©2023 | Y.LT
1
HƯỚNG DẪN TÌM KIẾM
& SỬ DỤNG TÀI LIỆU THAM KHẢO
ThS. BS. Lương Thanh Bảo Yến
ltbyen@huemed-univ.edu.vn
Photo by Khanisorn Chaokl
1
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
Slides này sẽ trình bày …
1. Tầm quan trọng của việc tìm kiếm và sử
dụng tài liệu tham khảo (TLTK)
2. Quy trình tìm kiếm và sử dụng TLTK
üChiến lược +m kiếm TLTK hiệu quả
üChiến lược sử dụng TLTK hiệu quả
3. Tóm tắt
4. Q&A
2
2
1. TẦM QUAN TRỌNG
CỦA TÌM KIẾM
& SỬ DỤNG TLTK
References
3
3
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
Tại sao phải
tìm tài liệu
tham khảo?
ü Thắc mắc về một chủ đề cụ thể
ü Phục vụ cho mục đích nghiên cứu
- Tránh trùng lặp các công trình trước đó
- Hạn chế mắc sai lầm tương tự khi tiến
hành NC
- Tìm được tác giả là chuyên gia trong
lĩnh vực đang NC
- Cung cấp bằng chứng khoa học cho tính
cấp thiết của đề tài, các luận điểm thảo luận
4
4

©2023 | Y.LT
2
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
Tại sao phải tiến
hành trích dẫn tài
liệu tham khảo?
üCung cấp cơ sở khoa học cho
công trình nghiên cứu
üThể hiện sự tôn trọng & thừa
nhận bản quyền tác giả
à Tránh lỗi đạo văn
üThuyết phục được độc giả
5
5
6
HD %m kiếm và sử dụng TLTK . © 2023 | Y.LT
¡ Tài liệu đã được xuất bản
sách/ chương sách, bài báo khoa học, luận văn, luận án, văn bản
¡ Tài liệu chưa được xuất bản (Grey literature)
bài báo cáo, bài trình bày tại hội nghị, hội thảo
¡ Ý kiến trao đổi/ ý kiến chuyên gia
CÁC LOẠI TÀI LIỆU THAM KHẢO
6
Tìm kiếm
và lưu trữ
TLTK
Đánh giá TLTK
Sử dụng
TLTK để
trích dẫn
trong NC
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
2. QUY TRÌNH TÌM KIẾM VÀ SỬ DỤNG TLTK
©2023 | Y.LT
Xác định
tên đề tài,
câu hỏi và
mục aêu
NC
7
7
Tìm kiếm
và lưu trữ
TLTK
Đánh giá TLTK
Sử dụng
TLTK để
trích dẫn
trong NC
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
2.1. CHIẾN LƯỢC TÌM KIẾM & LƯU TRỮ TLTK
©2023 | Y.LT
Xác định
tên đề tài,
câu hỏi và
mục aêu
NC
Ø Tiết kiệm thời gian, /ền bạc
Ø Tìm thông /n có hệ thống và
lưu trữ hiệu quả
1. Xác định từ khoá & các
thuật ngữ tương đương
2. Thiết lập mối quan hệ giữa
các từ khoá
3. Xác định địa chỉ tìm kiếm
4. Lưu trữ TLTK
PICO (S)
AND
OR
NOT
Tránh bỏ
sót
8
8

©2023 | Y.LT
3
2.1.1. Xác định từ
khoá & thuật ngữ
tương đương
9
9
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
Tên đề tài:
Mode of delivery and pregnancy
outcomes in preterm birth
THỰC HÀNH
10
10
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
Tên đề tài:
Mode of delivery and pregnancy outcomes in preterm birth
Delivery mode
Vaginal birth
Vaginal delivery
Cesarean section
Caesarean section
…
Mother
maternal outcomes
maternal admision to
intensive care unit
mortality
…
Newborn
neonatal outcomes
stillbirth
neonatal death
perinatal death
…
premature birth
…
11
11
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
Tên đề tài:
Mode of delivery and pregnancy outcomes in preterm birth
P - Population
I - Intervention
C - Comparison
O - Outcome
(S) - Settings
Keywords Từ đồng nghĩa
P preterm birth premature birth …
I
Caserean
section
C-section
Cesarean section …
C Vaginal delivery Vaginal birth
O
Pregnancy
outcomes
Mother
maternal outcomes
maternal admision to intensive care unit
mortality …
Newborn
neonatal outcomes
stillbirth
neonatal death
perinatal death…
…
(S) … …
12
12

