1. Hücresel Bağışıklığın ölçüm
temelleri
Prof. Dr. A. Nedret KOÇ
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mikrobiyoloji ve Klinik
Mikrobiyoloji
Anabilim Dalı, Kayseri

2. İmmunoloji
• Canlıların yabancı maddelere reaksiyon
verme halini inceleyen bilim dalı
• Bu reaksiyon: Bağışıklık yanıt

3. Bağışık sistem
• Görevi: Vücut için yabancıyı tanımak ve
ortadan kaldırmak
• Humoral bağışık yanıt:Antirkorların aracı
olduğu
• Hücresel bağışık yanıt:T hücrelerinin aracı
olduğu

4. • İmmun Sistem Hücreleri
• •İmmun sistem hücreleri: Lenfoid hücrelerdir
• Hemopoetik kök hücreden (HSC) köken
alırlar.
• •HSC embrioda ilk 2-3 haftada vitellus
kesesinde yapılır.
• •Daha sonra KC e taşınır ve 6 ay hemopoez
KC de yapılır.
• •6. Aydan sonra Kİ ne taşınır doğumdan
sonra Kİ de yapım sürer. KC de hemopoez

5. • Lenfoid Hücreler
• •T-lenfositler
• •B-lenfositler
• •Makrofajlar
• •Dendritik hücreler
• •NK hücreleri

7. Bağışık sistemi organları
• Santral lenfoid organlar : Kemik iliği,
Timus,
• Periferik lenfoid organlar : Dalak, Lenf
nodları, Mukozal lenfoid doku
(MALT,BALT)

10. • T lenfositler
• •Hücresel immuniteyi sağlayan hücrelerdir
• •Kİ’den köken alan immatur öncüler timusta
olgunlaşır
• •Periferik kandaki lenfositlerin %60-70’i T
lenfosittir. Lenf nodunda parakortikal bölgede,
dalakta periretioler lokalizedirler.

11. T lenfositleri diğer lenfositlerden ayırmak
için eskiden ER (eritrosit rozeti) testi
kullanılırdı. Koyun eritrositlerinin T
hücrelerinin çevresinde rozet oluşturmasına
dayanırdı. Bu gün bu rozet formasyonunun
sebebinin T hücreler üstündeki CD 2
moleküllerine koyun eritrositlerindeki LFA 3
molekülünün bağlanması olduğunu biliyoruz.
Günümüzde ise TCR gen yeniden
düzenlenmelerinin moleküler yöntemlerle
gösterilmesi T hücre kökenini göstermektedir
Veya yüzey belirleyicilerine karşı ablarla T

12. • •Her bir T hücresinde antijen spesifik, spesifik
bir antijeni tanıyan T hücre reseptörü (TCR)
bulunur.
• •T hücreleri B hücreleri gibi çözünür
antijenlerle uyarılamaz. T hücrelerin
uyarılabilmesi için işlemden geçmiş
membrana bağlı antijenlerin antijen sunan
hücrelerce T hücrelerine sunulması gerekir

13. • •TCR 1 ve TCR 2 olmak üzere 2 TCR
tanımlanmıştır.
• •TCR 2 alfa ve beta, TCR 1 gamma ve
delta zincirlerinden oluşur.
• •TCR ü CD3 molekülü ile kompleks
halinde bulunur.
• •Kandaki T hücrelerin % 95 i TCR2
eksprese eder.

14. • TCR 1 hücreler
• •Matür T hücrelerin az bir kısmını oluşturur.
• •Solunum sistemi mukozası ve
gastrointestinal trakt gibi epitelyal yüzeylerde
lokalizedir
• •Tam fonksiyonları bilinmemektedir
• •CD4 ve CD8 molekülleri yoktur. Az sayıda
hücrenin CD8+ olduğu düşünülmektedir

15. • NK-T hücreleri
• •Az miktarda TCR yanı sıra NK
hücrelerde bulunan belirleyicileri
eksprese ederler
• •Fonksiyonları bilinmemektedir

16. • T hücreleri ayrıca fonksiyonlarıyla ilgili
polimorfizim göstermeyen CD4, CD8,
CD2, integrinler ve CD28 gibi moleküller
eksprese eder

17. • TCR 2 hücreler
• •Bu hücreler iki gruba ayrılır
• 1-Th (T helper)(%60): İmmun cevap
oluşturulmasını sağlarlar. Yüzeylerinde CD4
molekülü taşırlar.
• 2-Tc (T sitotoksik)(%30): Hücreleri eritirler.
Yüzeylerinde CD8 molekülü taşırlar.
• •T hücreler antijenleri antijen sunan hücrelerin
MHC ne bağlı oldukları takdirde tanırlar.
• •CD4 + T hücreleri antijenleri MHC sınıf II,
CD8 + T hücreleri MHC sınıf I ile birlikte tanır.

