ANTZINAROA 14.GAIA

1. ANTZINAROA
EGILEAK: ANE ISASA
UGAITZ AGINAGALDE
NAIARA URDANETA
JULEN SAGÜES

2. ERROMATAR HISPANIA
EGILEA ANE ISASA

3. AURKIBIDEA
1 ZATIA: ERROMATAR KONKISTA
2. ZATIA: HISPANIAREN ANTOLAKETA
3. ZATIA: ERROMATAR HISPANIAKO GIZARTEA
4. ZATIA: ERROMANIZAZIOA
5. ZATIA: ERROMATAR ARTEA

4. ERROMATAR KONKISTA
•Erromatarrek Mediterraneo itsaso guztia
kontrolatu nahi zuten.
•Kartagotarrak Iberiar penintsulan finkatuta
zeuden, eta oztopo ziren erromatarren asmo
horretarako.Horregatik, erromatarrak eta
kartagotarrak elkarren kontra borrokatu ziren.
•Borroka haiei Gerra Punikoak esaten zaie.

5. ERROMATAR KONKISTA
•K.A. 218. urtean, erromatarrek Emporionen
lehorreratu ziren.
•Laster garaitu zituzten kartagotarren armada
eta haien buruzagi Anibal.
•Horren ondorioz, kanporatu egin zituzten
kartagotarrak.
•Gero, penintsulako lurraldea mendean hartzea
erabaki zuten, bertako natura-baliabideak
eskuratzeko; metalak batez ere.

6. ERROMATAR KONKISTA
•Konkistarako borrokek 200 urte baino gehiago
iraun zuten.
•Eromatarrek erraz hartu zituzten kostalde
mediterraneoko lurraldeak; hau da, herri
kolonizatzaileekin harremana izan zutenek.
•Penintsulako iparraldeko, mendebaldeko eta
barnealdeko herriek, ordea gogor egin zieten
aurre.

7. ERROMATAR KONKISTA
•K.A. 19. urtean, Augustuko
enperarodeak iparraldeko herriak
garaitu zituen, eta ordurantxe amaitu
zuten erromatarrek Hispaniaren
konkista.

8. ERROMATAR KONKISTA

9. ERROMATAR KONKISTA

10. ERROMATAR KONKISTA

11. HISPANIAREN
ANTOLAKETA
EGILEA: UGAITZ AGINAGALDE

12. Hispania konkistatutakoan, erromatarrek
Erromatar Inperioko zati bihurtu zuten, eta
antolatu egin zuten, hobeto kontrolatzeko.

13. Lehenik, probintziatan banatu zuten, eta probintzia
bakoitzerako gobernadore bat izendatu.
Denborarekin, gero eta probintzia gehiago izan ziren.
Hasieran bi ziren; gero, eta K.o. lll. mendean,
bost:
Betika, Lusitania, Tarraconensis,Gallaecia
eta Carthaginensis.
Bestalde, erromatarrek Erromatar Inperioko legeak
ezarri zituzten lurralde guztian.
Erromatar zuzenbidea da gaur egungo lege
askoren oinarria

14. ERROMATAR
HISPAINIAKO GIZARTEA
Erromatarren garaian, pertsona
askeek eta esklaboak osatzen
zuten gizartea.
• Pertsona askeen artean,
baziren oso gizon emakume
aberatsak merkataria
handiak, lur eremuak
zabalean jabeak, Erromatik
etorritako familiak eta baziren
ondasun gutxiagoko hainbat
pertsona ere, artisauak,
merkatari txikiak, lurraren
jabe ziren nekazariak.
• Esklaboak beste pertsona
baten jabetzakoak ziren, eta
soroan, etxean, meategietan
egiten zuten lan edo zirkuko
gladiadore aritzen ziren.
EGILEA NAIARA

15. Erromanizazioa Antzinako Erromak
mendean hartu zituen herrietan
izandako akulturazio-prozesua da,
latina eta erromatar kulturaren
bereganatuz, hala nola bertakoei
latinezko izenak jarriz eta erromatar
zuzenbideko erakundeak baliatuz.
Erromarena ez zen izan konkista
militarra bakarrik, bere kultura,
hizkuntza eta ezaugarri orokorrak
ere ezartzen baitzituen inperio osoko
egoera bateratuz.
Erromanizazioa k.a. II. mendetik
K.o. V. mendera arte eman zen,
beraz gure lurraldeetan Antzinaroa
erromanizazio garaiarekin parekatu
dezakegu.
ERROMANIZAZIOA

