1. Ομάδα: O Ρόλος Της Γυναίκας Στα Ποιητικά Τραγούδια
Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΤΟΥ ΔΙΓΕΝΗ
Η υπόθεση του αποσπάσματος του έπους του Διγενή από το σχολικό βιβλίο εμφανίζει
τον ηρώα να σπέρνει στο χωράφι του, όταν έρχεται ένα πουλί με ανθρωπινή λαλιά και
του αναφέρει ότι του έκλεψαν την γυναίκα. Αυτός ήρεμος ανοίγει τον στάβλο, παίρνει
το μοναδικό άλογο που αγαπούσε την κυρά του και έτρεξαν να την σώσουν
σταμάτησαν την τελετή του γάμου της γυναικάς του με τον ληστή και μέχρι να το
αντιληφτούν, είχαν πάρει τη γυναίκα και είχα εξαφανιστεί. Παρομοίως, στο τραγούδι, ο
άκριτης κάθεται και αισθάνεται κάτι παράξενο , του παντρεύουν την κυρά. Αυτός τώρα
φουριόζος μπαίνει στο στάβλο και ψάχνει ένα γρήγορο άλογο να πάει να την σώσει.
Μόνο ένα γέρικο του άπαντα, το οποίο αγαπούσε την γυναίκα του ακρίτη. Πάλι, ο
Διγενής προλαβαίνει να αρπάξει την γυναίκα κατά την διάρκεια του Μυστηρίου και την
γυρνά γρήγορα στο σπιτικό τους. Ο ρόλος της γυναίκας και στα δυο κείμενα παραμένει
ίδιος, αρπάζεται από τους κλέφτες και με το που πάει να παντρευτεί χωρίς την θέληση
της, έρχεται ο άντρας της και τη σώζει. Και στα δυο η γυναίκα δεν παίρνει το λόγο.
Η ΑΜΑΖΟΝΑ ΜΑΞΙΜΩ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΕΛΑΤΕΣ
Η μεγάλη διαφορά των γραπτών επών με τα δημοτικά Ακριτικά βρίσκεται στα πρόσωπα
των απελατών, που ουσιαστικά είναι ανύπαρκτοι -ως ιδιότητα- στα δεύτερα. Τα
Ακριτικά τραγούδια τους περιγράφουν ως άρχοντες, με τα ίδια ονόματα (Γιαννάκης Φιλοπαππούς) Στα έπη ονομάζονται ληστές και απελάτες, αλλά και εδώ περιγράφονται
σαν πάμπλουτοι και ντυμένοι με πολυτέλεια. Και στις δυο πηγές, ο Γιαννάκης ο Χρυσός
είναι και υποψήφιος γαμπρός της γυναίκας του Διγενή. Σε όλες τις πηγές, επίσης, είναι
ο Φιλοπαππούς, που άμεσα ή έμμεσα δίνει την ιδέα της αρπαγής της στρατηγοπούλας
στον Διγενή.

2. "εκεί ηύρε τον Φιλοπαππούν και εκείτετο εις κλινάριν πολλών θηρίων δέρματα είχεν
απάνω κάτω τον λέοντα και τον σύαγρον είχεν προσκεφαλάδιν"
Η σύγκρουση του Διγενή με τους απελάτες ακολουθεί την εξής πορεία:
Αρχικά, προσελκύεται από αυτούς, αλλά επέρχεται ρήξη (αναφερόμαστε μιλώντας για
την παιδική ηλικία του Ήρωα)
"Φαρίν εκαβαλίκευσε, πολλά ήτον ωραίον η χήτη και το ουράδιν του με την χινέα
βαμμένα τα τέσσερα του ονύχια ασήμιν τσαπωμένα το χαλινάριν της πλεκτόν με τα
χρυσά λιλούδια. Και η φορεσία της θαυμαστή ήτον, παραλλαγμένη. Λουρίκιν αργυρόν
φορεί δια λίθων πολυτίμων και το κασσίδι χυμευτόν ήτον, παραλλαγμένον με τα χρυσά
μετώπια, με τους χρυσούς τους κόμπους. Tουβία οξυκάστορα με το μαργαριτάριν και
τα ποδηματίτσια της χρυσά διακεντισμένα τα καύκαλα ήσαν χυμευτά και οι πτέρνες με
τους λίθους..."
Η Μικρά Ασία ήταν τόπος επιδρομών των Αμαζόνων. Οι Αμαζόνες του Πόντου είχαν
βοηθήσει τον Πρίαμο, ενώ οι λιγότερο γνωστές Αμαζόνες της Αφρικής είχαν φτάσει
μέχρι τη Σαμοθράκη όπου, κατά μία άποψη ίδρυσαν τα γνωστά Μυστήρια ως
πρόδρομοι του Δάρδανου. Μάλιστα, πιστεύεται πως η Σμύρνη ονομάστηκε από την
Μυρίνα, την αρχηγό τους...Έτσι, η παρουσία της Αμαζόνας Μαξιμώς ή Μαξιμούς, θα
ήταν επιβεβλημένη σε ένα Μικρασιατικό ηρωικό Έπος. Φαίνεται μάλιστα πως το όνομα
της ηρωίδας πάρθηκε από μια ταφική επιγραφή που βρέθηκε στην Σεβάστεια:
"Καισεννίαν Μάξιμαν την και Αμαζόνιν την σεμνοτάτην ματρώναν στολάταν
αρχιέρειαν"