18. • •T hücrelerin aktive olabilmesi için iki uyarı
gerekmektedir. Birinci uyarı TCR uygun MHC-
bağlı antijenle birleştiğinde gerçekleşir. İkinci
uyarı T hücrelerindeki CD28 molekülünün
antijen sunan hücrelerdeki B7-1 (CD80) veya
B7-2 (CD86) etkileşmesi ile olur.
• •İkinci uyarı olmadığı takdirde T hücresi yanıt
veremez.

19. • Aktive olan T hücreleri lokal etkili
proteinler olan sitokinleri salar, antijen
spesifik T hücreleri çoğalır, bunlardan
efektör hücreler ve hafıza hücreleri
gelişir

20. • CD4 Hücreler
• •CD4+ T hücreler diğer T hücreleri, B
hücreleri, makrofaj ve NK hücrelerin
fonksiyonlarının salgıladıkları
sitokinlerle düzenlerler.
• •Sitokin profillerine göre iki tip CD+4
helper hücre vardır.

21. • •T-helper-1 (TH1): IL-2, interferon-
γ(IFN-γ) sekrete eder. Gecikmiş tip aşırı
duyarlılık, makrofaj aktivasyonu, IgG2a
gibi opsonizasyon ve kompleman
fikzasyonunda rol alan abların
sentezinin uyarılmasını sağlarlar

22. • •T-helper-2 (TH2): IL-4,IL-5,IL-13
sekrete eder.
• •TH2 diğer abların salınımına yardım
eder (IL-4, IL-13→IgE).

23. • CD8 hücreler
• •Sitotoksik ve supressor olmak üzere iki
alt grubu vardır.

24. • B lenfositler
• •Kemik iliğinde immatür öncülerden köken alır
• •Dolaşımdaki lenfositlerin %10-20’sini
oluşturur
• •Lenf nodu, dalak, tonsil ve gastrointestinal
trakt gibi organlarda da bulunur ve lenfoid
follikül oluştururlar
• •B hücreleri antijenleri B-hücre antijen
reseptörü kompleksi ile tanır

25. • •B hücre yüzeyindeki IgM ve IgD B-hücre
reseptör kompleksinin antijen bağlayan
komponentini oluşturur.
• •B hücre antijen reseptör kompleksi Igαve
Igβproteinleri de içerir.
• •B hücre reseptörlerinin de antijen spesifitesi
vardır.
• •CD20 ve CD 22 + tirler. Aktivasyon gösteren
B hücrelerinde CD23 ve 25 bulunur.
• •B hücreler Class II MHC bulundururlar
• •B hücre fonksiyonu için gerekli başka

26. • •Kompleman reseptörleri, Fc reseptörleri, CD
40
• •B lenfositleri protein yapısında olan ve
olmayan antijenler uyarır, ab sekrete eden
plazma hücrelerine dönüşürler
• •Sekrete edilen ablar mukozal sekresyon ve
kana karışıp antijenleri bulup nötralize ederler
• •B lenfositler CD4+ T hücreler ile etkileşimi
sonucu matüre olur ve IgG,IgA ve IgE sekrete
ederler

27. • Makrofajlar
• •Myeloid seriye ait kanda dolaşan
monositlerin dokuya yerleşmiş halidir.
• •Kapiller endoteli, KC Kupffer hücreleri,
alveoler makrofajlar, glomerül mezangial
hücreleri, serozal makrofajlar, serebral
mikroglia, dalak sinüs makrofajları, lenf
nodlarının sinüs endotel ve makrofajları
dokuya yerleşen monositlerdir.

