seminar given to art and ICT teachers in 2011

1. E-ΖΩΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ ΣΑΝ
ΤΟΝ MONDRIAN
Μ.Σκιαδέλλη
Τετάρτη 23/2/2011

2. Η βασική ιδέα
 Η ιδέα της κατασκευής πινάκων, με προσομοίωση
του στυλ και των χαρακτηριστικών διάσημων
ζωγράφων από τα παιδιά αποτελεί συνήθη
μέθοδο και άσκηση στο μάθημα των εικαστικών.
 Η ιδέα αυτή μπορεί να αποκτήσει ηλεκτρονική
υπόσταση και να αποκτήσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον
και για το μάθημα της πληροφορικής

3. Η βασική ιδέα 2
Τα παιδιά καλούνται να δημιουργήσουν έναν
μικρόσκοσμο στον οποίο μπορούν να
κατασκευαστούν έργα ενός ζωγράφου σε
ηλεκτρονική μορφή με τη βοήθεια
προγραμματιστικών μεθόδων.
Επιλέχθηκε για την υλοποίηση της συγκεκριμένης
δραστηριότητας ο ζωγράφος Mondrian γιατί οι
πίνακες του παρουσιάζουν έντονη γεωμετρικότητα.

4. Λίγα λόγια για τον Mondrian
 Ολλανδός ζωγράφος, γεννήθηκε στη το 1872 και
πέθανε το 1944. Έζησε για αρκετά χρόνια στο
Παρίσι και στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη. Ανέπτυξε
ένα στυλ ζωγραφικής που ονομάζεται νέο-
πλαστικισμός και το οποίο συνίσταται από ένα
λευκό υπόβαθρο πάνω στο οποίο ζωγραφίζονται
οριζόντιες και κάθετες μαύρες γραμμές με
συμπαγή κομάτια βασικών χρωμάτων όπως μπλε,
κόκκινο και κίτρινο. Το έργο του έχει επηρεάσει
βαθιά τη σύγχρονη τέχνη, διακόσμηση,
αρχιτεκτονική, κλπ.

5. Κατανοώντας το στυλ του ζωγράφου
 Πολλαπλές ερμηνείες που οδηγούν σε
διαφορετικές υλοποιήσεις
 Τα παιδιά πρέπει να κατανοήσουν ότι φτιάχνουν
ένα εργαλείο που θα χρησιμοποιηθεί από άλλους,
ας τους ονομάσουμε e-ζωγράφους και αυτό που
θα κάνουν e-ζωγραφική.

6. Οι κρίσιμες αποφάσεις για το
σχεδιασμό του μικροκόσμου
 Οι βαθμοί ελευθερίας που θα δοθούν στον
τελικούς χρήστες (e-ζωγράφους)
 Οι βαθμοί τυχαιότητας που θα ελέγχονται από το
ίδιο το εργαλείο και τη μηχανή
 Οι σταθεροί παράγοντες, ίδιοι για όλα τα
ζωγραφικά έργα που θα παραχθούν

7. Πολλά διαφορετικά εργαλεία
ζωγραφικής
 Με βάση την προσωπική κατανόηση για το στυλ
του ζωγράφου αλλά και τις απαντήσεις που θα
δώσει στα παραπάνω ερωτήματα το κάθε παιδί (ή
η κάθε ομάδα παιδιών) θα κατασκευάσει το δικό
του/της εργαλείο e-ζωγραφικής το οποίο θα
παρουσιάζει μία μοναδικότητα ως προς το
σχεδιασμό, τη λειτουργικότητα και τα παραγόμενα
έργα.

8. Ερωτήματα που πρέπει να
απαντηθούν από τα παιδιά
 Πώς θα ορίσω το σχήμα και το μέγεθος του κάθε
πίνακα;
 Από πόσες γραμμές θα αποτελείται το πλέγμα των
οριζόντιων και κάθετων γραμμών που
σχηματίζουν το πλέγμα;
 Σε τι αποστάσεις θα βρίσκονται μεταξύ τους;
 Πώς θα γίνει η επιλογή των χρωματιστών
περιοχών
 Ποια χρώματα θα χρησιμοποιήσω για τις περιοχές
αυτές;

9. Παραμετροποίηση
 Προσπαθώντας να πάρουν αποφάσεις για τα
παραπάνω ζητήματα τα παιδιά καταλήγουν με φυσικό
τρόπο στην ανάγκη ύπαρξης παραμέτρων, εφόσον δεν
πρέπει να παράγεται το ίδιο ζωγραφικό έργο κάθε
φορά που κάποιος χρησιμοποιεί το εργαλείο. Η
παραμετροποίηση δηλ. του εργαλείου αντιστοιχεί
στην διαφορετικότητα των έργων ζωγραφικής
 Από τις παραμέτρους αυτές, κάποιες πρέπει να
ελέγχονται από τον e-ζωγράφο, κάποιες μπορούν να
αφεθούν τυχαίες και κάποιες άλλες μπορούν να
διατηρηθούν σταθερές.

