1. 1
UVOD U ANATOMIJU
OPŠTA ANATOMIJA

2. 2
Anatomija
 Anatomija čoveka - nauka koja proučava oblik,
građu i sastav čovečjeg tela.
 Naziv anatomije - grčkog porekla
- ανατομία (anatomia)
- ανατέμνw (anatemno) ili ανατέμνειν
(anatemnein)
rezati, seći, otvarati sečenjem.
 Seciranje, disekcija (lat. dissecare – seći) -
najstariji metod u proučavanju građe tela.

3. 3
Značaj anatomije
 Osnova za razumevanje:
- funkcije organa i sistema
- patoloških procesa koji dovode do oboljenja.
 Neophodna za dijagnostiku oboljenja i
klasičnim ili savremenim metodama.

4. 4
Učenje anatomije
 Osnovne tehnike učenja u anatomiji:
- posmatranje
- vizuelno predstavljanje (vizualizacija - zamišljanje,
trodimenzionalno predstavljanje) položaja struktura
i njihovih odnosa u telu
- memorisanje latinskih naziva
 Metode učenja:
- korišćenjem ANATOMSKIH ATLASA
- korišćenje multimedijalnih sredstava (posebni
kompjuterski programi)

5. Prema načinu i svrsi rada anatomija se deli
5
na:
1. sistematsku
2. topografsku
3. plastičnu
4. rendgensku
5. kliničku anatomiju.

6. 6
Sistematska anatomija
 .
 Sistemi tela su:
1. koštani (systema skeletale)
2. zglobni (systema articulare)
3. mišićni (systema musculare)
4. za varenje (systema digestorium)
5. za disanje (systema respiratorium)
6. mokraćni (systema urinarium)
7. polni (systemata genitalia)
8. endokrini (glandulae endocrinae)
9. kardiovaskularni (systema cardiovasculare)
10. limfni (systema lymphoideum)
11. nervni (systema nervosum)
12. čulni (organa sensuum).

7. 7
Topografska anatomija
 Proučava odnose organa i opisuje mesto gde se organ
nalazi.
 Odnosi:
1. holotopske - odnos prema celom telu
2. skeletotopske - odnos prema skeletu
3. sintopski - odnose prema organima
 Prikazuje:
• delove organizma (npr. glavu, trbuh)
• regije (npr. dlan)

8. 8
Plastična ili površinska anatomija
 Proučava spoljašnji oblik, tj. izgled
čovečijeg tela u raznim položajima.

9. 9
Rendgenska anatomija
 Proučava građu tela pomoću
rendgenskog aparata.
 Prednost - građa se izučava na živom
organizmu.
 Nova dijagnostičke metode:
- magnetna rezonanca (MR)
- kompjuterizovana tomografija (CT)
- ultrazvuk (UZ)
- pozitron emisiona tomografija (PET)

10. 10
Rendgenska anatomija

11. 11
Magnetna rezonanca MR

12. 12
Kompjuterizovana tomografija CT

13. 13
Ultrazvučna dijagnostika

14. 14
Pozitron emisiona tomografija PET

15. 15
Klinička anatomija
 Proučava odnose između anatomskih
struktura i funkcije, koji su značajni za
praktičnu medicinu.

16. 16
ANATOMSKI POLOŽAJ
 Standardni referentni položaj tela -
opisuje se položaj struktura.
 Anatomski položaj:
- telo u uspravnom stavu,
- glava i oči usmerene napred,
- ruke su prislonjene uz telo s
dlanovima okrenutim napred,
- noge približene jedna drugoj.

17. 17
Anatomske ravni
 Zamišljene ravni omogućavaju:
• određivanje odnosa, položaja i smera
organa;
• opisivanje preseka predela tela.
 Ravni:
1. frontalna
2. sagitalna
3. horizontalna
 Preseci:
1. transverzalna
2. longitudinalni
3. kosi

18. 18
Frontalna ravan
 Vertikalna, paralelna sa čelom
 Deli telo u prednji i zadnji deo
 Plana frontalia seu plana
coronalia

19. 19
Sagitalna ravan
 Vertikalna
 Pruža se od napred prema
nazad
 Deli telo na desni i levi deo
 Planum medianum - ravan
simterije
- mediosagitalna ravan
 Plana paramediana
- parasagitalne ravni