28. Makrofajlar çok sayıda yüzey reseptörü
içerirler. Bunlar öldürme, opsonizasyon ve
fagositozda rol oynarlar. Class II MHC
içerirler ve T hücrelerine antijen sunarlar.
• •Hem hücresel hem de humoral immünitede
rol alırlar
• •Makrofajların fonksiyonları1-iltihap ve ateş 2-
lenfosit aktivasyonu immun cevap gelişimi, 3-
doku reorganizasyonu, 4-doku hasarı, 5-
mikrobisidal etki 6-tümörisidal etki

29. • Dentritik Hücreler
• •Kİ kökenli hücrelerdir
• •Dentritik morfolojili, fonksiyonları farklı
iki tip hücre vardır.
• 1-”Interdigitating” dentritik hücreler
(dentritik hücreler)
• 2-Folliküler dentritik hücreler

30. • •Dentritik hücreler:Antijen sunan en önemli
hücrelerdir.
• •MHC II eksprese ederler
• •CD4+ T hücreleri antijen sunmak ve aktive
etmek için gerekli tüm özelliklere sahiptirler
• •Derideki Langerhans hücreleri, lenf
nodundaki parakortikal zonda T hücrelerine
antijen sunan hücreler bu gruptandır

31. • •Folliküler dentritik hücreler:Dalak ve lenf
nodundaki lenfoid folliküllerde bulunurlar
• •IgG için Fc reseptörleri ve kompleman
reseptörleri vardır.
• •B hücrelerine antijen sunarlar ve antijene en
yüksek afinitesi olan B hücreleri seçip
humoral immünitenin kalitesini artırırlar
• •AIDS patogenezinde de rol alırlar

32. • NK(“natural killer”) hücreleri
• •Periferik kandaki lenfositlerin %10-15’ini
oluşturur
• •T hücre reseptörü ve yüzey Ig’i taşımazlar
• •Kİ orijinlidirler
• •Küçük lenfositlerden biraz daha iridirler ve
azürofilik granül içerirler. Bu nedenle büyük
granüler lenfositte denir.

33. • •Daha önce sensitize edilmeden tümör
hücreleri, virüsle infekte hücreler ve bazı
normal hücreleri ortadan kaldırma yeteneğine
sahiptir
• •CD16 ve CD56+
• •IFN-γ, TNF, GM-CSF gibi sitokinleri de
sekrete ederler
• •Aktivitesi aktive ve inhibe eden reseptörlerce
düzenlenir.İnhibitör reseptörler organizmaya
ait MHC I molekülleri tanır ve NK hücre
aktivitesi inhibe edilir(tüm nükleuslu hücreler
MHC I’+dir)

34. • SİTOKİNLER
• •İmmun sistemin mesajcı molekülleridirler.
• •İmmun cevapların başlatılması ve
düzenlenmesi lenfositler, monositler,
nötrofiller ve endotel hücreleri arasındaki
etkileşimler sonucu oluşur. Bu etkileşim bu
hücrelerin saldığı kısa süreli etkili solulbl
mediatörler yani sitokinler ile gerçekleştirilir.
• •Sitokinlerin etkileri çok çeşitlidir ve bir çok
farklı hücre tipi tarafından yapılırlar.
• Sitokinlerin özellikleri

35. • Sitokinler 5 grupta incelenir:
• •1-Doğal immüniteden sorumlu
olanlar:IL-1, TNF, tip 1 interferon, IL-6.
Interferon 1 viral infeksiyonlara karşı korur,
diğerleri iltihabi cevabı başlatırlar
• •2-Lenfosit çoğalması, aktivasyon ve
diferansiasyonunu düzenleyenler:IL-2,
IL-4, IL-12, IL-15, TGF-β.IL-2,IL-4,IL-12 T
hücreleri üzerinde etkilidir. IL-15 NK
hücrelerin çoğalma ve aktivitesini stimüle
eder.TGF-βimmün yanıtı baskılar.

36. • Histokompatibilite antijenleri
• •MHC (major histokompatibilite kompleksi) ilk
olarak lökositlerde tespit edilmişler ve önceleri
HLA (human leukocyte antigen) kompleksi
olarak adlandırılmışlardır. HLA sistemi
oldukça polimorfiktir ve organ
transplantasyonunda en önemli engeli teşkil
etmektedirler.
• •Histokompatibilte antijenlerinin başlıca
fonksiyonu antijen spesifik T hücrelerine
antijen sunmaktır

37. • Klasik Olmayan MHC Genleri
• •Sınıf I Bölgesinde:
• •MHC-G
• •MHC-E
• •Sınıf II Bölgesinde:
• •MHC-DM
• •MHC-DO
• MHC Polimorfizimi
• •Polimorfizim: Bir populasyonda bir lokustaki
allellik varyasyonların derecesidir

