Μέλι: Ένα φυσικό φάρμακο που θα πρέπει να ξανα- ανακαλύψουμε;
1. Μέλι: Ένα φυσικό φάρμακο που θα
πρέπει να ξανα-ανακαλύψουμε;
Ιωάννα Κατσαρόλη
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MSc
Επ. Συνεργάτης medNutrition.gr
Συγγραφέας «Μερίδες: Το μέγεθος… μετράει»
2. »
«
»«
Το μέλι…
Ει τα μεν έξωθεν ελαίω του σώματος τα δε ένδοθεν μέλιτι χρισοίντο
- Δημόκριτος
Το Μέλι κέκτηται ιδιαιτέρων ιδιοτήτων αι οποίαι βοηθούν εις την διατήρησιν της υγείας και την
παράτασιν της ζωής του ανθρώπου
- Αριστοτέλης
Στην αρχαία Ελλάδα…
Τροφή των θεών
Θεραπεία έναντι πληγών και εντερικών παθήσεων
Σήμερα…
Επιστημονικές έρευνες επιβεβαιώνουν τη διατροφική του υπεροχή
Αντικείμενο μελέτης οι θεραπευτικές του χρήσεις
Εύληπτο
Eteraf – Oskouei et al, 2013
3. Το βασίλειό μου
για ένα βαζάκι μέλι…
Ενέργεια
-70-80% απλά σάκχαρα
200 διαφορετικές ουσίες
Αμινοξέα
Βιταμίνες και μέταλλα
Αντιοξειδωτικά
Chow J i et al, 2002
4. Σε ένα βαζάκι μέλι
Σάκχαρα
-Φρουκτόζη ~38%
-Γλυκόζη ~31%
Ένζυμα
-Ιμβερτάση
-Διαστάση
-Γλυκοξειδάση της
γλυκόζης
Πρωτεΐνες
-Πολύ μικρές ποσότητες από
νέκταρ, γύρη, εκκρίσεις
-Πεπτόνες, αλβουμίνες,
γλοβουλίνες,
νουκλεοπρωτεΐνες
Μεταλλικά
στοιχεία
Κ, Να, Mg, Fe, Cu,
Mn, Cl, P, Si
Συστατικά που
επηρεάζουν το χρώμα
-Καροτενοειδή
-Πολυφαινολικά παράγωγα
Βιταμίνες
-Α και D: συνήθως δεν υπάρχουν.
-Οι υδατοδιαλυτές του
συμπλέγματος Β: σε κόκκους γύρης.
-Βιταμίνη C: σε ίχνη στο νέκταρ της
μέντας.
Eteraf – Oskouei et al, 2013
5. Με το δάχτυλο στο μέλι…
Το μέλι ανάλογα με την φυτική του προέλευση διαφέρει στο χρώμα, στη γεύση,
στο άρωμα, στην πυκνότητα, στην περιεκτικότητα σε γυρεόκοκους, στη σύνθεση
των σακχάρων ,στα οργανοληπτικά και φυσικοχημικά χαρακτηριστικά.
Olatitan et al, 2007
Hλίανθου
Ερείκης
Βαμβακιάς
Πορτικαλιάς
Θυμαριού
Καστανιάς
Ελάτης
Πευκόμελο
Φρουκτόζη
0 10 20 30 40 50
Ποσοστό φρουκτόζης (%)
Είδοςμελιού
Ερείκης
Πορτικαλιάς
Καστανιάς
Πευκόμελο
Γλυκόζη
0 10 20 30 40
Ποσοστό γλυκόζης (%)
Είδοςμελιού
6. Βιολογική αξία
-Εξαρτάται από τη βοτανική του προέλευση
-Επηρεάζεται σημαντικά από τις συνθήκες παραγωγής, επεξεργασίας και διατήρησης.
Αντιμικροβιακή δράση
Αντιοξειδωτική δράση
Θεραπευτική δράση
Διατροφική Αξία
7. Αντιμικροβιακή δράση
Γνωστή ήδη από το 1892
-Ανασταλτική δράση έναντι 60 ειδών βακτηρίων, αερόβιων-αναερόβιων, gram+, gram-
Βακτηριοστατική (pasture 4-8% 5-11% manuka)
Βακτηριοκτόνο (pasture 5-10% 8-15% manuka)
«Τεχνητό» μέλι (20-30%) μόνο βακτηριοστατικό
-Δεν οδηγεί σε ανάπτυξη ανθεκτικών στα αντιβιοτικά βακτηρίων.
-Δράση έναντι της καντιτίασης και του ιού του έρπητα
Υψηλή βακτηριοκτόνο δράση εμφανίζει το μέλι
βαμβακιού, πεύκου, ελάτης, καστανιάς και του ευκαλύπτου
Μηχανισμός δράσης
• Απομακρύνει την υγρασία και αφυδατώνει το βακτήριο
• Αυξάνει την οξύτητα (pH 3,2 – 4,5)
• Υπεροξείδιο του υδρογόνου που παράγεται από την οξειδάση της γλυκόζης
• Φυτοχημικοί παράγοντες
Simon et al, 2007
8. Μέλι και πληγές
Επιθέματα με μέλι
Χρόνιες πληγές, εγκαύματα ή έλκη μολυσμένα με
πολυανθεκτικά βακτηρίδια
-Επουλωτική δράση
-Αντισηψία
-Μείωση πόνου
-Μείωση μεγέθους ουλών
-Καταστολή λοίμωξης
-Αναπλαστική δράση
-Χαμηλό κόστος
Οξειδάση Γλυκόζης
Γλουκονικό οξύ που εμποδίζει την ανάπτυξη μικροβίων στο δέρμα.
