Wykładnia uwzględnia elementy
werbalne i niewerbalne oświadczenia
9. Wykładnia oświadczeń woli
przypadki szczególne
• Umowy (art. 65 par. 2)
– Falsa demonstratio non nocet
– Zgodny zamiar stron
• Prawo spadkowe
– Wykładnia testamentu (art. 948 par 2)
– Zapis wyczerpujący cały spadek (art. 961
zd. 2 kc)
10. Wady oświadczeń woli –
pojęcie
• Typowe nieprawidłowości występujące
przy:
– Powzięciu decyzji (wola wewnętrzna)
– Uzewnętrznieniu woli (wola zewnętrzna)
• Których wystąpienie powoduje
– Możliwość uchylenia się od skutków
złożonego oświadczenia
– Nieważność oświadczenia woli
11. Normatywna teoria wad
oświadczeń woli
• Wadami oświadczenia woli są tylko
nieprawidłowości uznane za wady przez
ustawodawcę
• Nie są wadami inne nieprawidłowości
wskazane przez ustawodawcę
• Wady
– Regulacja podstawowa
– Regulacje szczególne
12. Brak świadomości lub
swobody
• Stan wyłączający świadomość
– choroba psychiczna
– inne zaburzenia psychiczne
• Stan wyłączający swobodę decyzji
– Wewnętrzny stan osoby
– Nie okoliczności zewnętrzne (np. przymus)
• Skutek: nieważność bezwzględna
13. Brak świadomości lub
swobody II
• Osoby ubezwłasnowolnione całkowicie
nie mają zdolności do czynności
prawnych. Ich oświadczenia są
nieważne
• Osoby nieubezwłasnowolnione
– Brak „naturalnej niezdolności do czynności
prawnych”
– Lucidum intervallum
14. Pozorność
• Złożenie drugiej stronie za jej zgodą
oświadczenia woli bez zamiaru
wywołania skutków prawnych
• Bezwzględnie nieważne
• Reservatio mentalis to nie pozorność
• Czynności ukryte
– Pozorna nieważna
– Ważność ukrytej zależy od spełnienia przesłanek
ważności takiej czynności
15. Pozorność II
• Pozorny dysponent dokonuje czynności
prawnej, w wyniku której
• Osoba trzecia nabywa prawo lub
zostaje zwolniona z obowiązku
• Nabycie jest skuteczne, jeśli osoba
trzecia była w dobrej wierze
• Składający pozorne oświadczenie nie
jest chroniony
16. Błąd
• Mylne wyobrażenie o rzeczywistym
stanie rzeczy
• Przesłanki podstawowe
– Mylne wyobrażenie co do treści czynności
prawnej
– Istotność błędu
• Zniekształcenie oświadczenia woli
przez posłańca traktujemy tak, jak błąd
17. Błąd II
• Oświadczenie składane drugiej stronie:
– Błąd wywołany choćby nieświadomie
– Wiedza składającego o błędzie
– Możność zauważenia błędu
– Nie dotyczy czynności nieodpłatnych
• Uchylenie się od skutków oświadczenia
– Oświadczenie drugiej stronie na piśmie
– Roczny termin od wykrycia błędu
18. Podstęp
• Błąd wywołany celowo przez
– Drugą stronę
– Osobę trzecią, jeśli druga strona
• Wiedziała o podstępie a nie zawiadomiła
składającego oświadczenie woli
• Czynność była nieodpłatne
• Obejmuje także:
– Błąd nieistotny
– Błąd co do pobudki
19. Podstęp II
• Charakter prawny
– Kwalifikowana postać błędu LUB
– Samodzielna wada oświadczenia woli
• Uchylenie się od skutków oświadczenia
– Oświadczenie złożone drugiej stronie na
piśmie
– W ciągu roku od wykrycia podstępu
20. Groźba
• Wywołanie stanu obawy powodującego
złożenie oświadczenia woli o treści
pożądanej przez grożącego
• Musi być
– Poważna (realne niebezpieczeństwo
spełnienia)
– Bezprawna: zapowiedź działania
• Bezprawnego
• dozwolonego, ale w innym celu
21. Groźba II / Wyzysk
• Uchylenie się od skutków oświadczenia
woli
– Na piśmie
– Rok od czasu, gdy stan obawy ustał
• Wyzysk (art. 388)
– Dawniej wada oświadczeń woli
– Obecnie: WĄTPLIWE
– Regulacja w prawie zobowiązań
22. Przypadki szczególne
• Testamenty art. 945 KC
• Przyjęcie spadku art. 1019
• Ugoda art. 945
• Uznanie dziecka art 80 i 82 krio
• Wady oświadczeń woli w związku z
zawarciem małżeństwa (art 15’ krio)
