2. Aintzinateko botere
militar + politiko
boteretsuena
Izan zen
Konkistatu
zituen
Fundatu
zituzten
Sortu
zuen
Garatu
zituen
Izan zituen
Lurralde anitz
Europa
Afrika Iparraldean
Ekialde hurbilean
Hiriak
Ziren
Gizarte eredua
Zeri
esker?
Gobernatzeko
modu
desberdinak
Ejertzito handi +
disziplinatua
Funtzionario
gobernariak lurralde
konkistatuetan
Kontrol politikorako zentruak
Kultura, komertzio, finantza zentruak
Oinarri
zuena
Berdintasun eza:
Estratifikazioa/esklabuak
Eraikuntza teknika aurreratuak
Zibilizazio
komuna inperio
osoan zehar
Zeren
bidez?
Hizkuntza bat: latina
Eskubide/zuzenbide komuna
Bizimodu/ohitura berak
3. Artzaintza herrialde xume izatetik
→ inperio izatera
Denbora / azalera hedapen handia
Sistema politiko ezberdinak
k.a. 753
k.a. 509
k.a. 27
Erromaren
fundazioa
MONARKIA
k.o. 396
k.o. 476
Zesar Augusto
ERREPUBLIKA
INPERIOA
INBASIOAK
9. • Aparteko miresmena greziarren kulturarako + haren
ondorengotzat zuten euren kultura
• Greziarren arkitektura → erlijiosoa ↑
Erromatarrena → zibila + militarra ↑
• Greziar elementuak / nortasun propioa + ekarpenak
–
–
–
–
–
Ordena
Planifikazioa
Kolosalismoa
Erregulartasuna
Simetria …
• Erabilgarritasuna helburu (hiriko bizitza atseginagoa …)
→ funtzionala + aurrerapen teknikoak
– Originaltasuna, erabilgarritasuna, perfekzioa
10. Eraikuntza ludikoak
ANFITEATROAK
• Oinplano obalatuak ↑ (2 antzoki eszena batzearen ondorio)
• Piztien arteko / piztia-gizakien arteko borrokak
ERROMAKO KOLISEOA
Anfiteatroek ikuskizun odoltsuak eskaintzen zituzten (gladiadoreen borrokak …)
13. Antzezpen batean bi lan eskaintzen zituzten.Lehenengo, tragedia bat, antzerki
efektuekin eta musikarekin.Denak triste ipintzen zirenez, bigarren lana komedia
bat izaten zen.
Aktoreek maskarak eramaten zituzten aurpegiko espresioak handituz.
14. ZIRKOAK
• Hipodromo bezala ezagunak (zaldi – koadriga lasterketak)
• Eliptikoa + ardatz zentrala (spina) → lasterketa bideak bereiziz
• Helmuga → harri borobil bat
• Lasterketak maiz + jendetsuak
ERROMAKO
ZIRKO MAXIMOA
MERIDAKO
EMERITA AUGUSTA ZIRKOA
19. SEPTIMO SEVEROREN GARAIPEN ARKUA
Garaipen handien oroimenez, garaipen arkuak eraikitzen zituzten, gudan
gertatutako irudiz apaindurik. Arku hauek inperio osoan eraiki zituzten .
21. *ARA PACIS (bakearen altarea)
Hispania eta Galian Augustok lortutako garaipenen eta ondorengo bakearen omenez
eraiki zuten ara pacis. Estalkirik ez du, eta eskaintzatarako aldarea du.
Eskultura lan aipagarria du. Barruan erliebeak girlandak eta loreak dira. Kanpoaldean
zokaloak, alegoriak, prozesioak …
22. Eraikuntza publikoa
eta ingeniaritza lanak
• Gaitasun praktikoaren adierazpide nagusi
• Baliabideen orijinaltasuna
– arkua + beste elementuak
• Materialen perfekzioa
23. TERMAK
Hiri bakoitzak bainuetxe publiko bat zeukan gutxienez
Merkeak
Oso gustuko
bainu publikoak
Emakumezkoak
+ gizonezkoak
nork bere gelak
Ur berotan bainu
luzearen ostean
→ ur hotzetan
igeri
Garrantzia sozial handia.
