Especies de palmeiras presentes en Galiza

1. PALMEIRAS

2. A familia das arecáceas está formada por 205
xéneros e 2.780 especies.
Son plantas perennes, arborescentes, e
ocasionalmente poden ser lianas ou
rizomatosas. Son monocotiledóneas (a
semente está nunha única peza). Algunhas
especies poden acadar grandes alturas.
Distribúense por todo o mundo, especialmente
polas rexións tropicais e subtropicais, desde
ambiente moi húmidos a desertos.
CLASE:
liliópsidas
ORDE:
arecales
FAMILIA:
arecáceas
(antes coñecidas como
Palmae ou Palmaceae)

3. O xénero máis común da
familia é Areca, e a
especie máis coñecida é
a Areca catechu, unha
palmeira de Malasia.

4. Colombia está considerado un dos países con maior variedade de especies de
palmeiras, con 209 especies de 44 xéneros; e conta co maior número de endemismos (33
especies). 30 especies están en perigo de extinción, das que 17 son endémicas.
A árbore nacional
de Colombia é a
palma de cera do
Quindío, unha
especie endémica
que se atopa ao
noroeste do país.
Pode acadar ata 80
m de altura (a máis
alta do mundo) e
vivir máis de 100
anos).
Val de Cocora (Colombia)
Claire Taylor

5. RAÍCES
Fasciculadas (todas as
ramificacións iguais, a xeito de
feixe.

6. TALO
Xeralmente
cilíndrico, non ramificado,
(estípite).
Non son verdadeiras árbores
pois o seu toro e febroso e
non medra en aneis.

8. O Rattan, unha palmeira gabeadora do xénero Calamus ten o talo aéreo máis longo,
con 172 m de lonxitude.
Estas palmeiras non se sosteñen por si mesmas, van divagando pola selva e
apoiándose noutras árbores.

9. FOLLAS
Simples e divididas; ou compostas, grandes,
pinnuladas ou palmadas. De disposición
alterna ou espiral e xeralmente nunha mouta
no remate do talo.

10. Phoenix dactylifera

11. Licuala grandis

12. A Raphia regalis ten unhas follas
(compostas-pinnuladas) de ata 25
m de lonxitude.
A Corypha umbraculifera, ten un
ha folla composta-palmeada
cunha lámina de 8 m de diámetro
e un peciolo de 5 m.
AS FOLLAS MÁIS GRANDES

13. FLORES
Son numerosas, pequenas, unisexuais ou hermafroditas, agrupadas
en espigas ou en panículas. Xeralmente teñen 3 sépalos, 3 pétalos,
6 estames e ovario súpero.

14. A inflorescencia máis grande que se coñece é
a da Corypha umbraculifera.
Pode medir ata 8 m de altura e conter ata 24
millóns de flores. Florece só unha vez na vida,
entre os 30 e os 80 anos de idade.
Din que da boa sorte ver florecer a esta
palmeira.

15. FROITOS
Drupas e raramente bagas. As sementes teñen un endosperma rico
en aceites ou carbohidratos. Non teñen almidón.
"Chek Jawa 7, Aug 07" by
Sengkang - Own work. Licensed
under CC BY-SA 3.0 via Commons
Nipa Coqueiro

16. O coco de mar (Lodoicea maldivica), unha palmeira nativa das illas Seychelles e
Maldivas produce os froitos e as sementes máis grandes do mundo. O coco pode
acadar os 25 kg e ten tres sementes que poden chegar aos 20 kg.

17. USOS
En moitos países tropicais as
palmeiras subministran material para
construír as vivendas, vestidos,
sombreiros, recipientes, alimento,
medicinas...
Hai numerosas especies de
importancia económica: cocoteiro,
palmeira datileira, palmito, ratán, cera
de carnaúba, rafia... e algunhas son
obxecto de cultivo.
Moitas empréganse como plantas
ornamentais en interior ou exterior.
A saiba dalgunhas especies
emprégase para producir “meles” e
bebidas alcohólicas: sura
(Mozambique), marufo (Angola),
buriti...
O betel, froito de Areca catechu,
emprégase en Asia mastigado como
estimulante.