38. • MHC Hastalık İlişkisi
• •Farklı bireylerin infeksiyöz hastalıklara direnç
gösterme yeteneğindeki farklılıklar belirli MHC
allelerinin varlığı ile ilişkilidir
• •Ör: Bazı HLA allelerinin az görüldüğü
populasyonlarda malaryadan ölüm daha
fazladır
• •Bazı HLA tiplerinin bazı hastalıklara eşlik
ettiği görülmektedir.
• •Bu hastalıklar inflamatuar hastalıklar,

39. İmmun Sistem
Lenfopoez, IL-3 ve SCF ile yapılır. Evrimini tamamlayan
olgun lenfositler istirahat halinde perifere çıkmayı bekler.
Perifere çıkan bakir lenfositler dalak, lenf nodu ve tonsiller
gibi periferik organlara göç ederler.
Bakir lenfositlerin ömrü birkaç gündür.
Antijenik uyarıyı aldıktan sonra hücrelerin bir kısmı
effektör h.e döner. Bir kısım h. de bellek h. e dönüşür.

41. Hücresel immun cevap
* Yabancı MHC Ag lerini taşıyan hücrelerin öldürülmesinde ( virüsler
gibi hücre içi m. org. lerin yok edilmesi ve allograftın rejeksiyonu) ve
malign tümörlerde tümör spesifik Ag leri taşıyan hücrelerin yok
edilmesinde rol oynar.
Tüm immun cevapların oluşması için CD4+ hücrenin aktivasyonu
gerekir. Bunu takiben de B lenfosit ve sitotoksik T lenfositler aktive
olur.T h. Ag ile ilk kez karşılaşınca;
1. MHC-Ag kompleksi ile TCR arasında etkileşim olur.
2. ASH de kostimülatör moleküller olmalıdır. Eğer bu ikincil sinyaller
olmazsa, T h. E Ag sunumu immun cevapsızlık(tolerans) ile sonlanır.
En iyi bilinen ASH deki B7 ailesidir. Bu mol. T h. deki CD28 ve
CTLA-4’e bağlanır.Adezyon mol. ile CD2 arasındaki bağlanmalar ve
IL-1,Il-6 gibi sitokinler de kostimülatör görevine sahiptir.

42. Humoral immun cevap
Humoral cevap, B lenfositlerden oluşan plasma hücrelerince
yapılan antikorlar (Ab) tarafından oluşturulur.
Humoral cevap, B lenfositlerin Ag ile karşılaşması ile başlar.
* İlk sinyal:
B lenfositler yüzeylerinde Ag reseptörü olarak iş gören membran
IgM veya IgD mol. taşırlar. Ag lerin bu reseptörlere bağlanması B
lenfositlerin uyarımı için bir sinyaldir.
• İkinci sinyal:
Th lenfositlerle temas ve bunlardan salınan sitokinlerdir. IL-2, IL-4,
IL-5, IL-6 B lenfositin proliferasyonunu artırır. Ayrıca, Ab ların izotip
değişimi de sitokinlerce sağlanır. IL-4, Ig E sentezini sağlarken INF-
gamma IgG2a, IL-5 ve TGF-beta IgA yapımını sağlar.

43. • HÜCRESEL IMMUN CEVAP ÖLÇÜM
YÖNTEMLERI
• •T ve B Lenfosit sayimi
• •Lenfosit aktivasyon testleri
• •Makrofaj göçü önlenim testi
• •Nötrofil fonksiyon testleri
• •Geç tip asri duyarlilik testleri

44. • T lenfosit sayimi
• T lenfosit sayimi için E rozet testi
kullanilmaktadir.Insan T lenfositlerinde
koyun eritrositlerine
• karsi CD2 reseptörleri bulunmakta ve bu
reseptörler ile koyun eritrositlerilenfositlere
rozet
• seklinde baglanmaktadir.

45. • B lenfosit sayimi
• B lenfositlerin yüzeyinde Immunoglobulin
reseptörleri bulunmakta ve bunlar anti-Ig
antikorlari
• ile kolayca baglanmaktadir. Tesbit edilen
lenfositler üzerine fluorescein isothiocynate ile
isaretli
• anti-Ig serumu konur. Direk immunofloresan
yöntemi ile boyanan B lenfositlerin sayimi, U-V
• floresan mikroskopta yapilir.