16. ERROMANIZAZIOA
EUSKAL LURRALDEETAN
Erromanizazioa ez zen modu berean egin leku
guztietan. Iparraldean adibidez, nahiko ahula
izan zen, hegoaldean berriz sakona eta
eraginkorra izan zen.
Erromatarrek lurraldea bi multzo nagusitan
antolatu zuten: Ager Vasconum eta Saltus
Vasconum.
Ager delakoa, gutxi gorabehera, isurialde
mediterraneoak hartzen duen lurraldea izango
litzateke. Lur horiek egokiak ziren, gaur egun ere
hala dira, erromatarrek lantzen zuten
nekazaritzarako, ardoa, garia eta olioa lantzeko,
alegia.
Saltus delakoa, isurialde Atlantikoa alegia,
menditsuagoa eta basoz betea zegoen. Uste
zenaren aurka, azken urteotako indusketa
arkeologikoetan laboreak, garia, garagarra, oloa,
eta abar aurkitu dituzte; beraz maila apalean
bada ere, nekazaritza mota hori ere ezagutzen
zuten. Itsaso aldeko esparru geografiko horretan
garrantzi handiagoa izan zuten abeltzaintzak,
meatzaritzak eta baita esklaboak eta
mertzenarioak lortzeko ahaleginek ere.

17. ERROMANIZAZIOAREN
FENOMENOAK
Erromanizazio izenez
ezagutzen den
fenomeno horretan
beste batzuen
artean, honako
fenomeno hauek
eragin handia izan
zuten:

18. ARMADA
Armadak lurralde hartan egote
hutsak eta bertako herriekin
harremanak ezartzeak (erromatar
ohiturak, hizkuntza etab.), zabaltzen
lagundu zuen.
Kanpaleku iraunkorrak ezartzen
zirenean, bertako herrixkekin
egindako merkataritza-harremanak
sendotu egiten ziren.
Gainera, bertako jende askok parte
hartzen zuen armada osagarrietan,
lizentziatzean erromatar
herritartasuna lortzen baitzuten eta
beren zerbitzuaren truke lurrak
jasotzen zituztelako.

19. KOLONIEN FUNDAZIOA
Lur falta zela eta,
Erromatarrek herri-guneak
fundatu zituzten hainbat
tokitan, eta bertara, Italiar
penintsulatik etorritako
pertsonak joan ohi ziren
bizitzera, nekazaritzan eta
meatzaritzan aritzeko.
Gainera, koloniei esker,
merkataritza-harremanak
hobetu egin ziren eta bertako
biztanleak gizarte horretan
sartzeko lagungarri izan ziren.

20. HERRIEN FUNDAZIOA
Bertako biztanleak
erromatartzeko eta
Erroman zegoen
antolamendu-sistemaren
antzeko bat ezartzeko
herri berriak sortu ziren.

21. ERROMAKO HIRIBILDU
Zuzenbide latindarraren
ematea.
Vespasianok 73. urtean
emandako xedapen batzuen
bidez, lehendik zeuden
bertako herriek zuzenbide
latindarra har zezaketen, hau
da, Erromatar ereduaren
arabera antolatu ahal zuten
haien burua, senatua ezarriz,
urteroko magistratuekin etab.
Horrela egitekotan,
magistratura lortzen zuten
gizonak Erromatar
herritartzat hartzen ziren

22. HERRIEN UGARITZEA
Penintsulan bila berri
asko sortu ziren, eta bila
horiek erromatar izaera
nabarmena zuten
nekazaritza eta
abeltzaintzako
produkzio-guneak ziren.
Herri horiek zirela
erdian, lurra lantzeko
sistema eta teknika
erromatarrek indarra
hartu zuten.

23. BIDE SAREA
Galtzadek lurraldea
kontrolpean izateko
era eskaini zuten eta
gainera, herri
nagusiak eta herriak
lotzen zituztenez,
funtsezko papera
bete zuten garapen
ekonomikoan.
EGILEA : JULEN