Batzarleku + tertuliarako
egoitza. Bainua hartzeaz
gain lagunekin egon hitz
egin, kirola egin, masajeak
hartu...
Frigidarium (ur hotzeko igerilekuak)
Tepidarium (erlaxatzeko egoitza)
Caldarium (ur beroko egoitzak)
Apodyterium (aldagela)
…
26. Estadioa
Caldarium /
bainu beroa
Tepidarium / aire
epeleko gela
Frigidarium /
ur hotza
Palestra /
gimnasioa
Natatio /
igerilekuak
CARACALLA ENPERADOREAREN TERMAK
(k.o.206-217)
Lauki forma dute eta barruan bainurako gelak, igerilekuak,
liburutegiak, batzar gelak … daude
arkupea
29. BASILIKA
Funtzio anizdun eraikina
Laukizuzen itxura
koloma
lerroengandik 3
nabetan banatuta
Komertzio burtsa
Batzarleku
Administraziorako egoitza
Tribunalak
…
Erdiko nabea altuagoa
54. Eraikuntza erlijiosoak
TENPLUAK
• Etruriarren egitura
•Eredu grekoak + aldaketa minimoak
–Laukizuzenak ↑ (zirkularrak gutxiago)
–Podium gainean
–Aurrez- aurreko harmailak
–Korintiar ordenako / ordena konposatuko kolomak
–Frontoia …
63. Etxea (eraikin zibila)
• Domus (etxe patrizioa) eta insula ziren
erromatarren etxe tipikoenak.
• Domus etxea bizpahiru patioren inguruan antolatzen
ziren gelek eta aretoek osatzen zuten; harrera-patio
txikia (atrioa; inguruan bezeroei harrera egiten zitzaien
gelak) eta barrurago beste patio handiago bat edo bi
(peristiloak) izan ohi zituen (inguruan gela pribatuak).
Etxe helenistikoen estiloaren garapena azalduko zuten.
• Insula egungo etxebizitza-blokeen aurrekoa genuke.
65. Kanpoaldetik leunak izaten ziren
domus etxeak, apaingarririk gabeak,
kareztatuak, baina barnealdean askotan
mosaikoak eta freskoak izaten zituzten.
Askotan iturririk ere izaten zuten
patioetan. Berotze sistema ere izan ohi
zuten.
Etxebizitza-blokeek dendak,
saltokiak izan ohi zituen
behealdean. Klase ertaineko
familiak bizi ohi ziren lehen
solairuan; maila ekonomiko
apalagoko familiak goialdeko
etxebizitzetan (txarragoak izan ohi
ziren). Saneamendurako
instalazioez hornituak izaten ziren.
74. TITOREN
GARAIPEN
ARKUAREN
ERLIEBEA
k.o. I . mendean Jerusalengo judutarrak erromatarren kontra matxinatu ziren.
Erreboltak 7 urte iraun zuen. Erliebe honetan erromatarren irabaziaren
ondorengo lapurreta ikusten da. Soldaduak judutarren tenplu batera sartu ziren
eta beraien altxorrak hartu zituzten.
76. Ponpeiako freskoak dira ezagunenak
–Greziar kopiak / dekorazio elementuak (kupidoak,
txoriak, zintak, loreak …)
Teknika
–Orbanak (pintzelada soltean + zehaztasunik gabe)
+ argi-itzal efektuak
Gai desberdinak:
–Historikoak
–Mitologikoak
–Itsasokoak, paisaiak maiz
–Arkitektonikoak
–Erretratuak, karikaturak
Errealtasunerako joera:
77. SENAR-EMAZTEA
“Okina eta bere emaztea”
I. mendean egindako pintura hau
Ponpeiako etxe bateko pareta
batekoa da.
Batzuen ustetan, berez ez omen
zen okina, abokatua baizik
(ogibideari buruz zalantzak daude
beraz) soinean dituzten togak,
eskuetan
daramatzaten
kulturarekin
erlazionatutako
elementuak … direla eta.
Nortasunak igartzen dira. Senarra
gazte, serio, guri begira dago.
Emaztea pentsakor, arlo pribatuan
emakumeek
zuten
rol
eraginkorraren
isla,
erabaki
garrantzitsuetan ere eraginez.