1. Α΄ παγθόζκηνο πόιεκνο
Ο Πρώηος Παγθόζκηος Πόιεκος
1914 - 1918

2. Σα αίηηα ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
Σα αίηηα πξέπεη λα αλαδεηεζνύλ ζηηο νηθνλνκηθέο
ζπλζήθεο ηεο επνρήο θαη ζηηο επεθηαηηθέο βιέςεηο ησλ
δηαθόξσλ θξαηώλ, πνπ είραλ σο απνηέιεζκα ηε
δεκηνπξγία αληαγσληζκνύ κεηαμύ ηνπο.
• Η νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο Γεξκαλίαο, πνπ πξνήιζε
από ηε ξαγδαία εμέιημε ηεο βηνκεραλίαο ηεο, νδήγεζε
ζηελ όμπλζε ηνπ αληαγσληζκνύ ηεο κε ηελ Αγγιία
ζρεηηθά κε ηελ εμαζθάιηζε ηνπ κνλνπσιίνπ ησλ δηεζλώλ
αγνξώλ.
• Η επηζπκία ηεο Γαιιίαο λα απνθαηαζηήζεη ην γόεηξό ηεο
θαη λα αλαθηήζεη ηελ Αιζαηία θαη ηε Λσξξαίλε (πνπ είρε
ράζεη ζην Γαιινγεξκαληθό πόιεκν ηνπ 1870 - 1871) είρε
δεκηνπξγήζεη έληαζε ζηηο ζρέζεηο ηεο κε ηε Γεξκαλία.
• Η Απζηξννπγγαξία βξηζθόηαλ ζε αληαγσληζκό κε ηε
Ρσζία ζρεηηθά κε ηελ θπξηαξρία ζηα Βαιθάληα.

3. Σα αίηηα ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
• Ικπερηαιηζκός: Οη αλεπηπγκέλεο ρώξεο ηεο δπηηθήο
Δπξώπεο ζεσξνύλ όηη ε εθκεηάιιεπζε άιισλ ρσξώλ ζα
ζπληειέζεη ζηελ νηθνλνκηθή ηνπο αλάπηπμε. Tηο
πξνεγνύκελεο δεθαεηίεο ε Βξεηαλία, ε Γαιιία, νη ΗΠΑ, ε
Ιαπσλία, ε Γεξκαλία είραλ ρσξίζεη ηνλ πιαλήηε ζε απνηθίεο.
Αιιά ε πξνζπάζεηά ηνπο λα εμαπιώζνπλ ηελ θπξηαξρία
ηνπο όιν θαη πην καθξηά, ηηο έθεξλε, αλαπόθεπθηα ζε
ζύγθξνπζε κεηαμύ ηνπο.
• Δζληθηζκός: Δλίζρπζε εζληθνύ ζπλαηζζήκαηνο επξσπατθώλ
ιαώλ. Αλάπηπμε ηδεώλ γηα αλσηεξόηεηα ελόο ιανύ έλαληη
ησλ άιισλ.

4. Σα αίηηα ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
• Μηιηηαρηζκός: Τπεξηνληζκόο ζηξαηησηηθώλ αμηώλ.
Δλίζρπζε ζηξαηησηηθώλ εμνπιηζκώλ.
Από ηηο αξρέο ηνπ αηώλα όιεο νη Μεγάιεο Γπλάκεηο
ξίρηεθαλ ζε έλαλ μέθξελν αγώλα δξόκνπ ελίζρπζεο θαη
εθζπγρξνληζκνύ ησλ ελόπισλ ηνπο δπλάκεσλ. ΢ηε
Βξεηαλία νη ζηξαηησηηθέο δαπάλεο απμήζεθαλ ζρεδόλ
θαηά 30% κέζα ζηε δεθαεηία 1890-1900. Η Γεξκαλία
ζηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1890 δαπαλνύζε 90
πεξίπνπ εθαηνκκύξηα κάξθα θάζε ρξόλν γηα ην πνιεκηθό
ηεο λαπηηθό.

