29. 29
6
WIKANG
KAPAMPANGAN
√ Isa sa mga
pangunahing wika sa
Pilipinas.
√ Pangunahing wikang
ginagamit sa
Pampanga.
• Pampango,
Capampangan,
Pampagueño at
Amanung Sisuan
(wikang pinasuso)
• “Kapampangan”
• PAMPANG
•tabing-ilog
•isang wika ng
Hilagang
Pilipinas
• Wikang Sambal
(Zambales)
•Wikang Bolinao
(Bolinao, Pangasinan)
30. 30
6
ARTE DE
LENGUA
PAMPANGA
• kauna-unahang
aklat ng balarila
sa wikang
Kapampangan
•kauna-
unahang
masusing pag-
aaral hinggil sa
katutubong wika
sa Pilipinas
Fray Alvaro
de Benavente
1699
https://prezi.com/nzoco
paf9bo5/copy-of-
region-iii-central-luzon-
rehiyon-wika-at-
panitikan-part-ii/
31.
32. 32
3
Patinig (5)
-A, E, I, O, U
Katining (23)
-B, C, D, F,
G, H, I, J, K,
L, M, Ñ, NG,
P, Q, R, S, T,
V, W, X, Y, Z
Patinig (5)
-A, E, I, O, U
Katinig (13)
-B, D, J, K, L,
M, N, P, R, S,
T, W, Y
A
L
P
A
B
E
T
O
N
G
FILIPINO KAPAMPANGAN
33. 33
3
5 Patinig +
23 Katinig =
28
(Alpabetong
Filipino)
KASTILA: C,
Q
AMERIKANO
: K, X, F, W
KABUUAN:
24
*Wala sila ng
mga ss. na
letra: Z, NG,
H, Ñ
A
L
P
A
B
E
T
O
N
G
FILIPINO KAPAMPANGAN
45. 45
4
•gálo (to
move, to
change
position)
•galó (act
or process
of moving)
•/./
/bu.hay/ - “life”
/buhay/ -
“alive”
-Notasyong
Ponemik,
magkahi-walay
na bar
KAPAMPANGAN FILIPINO
D
I
I
N
Diin (Ponemang
Suprasegmental)
46. 46
4
PAGGAMIT NG /W/ AT /U/
•Para sa unang pantig ng
salitang-ugat, gamitin ang
/u/ sa halip na /w/
•Kapag pinagsamang salita,
gamitin ang /w/ sa halip na
/u/.
tanda - tua
matanda -matwa
47. 47
4
PAGGAMIT NG /I/ AT /Y/
•Para sa unang pantig ng
salitang-ugat, gamitin ang /i/
sa halip na /y/
•Kapag pinagsamang salita,
gamitin ang /y/ sa halip na
/i/.
iyak - kiak
umiyak -kikyak
65. 65
6
•P (nag-isip)
•I (nag-iisip)
•K (mag-iisip)
•PERPEKTI-
BONG
KATATAPOS
(kaiisip)
•P (menisip)
•I (mimisip)
•K
(magmisip)
•PERPEKTI-
BONG
KATATAPOS
(kaiisip)
FILIPINO KAPAMPANGAN
ASPETO NG PANDIWA
H
A
L
I
M
B
A
W
A
69. 69
6
FILIPI-NO PAM-
PANGO
PANGUNGUSAP
na ne Bukas na darating ang pangulo.
Bukas ne datang ing pangulo.
ng ning Pinagdasal ng ina ang anak.
Penalangin ning ima ing anak.
nang anyang Nang umalis ang ama ay
nalungkot ang lahat.
Anyang meko ya ing tatang
melungkut langan.
71. 71
7
WIKANG PAMPANGO WIKANG FILIPINO
Di Ganap na
Pangungusap – Opu.
Binubuo ng isang salita
– Opo.
Parirala – manganta la
(ay nagsiawitan)
Binubuo ng isang
parirala – Si Ken!
Tinikdo iya ing anak.
(Tumayo ang bata.)
Lipon ng mga salita –
Naku! nasunog ang
bahay nila!
74. 74
7
2
Ang Wikang Kapampangan ay
naimpluwensyahan ng mga Kastila
kaya’t nagkaroon ng /c/ at /q/ gayundin
ng mga Amerikano kaya’t nagkaroon ng
/k/, /x/, /f/ at /w/.
75. 75
7
3
Walang titik /h/ sa Kapampangan subalit
karamihan ng mga salita na nagtatapos sa
patinig ay may tunog na /h/ o silent /h/ o
pasutsot sa dulo ng mga salita.
Halimbawa: la-tah
76. 76
7
4
Naimpluwensyahan ng mga salitang Kastila
at Filipino ang ilang salita noong unang
panahon. Ngunit dahil sa pagbabago, malaki
na ang naging impluwensya ng salitang
Filipino sa mga kasalukuyang tagapagsalita
ng Kapampangan.
80. 77
7
8
Marami sa mga Kapampangan na
hindi na ginagamit ang malalalim na
katutubong wika bagkus nahahati
na ang gumagamit ng Filipino at
Kapampangan sa kasalukuyan.
81. 77
7
9
Ayon sa Philippine Census (2000)
2,312,870 sa 76, 332, 470 na mga
Kapampangan na lamang ang
nagsasalita ng kanilang katutubong
wika.
82.
83. 83
8
1
Daniel P. Palileo
31 yrs. old
#0288 Luklukan Compound Tagpos,
Binangonan, Rizal
Vendor
Tubong Kapampangan
84. 84
8
• “wa” at “ana” – mga
ekspresiyon ng Kapampangan
kapag nagsasalita
• bilang, itsura, at lasa
karamihan ay may salin ngunit
ang mga bagay, hayop at
halaman ay walang salin
•Wala kaming “h”
85. 8
2
Karen T. Manansala
27 yrs. old
0016 Sitio Wawa, Tagpos, Binangonan,
Rizal
Housewife
Kapampangan ang mga magulang
85
87. 8
3
Eana Luisa P. Luna
15 yrs. old
#0680 Lobarbio St. Bilibiran,
Binangonan, Rizal
Mag-aaral
Simula bata ay natutuhan na ang W.
Pampango
87
88. 88
8
• Ang Wikang Kapampangan
ay may katigasan at kalakasan
•Madali sa mga
Kapampangan na matutuhan
ang mga Wikang Espanyol at
Indonesian
89. 89
8
•Ang wikang Pampango ay
ginagamit din maraming lugar
sa Tarlac
•Mga Istasyong ng radio at tv
na nasa wikang Pampango:
-Brigada News.FM.92.7
-GV. your good vibes 99.1
-CLTV36
-ABS-CBN Pampanga
90. 90
9
• Ang mga Kapampangan ay
mahilig gumamit ng “q” sa
mga salita (Mga Pasyon at
Dasal)
•Madaling maunawaan at
matutuhan