18. Obxectos feitos con
sementes de palmeiras

19. Moitas especies
de palmeiras
cultívanse como
plantas
ornamentais para
interiores ou para
xardíns e
parques.

21. O coqueiro é unha das palmeiras máis útiles.
Á polpa seca chámanlle copra e contén un 60-70%
de lípidos; dela obtense aceite, utilizado na
elaboración de margarina e xabrón. Tamén ten
moitas aplicacións en repostería e cosmética.
A madeira do coco emprégase para a construción.
O zume consúmese fresco ou fermentado.
As febras que arrodean a noz de coco utilízanse
para facer cepillos, colchóns e cordas.
No mundo prodúcense 59 983 908 toneladas de
cocos, os principais produtores son Indonesia,
Filipinas e India.

22. O ratán é unha das palmas máis
empregadas para elaborar
mobles, cestas, bastóns,
parasois, recipientes...

23. As febras das palmeiras do xénero
Raphia teñen múltiples aplicacións:
tecidos para roupa, sombreiros,
zapatos, obxectos decorativos...
«PendeMunganji» de
Nick Hobgood - Flickr [1].
Disponible bajo la
licencia CC BY 2.0 vía
Wikimedia Commons -
Un Munganji, usado en ceremonias
Bapende na rexión Gungu (República
Democratica do Congo)
Raphia australis

24. A cera de carnaúba obtense das follas da
Copernicia prunifera que medra no
noroeste do Brasil. A planta cubre as súas
follas cunha cera para protexerse da seca.
As follas córtanse e sécanse para que se
desprenda a cera.
É a cera co punto de fusión máis alto (78 a
85 °C) e ten moitas aplicacións:
alimenticias (chicles chocolates
confitados), betúns e graxas para o
calzado, ceras para pisos e automóviles,
cremas e cosméticos, encerado de
froitas...

25. Butia brasileira
Butia capitata
palmera capitata
Jelly Palm
arbre à laque
bútia capitata maior
Palmeira do xénero Butia orixinaria de
Sudamérica (Uruguai e Brasil). Acada
uns 5 m de altura, con follas compostas
pinnuladas de ata 1,7 m de lonxitude, de
cor verde-gris. O froito maduro é de
forma oblonga, de cor amarela e cunha
febra densa e pulposa no interior.

26. Pazo de Castrelos (Vigo)
Catro exemplares.
A máis grande acada os 9,5 m de altura.

27. Coqueiro de Chile
Jubaea chilensis
Palma chilena
chilean wine palm
cocotier du Chili
palmeira do Chile
É a única especie do xéneo Jubaea. É nativa do
suroeste de América do Sur, onde é endémica dunha
pequena área de Chile central.
Pode acadar os 25 m de altura e ter toros de 1,3 m de
diámetro. As follas son pinnuladas de 3 a 5 m de
lonxitude. Os froitos son pequenos (chamados
“coquitos” en Chile) e empréganse en confitería.
Do seu toro extráese o mel de palma, un almibre
empregado como sobremesa.
Está considerada unha especie ameazada e en Chile
está protexida.

28. O palmeiral de Ocoa está incluído no Parque Nacional “La Campana” (Chile). É un dos
últimos bosques naturais de coqueiro de Chile e conta cunha 70.000 exemplares.
"Jubaeachilensis". Licensed under Public
Domain via Commons -
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:
Jubaeachilensis.JPG#/media/File:Jubaeac
hilensis.JPG

29. Pazo de Meirás. (Sada, A Coruña)
-18 m de altura e 3,60 m de perímetro.
INCLUÍDA NO CATÁLOGO DE ÁRBORES
SENLLEIRAS DA XUNTA DE GALIZA.

30. Livistona de
Australia
Livistona australis
Palma col
Cabbage tree Palm
Pertence ao xénero Livistona. É nativa
de Australia. É alta e delgada e pode
acadar os 25 m de altura. As follas son
palmeadas, con forma de abano, con
peciolos de 2 m de lonxitude. O froito é
de cor negra ao madurar.