5. Σα αίηηα ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ

6. Σα αίηηα ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
• Γηπιωκαηία
Από ηα ηέιε ηνπ 19νπ αηώλα θηόιαο νη Μεγάιεο Γπλάκεηο
μερύζεθαλ ζε έλαλ δηπισκαηηθό αγώλα δξόκνπ γηα λα
εμαζθαιίζνπλ θίινπο θαη ζπκκάρνπο. Σν 1882 ε
Απζηξία, ε Γεξκαλία θαη ε Ιηαιία ππέγξαςαλ έλα
ζύκθσλν “ακνηβαίαο ζπλεξγαζίαο”. Σν 1907 ε Γαιιία, ε
Ρσζία θαη ε Μεγάιε Βξεηαλία ζπλέζηεζαλ ηελ “Σξηπιή
Αληάλη”.
Οη ζπκκαρίεο θαη ηα ζηξαηόπεδα πνπ αηκαηνθύιεζαλ ηελ
Δπξώπε ην 1914-1918 είραλ δηακνξθσζεί ρξόληα πξηλ.

7. Σα αληίπαια ζηραηόπεδα ηοσ α΄
παγθοζκίοσ ποιέκοσ
Δγθάρδηα ή Σρηπιή
Κεληρηθές Γσλάκεης ή ΢σλελλόεζε
Σρηπιή ΢σκκατία (Αληάλη)
Γαιιία
Γερκαλία Αγγιία
Ασζηροοσγγαρία Ρωζία
Ιηαιία ΢εράγεβο
Ιούληος 1914
Γνινθνλία δηαδόρνπ
απζηξηαθνύ ζξόλνπ

8. Σα αληίπαια ζηραηόπεδα ηοσ α΄
παγθοζκίοσ ποιέκοσ
Χώρες ποσ ζσκκεηείταλ ζηολ Α' Παγθόζκηο Πόιεκο
(καύρο: Κεληρηθές Γσλάκεης, κπιε: Αληάλη θαη ζύκκατοί ηες)

9. Η αρτή ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
• Ο α΄ παγθόζκηνο πόιεκνο μεζπά ηνλ Ινύλην ηνπ 1914. ΢ε
δηάζηεκα 4 εηώλ αζξνίδνληαη 60 θεξύμεηο πνιέκσλ.
Δπνκέλσο πξόθεηηαη θαζαξά γηα κία παγθόζκηα
πνιεκηθή ζύγθξνπζε.
• Αθνξκή απνηειεί ε δνινθνλία ηνπ δηαδόρνπ ηνπ
απζηξηαθνύ ζξόλνπ, Φξαγθίζθνπ Φεξδηλάλδνπ,
ζην ΢εξάγεβν ηνλ Ινύλην ηνπ 1914.
• ΢ηξαηηώηεο θαη από ηηο δύν πιεπξέο θεύγνπλ ραξνύκελνη
γηα ην κέησπν. Όλοι πιζηεύοςν όηι οι εσθποππαξίερ δε θα
διαπκέζοςν παπά λίγερ εβδομάδερ!

10. Οη Γσλάκεης θαιούλ ηο ιαό ζε
πόιεκο…

11. Οη Γσλάκεης θαιούλ ηο ιαό ζε
πόιεκο…

12. Οη Γσλάκεης θαιούλ ηο ιαό ζε
πόιεκο…

13. Σα κέηωπα ηοσ ποιέκοσ
• Σο Γσηηθό Μέηωπο
Σν Γπηηθό Μέησπν απνηέιεζε ην θύξην θαη
απνθαζηζηηθόηεξν κέησπν ηνπ πνιέκνπ. Δδώ ηέζεθαλ
αληηκέησπεο νη δπλάκεηο ηεο Γεξκαλίαο κε απηέο ηεο
Γαιιίαο, ηεο Βξεηαλίαο, ηνπ Βειγίνπ, θαη αξγόηεξα ησλ
ΗΠΑ. Δλώ θαη νη δπν πιεπξέο ήιπηδαλ αξρηθά ζε κηα
ηαρεία απνθαζηζηηθή πξνέιαζε, ηειηθά ην Γπηηθό
Μέησπν ραξαθηεξίζηεθε από ηηο καθξέο γξακκέο
ραξαθσκάησλ θαη ηηο εθαηνληάδεο ρηιηάδεο λεθξώλ, ζηνλ
κεγαιύηεξν πόιεκν θζνξάο ζηε Ιζηνξία.