46. • Lenfosit aktivasyon testleri
• •Lenfoblast transformasyon testi
• •Karisik lenfosit kültürü
• •Lenfositotoksik test
• Nötrofil fonksiyon testleri
• •Opsono sitofajik test
• •Eritrosit ambesoptör kompleman testi (EAC)
• •Nitroblue tetrazolium testi

47. III-HÜCRESEL İMMUNİTE ÖLÇÜM
YÖNTEMLERİ
• HÜCRESEL İMMUNİTEYE
YÖNELİK TEST YÖNTEMLERİ
 İKİ BAŞLIK ALTINDA İNCELENİR
A)İNVİTRO TEST YÖNTEMLERİ
B) İNVİVO TEST YÖNTEMLERİ

48. A)İNVİTRO TEST YÖNTEMLERİ
1)LÖKOSİT SAYIM VE FENOTİPLEMESİ
• LÖKOSİT SAYIMI
 Mikroskopik yöntemlerle
 Hemositometrik hücre sayımı
 Işık mikroskobu (40’lık)
 Thoma ve Neabaur lamları
 %0.4’lük tripan mavisi
♣ Rutinde Pek kullanılmıyor
 Gelişmiş immuno hemotolojik cihazlar
 En uygun yöntemdir
 Piyasada farklı firma cihazları var

49. • LÖKOSİT FENOTİPLEMESİ
 Vücudun değişik bölgelerinde
 Kemik iliği, kan, dalak ve lenf nodüllerinde
 Lökositlerin sayı ve tipleri
♣ Lenfositlerin
 B lenfositleri
 T lenfositleri
 T4 ve T8
♣ Monositlerin
♣ Granülositlerin
 Nötrofiller
 Bazofiller
 Eozinofiller
 İmmuno hematolojik cihazlar,
 Flowsitometrik cihazlarla

50.  Hücre yüzey moleküllerinin (Marker)
fenotiplemesi
 CD (cluster of differntiation – farklılaşma kümeleri)
antijenleri
 Hematopoetik hücrelerin yüzeyinde yer alırlar
 250’ye yakın CD tanımlanmıştır
♣ Örneğin CD4 T, CD8 T, CD45 B lenfosit gibi
 Lökositlerin yüzeyindeki CD antijenik epitopları
♣ Monoklonal antikorların (MAbs)
 Fluoresan boyalar
 Enzimlerle konjuge edilerek
 Fluoresan mikroskobuyla
 Flow sitometri cihazlarıyla( EN SIK)
* Kantitatif analizi ve
* Hücre ayrımı ve tanımlaması yapılır

51. FLOWSİTOMETRİ
ÇALIŞMA PRENSİBİ;
• Fluoresanlanmış (FITC ile) M Ab ile işaretlenmiş
hücreler
• Sıvı bir ortamda sıra halinde uyarıcı ışıktan
(Argon lazer) 488nm’de geçirilirler
 Uyarıcı ışığı
 Hücreler kırarlar veya
 Florokromla işaretlenmiş m Ab’lerin bağlandığı hücre
tarafından emilir ve yayılır
 Bu yayılan ışığın şiddetini ve niteliğini algılayan
dedektörler bilgisayara aktarırlar
 Buna göre;
♣ Hücrenin tipi ve sayısı belirlenir

52. 1’den 10’a kadar renk
eklenebilir – ve bu sayı
artmaktadır

53. • KLİNİK KULLANIMI
 Lökosit fenotiplemesi (EN SIK)
 Konjenital veya kazanılmış immun yetersizlik tanısı (en sık
AIDS)
 HIV pozitifliğinde prognoz değerlendirilmesi
 İmmun yetersiz hastalarda immuniteyi yada kemoterapi
monitörizasyonu
 KİT yapılan hastalarda yeni immun durumun takibi
 Tümör hücre fenotiplemesi
 Lösemi ve lenfoma tanı ve sınıflaması
 B lenfositlerinde klonal tayini ve lenfoma ve lösemi ayırımında
 Hücre içi antijenlerin (myeloperoksidaz miktarı) tayini
 Hematopoetik hücrelerin (CD4)
 Hematopoetik olmayan
 Tümörler ve hücrelerden ayırt edilmesi

54. • DNA analizi
 Anöploidi tayini
 Hücre siklüsu kinetiğinin belirlenmesi
 Apoptozis
• Nötrofil fonksiyon analizleri
 O2’nin oluşumunun tayini ile;
 Granulomatoz hastalık tayini
• Diğer kullanım alanları
 Retikülosit sayımı
 Transplant hastalarında Cross-Match
 Sitogenetik