31. Pazo de Castrelos
(Vigo)
-15 m de altura
Pazo Torres de Agrelo
(Redondela)
-20 m de altura

32. Palmeira azul
mexicana
Brahea armata
palma blanca
mexican blue palm
palmier bleu
Pertence ao xénero Braea. É nativa da Baixa
Califonia (México). Pode acadar 15 m de
altura. As follas son palmeadas de cor verde-
azul, de ata 2 m de ancho e cun peciolo
longo, e forman unha cuberta febrosa no toro.
As inflorescencias acadan os 5 m de
lonxitude e os froitos son de forma ovoide e
de cor castaña.
Moi empregada como especie ornamental.

34. Pazo de Sta. Cruz de Ribadulla
(Vedra)
-9,5 m de altura

35. Palmeira das Canarias
Phoenix canariensis
palmera canaria
Canary Island date palm
dattier des Canaries
Palmeira das Canárias
Pertence ao xénero Phoenix (11 especies).
É nativa das Illas Canarias, onde está
protexida. Pode acadar os 30 m de altura.
Ten o toro groso e coirento, as follas son
pinnuladas e poden acadar os 3 m de
lonxitude. Os froitos son ovais, pequenos e
de cor laranxa. En Galiza é moi común nos
parques e xardíns. Os froitos empréganse
como alimento. Na illa de La Gomera,
extráese o zume chamado guarapo para
producir o mel de palma.

36. Flores femininas

37. Palmeiral dos Xardíns Méndez Núñez.
(A Coruña)
A máis grande mide 27,2 m de altura e 3,52 m
de perímetro.
INCLUÍDO NO CATÁLOGO DE ÁRBORES
SENLLEIRAS DA XUNTA DE GALIZA.

38. Xardíns de Noia Mosteiro de Samos.
-13,50 m de altura

39. Casa de Oya (Lourenzá)
-22 e 21 m de altura.
Parque de Castrelos (Vigo)

40. Xardíns de Vincenti (Pontevedra)

41. Pazo Baión
(Vilanova de Arousa)

42. Caldas de Reis

43. A Toxa (O Grove)Praza de Alfredo Brañas (Cambados)

44. Palmeira datileira
Phoenix dactylifera
palmera datilera, palma común
date palm
palmier dattier
tamareira, datileira
Pertence ao xénero Phoenix e
probablemente é nativa dos
surleste asiático. Pode acadar os
30 m de altura.
As follas son pinnuladas,
espiñentas, de ata 7 m de
lonxitude, de cor verde-glauca.
Os froitos son ovoides, de 3 a 9 cm
de lonxitude, de cor laranxa e
castaños ao madurar, coa polpa
carnosa e doce.

45. Flores femininas Flores masculinas

46. Froitos

47. Os froitos empréganso como alimento,
as follas para elaborar palmas de
Pascua,
Os froitos, as sementes, a saiba e as
raícese teñen varias aplicacións
medicinais.
No mundo prodúcense máis de
7.000.000 toneladas de dátiles. Os
principais países produtores son Exipto,
Arabia Saudita e Irán. «Phoenix (botanical) финики» de Mariluna.
Disponible bajo la licencia CC BY-SA 3.0
vía Wikimedia Commons -
Froitos maduros e sementes
«Date-seller» de Trammell
Hudson (autopilot) - Trabajo
propio. Disponible bajo la
licencia CC BY-SA 3.0 vía
Wikimedia Commons -

48. O Palmeiral de Elx (País Valenciano) conta con máis de 200.000 exemplares de datileira.
Crese que foron os árabes os que o plantaron. Os mellores exemplares atópanse no
“Horto do Cura”, algúns con máis de 300 anos.
«Palmera-imperial». Publicado bajo la licencia
CC BY-SA 3.0 vía Wikimedia Commons -

49. Pazo de Mariñán (Bergondo)
-14,5 e 11,5 m de altura.
Mosteiro de Herbón (Padrón)
-19,80 m de altura.
INCLUÍDA NO CATÁLOGO DE ÁRBORES
SENLLEIRAS DA XUNTA DE GALIZA.