14. Σα κέηωπα ηοσ ποιέκοσ
• Σο Αλαηοιηθό Μέηωπο
΢ύγθξνπζε Ρσζίαο κε Πξσζία θαη Γεξκαλία. ΢ην
αλαηνιηθό κέησπν ν πόιεκνο πήξε κνξθή
ραξαθσκάησλ κήθνπο 900 ρικ., πνπ εθηείλνληαλ από
ηνλ πνηακό Νηέκελ σο ηα ξνπκαληθά ζύλνξα.
• Σο Βαιθαληθό Μέηωπο
΢ύγθξνπζε Απζηξίαο κε ΢εξβία. ΢πκκεηνρή Οζσκαληθήο
Απηνθξαηνξίαο θαη βαιθαληθώλ ρσξώλ.
• Σο Ιηαιηθό Μέηωπο
Σν1915 ε Ιηαιία ππέγξαςε ζπκθσλία κε ηελ Αγγιία, ηε
Γαιιία θαη ηε Ρσζία θαη κπήθε ζηνλ πόιεκν ζην πιεπξό
ηεο Αληάλη. ΢ηηο 23 Μαΐνπ θήξπμε ηνλ πόιεκν θαηά ηεο
Απζηξννπγγαξίαο.

15. Ο πόιεκος ηωλ ταραθωκάηωλ
Από ηης αρτές ηοσ 1915 οη
ποιεκηθές επητεηρήζεης
αθηλεηοποηούληαη ζηης ζέζεης
ποσ θάζε αληίπαιος είτε
ζηαζεροποηεζεί. Άλδρες θαη
σιηθό θρύβοληαη ζε
ταραθώκαηα ηα οποία
ελώλοληαη κε δηόδοσς θαη
προζηαηεύοληαη κε
ζσρκαηοπιέγκαηα. Σα
ταραθώκαηα επεθηείλοληαη
ζε αιιεπάιιειες
δώλες, δεκηοσργούληαη
οτσρωκέλες ζέζεης γηα
ποισβόια, θαηαθύγηα γηα
ηελ ηοποζέηεζε
πσροβοιηθού θαη δρόκοη.

16. Ο πόιεκος ηωλ ταραθωκάηωλ
Μέζα ζηελ θόιαζε ησλ ραξαθσκάησλ νη ζηξαηηώηεο ζα
δήζνπλ ηξία νιόθιεξα ρξόληα, ππνθέξνληαο από ηηο
ζηεξήζεηο, ηε ιάζπε, ηα πνληίθηα, ηηο ςείξεο, ηε
βξώκα, ηνλ ππξεηό. Κάησ από ηέηνηεο ζπλζήθεο θαη
αληηκεησπίδνληαο θαζεκεξηλά ην ζάλαην, νη ζηξαηηώηεο
ζπρλά ηξειαίλνληαη.

17. Ο πόιεκος ηωλ ταραθωκάηωλ

18. Ο πόιεκος ηωλ ταραθωκάηωλ

19. Ο πόιεκος ηωλ ταραθωκάηωλ

20. Ο πόιεκος ηωλ ταραθωκάηωλ

21. Σα όπια ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
΢ηε δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ δνθηκάζηεθαλ όπια θαη
θαηαζθεπάζηεθαλ λέα, πνιύ πην θαηαζηξνθηθά από
νηηδήπνηε είρε γλσξίζεη σο ηόηε ν θόζκνο:
ππνβξύρηα, ηεζσξαθηζκέλα, αεξνπιάλα, θινγνβόια, ρε
κηθά αέξηα...
Δκθαλίζηεθαλ επίζεο νη πξώηεο εμεηδηθεπκέλεο
επηηξνπέο θαη νκάδεο κε απνθιεηζηηθή αζρνιία ηε
δηεμαγσγή ακπληηθνύ θαη επηζεηηθνύ ςπρνινγηθνύ
πνιέκνπ.

