1. Η θεραπεία των αρθρωτικών και
φωνολογικών αποκλίσεων στην
προσχολική ηλικία
Δρ. Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Γλωσσοπαθολόγος-Λογοθεραπευτής

2. 1) Αρθρωτικές και φωνολογικές αποκλίσεις (Δυσλαλία)
-ΟΡΙ΢ΜΟ΢-
• Πρόκειται για την εμφάνιση αρθρωτικών και
φωνολογικών αποκλίσεων σε ένα παιδί (αλλά και σε
έναν ενήλικο) με φυσιολογική γενικά νοημοσύνη, στη
μητρική του γλώσσα, οι οποίες δεν οφείλονται σε
βλάβες εγκεφαλικές ή του Κεντρικού Νευρικού
Συστήματος.
• Διάκριση: αρθρωτική – φωνολογική απόκλιση
 Αρθρωτική απόκλιση: δυσλειτουργία αποκλειστικά σε
επίπεδο παραγωγής της ομιλίας.
 Φωνολογική απόκλιση: έλλειμμα στην αντίληψη της
λειτουργίας
ενός
φωνήματος
ως
σύμβολο
σημασιολογικής διαφοροποίησης.
• Επιδημιολογία
 ηλικία 5 ετών: 7% στα αγόρια, 2% στα κορίτσια

3. 2) Γλωσσολογικές προσεγγίσεις
• Φωνολογία
 Εξετάζονται και αναλύονται η σημασία και η
λειτουργία ενός φωνήματος ως ελάχιστη ενότητα
σημασιολογικής διαφοροποίησης μέσα σε ένα
γλωσσικό σύστημα.
• Μορφολογία
 Εξετάζονται και αναλύονται η σημασία και η
λειτουργία ενός φθόγγου, ενός συμπλέγματος ή μιας
συλλαβής ως ελάχιστη ενότητα σημασιολογικής
ένδειξης της λέξης μέσα σε ένα γλωσσικό σύστημα.
• ΢ύνταξη
 κλιτά και άκλιτα μέρη του λόγου (μορφή, λειτουργία,
ιδιότητες)

4. 2) Γλωσσολογικές προσεγγίσεις
• ΢ημασιολογία
 Εξετάζονται και αναλύονται οι λεκτικές εκφάνσεις
υπό το πρίσμα της σημασίας τους, τόσο εξωγλωσσικά
όσο και ενδογλωσσικά.
• Πραγματολογία
 Εξετάζονται και αναλύονται η έννοια και η επίδραση
των λεκτικών εκφάνσεων, καθώς και οι προϋποθέσεις
χρήσης τους, μέσα σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές
καταστάσεις.

5. 3) Κλινική εικόνα
•
•
•
•
•
•
•
Εσφαλμένη προφορά
Παράλειψη
Αντικατάσταση
Αδύναμος σχηματισμός συμφώνων/συμπλεγμάτων
Απουσία παύσεων
Διαδοχοκινητικές δυσχέρειες
Ασαφής ή ανύπαρκτη μελωδία/προσωδία

6. 4) Είδη Δυσλαλίας
• Ταξινόμηση κατά τον Dr. R. Schönweiler







Απλή
Πολλαπλή
Καθολική
Απομονωμένη
Ασταθής
Ασυνεπής
Σιγματισμός (εσφαλμένη προφορά, αντικατάσταση ή
παράλειψη του σίγμα, είτε στην αρχή είτε στη μέση
είτε στο τέλος της λέξης)

7. 5) Κατηγορίες της Δυσλαλίας
(με βάση τα αίτια)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ακουστική Δυσλαλία
Εξελικτική Δυσλαλία
Λειτουργική Δυσλαλία
Φωνητική Δυσλαλία
Μηχανική Δυσλαλία
Οργανική Δυσλαλία
Δυσλαλία προτάσεων
Δυσλαλία λέξεων
Δυσλαλία συλλαβών
Αισθητική Δυσλαλία
Οδοντική Δυσλαλία

8. 6) Αίτια της Δυσλαλίας
• Κατά την Ulrike Franke:








•
Κεντρικές ή περιφερειακές ακουστικές βλάβες
Γενικές εξελικτικές βλάβες
Μειωμένη νοημοσύνη
Αρνητικά πρότυπα ομιλίας
Ψυχικές ασθένειες
Δυσπραξία
Ελάχιστη Εγκεφαλική Δυσλειτουργία
Παραμορφώσεις/ατέλειες των οργάνων άρθρωσης
Επίσης, σαν αίτια αναφέρονται η μειωμένη
φωνολογική συνείδηση και η γενετική προδιάθεση.

9. 7) Θεραπευτική παρέμβαση
- βασικές κατευθύνσεις • Ολιστική προσέγγιση στη θεραπεία (λεκτικά,
μη λεκτικά, παραλεκτικά στοιχεία)
• Σφαιρική γλωσσολογική προσέγγιση!
• Εποπτικό υλικό και μέθοδοι πάντα σε σχέση με την
ηλικία, το νοητικό επίπεδο και την κλινική εικόνα
του παιδιού!
• Διαδραστική
θεραπεία,
διαλεκτική
σχέση
λογοθεραπευτή-παιδιού
• Αρθρωτική εξάσκηση
 Μυοκινητική θεραπεία
• Φωνολογική προσέγγιση
 Φωνολογική συνείδηση, συνειδητή διαφοροποίηση
του φθογγικού συστήματος της μητρικής γλώσσας
 Αντιμετώπιση του μειωμένου τρόπου (στιλ) ομιλίας

10. 7) Θεραπευτική παρέμβαση
- βασικές κατευθύνσεις • Παιδαγωγική προσέγγιση στη θεραπεία των
αρθρωτικών/φωνολογικών αποκλίσεων
 Διαδραστική διαμόρφωση θεραπείας
 Θεματική μάθηση
 Περιβάλλον φιλικό προς το παιδί
 Κίνητρο στο παιδί για μεγαλύτερη προσπάθεια,
διάλογο, συναισθηματική συμμετοχή και εκμάθηση
νέων πραγμάτων
 Αποφυγή «μωρουδίστικης» γλώσσας!