55. • ENFEKSİYON HASTALIKLARINDA
 Mikroorganizma- hedef hücre ilişkisi;
 Apoptozisin incelenmesi
 HIV ile enfekte kişilerde
♣ Monunükleer hücrelerinde apoptosis oranları
 CD8 T ve
 CD19 B hücrelerinde en sıktır
 Konak hücreye ait proteinlerdeki değişimler
EBV ile enfekte B lenfositlerinde;
♣ BCR2 ekpresyonu
HIV ile enfekte T lenfositlerinde;
♣ CD4 ekpresyonu
CMV ile fibroblastlarda;
♣ MHC I ekpresyonu

56.  Mikroorganizmanın hücreye bağlanmasının incelenebilmesi
 EBV’nin
♣ B lenfositlerine
♣ Epitel hücrelerine
 CR2 reseptörüne
 Poliovirus
♣ MNH CD14 reseptörlerinde
 Kızamık virusu
♣ Hedef hücrelerin CD46 reseptöründe
 Hücre içi ve yüzeyi mikroorganizma antijenlerini inceleme
 VZV ile enfekte hücre yüzeyinde
♣ gp1
 HIV ile enfekte CD4 T lenfositlerinde
♣ gp 160/120
 İnfluenzae ile enfekte hücrelerde
♣ HA antijenileri

57.  Klinik virolojide kullanılmaktadır
 Enfekte kişilerin hücrelerinden
 Virusle enfekte olanları süratle belirler
♣ CMV ile enfekte MNH’ler kantitatif olarak
♣ HIV seropozitif kişilerde
 MNH’ lerde kantitatif Ag tayini
 Böylelikle;
*Antiviral tedavinin izlemi
 Spesifik antikor tayini
 CMV, HSV, HIV gibi viruslara
 H. pylori gibi bakterilere
 T.gondii gibi parazitlere karşı
 Gelişen spesifik Ab’ler ölçülebilir

58. 2-LENFOSİT SAYIMI VE AKTİVASYON TESTLERİ
a) Lenfosit izolasyonu
• Dansite- Gradient Santrifüj Yöntemi
 Kan hücre grupları birbirinden farklı dansite
özelliğine sahiptir
 3 ml ficol-isopak (Dansite 1077 gr/lt) konur
 3 ml heparinli periferik kan konur
 1500 devirde, 45 dakika santrifüj edilir
 Lenfositler orta tabakada yoğunlaşırlar
 En altta eritrosit ve granülositler
♣ Dansiteleri 1077 ‘den fazla
 En üstte buff-coat toplanır
♣ Dansiteleri 1077’den düşük
♣ Buff- Coat’dan
 Trombositler (santrifüj)
 Monositler petri kabında tutularak uzaklaştırılır

59. b) Lenfosit ayırımı
• T lenfosit ayırımı
 Rozet testi
 Koyun eritrositlerine karşı CD2
reseptörü vardır
 Periferik kanda E-Rozet yapan
 %65-70 T lenfosit vardır
 B lenfositi E-Rozet
yapmaz

60. • B lenfosit ayırımı
 Direkt immun fluoresan yöntemi
 Fluoresanlanmış (FITC) anti- Ig Ab ile yapılır
 Toplam lenfositlerin %20-25’i B lenfositleridir
• Periferik kandaki
 T ve B lenfosit oranını saptamak
İmmun yetmezlik hastalıklarının tanısında
Lenfosit lösemi ve lenfomadaki lenfosit
tipinin tayininde
Otoimmun hastalıklar ve kanserli olgularda
hücresel immun yanıtın değerlendirilmesind
kullanılır

61. • NK sitotoksisite ölçümü
 Antikora bağımlı hücresel sitotoksisite ölçümü
 CR 51 ile işaretlenmiş ve yıkanmış hedef
hücrelere
Anti- hedef hücre Ig G ile
 FcR bulunan effektör hücreler (NK, makrofajlar)
eklenir
 Hedef hücrelerden CR 51 salınır
 Gamma sayacında CR 51 ölçülür
 CR 51 miktarı,
♣ NK hücre sayı ve aktivite düzeyi ile
doğru orantılıdır