50. Palmeira do Senegal
Phoenix reclinata
palmera del Senegal
wild date palm
tamareira do Senegal
Nativa do norte de África, Península Arábiga,
Madagascar e as Illas Comores. Produce talos
múltiples de ata 15 m de altura. As follas son
pinnuladas, de ata 7,5 m de lonxitude, cun
peciolo de ata 50 cm, de cor verde brillante,
con espiñas na base. É dioica.
Os froitos e o miolo da palma (palmitos)
empréganse como alimento. Co zume faise
viño de palma. As febras das folla novas
empréganse para tecer e as raíces para extraer
un colorante marrón. Tamén produce unha
goma comestible.

51. Xardín de Padrón (Padrón)
-12,2 m de altura.
INCLUÍDA NO CATÁLOGO DE ÁRBORES
SENLLEIRAS DA XUNTA DE GALIZA.

52. Quentia
Howea forsteriana
kentia
kentia palm
Pertence ao xénero Howea,
formado por dúas especies
nativas da illa Lord Howe (no
Océano Pacífico).
Pode acadar os 15 m de altura.
As follas son pinnuladas, de
cor verde escura. Os froitos
son ovoides, de cor vermella
ao madurar.
Está considerada unha especie
vulnerable.
Cultívase como planta
ornamental para interiores.

53. "Endemic Howea forsteriana Palms- Neds Beach,Lord Howe Island" by Black Diamond
Images - originally posted to Flickr as Endemic Howea forsteriana Palms- Neds
Beach,Lord Howe Island. Licensed under CC BY 2.0 via Commons
Quentias na illa de Lord Howe.

54. Xardíns Méndez Núñez (A Coruña)
-14 e 15,5 m de altura.

55. Wasintonia
Palmeira de California
Washingtonia filifera
Washingtonia de California
desert fan palm
palmier de Californie
palmeira de saia
Pertence ao xénero Washingtonia
formado por seis especies. É nativa das
áreas subdesérticas de California. Pode
acadar os 23 m de altura. O toro é
longo e estreito e adoita estar cuberto
polas febras das follas.
As follas son compostas e palmadas, a
xeito de abano. Os froitos son ovais,
pequenos e de cor negra.

57. "Washingtonia filifera in Palm Canyon"
by Stan Shebs. Licensed under CC BY-
SA 3.0 via Commons -
Washingtonia filifera en Palm Canyon
(Santa Rosa and San Jacinto Mountains National Monument).

58. Praza de Compostela. (Vigo).
-22,5 e 23 m de altura. Pazo de Lourizán (Pontevedra)

59. Xardíns de Vicenti (Pontevedra)
Dous exemplares
-18 m de altura

60. Palmeira de abano mexicana
Washingtonia robusta
palmera de abanico mexicana
mexican fan palm
Palmeira de leque do México
É nativa do sur da península da
Baixa California (México).
Pode acadar os 35 m de altura.
O toro é simple e esvelto,
revestido polos restos das follas
secas.
As follas son compostas-
palmeadas, en forma de abano,
divididas case ata a metade, con
peciolos longos de beiras
espiñentas. Os froitos son
ovoides, de cor negra de 0.5 cm
de diametro.

61. Washingtonia robusta ©
Giuseppe Mazza

62. Pazo de Santa Cruz de Ribadulla.
(Vedra)
-27 e 26 m de altura
INCLUÍDAS NO CATÁLOGO DE ÁRBORES
SENLLEIRAS DA XUNTA DE GALIZA.
Xardíns do Posío (Ourense)
-20 m de altura

63. Pazo Fefiñáns (Cambados)
-23 e 22 m de altura. Casa Pomares (Fefiñáns, Cambados)

64. Alameda (Pontevedra)

65. Palmeira de abano
Trachycarpus fortunei
palmera excelsa
chusan palm
palmier de Chine
Pertence ao xénero Trachycarpus, formado
por nove especies. É nativa da China
central e oriental. Pode acadar 12 m de
altura. O toro é longo e estreito e queda
recuberto polas vaíñas das follas caídas o
que lle da un aspecto febrosos. As follas
son compostas-palmadas, de 75 cm de
lonxitude, cun peciolo de marxes serradas
e un pouco máis longo que o limbo.
O froito é unha drupa en forma de ril de ata
12 mm de lonxitude, de cor negra ao
madurar.

67. Parque de Castrelos
(Vigo)

68. MONTAXE: Adela Leiro
IMAXES: Adela Leiro, Mon Daporta, Internet
Agosto 2015