©2023 | Y.LT
4
13
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK . © 2023 | Y.LT
TIPS
✓ ký tự giản lược (*) - Cần xác định đúng gốc từ
studen* = students, student’s
✓ ký tự đại diện (?)
organi?a2on = organiza2on, organisa2on / wom?n = women, woman
✓ Dấu “mode of delivery” – chính xác theo cụm từ
✓ Biến thể của từ:
• Anh-Anh hay Anh-Mỹ: labour vs. Labor
• từ ghép có hay không gạch nối: open heart vs. open-heart
• Vietnam vs. Viet Nam
LƯU Ý KHI XÁC ĐỊNH TỪ KHOÁ & THUẬT NGỮ TƯƠNG ĐƯƠNG
13
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
2.1.2. THIẾT LẬP MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC TỪ KHOÁ – BOOLEAN
Kết quả
cm kiếm Gồm A và B
Gồm A hoặc B
Chỉ gồm A
& không có B
ü Tìm bao nhiêu TLTK là đủ?
14
14
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
Tên đề tài:
Mode of delivery and pregnancy outcomes in preterm birth
P: Population
I: Intervention
C: Comparison
O: Outcome
S: Settings
Keywords Từ đồng nghĩa
P preterm birth premature birth …
I Caserean section C-section
Cesarean section …
C Vaginal delivery Vaginal birth
O
Pregnancy
outcomes
Mother
maternal outcomes
maternal admision to intensive care unit
mortality …
Newborn
neonatal outcomes
stillbirth
neonatal death
perinatal death…
…
(S) … …
A
N
D
OR
15
15
CỬA
SỔ
JOHARI
Ô MỞ
Ø Tôi biết
Ø Người khác biết
Ô MÙ
Ø Tôi không biết
Ø Người khác biết
Ô ẨN
Ø Tôi biết
Ø Người khác không biết
Ô ĐÓNG
Ø Tôi không biết
Ø Người khác không biết
Tôi biết Tôi không biết
Người khác
không biết
Người khác
biết
Hỏi
Kể
Photo: https://truecenterpublishing.com/photopsy/johari.htm
©2023 | Y.LT
HD %m kiếm và sử dụng TLTK 16
16

©2023 | Y.LT
5
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
ü Tham khảo ý kiến của người có kinh nghiệm
ü Tham khảo các từ khoá ở phần “Keywords” của bài báo tương tự
ü Tận dụng chiến lược tìm kiếm đã được phát triển bởi tác giả khác
Vd: Các nghiên cứu Systematic Review có thể có
“key search terms” hoặc “toàn bộ chiến lược tìm kiếm”
ü Test AI
TIPS: Xây dựng chiến lược tìm kiếm?
17
17
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
Source: Van Winsen, K. D., Savvidou, M. D., & Steer, P. J. (2021). The effect of mode of delivery and duration of
labour on subsequent pregnancy outcomes: A retrospective cohort study. BJOG: An International Journal of
Obstetrics and Gynaecology, 128(13), 2132–2139. https://doi.org/10.1111/1471-0528.16864
TIPS:Tham khảo Keywords trên bài báo
Bài báo này
phải trả phí!
L
18
18
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
Source: Van Winsen, K. D., Savvidou, M. D., &Steer, P. J. (2021). The effect of mode of delivery and duraaon of labour on
subsequent pregnancy outcomes: A retrospecave cohort study. BJOG: An InternaAonal Journal of Obstetrics andGynaecology,
128(13), 2132–2139. hbps://doi.org/10.1111/1471-0528.16864
TIPS
Tham khảo
Keywords
trên bài
báo
19
19
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
Source: Karanth, L., & Abas, A. B. (2021). Maternal and foetal outcomes following natural vaginal versus
caesarean section (c-section) delivery in women with bleeding disorders and carriers. Cochrane Database of
Systematic Reviews, 2021(12). https://doi.org/10.1002/14651858.cd011059.pub4
TIPS: Tận dụng chiến lược tìm kiếm đã được phát triển
20
20