20. 20
Horizontalna ravan
 Horizontalna
 Deli telo na gornji i donji deo
 Plana horizontalia

21. 21
Preseci
 Transverzalni
- Preseci normalni na osovinu organa
 Longitudinalni
- Preseci koji prate uzdužno osovinu organa
 Kosi

22. 22
Orijentacione linije
 Za određivanja položaja i smera organa
 Vertikalne orijentacione linije
1. Linea mediana anterior (prednja srednja linija)
2. Linea medioclavicularis (srednja ključna linija)
3. Linea mamillaris (bradavična linija)
4. Linea axillaris anterior, media et posterior (prednja, srednja
i zadnja pazušna linija)
5. Linea scapularis (lopatična linija)
6. Linea mediana posterior (zadnja srednja linija)

23. 23
ANATOMSKA NOMENKLATURA
 Nazivi na latinskom jeziku - latinska nomenklatura
 Nomina Anatomica - anatomski rečnik
 U Bazelu, na kongresu anatoma 1895. godine -
(BNA)
 U Jeni 1935. godine - (INA)
 U Parizu 1955. godine - (PNA).
 Terminologia Anatomica - poslednja revizija
Pariska nomenklature, 1998. g..

24. 24
Način dobijanja naziva
 na osnovu naziva u starim jezicima (grčkom i
latinskom)
- npr. oesophagus
 na osnovu doslovnih tj. bukvalnih opisa
- npr. dvanaestopalačno crevo (duodenum)
 prema funkciji
- npr. m. levator scapulae
 na osnovu izgleda
- npr. appendix vermiformis
 na osnovu položaja u telu
- npr. mm. intercostales
 prema imenu
- iz mitologije - tendo calcaneus -Achillis
- osobe koja je prva opisala neku strukturu - circulus arteriosus
cerebri - Willisi

25. 25
Eponimi
 Naziv koji je dobijen po nekome ili nečemu.
 Najčešće - po autorima koji su prvi opisali
strukturu
 U kliničkoj praksi često.
 Primer: Varolijev most (pons Varolii).
Constantin Varolius (XVI vek) - profesor
anatomije u Bolonji, proučavao mozak.

26. 26
Oznake položaja ili smera
 superior = gornji
inferior = donji
 cranialis = gornji (u glavi i trupu)
caudalis = donji (u glavi i trupu)
 anterior = prednji
posterior = zadnji
 ventralis = prednji (u glavi i trupu)
dorsalis = zadnji (u glavi i trupu)

27. 27
Oznake položaja ili smera
 medialis = bliži ravni simetrije, unutrašnji
lateralis = udaljeniji od ravni simetrije, spoljašnji
 medianus = u središnjoj ravni
 dexter = desni
sinister = levi
 externus = spoljašnji
internus = unutrašnji
 superficialis = površni
profundus = duboki

28. 28
Oznake položaja ili smera
 ipsilateralis = istostrani (na istoj strani tela)
contralateralis = suprotni (na suprotnim stranama
tela)
 proximalis = bliži izvorištu tj. korenu (u
ekstremitetima ili grane krvnih sudova i živaca)
 distalis = udaljeniji od izvorišta tj. korena udova

29. 29
Uobičajene skraćenice
- za strukture -
1. a. - arteria; aa. - arteriae = arterija, arterije
2. art. - articulatio; artt. - articulationes = zglob, zglobovi.
3. lig. - ligamentum; ligg. - ligamenta = veza, veze
4. m. - musculus; mm. - musculi = mišić, mišići
5. n. - nervus; nn. - nervi = živac, živci
6. r. - ramus; rr. - rami = grana, grane
7. v. - vena; vv. - venae = vena, vene

30. 30
Uobičajene skraćenice
- za pravac i položaj -
ant. - anterior = napred post. - posterior = nazad
dex. - dexter = desno sin. - sinister = levo
sup. - superior = gore inf. - inferior = dole
lat. - lateralis = spoljašnji med. - medialis = unutrašnji
int. - internus = unutra ext. - externus = spolja
prof. - profundus = dubok superf.-
superficialis=površan

31. 31
Uobičajene skraćenice
 s. = seu, sive – (ili) – više naziva za istu
strukturu
- a. splenica s. a. lienalis
 var. = varijanta, varijetet