62. c) Lenfosit Aktivasyon testleri(LAT)
• Lenfosit uyarımı
Otoimmunite
 Kanser patogenezinde
 İntraselüler enfeksiyonlarda
 Hücresel immun yanıtın ölçümünde uygulanmaktadır
• Genelde T hücre bazen B hücre yanıtı değerlendirilir
• Aktive olan T hücreleri
 Morfolojik ve fenotipik değişikliğe uğrarlar
 Büyüklüğü değişir
 Histolojik boyamada kromatik değişiklik
 Dinlenme halinde olmayan
 Ancak; aktive olduğunda ortaya çıkan yüzey
proteinleri meydana gelir

63. • LAT;
 Hasta lenfositlerinin
 Özgül antijenle
 Veya özgül olmayan antijenlerle
 İnvitro uyarılmasına dayanır
 İki tipi vardır
1)Yüzey fenotipi (aktivasyon belirteçleri)
değişikliklerini belirlemek
 Aktivasyon belirteçleri
 Ya enflamasyon bölgesinden direkt
hücrelerden
 Ya da invitro uyarılan lenfositlerden
aranır
♣ FLOWSİTOMETRİ ile belirlenir

64. 2) Uyarı sonrası lenfositin proliferasyon yeteneğini
ölçmek
 Lenfoblast transformasyon testi (LTT)
 96 kuyucuklu plaklarda yapılır
 T hücre uyaranları olarak
 Fitohemaglutin (PHA)
 Konkovalin A (ConA)gibi lektinlerle
 Süperantijenler gibi bakteriyel toksinlerle
 B hücre uyaranları olarak,
 Süperantijenler
 LPS kullanılır

65. LTT TESTİNDE;
 Antijen ve lenfositlerin 72 saat kültürü
yapılır
 H timidin eklenir
 H timidin çoğalan DNA yapısına girer
 Radyoaktif veya fluoresan boya ile
 DNA sentez hızı ve miktarı ölçülür
♣ Hasta ve kontrol karşılaştırmaları
ile yorumlanır

66.  Karışık lenfosit kültürü
 Alıcı ve verici kanından ayrılan lenfositler
 İnvitro besiyerinde karıştırılarak
 Lenfosit kültürü yapılır
♣ Antijenik farklılık varsa
♣ Biri diğerini aktive eder
♣ Blastik dönüşümle DNA miktarı artar
 DNA sentezinin kantitatif ölçümü yapılır
 Bazen verici lenfositleri
♣ X ışınları ile işleme sokulur
♣ Blastik dönüşüm olmaz
♣ Alıcının lenfositleri uyarılır
♣ Alıcının verilecek Dokuya karşı reaksiyon ölçülür
 Buna tek yönlü karışık lenfosit kültürü denir
 Doku transplantasyonunda
* HLA- D (LD antijenleri) antijenleri saptanır
 Sitolitik T hücre yanıtının değerlendirilmesinde

67.  Lenfositotoksik test
 Test prosedürü
 HLA antijeni saptanacak total lenfositler veya CD 19 B lenfosit
 Hangi HLA’ya ait olduğu bilinen anti-serum
 Kompleman
 Tripan mavisi veya eozin boyası
♣ Antijen + antikor birleşir
♣ Kompleman bağlanır
♣ Lenfosit zarı zedelenir
♣ Boya lenfosit içine girer
♣ Mikroskopta %50’den fazla boyanan lenfosit miktarı
 Denenen lenfositleri, bilinen anti- HLA tipine ait olduğunu
gösterir
 Doku transplantasyonunda
* HLA A,B,C antijenlerin göstermede kullanılır

68. • Sitokin sentezini belirleme testleri
 Aktive T hücreler değişik sitokinler üretirler
 Enflamasyon bölgesinden elde edilen T lenfosi
 İnvitro kültürü yapılır
 Total sitokin sentezini verir
 ELISPOT (Enzimle işaretli immunspot)
 Belirli T hücre grubunun ürettiği sitokini
yüzde olarak belirler
 Flowsitometrik yöntemle
 Tüm farklı sitokin sentezleri ölçülebilir

