1. EUSKAL LURRALDEETAKO HISTORIA
Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Nafarroa, Behe-Nafarroa, Lapurdi eta Zuberoak
osotzen dituzte Euskal Herriko lurraldeak.
Kantauri itsasoaren kostaldean daude. Pirineoek zeharkatzen dituzte. Europako
hegoaldean daude eta kontinenteko historia zaharrenetarikoa dute.
I. ERROMATAR INPERIOA ETA GERMANIARRAK EUSKAL
LURRALDEETAN
Erromatar inperioa gure lurretara ere ailegatu zen, ondare kultural zabala utziz.
Historialari erromatarren arabera, hona iritsi zirenean, gure lurretan, sei tribu
ezberdin aurkitu zituzten: baskoiak, barduliarrak, karistiarrak, autrigoiak,
akitaniarrak eta beroiak.
1

2. Denbora igaro ahala, tribu izen horiek desagertu ziren eta baskoiak bakarrik
gelditu ziren.
Eragin handia izan zuten: esaterako euskal hiztegiko hitz ugari, latinetik iritsi
zaizkigu. Gaztelania eta frantsesa ere, gurearen inguruko bi hizkuntza
nagusiak, latinetik eratorriak dira, erromatarrek lurralde horietan jatorrizko
hizkuntzekin amaitu zutelako.
Erromatarren inperioaren gainbehera V. mendean hasi zen Europara herri
germaniarrak iritsi zirelako. Herri germaniarrei barbaroak deitu zieten,
erromatarrenak ez ziren ohiturak zituztelako. Hasieran, erromatarrak germaniar
herriak barneratzen saiatu ziren, baina ezin izan zuten.
Germaniar herri hauek (bisigotuak, frankoak, sueboak,…) ez zuten eragin
handirik izan guregan eta, erromatarrak ez bezala, etengabeko burrukan ibili
ziren gure aurka, dena ondatu zuten, baina euskal tribuen menperatzea ez
zuten inoiz lortu.
2

3. II. NAFARROAKO ERRESUNAREN SORRERA
711. urtean musulmanak Ebrora iritsi ziren eta hango nobleekin oso ondo
konpondu ziren. Horren ondorioz, VIII. mendean musulmanekin ituna sinatu
zuten eta Iruñean aginte politiko bat eratu zen. 778 -an Orreagakoa gertatzen
da: Eneko Aritzak musulmanen laguntzarekin frankoei erasotzen die eta irabazi
egiten dute. Horren ondoren, Eneko Aritza errege izendatzen dute.
905-ean dinastia berri bat sortzen da: Ximeno dinastia eta Antso I.a Gartzia
izan zen dinastia horretako lehen erregea.
3

4. Antso III.Gartsez Nagusiaren garaian Iruñeako erresumak goren maila lortu
zuen. Hil baino lehen Iruñeako erresumako lurraldeak bere semeen artean
banatu zituen eta hil zenean gerra asko egon ziren.
1200. urtean, Nafarroako errege Antso Azkarra Afrikan zegoela, Gaztelako
monarkak Araba eta Gipuzkoa bereganatu egin zituen, eta bi lurralde horiek
bere erresuman sartu.
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako konkista eta okupazioaren ondoren, Gaztelak
gaztelu eta gotorleku gehienak suntsitu egin zituen, berriro bere kontra erabiliak
izan ez zitezen.
4