10. Τυχαιότητα
 Η τυχαιότητα με την έννοια που γίνεται αντιληπτή
στον προγραμματισμό ταυτίζεται στην προκειμένη
περίπτωση με την έννοια του αναπάντεχου ή μη
προβλέψιμου στο κόσμο των εικαστικών και της
τέχνης, το οποίο αποτελεί απαραίτητο στοιχείο
της ανθρώπινης δημιουργίας. Αυτό πρακτικά
σημαίνει ότι κάθε φορά που κάποιος χρησιμοποιεί
το εργαλείο θα πρέπει να παράγεται ένα
διαφορετικό αποτέλεσμα ακόμα και αν
χρησιμοποιηθούν οι ίδιοι ακριβώς παράμετροι.

11. Τυχαιότητα 2
 Παρόλο που ένας πραγματικός ζωγράφος αν
χρησιμοποιούσε το εργαλείο θα έβρισκε δύσκολο
να προσαρμοστεί με την ιδέα του μη απολύτου
ελέγχου της σύνθεσής του, οι μικροί μας e-
ζωγράφοι φαίνεται να το απολαμβάνουν: το
γεγονός ότι κάθε φορά που φτιάχνουν έναν
πίνακα προκύπτει ένα διαφορετικό αποτέλεσμα
που τα ξαφνιάζει, κάνει την όλη διαδικασία να
φαίνεται σαν παιχνίδι.

12. Οι σταθερές παράμετροι
 Κάποιες από τις παραμέτρους ή/και στοιχεία του
εργαλείου μπορούν και πρέπει να παραμένουν
σταθερά. Οι σταθερές – προγραμματιστική και
μαθηματική έννοια –εδώ εκφράζουν ως επί το
πλείστον τα χαρακτηριστικά του στυλ του
ζωγράφου τα οποία παραμένουν απαραβίαστα
καθώς και ζητήματα προσωπικού γούστου του
κατασκευαστή του εργαλείου.

13. Παραμετρο
ποίηση
Τυχαιότητα
Σταθερές
Δημιουργικ
ότητα -
έλεγχος
Αναπάντεχο
- έκπληξη
Στυλ -
χαρακτηρη
στικά
Προγραμματιστικές
έννοιες
Εικαστικές έννοιες

14. Για τον καθηγητή της πληροφορικής
 Η έννοια του προγραμματιστικού εργαλείου ως μέσο
παραγωγής άλλων δημιουργημάτων
 Ο διαχωρισμός μεταξύ των εννοιών: προγραμματίζω
ένα εργαλείο – χρησιμοποιώ ένα εργαλεία και η
διαφορά μεταξύ προγραμματιστή και χρήστη
 Οι έννοιες της παραμετροποίησης, της τυχαιότητας
και των σταθερών ενός προγράμματος
 Η αλγοριθμική υλοποίηση κανόνων και διαδικασιών

15. Για τον καθηγητή των μαθηματικών
 Οι εξισώσεις και τα συστήματα των εξισώσεων με
πολλές μεταβλητές
 Οι παράμετροι και ο συσχετισμός μεταξύ
παραμέτρων
 Οι μαθηματικές συναρτήσεις με μία ή
περισσότερες μεταβλητές
 Τα εμβαδά και η γεωμετρία των
παραλληλογράμμων ή και άλλων σχημάτων

16. Για τον καθηγητή των εικαστικών (και
όχι μόνο)
 Η κατανόηση των χαρακτηριστικών του στυλ ενός
ζωγράφου και η αποκωδικοποίηση των στοιχείων
που το συνιστούν
 Το παιχνίδι με τη χρήση των εργαλείων μετά την
κατασκευή τους
 Η ανταλλαγή εργαλείων μεταξύ των μαθητών και
η σύγκριση των έργων που παράγει το καθένα. Η
προσπάθεια ερμηνείας των μεταξύ τους
διαφορών.

17. Διαθεματικότητα
 Η δραστηριότητα έχει ισχυρά διαθεματικό
χαρακτήρα. Όπως και όλες οι δραστηριότητες της
πραγματικής ζωής χρειάζεται το συνδυασμό
δεξιοτήτων και γνώσεων πολλών ειδικοτήτων για
να πραγματοποιηθεί. Μπορεί κανείς να φανταστεί
τους καθηγητές των διαφορετικών ειδικοτήτων να
εναλλάσσονται ή να συνυπάρχουν μέσα στην ίδια
τάξη, ανάλογα με το σενάριο διδασκαλίας που θα
επιλέξει η συγκεκριμένη ομάδα.

18. Διαθεματικότητα 2
 Σε κάθε περίπτωση, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να
συνεργαστούν μεταξύ τους, να βρουν μια κοινή
γλώσσα επικοινωνίας, να ξεπεράσουν τα σύνορα
της ειδικότητάς τους και να προσπαθήσουν να
καταλάβουν και να αποδεχθούν τη
διαφορετικότητα του άλλου. Έτσι η
δραστηριότητα μπορεί να λειτουργήσει και ως
πλατφόρμα διαλόγου και συνεργασίας,
δεξιότητες εξαιρετικά σημαντικές για το σχολείο,
τους μαθητές και τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς
του 21ου αιώνα.

19. Επεκτάσεις και παραλλαγές
 Η έντονη αίσθηση του ρυθμού που παρουσιάζουν
τα έργα του Mondrian, μας οδηγούν εύκολα να
φανταστούμε άλλη μια ενδιαφέρουσα επέκταση
της διαθεματικότητας προς την πλευρά της
μουσικής.

20. Άλλοι υποψήφιοι ζωγράφοι
 Kasimir Malevitch
 Frank Stella
 Henri Mattisse
 Vasily Kadinsky

21. Πηγές