Βιταμίνες, αμινοξέα, μέταλλα που βοηθούν στην ανάπλαση
Εμπειρικά αποτελέσματα
Κλινικές μελέτες απαραίτητες
Bansal et al, 2005
9. Μέλι και Γαστρεντερικό
-Ενδείξεις μείωσης φλεγμονής σε πειραματικά μοντέλα ευερέθιστου εντέρου σε ποντίκια.
-Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως μπορεί να δράσει κατασταλτικά έναντι του
ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, την αιτία δηλαδή των πεπτικών ελκών και των
γαστρίτιδων.
-Η διάρκεια της διάρροιας σε ασθενείς με βακτηριακή γαστρεντερίτιδα φαίνεται να
μειώνεται με τη χορήγηση μελιού (5%).
Άλλες δράσεις
ΔυσκοιλιότηταΔυσκοιλιότητα
Φυσικό, ελαφρύ καθαρτικό λόγω της χολίνης
Πρεβιοτική ΔράσηΠρεβιοτική Δράση
Ολιγοσακχαρίτες (με πιο αντιπροσωπευτικό την πανόζη) επιδεικνύουν
αξιόλογη πρεβιοτική δράση, ευνοώντας έτσι την ανάπτυξη
μπιφιντοβακτηρίων και λακτοβάκιλλων
Αντιφλεγμονώδη δράσηΑντιφλεγμονώδη δράση
Κολίτιδες
Eteraf – Oskouei et al, 2013
10. Αντιοξειδωτική Δράση
Φλαβονοειδή, Φαινολικά οξέα, Ασκορβικό οξύ, Τοκοφερόλη κ.α.
Συνεργιστική δράση
Μέσα στα τρόφιμα
Προστασία από τροφο –δηλητηρίαση
Μέσον συντήρησης
Ανθρώπινη υγεία
Προστασία από χρόνιες παθήσεις και μερικές μορφές καρκίνου.
-Προστασία των κυττάρων και από τις διαδικασίες οξείδωσης.
-Περιορισμός της ενδοκυτταρικής παραγωγής ελευθέρων ριζών.
-Ενίσχυση άμυνας έναντι του οξειδωτικού στρες αποδεικνύοντας
Σκούρο μέλι: ↑Περιεκτικότητα σε φαινολικά οξέα
Αποθήκευση σε μέρος σκιερό, δροσερό
Άμεση κατανάλωση
Johnston et al, 2005
11. Καρδιαγγειακό και μέλι
Φαινολικά οξέα
-Προστασία από ελεύθερες ρίζες (οξείδωση LDLc)
-Αντιθρομβωτική, αντι-ισχαιμική, αγγειοδιασταλτική δράση
-Αντι – υπερτασική δράση
-Αντιφλεγμονώδη δράση: μείωση CRP
-Ευνοϊκές αλλαγές στα λιπίδια αίματος
Σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, η
μέτρια κατανάλωση μελιού αντί
ζάχαρης μείωσε ήπια το σωματικό
βάρος και λίπος τους, την ολική και
την ‘κακή’ χοληστερόλη τους, τα
τριγλυκερίδια.
Τι γίνεται όμως με το σάκχαρο????
14. Σακχαρώδης Διαβήτης και μέλι
-Μελέτες που διερευνούν το δυνητικό ρόλο του μελιού στην αντιμετώπιση του
σακχαρώδους διαβήτη βρίσκονται σε σχετικά πρώιμο στάδιο.
-Ωστόσο, έχουν δείξει ότι το μέλι είναι πιο ανεκτό από τα περισσότερα σάκχαρα ή
γλυκαντικές ουσίες σε υγιή άτομα ή ασθενείς με διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη ή
σακχαρώδη διαβήτη.
-Η κατανάλωση μελιού σχετίζεται με βραχυπρόθεσμες υπεργλυκαιμία.
-Λόγω της ελάχιστης επίδρασής του στη γλυκόζη του αίματος σε σύγκριση με άλλες
γλυκαντικές ουσίες ή κοινά σάκχαρα, η κατανάλωση μελιού ενθαρρύνεται ιδιαίτερα
σε διαβητικούς ασθενείς.
Προσοχή!!!
Η πλούσια περιεκτικότητα του μελιού σε απλά και άμεσα απορροφήσιμα
σάκχαρα καθιστά τη χρήση του πολύ φειδωλή από άτομα που πάσχουν
από σακχαρώδη διαβήτη.
Omotayo O. Erejuwa et al 2012
15. Το μέλι στην καθημερινή
μας διατροφή
-Πλεονεκτήματα του μελιού ως γλυκαντική ουσία έναντι της ζάχαρης
-Ανεπεξέργαστο φυσικό προϊόν (περιέχει μεταλλικά στοιχεία ένζυμα, αμινοξέα κ.λ.π)
-Φαρμακευτική και θεραπευτική δράση
-Εξαιρετική πηγή ενέργειας και υδατανθράκων
Γευστικές Προτάσεις…
• Ψωμί με μέλι και ταχίνι ή φυτική μαργαρίνη
• Γιαούρτι με μέλι και δημητριακά ή φρούτα ή
ξηρούς καρπούς
• Κρέπα ή βάφλα ή τηγανίτες ή λουκουμάδες
με μέλι και κανέλλα
• Παστέλι ή Μπισκότα ή Μπάρες με μέλι
• Φρουτοσαλάτα ή Ψητά μήλα ή Ξηροί καρποί ή
Smoothie φρούτων με μέλι