3. Όταν οι απελάτες νικήθηκαν από τον Διγενή, σκέφτηκαν να καλέσουν σε βοήθεια την
Μαξιμώ. Αυτή διοικούσε πολλούς άντρες, αλλά πήρε μόνο εκατό για να αντιμετωπίσει
τον Διγενή. Ο Φιλοπαππούς είχε αποκρύψει την δύναμη του ήρωα. Ανάμεσα στην
Μαξιμώ και τον Διγενή υπήρχε ένα πλημμυρισμένο ποτάμι. Ο Διγενής το πέρασε
(πάντα κινδυνεύοντας να πνιγεί όπως υπαγορεύει το Επικό μοτίβο, όπου οι ήρωες
πάντα έρχονται κοντά στο θάνατο από το υγρό στοιχείο) και συγκρούστηκε μαζί της σε
μονομαχία, όπου κατόρθωσε να μην την σκοτώσει αλλά να τραυματίζει τα άλογά της,
μέχρι αυτή να αποδεχτεί την ήττα της. Τότε η Μαξιμώ αποκαλύπτει τον όρκο που είχε
κάνει, να μη συνευρεθεί με άντρα αν αυτός δεν την νικήσει. Έτσι ο Διγενής
αναλαμβάνει να εκπληρώσει τον όρκο της Αμαζόνας, ενώ από τη άλλη πλευρά του
ποταμού βρίσκονταν η γυναίκα του.... (!) Στην συνέχεια αποπέμπει την Μαξιμώ και
επιστρέφει στην συζυγική εστία, όπου απολογείται στην γυναίκα του. Σε μια
παραλλαγή, μετανιώνοντας για την απιστία του, καταδιώκει την Μαξιμώ και την
σκοτώνει. Στην Ρώσικη παραλλαγή, η Μαξιμώ είναι κόρη του Φιλοπαππού, και
υποψήφια νύφη για τον ήρωα. Ο Διγενής έχει μάθει το μέλλον του, και γνωρίζει πως αν
πάρει την Μαξιμώ θα ζήσει δέκα χρόνια λιγότερο από το αν πάρει την κόρη του
Στρατηγού. Έτσι, και εδώ, απορρίπτει την Αμαζόνα.

4. "...ρίπτει το επιλούρικον, ήτο πολύς ο καύσων και ο χιτών της Μαξιμούς υπήρχεν
αραχνώδης τα μέλη ταύτης ήστραπτον τα πάντα ως ακτίνες και τα βυζία έσκυπτον ως
ευθαλή τε μήλα ετρώθη δε μου η ψυχή, ωραία γαρ υπήρχε, και πάντα γαρ τα μέλη της
έλαμπον ως καθρέπτης..."
Η παραλλαγή Εσκοριάλ είναι πολύ πιο άμεση:
"...Και επέζευσα τον μαύρον μου και λύω τ' άρματά μου και τα επεθύμα η Μαξιμού
γοργόν της τα εποίκα. Και απείτις τα έκαμα εγώ της Μαξιμούς της κούρβας ευθύς
εκαβαλλίκευσα και υπάγω εις το κοράσιπον και τότε της βεργόλικος άκου το τι της
λέγω: -Είδες ομμάτια μου καλά ανδραγαθίας τας εποίκα;..."
Η ερωτική συνεύρεση της Μαξιμώς και του Διγενή.
Βασίλης Ριζεάκος
Ιφιγένεια Φωτίου
Α’ Λυκείου του 5ου Λυκείου Αμαρουσίου
Τμήμα: 2