69. 3- MONOSİT/MAKROFAJ TESTLERİ
M/M Hücreleri
• Doğal bağışıklıkta rol alırlar
 Ve özgül bağışıklığı sitokinlerle koordine ederler
• Spesifik patojenleri yok eden efektör hücrelerdir
• Apoptosizde apoptotik hücreleri temizlerler
 Bu hücreler doku örnekleri yada hücre süspansiyonlarından
MAbs ile saptanırlar
 Monositin en iyi belirlenmesi;
 FLOWSİTOMETRİDE
 Anti, CD14 mAbs ile olur
 Ayrıca CD11b, CD11c, CD16, CD32, CD64 gibi taşıdıkları
reseptörlerle tanımlanmaları yapılır
 Histokimyasal boyama olarak
 Non spesifik esteraz Boyaması
 Monositer lösemi tanısında kullanılır

70. MAKROFAJ GÖÇÜNÜ ÖNLENİM TESTİ
• Duyarlı lenfosit ile antijen teması sonucu
 Salgılanan MIF (Makrofaj göçünü önleyen faktör)
 Saptama testidir
 Kapiller tüpte
 Lenfosit
 Özgün antijen varsa MIF pozitiftir
 MIF TESTİNİN POZİTİFLİĞİ
♣ O antijene karşı hücresel
immun yanıtı gösterir

71. 4-NÖTROFİL FONKSİYON TESTLERİ
• Polimorf nüveli nötrofiller (PMN)
 Doğal immunitenin efektör (fagositik) hücreleridirler
 Enflamasyon bölgesine ilk gelen hücrelerdir
 PMN yetersizliği
 Ya PMN sayısal azlığı
 Yada PMN fonksiyon bozukluğu şeklinde olabilir
 Bakteriyel enfeksiyonlara yatkınlık sağlar
 Yetersizlik ölçüm testleri;
a) Nötrofil sayısal değerlendirmesi testleri
b) Nötrofil adhezyon değerlendirme testleri
c) Kemotaksi değerlendirme testleri
d) Opsonizasyon değerlendirme testleri
e) Fagositoz yapmayı saptama testleri
f) Oksidatif patlama ve degranülasyon değerlendirmesi
g) Bakteriyel öldürmeyi değerlendirme testleri
olarak sınıflandırılır

72. a)Nötrofil sayısı
• Nötropeni
 500/ml kanda olması
 Kemik iliği, malignite, otoimmunite ve
kemoterapiye bağlı gelişir
 Mikroskobik boyama yöntemleri
 Gelişmiş hematoloji ve immuno
hemotoloji cihazlarıyla saptanır
 FLOWSİTOMETRİ

73. b) Kemotaksi(KT) testleri
• Nötrofillerin
 Enflamasyon bölgesine hareketine (migrasyonu) KT denir
 Bakteri ürünleri (endotoksin, hücre duvar yapıları, bakteri enzimleri)
 Konak faktörleri (C3a ve C5a, LTB4) rol oynar
 Bu kemotaktik moleküllere yanıtsızlık;
 Defektif migrasyon (göç) yanıtı ile sonuçlanır
 Defektif göçü saptamada
 BOYDEN odacık testi kullanılır
 Filtre üzerinde;
♣ Kemotaktik madde
♣ Nötrofillerle yapılır
 Petride agaroz jelde;
♣ Kemotaktik maddeler
♣ Nötrofillerle yapılır
 Kemotaksi testleri
 İdyopatik immun yetersizlik hastalıklarının tanısında kullanılır

74. c) Nötrofil adhezyonu
NÖTROFİLLERİN
• Endotele adhezyonu ve enflamasyon bölgesine göçü
 L-selectin ve İntegrinle sağlanır
 Bu iki adezindeki yetersizliğe
 Lökosit adhezyonu yetersizliği (LAY) denir
 Bu durumda;
♣ Nötrofil enflamasyon bölgesine ulaşamaz
♣ Bakteriyel enfeksiyon yayılır
♣ Abse oluşmaz
• LAY hastalarında
 CD11a/CD 18a LFA-1 (lenfosit fonksiyon antijen-1)
lökosit integrini yoktur
 Mabs’lerle FLOWSİTOMETRİ ile belirlenir

75. d) Opsonizasyon testleri
OPSONİN
• Mikroorganizmaların fagositlere bağlanmasını
sağlayarak fagositozu kolaylaştıran moleküllere de
 IgG1,3 ve IgM, C3b ve iC3b’dir
 Opsoninler için
 Nötrofillerde
 FcγR III (IgG ve IgM)
 CR1 ve CR3 (C3b ve iC3b)
 Makrofajlarda
 FcγR I,II,III (IgG ve IgM) reseptörleri bulunur