22. Σα όπια ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
Σεζσξαθηζκέλα Ορήκαηα

23. Σα όπια ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
Πνιπβόια όπια

24. Σα όπια ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
Θσξεθηά

25. Σα όπια ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
Τπνβξύρηα

26. Σα όπια ηοσ α΄ παγθοζκίοσ ποιέκοσ
Αεξνπιάλα

27. Σο ηέιος ηοσ ποιέκοσ
Σν 1918 ν Γάιινο ζηξαηεγόο Φνο αλαιακβάλεη ηε γεληθή
δηνίθεζε όισλ ησλ ζπκκαρηθώλ ζηξαηεπκάησλ θαη ηα
νδεγεί ζε ληθεηήξηα πνξεία.
Σελ πξνέιαζε ησλ δπηηθώλ ζπκκάρσλ ζην δπηηθό
κέησπν αθνινπζνύλ επηηπρίεο θαη ζηα άιια πνιεκηθά
θέληξα. Η Βνπιγαξία παξαδίδεηαη, ε Σνπξθία ππνγξάθεη
ζπλζήθε εηξήλεο.
΢ηε Γεξκαλία μεζπά επαλάζηαζε. Ο απηνθξάηνξαο
Γνπιηέικνο ν Β΄ παξαηηείηαη. Ήδε ε Απζηξννπγγαξία έρεη
εγθαηαιείςεη ηνλ αγώλα.

28. Σο ηέιος ηοσ ποιέκοσ
Σελ 11ε Νοεκβρίοσ 1918 ππνγξάθηεθε ε
αλαθσρή, πάλσ ζε ζηδεξνδξνκηθό βαγόλη, όπνπ είρε
εγθαηαζηήζεη ν Φνο ην ζηξαηεγείν ηνπ θνληά ζηελ
Κνκπηέλ.
Η άλεπ όξσλ ζπλζεθνιόγεζε ηεο Γεξκαλίαο απνηέιεζε
ηε βάζε ησλ ζπλζεθώλ εηξήλεο πνπ ζπληάρηεθαλ από
ηε Γηεζλή Γηάζθεςε Δηξήλεο, πνπ ζπλήιζε ζην Παξίζη ην
1919 θαη ζηελ νπνία ζπκκεηείραλ ν πξόεδξνο ησλ ΗΠΑ
Οπίιζνλ, ν πξόεδξνο ηεο Γαιιηθήο Γεκνθξαηίαο
Κιεκαλζό, ν πξσζππνπξγόο ηεο Αγγιίαο Λόηλη
Σδσξηδ, ν πξσζππνπξγόο ηεο Ιηαιίαο, Οξιάλην θαη
αληηπξνζσπείεο θξαηώλ.

29. Ο αποιογηζκός ηοσ ποιέκοσ
Οη δσηηθοί ζύκκατοη είταλ ληθήζεη, αιιά κε ηη ηίκεκα!
Δθαηνκκύξηα λεθξνί, εθαηνκκύξηα ηξαπκαηίεο θαη
αθξσηεξηαζκέλνη, αλεμαθξίβσηνο αξηζκόο ζπκάησλ
αλάκεζα ζηνλ άκαρν πιεζπζκό από ηηο αδέζπνηεο
νβίδεο, ηηο επηδεκίεο θαη ηελ πείλα!

