1. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
1
LECTIO ΥLV
ΜΙΑ ΕΠΙ΢ΣΟΛΗ ΢ΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΝΑΠΣΕΡΩΝΕΙ ΣΟ ΗΘΙΚΟ ΣΩΝ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΩΝ
ΜΙΑ ΕΠΙ΢ΣΟΛΗ ΢ΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΝΑΠΣΕΡΩΝΕΙ ΣΟ ΗΘΙΚΟ ΣΩΝ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΩΝ
Caesar ex captiviscognoscit quae apudCiceronemgeranturquantoque in periculo res sit. Tum
cuidam ex equitibusGallispersuadetut ad Ciceronemepistulamdeferat.Curatetprovidet ne, intercep-
taepistula, nostra consilia ab hostibuscognoscantur. Quam ob rem epistulamconscriptamGraecislit-
terismittit.Legatummonetut, siadire non possit, epistulam ad amentumtragulaeadliget et intra cas-
traabiciat. In litterisscribit se cum legionibusceleriteradfore.Gallus, periculumveritus, constituituttra-
gulammitteret.Haeccasuadturrimadhaesitettertio post die a quodammiliteconspicitur et ad Ci-
ceronemdefertur. Illeepistulamperlegitmilitesqueadhortaturutsalutemsperent.

2. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
2
ΜΕΣΑΦΡΑ΢Η
Ο Καίζαξαο πιεξνθνξείηαη από ηνπο αηρκαιώηνπο ηη ζπκβαίλεη ζην ζηξαηόπεδν ηνπ Κηθέξσλα θαη ζε πόζν
κεγάιν θίλδπλν βξίζθνληαη ηα πξάγκαηα (ή: θαη πόζν θξίζηκε είλαη ε θαηάζηαζε). Τόηε πείζεη θάπνηνλ από ηνπο
Γαιάηεο ηππείο λα κεηαθέξεη κηα επηζηνιή ζηνλ Κηθέξσλα. Φξνληίδεη θαη πξνλνεί λα κελ καζεπηνύλ ηα ζρέδηά καο
από ηνπο ερζξνύο, αλ αξπάμνπλ ηελ επηζηνιή. Γηα ηνλ ιόγν απηό ζηέιλεη επηζηνιή γξακκέλε ζηα ειιεληθά.
Σπκβνπιεύεη ηνλ απεζηαικέλν, αλ δελ κπνξέζεη λα πιεζηάζεη, λα δέζεη ηελ επηζηνιή ζηνλ ηκάληα ηνπ αθνληίνπ θαη
λα (ηε) ξίμεη κέζα ζην ζηξαηόπεδν. Σηελ επηζηνιή γξάθεη πσο ζα έιζεη γξήγνξα κε ηηο ιεγεώλεο (ηνπ). Ο Γαιάηεο,
επεηδή θνβήζεθε ηνλ θίλδπλν, απνθάζηζε λα ξίμεη ην αθόληην. Απηό, ηπραία (ή: θαηά ζύκπησζε), θαξθώζεθε ζ’
έλαλ πύξγν θαη ηξεηο κέξεο αξγόηεξα γίλεηαη αληηιεπηό από θάπνηνλ ζηξαηηώηε θαη κεηαθέξεηαη ζηνλ Κηθέξσλα.
Δθείλνο δηαβάδεη κέρξη ηέινπο ηελ επηζηνιή θαη πξνηξέπεη ηνπο ζηξαηηώηεο λα ειπίδνπλ ζηε ζσηεξία (ηνπο).

3. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
3
ΕΠΙ΢ΗΜΑΝ΢ΕΙ΢ ΕΠΙ ΣΟΤ ΚΕΙΜΕΝΟΤ
1. […] quae apudCiceronemgerantur / […] quanto(que) in periculo res sit.:Γεπηεξεύνπζεονπζηαζηηθέο
πιάγηεοεξσηεκαηηθέο πξνηάζεηοσο αληηθείκελα ζηνξήκα ηεοθύξηαο πξόηαζεο cognoscit
Μεηαηξνπή ζεεπζύιόγν: Quae apudCiceronemgeruntur? Quanto in periculo res est?
2. cuidam: αηηηαηηθή εληθνύ: quendam, γεληθή πιεζπληηθνύ: quorundam.
3. utadCiceronemepistulamdeferat: Γεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή πξόηαζε σο άκεζν αληηθείκελν ζην
ξήκα ηεο θύξηαο πξόηαζεο persuadet.
Μεηαηξνπή ζε επζύ ιόγν: DeferepistulamadCiceronem.
4. deferat:β΄ εληθό πξνζηαθηηθήο ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα: defer.
5. interceptaepistula: αθαηξεηηθή απόιπηε, ππνζεηηθή κεηνρή
Αλαιύεηαη ζε εμαξηεκέλν ππνζεηηθό ιόγν: siinterceptasitepistula, … cognoscantur
Aλεμάξηεηνο ιόγνο: siinterceptaeritepistula, …cognoscantur → Υπνζεηηθόο ιόγνο α΄ είδνπο, αλνηθηή
ππόζεζε ζην κέιινλ.
6. ut […] adliget / (ut) [...] abiciat: Γεπηεξεύνπζεο νπζηαζηηθέο βνπιεηηθέο πξνηάζεηο σο έκκεζα αληηθείκελα
ζην ξήκα ηεο θύξηαο πξόηαζεο monet.
Μεηαηξνπή ζε επζύ ιόγν: adligaetabice.
7. siadirenonpossit: Γεπηεξεύνπζα επηξξεκαηηθή ππνζεηηθή πξόηαζε ζε εμαξηεκέλν ιόγν.
Αλεμάξηεηνο ιόγνο: siadirenonpoteris, ... adliga, abice → α΄είδνο αλνηρηή ππόζεζε ζην κέιινλ.
8. seadfore: ηαπηνπξνζσπία (ιαηηληζκόο) → Τν ππνθείκελν ηνπ εηδηθνύ απαξεκθάηνπ ηίζεηαη θαη ζε
πεξίπησζε ηαπηνπξνζσπίαο θαηά θαλόλα ζε αηηηαηηθή θαη δελ παξαιείπεηαη.
9. adfore: Απαξέκθαην κέιινληα ηνπ ξήκαηνο adsum. Σρεκαηίδεη θαη δεύηεξν ηύπν: adfuturumesse
10. […] uttragulammitteret: Γεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή πξόηαζε σο αληηθείκελν ζην ξήκα ηεο θύξηαο
πξόηαζεο constituit.
Μεηαηξνπή ζε επζύ ιόγν: tragulammittam (πξνηξεπηηθή ππνηαθηηθή).
11. turrim: αθαηξεηηθήεληθνύ: turri.

4. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
4
12. tertiopostdie (ην post είλαη επίξξεκα + αθαηξεηηθή): κπνξεί λα αληηθαηαζηαζεί κε ηελ ηζνδύλακε έθθξαζε
posttertiumdiem (ην post είλαη πξόζεζε + αηηηαηηθή).
13. utsalutemsperent: Γεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή πξόηαζε σο έκκεζν αληηθείκελν ζην ξήκα ηεο θύ-
ξηαο πξόηαζεο adhortatur.
Μεηαηξνπή ζε επζύ ιόγν: speratesalutem.

5. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
5
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΣΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙ΢Η ΣΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
captivis: αθαηξεηηθή πιεζπληηθνύ, αξζεληθό, ηνπ δεπηεξνθιίηνπ επηζέηνπ captivus, -a, -um = αηρκάισηνο, -ε, -ν
→ δελ ζρεκαηίδεη παξαζεηηθά.
cognoscit:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο cognosco, cognovi, cognitum, cognoscĕre 3 =
καζαίλσ, πιεξνθνξνύκαη.
Ciceronem: αηηηαηηθή εληθνύ, αξζεληθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ γ΄ θιίζεο Cicero -onis = Κηθέξσλαο → ωο θύξην όλνκα
δελ ζρεκαηίδεη θαηά θαλόλα πιεζπληηθό αξηζκό.
gerantur:γ΄ πιεζπληηθό, ππνηαθηηθή παζεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο gero, gessi, gestum, gerĕre 3 = θάλσ,
δηεμάγσ.
quanto: αθαηξεηηθή εληθνύ, νπδέηεξν, ηεο εξσηεκαηηθήο αλησλπκίαο quantus, quanta, quantum = πόζνο, πόζε,
πόζν.
periculo: αθαηξεηηθή εληθνύ, νπδέηεξν, ηνπ νπζηαζηηθνύ β΄ θιίζεο periculum -i = θίλδπλνο.
res: νλνκαζηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ ε΄ θιίζεο res, rei = πξάγκα.
cuidam: δνηηθή εληθνύ, αξζεληθό, ηεο αόξηζηεο νπζηαζηηθήο αλησλπκίαο quidam, quaedam, quiddam = θάπνηνο,
-α, -ν.
equitibus: αθαηξεηηθή πιεζπληηθνύ, αξζεληθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ γ΄ θιίζεο eques -itis = ηππέαο.
persuadet:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο persuadeo, persuasi, persuasum, persuadēre
2 = πείζσ.
epistulam: αηηηαηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ α΄ θιίζεο epistula -ae = επηζηνιή.
deferat:γ΄ εληθό, ππνηαθηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ αλσκάινπ ξήκαηνο defero, detuli, delatum, deferre =
κεηαθέξσ → β΄ εληθό πξνζηαθηηθήο ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα: defer.
curat:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο curo, curavi, curatum, curāre 1 = θξνληίδσ.
providet:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο provideo, providi, provisum, providēre 2 =
πξνλνώ.
ne: εδώ βνπιεηηθόο απνθαηηθόο ζύλδεζκνο = λα κελ.
intercepta: αθαηξεηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηεο κεηνρήο παζεηηθνύ παξαθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο intercipio, intercepi,
interceptum, intercipĕre 3* (αλήθεη ζηα 15 ξήκαηα ζε –io πνπ θιίλνληαη ζαλ ην capio) = αξπάδσ θάηη πξηλ θηάζεη
ζηνλ πξννξηζκό ηνπ.
epistula: αθαηξεηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ α΄ θιίζεο epistula -ae = επηζηνιή.
nostra: νλνκαζηηθή πιεζπληηθνύ, νπδέηεξν, ηεο θηεηηθήο αλησλπκίαο α΄πξνζώπνπ γηα πνιινύο θηήηνξεο noster,
nostra, nostrum = δηθόο καο, δηθή καο, δηθό καο.
consilia: νλνκαζηηθή πιεζπληηθνύ, νπδέηεξν, ηνπ νπζηαζηηθνύ β΄ θιίζεο consilium -ii/-i = ζρέδην.
hostibus: αθαηξεηηθή πιεζπληηθνύ, αξζεληθό θαη ζειπθό (εδώ είλαη αξζεληθό), ηνπ ηζνζύιιαβνπ νπζηαζηηθνύ γ΄
θιίζεο hostis -is = ερζξόο.

6. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
6
cognoscantur:γ΄ πιεζπληηθό, ππνηαθηηθή παζεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο cognosco, cognovi, cognitum,
cognoscĕre 3 = καζαίλσ, πιεξνθνξνύκαη.
epistulam: αηηηαηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ α΄ θιίζεο epistula -ae = επηζηνιή.
conscriptam: αηηηαηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηεο κεηνρήο παζεηηθνύ παξαθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο conscribo, conscripsi,
conscriptum, conscribĕre 3 = γξάθσ.
litteris: αθαηξεηηθή πιεζπληηθνύ, ζειπθό, α΄ θιίζε, ηνπ νπζηαζηηθνύ litterae - arum = ινγνηερλία, επηζηνιή →
ζηνλ εληθό littera -ae = ην γξάκκα ηνπ αιθαβήηνπ (εηεξόζεκν).
mittit:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο mitto, misi, missum, mittĕre 3 = ζηέιλσ.
legatum: αηηηαηηθή εληθνύ, αξζεληθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ β΄ θιίζεο legatus –i = απεζηαικέλνο, πξέζβεο.
monet:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο moneo, monui, monitum, monēre 2 = ζπκβνπ-
ιεύσ, θαζνδεγώ.
adire: απαξέκθαην ελεζηώηα, ηνπ αλσκάινπ ξήκαηνο adeo, adii, aditum, adīre = πιεζηάδσ → κεηνρή ελεζηώηα:
adiens (γεληθή: adeuntis).
epistulam: αηηηαηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ α΄ θιίζεο epistula -ae = επηζηνιή.
amentum: αηηηαηηθή εληθνύ, νπδέηεξν, ηνπ νπζηαζηηθνύ β΄ θιίζεο amentum –i = ηκάληαο, ινπξί.
tragulae: γεληθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ α΄ θιίζεο tragula –ae = αθόληην.
adliget:γ΄ εληθό, ππνηαθηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο adligo, adligavi, adligatum, adligāre 1 = δέλσ.
castra: αηηηαηηθή πιεζπληηθνύ, νπδέηεξν, ηνπ νπζηαζηηθνύ β΄ θιίζεο castra –orum = ζηξαηόπεδν → ζηνλ εληθό
castrum –i = θξνύξην (εηεξόζεκν).
abiciat:γ΄ εληθό, ππνηαθηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο abicio, abieci, abiectum, abicĕre 3* (αλήθεη ζηα
15 ξήκαηα ζε –io πνπ θιίλνληαη ζαλ ην capio) = ξίρλσ.
scribit:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο scribo, scripsi, scriptum, scribĕre 3 = γξάθσ.
legionibus: αθαηξεηηθή πιεζπληηθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ γ΄ θιίζεο legio –onis = ιεγεώλα.
celeriter: ηξνπηθό επίξξεκα = γξήγνξα (πξνέξρεηαη από ην ηξηγελέο θαη ηξηθαηάιεθην επίζεην γ΄ θιίζεο celer,
celeris, celere = γξήγνξνο, -ε, -ν. Σρεκαηίδεη ηε γεληθή πιεζπληηθνύ celerum (ζύκθσλα κε ην ζρνιηθό εγρεηξίδην)
ή celerium (ζύκθσλα κε ηνλ Τδάξηδαλν) → Παξαζεηηθά: Σ.Β. celerius Υ.Β. celerrime
adfore: απαξέκθαην κέιινληα ηνπ ξήκαηνο adsum, adfui/affui, ―, adesse = είκαη παξώλ, έξρνκαη → β΄ ηύπνο
ηνπ απαξεκθάηνπ κέιινληα: adfuturum, -am, -umesse, adfuturos, -as, -aesse.
veritus: νλνκαζηηθή εληθνύ, αξζεληθό, ηεο κεηνρήο παξαθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο vereor, veritussum, verēri 2 απνζ.
= θνβάκαη.
constituit:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεξγεηηθνύ παξαθεηκέλνπ, ηνπ ξήκαηνο constituo, constitui, constitutum,
constituĕre 3 = απνθαζίδσ.
tragulam: αηηηαηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ α΄ θιίζεο tragula –ae = αθόληην.
mitteret:γ΄ εληθό, ππνηαθηηθή ελεξγεηηθνύ παξαηαηηθνύ, ηνπ ξήκαηνο mitto, misi, missum, mittĕre 3 = ζηέιλσ.

7. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
7
casu: αθαηξεηηθή εληθνύ, αξζεληθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ δ΄ θιίζεο casus –us = ηπραίν γεγνλόο (εδώ ρξεζηκνπνηείηαη
επηξξεκαηηθά θαη ζεκαίλεη ηπραία).
turrim: αηηηαηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ γ΄ θιίζεο turris –is = πύξγνο → αηηηαηηθή εληθνύ: turrim,
αθαηξεηηθή εληθνύ: turri.
adhaesit:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεξγεηηθνύ παξαθεηκέλνπ, ηνπ ξήκαηνο adhaeresco, adhaesi, adhaesum, adhae-
rescĕre 3 = θαξθώλνκαη, πξνζθνιιηέκαη.
tertio: αθαηξεηηθή εληθνύ, αξζεληθό, ηνπ ηαθηηθνύ αξηζκεηηθνύ επηζέηνπ tertius, -a, -um = ηξίηνο, -ε, -ν → δελ
ζρεκαηίδεη θιεηηθή νύηε παξαζεηηθά.
quodam: αθαηξεηηθή εληθνύ, αξζεληθό, ηεο αόξηζηεο επηζεηηθήο αλησλπκίαο quidam, quaedam, quoddam =
θάπνηνο, -α, -ν.
milite: αθαηξεηηθή εληθνύ, αξζεληθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ γ΄ θιίζεο miles –itis = ζηξαηηώηεο.
conspicitur:γ΄ εληθό, νξηζηηθή παζεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο conspicio, conspexi, conspectum, conspicĕre
3* (αλήθεη ζηα 15 ξήκαηα ζε –io πνπ θιίλνληαη ζαλ ην capio) = βιέπσ, πέθηεη ην βιέκκα κνπ.
defertur:γ΄ εληθό, νξηζηηθή παζεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ αλσκάινπ ξήκαηνο defero, detuli, delatum, deferre =
κεηαθέξσ → β΄ εληθό πξνζηαθηηθήο ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα: defer.
epistulam: αηηηαηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ α΄ θιίζεο epistula -ae = επηζηνιή.
perlegit:γ΄εληθό, νξηζηηθήελεξγεηηθνύελεζηώηα, ηνπξήκαηνοperlego, perlegi, perlectum, perlegĕre 3 =
δηαβάδσκέρξηηνηέινο.
milites: αηηηαηηθή πιεζπληηθνύ, αξζεληθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ γ΄ θιίζεο miles -itis = ζηξαηηώηεο.
adhortatur:γ΄ εληθό, νξηζηηθή ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο adhortor, adhortatussum, adhortāri 1 απνζ. = πξνηξέπσ.
salutem: αηηηαηηθή εληθνύ, ζειπθό, ηνπ νπζηαζηηθνύ γ΄ θιίζεο salus –utis = ζσηεξία, πγεία, επεκεξία → ωο
αθεξεκέλε έλλνηα δελ ζρεκαηίδεη πιεζπληηθό αξηζκό.
sperent:γ΄ πιεζπληηθό, ππνηαθηηθή ελεξγεηηθνύ ελεζηώηα, ηνπ ξήκαηνο spero, speravi, speratum, sperāre 1 =
ειπίδσ.

8. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
8
ΜΕΛΕΣΗ ΢ΤΝΣΑΚΣΙΚΟΤ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΤ
Οη βνπιεηηθέο πξνηάζεηο
ΟΙ ΒΟΤΛΗΣΙΚΕ΢ ΠΡΟΣΑ΢ΕΙ΢
Οη βνπιεηηθέο πξνηάζεηο είλαη νπζηαζηηθέο πξνηάζεηο εμαξηώκελεο από ξήκαηα πνπ ζεκαίλνπλ βνύιεζε, ηεο
νπνίαο ην πεξηερόκελν εθθξάδνπλ.
Εμάξηεζε:
Δμαξηώληαη από ξήκαηα ή εθθξάζεηο πνπ ζεκαίλνπλ: δηαηάδσ, δεηώ, παξαθαιώ, πξνηξέπσ, πείζσ, απνθαζίδσ,
επηηξέπσ, θξνληίδσ θ.ι.π. (constituo-45, (ad)hortor-45, incito-29, rogo-38, oro-23, peto, edico-31, praecipio-48,
curo-45, persuadeo-45, moneo-45,provideo-45 θ.ι.π.)
΢πληαθηηθή ιεηηνπξγία:
Αθνύ είλαη νλνκαηηθέο πξνηάζεηο, ιεηηνπξγνύλ ζπληαθηηθά σο:
Επεμήγεζε (ζπάληα) ζε νπδέηεξν δεηθηηθήο αλησλπκίαο.
Τπνθείκελναπξνζώπσλ ξεκάησλ ή εθθξάζεσλ κε ηελ παξαπάλσ ζεκαζία.
Αληηθείκελν ησλ παξαπάλσ ξεκάησλ (απνκλεκνλεύνπκε ΔΥΑ).
Εηζαγωγή:
ut, όηαλ είλαη θαηαθαηηθέο θαη
ne, όηαλ είλαη αξλεηηθέο.
π.ρ. Arriamilitesorabatutsimulimponeretur(23)
Curatne nostra consiliacognoscantur(45)
Πξνζνρή: Οη βνπιεηηθέο πξνηάζεηο εηζάγνληαη αθξηβώο όπσο θαη νη ηειηθέο πνπ είλαη επηξξεκαηηθέο. Σηε
δηάθξηζή ηνπο καο βνεζά ε κεηάθξαζε θαη ε δηαθνξεηηθή ζπληαθηηθή ιεηηνπξγία ηνπο (νη βνπιεηηθέο πξνηάζεηο
είλαη νλνκαηηθέο, ελώ νη ηειηθέο επηξξεκαηηθέο).

9. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
9
Εθθνξά:
Δθθέξνληαη πάληα κε ππνηαθηηθή, γηαηί ην πεξηερόκελό ηνπο είλαη απιώο επηζπκεηό.
Δθθέξνληαη κε ππνηαθηηθή ελεζηώηα, όηαλ εμαξηώληαη από ξήκα αξθηηθνύ ρξόλνπ θαη αλαθέξνληαη ζην παξόλ,
ελώ κε ππνηαθηηθή παξαηαηηθνύ, όηαλ εμαξηώληαη από ξήκα ηζηνξηθνύ ρξόλνπ θαη αλαθέξνληαη ζην παξειζόλ
(όπσο, εμάιινπ, ζπκβαίλεη θαη κε ηηο ηειηθέο, ελδνηαζηηθέο, ζπκπεξαζκαηηθέο θαη πξνηάζεηο ηνπ quin θαη
quominus).
π.ρ. […] militesadhortaturutsalutemsperent.(45)
Id exemplum sutoremincitavitutcorvumdoceretparemsalutationem.(29)
Αθνινπζία ηωλ ρξόλωλ:
Παξνπζηάδεηαη, δειαδή, ηδηνκνξθία ζηελ αθνινπζία ηωλ ρξόλωλ, θαζώο ε βνύιεζε είλαη ηδσκέλε ηε ζηηγκή
πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ νκηιεηή θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηεο(ζπγρξνληζκόο ηεο
θύξηαο κε ηε δεπηεξεύνπζα πξόηαζε).
Παξαηεξήζεηο
1. Αληηζηνηρνύλ γεληθά πξνο ην ηειηθό απαξέκθαην ηεο αξραίαο ειιεληθήο, γη’ απηό θαη αξθεηά ξήκαηα πνπ
ζπληάζζνληαη κε βνπιεηηθή πξόηαζε ζπληάζζνληαη θαη κε ηειηθό απαξέκθαην.
π.ρ. […] constituituttragulammitteret.(45)
PopulusRomanusconstituitdiligere duo consules.(9)
2. Οη βνπιεηηθέο πνπ αθνινπζνύλ κεηά από ξήκαηα θξνληίδαο ζεκαληηθά αληηζηνηρνύλ πξνο ηηο πιάγηεο
εξσηήζεηο ηεο ειιεληθήο, δειαδή εθθξάδνπλ θξίζε.
π.ρ. Curatnenostraconsiliacognoscantur.(45) = θξνληίδεη λα κε καζεπηνύλ ηα ζρέδηά καο (πξβ.
ἐ πηκειεῖ ηαηὅ πσο βέιηηζηνη ἔ ζνληαηνἱ πνιῖ ηαη)
3. Οη βνπιεηηθέο είλαη πξνηάζεηο ηνπ πιάγηνπ ιόγνπ, όπσο θαη νη πιάγηεο εξσηήζεηο, νη πξνηάζεηο ηνπ quin
θαη quominus θαη νη νπζηαζηηθέο ζπκπεξαζκαηηθέο. Καηά ηελ ηξνπή ηνπο ζε επζύ ιόγν ζα γίλνπλ θύξηεο
πξνηάζεηο επηζπκίαο πνπ ζα εθθξάδνπλ δηαηαγή, πξνηξνπή, παξαρώξεζε, παξάθιεζε (ζε
πξνζηαθηηθή ή ππνηαθηηθή ελεζηώηα) ή απαγόξεπζε (κε noli/nolite+ απαξέκθαην ελεζηώηα ή
ne+ππνηαθηηθή παξαθεηκέλνπ).

10. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
10
π.ρ. Edixitutomnesabstinerentpugnā (31)→ “Abstineteomnespugnā”
Constituituttragulammitteret (45)→ “Mittamtragulam”
(ρξεζηκνπνηνύκε ππνηαθηηθή, γηαηί ρξεηαδόκαζηε α΄ πξόζσπν)
Edixitnepugnarent→ “Nolitepugnare / nepugnaveritis”

11. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
11
΢ΤΝΣΑΚΣΙΚΗ ΑΝΑΛΤ΢Η
Caesar ex captiviscognoscit:θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
cognoscit: ξήκα
Caesar: ππνθείκελν ξήκαηνο
excaptivis: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηεο πξνέιεπζεο ζην ξήκα cognoscit
quaeapudCiceronemgerantur: δεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή πιάγηα εξσηεκαηηθή πξόηαζε, κεξηθήο αγλνίαο, πνπ
ιεηηνπξγεί σο αληηθείκελν ηνπ ξήκαηνο cognoscit. Δηζάγεηαη κε ηελ εξσηεκαηηθή αλησλπκία quae θαη εθθέξεηαη
κε ππνηαθηηθή, γηαηί ζεσξείηαη όηη ε εμάξηεζε δίλεη ππνθεηκεληθή ρξνηά ζην πεξηερόκελν ηεο δεπηεξεύνπζαο
πξόηαζεο. Σπγθεθξηκέλα, εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή ελεζηώηα (gerantur), γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα αξθηηθνύ
ρξόλνπ (cognoscit) θαη δειώλεηαη ην ζύγρξνλν ζην παξόλ.
gerantur: ξήκα
quae: ππνθείκελν ξήκαηνο
apudCiceronem: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηόπνπ (ην πιεζίνλ) (κεηαθνξηθά) ζην ξήκα geran-
tur
quantoqueinpericuloressit: δεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή πιάγηα εξσηεκαηηθή πξόηαζε, κεξηθήο αγλνίαο, πνπ
ιεηηνπξγεί σο αληηθείκελν ηνπ ξήκαηνο cognoscit. Δηζάγεηαη κε ηελ εξσηεκαηηθή αλησλπκία quanto θαη εθθέξεηαη
κε ππνηαθηηθή, γηαηί ζεσξείηαη όηη ε εμάξηεζε δίλεη ππνθεηκεληθή ρξνηά ζην πεξηερόκελν ηεο δεπηεξεύνπζαο
πξόηαζεο. Σπγθεθξηκέλα, εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή ελεζηώηα (sit), γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα αξθηηθνύ ρξόλνπ
(cognoscit) θαη δειώλεηαη ην ζύγρξνλν ζην παξόλ.
(Σεκείσζε: ζπλδέεηαη παξαηαθηηθά-ζπκπιεθηηθά κε ηελ πξνεγνύκελε κε ηελ εγθιηηηθή ιέμε –que)
sit: ξήκα
res: ππνθείκελν ξήκαηνο
inpericulo: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηεο θαηάζηαζεο ζην ξήκα sit
quanto: νκνηόπησηνο επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζην periculo
Tum cuidam ex equitibusGallispersuadet:θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
persuadet: ξήκα
(Caesar): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο

12. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
12
cuidam: έκκεζν αληηθείκελν ξήκαηνο
exequitibus: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ δηαηξεκέλνπ όινπ ζην cuidam
Gallis: νκνηόπησηνο επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζην equitibus
tum: επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ ρξόλνπ ζην ξήκα persuadet
utadCiceronemepistulamdeferat: δεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή πξόηαζε, πνπ ιεηηνπξγεί σο άκεζν
αληηθείκελν ζην ξήκα persuadet ηεο πξνεγνύκελεο θύξηαο πξόηαζεο. Δηζάγεηαη κε ηνλ βνπιεηηθό ζύλδεζκν ut,
γηαηί είλαη θαηαθαηηθή, θαη εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή, γηαηί ην πεξηερόκελό ηεο είλαη απιώο επηζπκεηό.
Σπγθεθξηκέλα, εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή ελεζηώηα (deferat), γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα αξθηηθνύ ρξόλνπ (per-
suadet) θαη αλαθέξεηαη ζην παξόλ-κέιινλ. Υπάξρεη ηδηόκνξθε αθνινπζία ρξόλσλ, γηαηί ε βνύιεζε είλαη
ηδσκέλε ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ νκηιεηή (ζπγρξνληζκόο ηεο θύξηαο κε ηε δεπηεξεύνπζα
πξόηαζε) θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηεο.
deferat: ξήκα
(eques): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
epistulam: αληηθείκελν ξήκαηνο
adCiceronem: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο πνπ δειώλεη θίλεζε ζε πξόζσπν ζην ξήκα deferat
Curat:θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
curat: ξήκα
(Caesar): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
providet: θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
(Σεκείσζε: ζπλδέεηαη παξαηαθηηθά κε ηελ πξνεγνύκελε θύξηα πξόηαζε κε ηνλ ζπκπιεθηηθό ζύλδεζκν et)
providet: ξήκα
(Caesar): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
ne, interceptaepistula, nostraconsiliaabhostibuscognoscantur: δεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή
πξόηαζε, πνπ ιεηηνπξγεί σο αληηθείκελν ζηα ξήκαηα curat θαη providet. Δηζάγεηαη κε ηνλ βνπιεηηθό ζύλδεζκν
ne, γηαηί είλαη αξλεηηθή, θαη εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή, γηαηί ην πεξηερόκελό ηεο είλαη απιώο επηζπκεηό.
Σπγθεθξηκέλα, εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή ελεζηώηα (cognoscantur), γηαηί εμαξηάηαη από ξήκαηα αξθηηθνύ ρξόλνπ
(curat θαη providet) θαη αλαθέξεηαη ζην παξόλ-κέιινλ. Υπάξρεη ηδηόκνξθε αθνινπζία ρξόλσλ, γηαηί ε βνύιεζε
είλαη ηδσκέλε ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ νκηιεηή (ζπγρξνληζκόο ηεο θύξηαο κε ηε δεπηεξεύνπζα

13. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
13
πξόηαζε) θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηεο.
cognoscantur:ξήκα
consilia:ππνθείκελνξήκαηνο
nostra:νκνηόπησηνοεπηζεηηθόοπξνζδηνξηζκόοζηνconsilia
abhostibus: εκπξόζεηνοεπηξξεκαηηθόοπξνζδηνξηζκόοηνππνηεηηθνύαηηίνπζηνξήκαcognoscantur. Δθθέξεηαη κε
εκπξόζεην πξνζδηνξηζκό, γηαηί δειώλεη θάηη έκςπρν
intercepta: επηξξεκαηηθή ππνζεηηθή κεηνρή, αθαηξεηηθή απόιπηε.
(Σεκείσζε: Η κεηνρή απηή κπνξεί λα ζεσξεζεί γλήζηα αθαηξεηηθή απόιπηε, γηαηί ην ξήκα εμάξηεζεο είλαη
παζεηηθήο θσλήο.
Όκωο ζηελ πξαγκαηηθόηεηα ε κεηνρή είλαη ηδηάδνπζα, γηαηί ην πνηεηηθό αίηηό ηεο (abhostibus) ηαπηίδεηαη κε ην
ινγηθό ππνθείκελν (= πνηεηηθό αίηην) ηνπ ξήκαηνο εμάξηεζεο.)
epistula: ππνθείκελν ηεο κεηνρήο intercepta
interceptaepistula: Πξόθεηηαη γηα ιαλζάλνληα εμαξηεκέλν ππνζεηηθό ιόγν πνπ αλαιύεηαη σο εμήο:
Υπόθεζη:siinterceptasitepistula
Απόδοζη:nenostraconsiliaabhostibuscognoscantur.
Τξνπή ζε αλεμάξηεην ππνζεηηθό ιόγν:
Υπόθεζη:siinterceptaeritepistula
Απόδοζη:nenostraconsiliaabhostibuscognoscantur.
Υπνζεηηθόο ιόγνο α΄ είδνπο, αλνηθηή ππόζεζε ζην κέιινλ.
Quam ob rem epistulamconscriptamGraecislitterismittit:θύξηα πξόηαζε θξίζεσο. Τν quam, παξόηη
αλαθνξηθή αλησλπκία, επεηδή βξίζθεηαη ζηελ αξρή πεξηόδνπ θαη αλαθέξεηαη ζηα πξνεγνύκελα, ηζνδπλακεί κε
δεηθηηθή αλησλπκία, quam = eam.
mittit: ξήκα
(Caesar): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
epistulam: αληηθείκελν ξήκαηνο
conscriptam: επηζεηηθή κεηνρή πνπ ιεηηνπξγεί σο επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζην epistulam. Αλάιπζε: quae-
conscriptaest
litteris: αθαηξεηηθή ηνπ κέζνπ ζηε κεηνρή conscriptam
Graecis: νκνηόπησηνο επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζην litteris
obrem: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ εμσηεξηθνύ αλαγθαζηηθνύ αηηίνπ ζην mittit (ην εμωηεξηθό
αλαγθαζηηθό αίηην δειώλεηαη επίζεο κε ηηο πξνζέζεηο per θαη propter (+ αηηηαηηθή))
quam: νκνηόπησηνο επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζην rem

14. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
14
Legatummonet: θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
monet: ξήκα
(Caesar): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
legatum: άκεζν αληηθείκελν ξήκαηνο
ut, […], epistulamadamentumtragulaeadliget: δεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή πξόηαζε, πνπ ιεηηνπξγεί
σο έκκεζν αληηθείκελν ζην ξήκα monet ηεο πξνεγνύκελεο θύξηαο πξόηαζεο. Δηζάγεηαη κε ηνλ βνπιεηηθό
ζύλδεζκν ut, γηαηί είλαη θαηαθαηηθή, θαη εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή, γηαηί ην πεξηερόκελό ηεο είλαη απιώο
επηζπκεηό. Σπγθεθξηκέλα, εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή ελεζηώηα (adliget), γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα αξθηηθνύ ρξόλνπ
(monet) θαη αλαθέξεηαη ζην παξόλ-κέιινλ. Υπάξρεη ηδηόκνξθε αθνινπζία ρξόλσλ, γηαηί ε βνύιεζε είλαη
ηδσκέλε ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ νκηιεηή (ζπγρξνληζκόο ηεο θύξηαο κε ηε δεπηεξεύνπζα
πξόηαζε) θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηεο.
adliget: ξήκα
(legatus): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
epistulam: αληηθείκελν ξήκαηνο
adamentum: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ ηόπνπ ζην ξήκα adliget
tragulae: γεληθή θηεηηθή ζην amentum
[et] (utis=legatus) intracastraabiciat: δεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή πξόηαζε, πνπ ιεηηνπξγεί σο έκκεζν
αληηθείκελν ζην ξήκα monet ηεο πξνεγνύκελεο θύξηαο πξόηαζεο. Δηζάγεηαη κε ηνλ ελλννύκελν βνπιεηηθό
ζύλδεζκν ut, γηαηί είλαη θαηαθαηηθή, θαη εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή, γηαηί ην πεξηερόκελό ηεο είλαη απιώο
επηζπκεηό. Σπγθεθξηκέλα, εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή ελεζηώηα (abiciat), γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα αξθηηθνύ ρξόλνπ
(monet) θαη αλαθέξεηαη ζην παξόλ-κέιινλ. Υπάξρεη ηδηόκνξθε αθνινπζία ρξόλσλ, γηαηί ε βνύιεζε είλαη
ηδσκέλε ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ νκηιεηή (ζπγρξνληζκόο ηεο θύξηαο κε ηε δεπηεξεύνπζα
πξόηαζε) θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηεο.
(Σεκείσζε: ζπλδέεηαη παξαηαθηηθά κε ηελ πξνεγνύκελε βνπιεηηθή πξόηαζε κε ηνλ ζπκπιεθηηθό ζύλδεζκν et)
abiciat: ξήκα
(legatus): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
(tragulam): ελλννύκελν αληηθείκελν ξήκαηνο
intracastra: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ ηόπνπ ζην ξήκα abiciat

15. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
15
siadirenonpossit: δεπηεξεύνπζα επηξξεκαηηθή ππνζεηηθή πξόηαζε. Δηζάγεηαη κε ηνλ ππνζεηηθό ζύλδεζκν si,
γηαηί είλαη θαηαθαηηθή. Με εμάξηεζε από ην monet ζρεκαηίδεηαη εμαξηεκέλνο ππνζεηηθόο ιόγνο ηεο αλνηθηήο
ππόζεζεο (1ν είδνο) ζην κέιινλ. Σπγθεθξηκέλα, ζηελ ππόζεζε έρνπκε ππνηαθηηθή ελεζηώηα (possit) θαη ζηελ
απόδνζε ηηο δύν βνπιεηηθέο πξνηάζεηο (ut … adliget θαη (ut) … abiciat).
Τξνπή ζε αλεμάξηεην ππνζεηηθό ιόγν:
Υπόθεζη:sinonpoteris (νξηζηηθή κέιινληα)
Απόδοζη:epistulamadamentumtragulaeadligaetintracastraabice (πξνζηαθηηθέο ελεζηώηα, πνπ απνηεινύλ
κειινληηθέο εθθξάζεηο).
nonpossit: ξήκα
(legatus): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο θαη απαξεκθάηνπ
adire: αληηθείκελν ξήκαηνο, ηειηθό απαξέκθαην (ηαπηνπξνζσπία)
In litterisscribit se cum legionibusceleriteradfore:θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
scribit: ξήκα
(Caesar): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
adfore: αληηθείκελν ξήκαηνο, εηδηθό απαξέκθαην
se: ππνθείκελν απαξεκθάηνπ adfore (ηαπηνπξνζσπία → ιαηηληζκόο εηδηθνύ απαξεκθάηνπ: ην ππνθείκελό ηνπ
δειώλεηαη θαη ζε πεξίπησζε ηαπηνπξνζσπίαο θαη ηίζεηαη ζε πηώζε αηηηαηηθή)
inlitteris: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζηάζεο ζε ηόπν (κεηαθνξηθά) ζην ξήκα scribit
cumlegionibus: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηεο ζπλνδείαο ζην adfore
celeriter: επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηξόπνπ (ή ρξόλνπ) ζην ξήκα scribit
Gallus, periculumveritus, constituit:θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
constituit: ξήκα
Gallus: ππνθείκελν ξήκαηνο θαη κεηνρήο
veritus: επηξξεκαηηθή αηηηνινγηθή κεηνρή, ζπλεκκέλε ζην ππνθείκελν ηνπ ξήκαηνο, Gallus.
Αλάιπζε: quodveritusest/erat (αληηθεηκεληθή αηηηνινγία)
cumveritusesset (σο απνηέιεζκα εζσηεξηθήο ινγηθήο δηεξγαζίαο)
periculum: αληηθείκελν ηεο κεηνρήο veritus
uttragulammitteret: δεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή πξόηαζε, πνπ ιεηηνπξγεί σο αληηθείκελν ζην ξήκα
constituit ηεο πξνεγνύκελεο θύξηαο πξόηαζεο. Δηζάγεηαη κε ηνλ βνπιεηηθό ζύλδεζκν ut, γηαηί είλαη θαηαθαηηθή,
θαη εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή, γηαηί ην πεξηερόκελό ηεο είλαη απιώο επηζπκεηό. Σπγθεθξηκέλα, εθθέξεηαη κε

16. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
16
ππνηαθηηθή παξαηαηηθνύ (mitteret), γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα ηζηνξηθνύ ρξόλνπ (constituit) θαη αλαθέξεηαη ζην
παξειζόλ. Υπάξρεη ηδηόκνξθε αθνινπζία ρξόλσλ, γηαηί ε βνύιεζε είλαη ηδσκέλε ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ζην
κπαιό ηνπ νκηιεηή (ζπγρξνληζκόο ηεο θύξηαο κε ηε δεπηεξεύνπζα πξόηαζε) θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο
πξαγκαηνπνίεζήο ηεο.
mitteret: ξήκα
(Gallus): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
tragulam: αληηθείκελν ξήκαηνο
Haeccasuadturrimadhaesit: θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
adhaesit: ξήκα
haec: ππνθείκελν ξήκαηνο
casu: αθαηξεηηθή ηνπ ηξόπνπ ζην ξήκα adhaesit
adturrim: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ ηόπνπ ζην ξήκα adhaesit
tertiopostdieaquodammiliteconspicitur: θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
(Σεκείσζε: ζπλδέεηαη παξαηαθηηθά κε ηελ πξνεγνύκελε θύξηα πξόηαζε κε ηνλ ζπκπιεθηηθό ζύλδεζκν et)
conspicitur: ξήκα
(haec = tragula): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
amilite: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ πνηεηηθνύ αηηίνπ ζην ξήκα cognoscantur. Δθθέξεηαη κε
εκπξόζεην πξνζδηνξηζκό, γηαηί δειώλεη θάηη έκςπρν
quodam: νκνηόπησηνο επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζην milite
post: επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ ρξόλνπ ζην ξήκα conspicitur
die: αθαηξεηηθή ηνπ κέηξνπ ή ηεο δηαθνξάο ζην post
tertio: νκνηόπησηνο επηζεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζην die
adCiceronemdefertur: θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
(Σεκείσζε: ζπλδέεηαη παξαηαθηηθά κε ηελ πξνεγνύκελε θύξηα πξόηαζε κε ηνλ ζπκπιεθηηθό ζύλδεζκν et)
defertur: ξήκα
(haec): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
adCiceronem: εκπξόζεηνο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο θίλεζεο ζε πξόζσπν ζην ξήκα defertur

17. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
17
Illeepistulamperlegit: θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
perlegit: ξήκα
ille: ππνθείκελν ξήκαηνο
epistulam: αληηθείκελν ξήκαηνο
militesqueadhortatur: θύξηα πξόηαζε θξίζεσο
(Σεκείσζε: ζπλδέεηαη παξαηαθηηθά-ζπκπιεθηηθά κε ηελ πξνεγνύκελε θύξηα πξόηαζε κε ηελ εγθιηηηθή ιέμε –que)
adhortatur: ξήκα
(ille): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
milites: άκεζν αληηθείκελν ξήκαηνο
(utsalutemsperent): έκκεζν αληηθείκελν ξήκαηνο
utsalutemsperent: δεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή πξόηαζε, πνπ ιεηηνπξγεί σο έκκεζν αληηθείκελν ζην
ξήκα adhortatur ηεο πξνεγνύκελεο θύξηαο πξόηαζεο. Δηζάγεηαη κε ηνλ βνπιεηηθό ζύλδεζκν ut, γηαηί είλαη
θαηαθαηηθή, θαη εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή, γηαηί ην πεξηερόκελό ηεο είλαη απιώο επηζπκεηό. Σπγθεθξηκέλα,
εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή ελεζηώηα (sperent), γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα αξθηηθνύ ρξόλνπ (adhortatur) θαη
αλαθέξεηαη ζην παξόλ-κέιινλ. Υπάξρεη ηδηόκνξθε αθνινπζία ρξόλσλ, γηαηί ε βνύιεζε είλαη ηδσκέλε ηε ζηηγκή
πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ νκηιεηή (ζπγρξνληζκόο ηεο θύξηαο κε ηε δεπηεξεύνπζα πξόηαζε) θαη όρη ηε
ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηεο.
sperent: ξήκα
(milites): ελλννύκελν ππνθείκελν ξήκαηνο
salutem: αληηθείκελν ξήκαηνο

18. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
18
Πξόζζεηεο αζθήζεηο επί ηνπ θεηκέλνπ
Α΢ΚΗ΢Η I
Δθθώλεζε
Να γξαθνύλ νη ηύπνη πνπ δεηνύληαη (λα ιεθζεί ππόςε ην ππνθείκελν, όπνπ θξίλεηαη απαξαίηεην):
gerantur: ην β΄ πιεζπληηθό ππνηαθηηθήο παξαηαηηθνύ ζηελ ίδηα θσλή
persuadet: ην γ΄ πιεζπληηθό νξηζηηθήο ζπληειεζκέλνπ κέιινληα ζηελ ίδηα θσλή
deferat: ην β΄ εληθό πξνζηαθηηθήο ελεζηώηα ζηελ ίδηα θσλή
providet: ε αθαηξεηηθή ηνπ ζνππίλνπ
cognoscantur: ην απαξέκθαην κέιινληα ζηελ ίδηα θσλή
mittit: ην α΄ πιεζπληηθό ππνηαθηηθήο ππεξζπληειίθνπ ζηελ ίδηα θσλή
adire: ε νλνκαζηηθή θαη γεληθή εληθνύ ηεο κεηνρήο ελεζηώηα
abiciat: ην β΄ εληθό πξνζηαθηηθήο ελεζηώηα ζηελ ίδηα θσλή
conspicitur: ην β΄ εληθό νξηζηηθήο κέιινληα ζηελ ίδηα θσλή
adhortatur: ην απαξέκθαην κέιινληα
Α΢ΚΗ΢Η II
Δθθώλεζε
Να γξαθνύλ νη ηύπνη πνπ δεηνύληαη:
equitibusGallis: ε νλνκαζηηθή εληθνύ
hostibus: ε γεληθή πιεζπληηθνύ
epistulamconscriptam: αθαηξεηηθή πιεζπληηθνύ
Graecislitteris: ε γεληθή πιεζπληηθνύ
legionibus: ε δνηηθή εληθνύ
casu: ε αηηηαηηθή πιεζπληηθνύ
turrim: ε αθαηξεηηθή εληθνύ θαη ε γεληθή πιεζπληηθνύ
tertiodie: ε αηηηαηηθή εληθνύ
milite: ε νλνκαζηηθή εληθνύ
salutem: ε γεληθή εληθνύ

19. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
19
Α΢ΚΗ΢Η III
Δθθώλεζε
Να αλαγλσξηζηνύλ νη αλησλπκίεο ηνπ θεηκέλνπ θαη λα κεηαθεξζνύλ ζηνλ άιιν αξηζκό δηαηεξώληαο ηελ πηώζε
θαη ην γέλνο.
Α΢ΚΗ΢Η IV
Δθθώλεζε
celeriter: Να δνζνύλ ηα παξαζεηηθά ηνπ επηξξήκαηνο θαη νη ηξεηο βαζκνί ηνπ επηζέηνπ (ζηελ νλνκαζηηθή εληθνύ
θαη ησλ ηξηώλ γελώλ).
Α΢ΚΗ΢Η V
Δθθώλεζε
Να αλαγλσξηζηνύλ ζπληαθηηθά νη παξαθάησ όξνη ηνπ θεηκέλνπ: cuidam, exequitibus, abhostibus, litteris,
legatum, tragulae, se, veritus, die, militesque.
Α΢ΚΗ΢Η VI
Δθθώλεζε
«quaeapudCiceronemgerantur», «siadirenonpossit»: λα αλαγλσξηζηνύλ νη δεπηεξεύνπζεο πξνηάζεηο (είδνο,
ζπληαθηηθόο ξόινο, εηζαγσγή, εθθνξά, αθνινπζία).

20. Λαηηληθά Γ΄ Λπθείνπ
ΜάξθνοΛάκπξνο/θηιόινγνο
σελ.
20
Αζθήζεηογηαπξνρωξεκέλνπο
Α΢ΚΗ΢Η I
Δθθώλεζε
«[…] quaeapudCiceronemgerantur», «[…] quantoqueinpericuloressit»: Να ηξαπνύλ νη παξαπάλσ πιάγηεο
εξσηεκαηηθέο πξνηάζεηο ζε επζείεο εξσηήζεηο.
Α΢ΚΗ΢Η II
Δθθώλεζε
Να κεηαηξαπνύλ νη βνπιεηηθέο πξνηάζεηο ηνπ θεηκέλνπ ζε επζύ ιόγν.
Α΢ΚΗ΢Η III
Δθθώλεζε
Inlitterisscribitsecumlegionibusceleriteradfore: Να ηξαπεί ε πξόηαζε ζε επζύ ιόγν.
Α΢ΚΗ΢Η IV
Δθθώλεζε
interceptaepistula / epistulamconscriptam: Να αλαγλσξηζηνύλ νη κεηνρέο θαη λα αλαιπζνύλ ζηηο αληίζηνηρεο
δεπηεξεύνπζεο πξνηάζεηο.
Α΢ΚΗ΢Η V
Δθθώλεζε
ne […] nostraconsiliaabhostibuscognoscantur: Να κεηαηξαπεί ε παζεηηθή ζύληαμε ζε ελεξγεηηθή.