30. Ο αποιογηζκός ηοσ ποιέκοσ
΢ηραηηωηηθές απώιεηες - Αληάλη
• Βέιγην: 13,700
• Βπεηανική Αςηοκπαηοπία: 908,000
• Γαιιία: 1,375,000
• Διιάδα: 5,000
• ΗΠΑ: 126,000
• Ιηαιία: 650,000
• Μαπξνβνύλην: 3,000
• Πνξηνγαιία: 7,200
• Ρνπκαλία: 336,000
• Ρσζία: 1,700,000
• ΢εξβία: 45,000
΢ύλνιν ζηξαηησηώλ ησλ ζπκκαρηθώλ δπλάκεσλ πνπ
ζθνηώζεθαλ: πεξίπνπ 5,17 εθαηοκκύρηα.

31. Ο αποιογηζκός ηοσ ποιέκοσ
΢ηραηηωηηθές απώιεηες – Κεληρηθές Γσλάκεης
• Αςζηπο-οςγγαπία: 1,200,000
• Βνπιγαξία: 87,500
• Γεξκαλία: 1,800,000
• Οζσκαληθή Απηνθξαηνξία: 325,000
΢ύλνιν ζηξαηησηώλ ησλ θεληξηθώλ δπλάκεσλ πνπ
ζθνηώζεθαλ: πεξίπνπ 3,4 εθαηοκκύρηα.

32. Ο αποιογηζκός ηοσ ποιέκοσ
• Οηθολοκηθός ηοκέας
Η Δπξώπε εμέξρεηαη θαηεζηξακκέλε από ηνλ πόιεκν. Η
Δπξώπή ηνπ 19νπ αηώλα, δαλεηζηήο νιόθιεξνπ ηνπ
θόζκνπ, είλαη ρξεσκέλε ζηηο ΗΠΑ θαη νη δεκόζηεο
νηθνλνκίεο ησλ θξαηώλ ηεο είλαη θινληζκέλεο. Δπλννύληαη
έηζη, νη λέεο εμσεπξσπατθέο δπλάκεηο, ε Ιαπσλία, θαη
θπξίσο νη ΗΠΑ.
• Ηζηθός Σοκέας
Η θξίθε ηνπ πνιέκνπ πξνθαιεί κηα ζπγθινληζηηθή
θξίζε ζπλείδεζεο ζηνπο Δπξσπαίνπο. Άξλεζε ησλ
παξαδνζηαθώλ αμηώλ, θπγή ζην
παξάινγν, ακθηζβήηεζε ηεο θαηεζηεκέλεο
θνηλσληθήο ηάμεο θαη αλαδήηεζε εμόδνπ ζηε γεληθή
αλαηξνπή, απ' όπνπ ζα πεγάζεη ην θύκα
ππεξξεαιηζκνύ ζηελ ηέρλε θαη ηε ινγνηερλία.

33. Ο αποιογηζκός ηοσ ποιέκοσ
Η Δπξώπε κεηά ηνλ α΄ παγθόζκην πόιεκν

34. O Α' Παγθόζκηος Πόιεκος, επίζεο
γλσζηόο σο ν Μεγάιος Πόιεκος
ήηαλ κηα ζύγθξνπζε πνπ δηήξθεζε
από ηνλ Αύγνπζην ηνπ 1914 σο ηελ
11ε Ννεκβξίνπ 1918.
Οη Δλσκέλεο Γπλάκεηο (θπξίσο νη
Μεγάιε Βξεηαλία, Γαιιία, ε Ρσζία
θαη, από ην 1917, νη Η.Π.Α.) λίθεζαλ
ηηο Κεληξηθέο Γπλάκεηο
(Γεξκαλία, Απζηξννπγγαξία, Οζσκαλ
ηθή Απηνθξαηνξία θαη Βνπιγαξία) θαη
νδήγεζαλ ζηελ θαηάξξεπζε
ηεζζάξσλ απηνθξαηνξηώλ θαη ζε
ξηδηθέο αιιαγέο ζηνλ ράξηε ηεο
Δπξώπεο.
Σα ζύκαηα ηοσ Α' Παγθοζκίοσ
Ποιέκοσ αλέρτοληαη ζε περίποσ
66 εθαηοκκύρηα αλζρώποσς.