©2023 | Y.LT
6
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
TIPS: Tận dụng chiến lược cm kiếm đã được phát triển
Source: Karanth, L., & Abas, A. B. (2021). Maternal and foetal outcomes following natural vaginal versus
caesarean section (c-section) delivery in women with bleeding disorders and carriers. Cochrane Database of
Systematic Reviews, 2021(12). https://doi.org/10.1002/14651858.cd011059.pub4
21
21
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
TEST AITRONG NOTION – Kết quả
https://youtu.be/G4yOqAc2trQ
22
22
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
Test thử với GPT
1. Link
hMps://voicegpt.us/
2. Dùng Invite Code:
3CyNhdh
(copy, không gõ)
3. Sử dụng “VoiceNews”
Have fun! J
23
23
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
Tạp chí chuyên ngành
2.1.3. MỘT SỐ ĐỊA CHỈ TÌM KIẾM
24
24

©2023 | Y.LT
7
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
PUBMED
ü Tạo tài khoản để lưu được nội dung tìm kiếm và cập
nhật tìm kiếm bằng cách sử dụng “Create alert”
ü Tải kết quả số lượng,
cách Pubmed tìm
kiếm và thời gian tìm
kiếm tại đây
Gõ các từ
& cách tìm kiếm
25
25
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
ü Có thể sử dụng AbstractSifter
để tìm kiếm TLTK trên Pubmed
TIPS
Source: Baker, N., Knudsen, T., & Williams, A. (2017).
Abstract Sifter: A comprehensive front-end system to
PubMed. F1000Research, 6, Chem Inf Sci-2164.
https://doi.org/10.12688/f1000research.12865.1
26
26
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
173m95
Feel free to share! J
27
27
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
ü Thư mục trên máy tính – đặt tên tài liệu phù hợp
Luong-Thanh et al. 2016
ü Phần mềm quản lý tài liệu tham khảo
Zotero/ Endnote/ Mendeley…
2.1.4. LƯU TRỮ TLTK
Có thể tham khảo thứ tự mình sử
dụng để quản lý TLTK trên Zotero J
28
28

©2023 | Y.LT
8
2.2. Đánh giá TLTK
©Kenny Eliason
29
29
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK 30
©pxfuel
Hầu hết các
nghiên cứu là
không hoàn hảo!
30
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
ü Đánh giá tài liệu tham khảo
tìm được như thế nào?
ü Cần đọc TLTK như thế nào?
Chắt lọc những thông tin gì?
31
Có thể sử dụng word/
excel/ phần mềm ghi chú để
hệ thống các thông tin từ
các TLTK tìm được
31
32
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK . © 2023 | Y.LT
1. Câu hỏi nghiên cứu có phù hợp?
2. Nghiên cứu có thêm điều gì mới?
3. Loại câu hỏi nghiên cứu nào đang được hỏi?
4. Thiết kế nghiên cứu có phù hợp với câu hỏi nghiên cứu?
5. Các phương pháp nghiên cứu có giải quyết được các sai số?
6. Nghiên cứu được thực hiện theo đề cương ban đầu?
7. (Nghiên cứu có kiểm tra một giả thuyết đã nêu trước?)
8. Các phân tích thống kê có được thực hiện chính xác?
9. Dữ liệu có biện minh cho kết luận?
10. Có mâu thuẫn lợi ích nào không?
MỘT SỐ GỢI Ý
32

©2023 | Y.LT
9
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
GIÁ TRỊ CỦA CÁC THIẾT KẾ NCKH
NC tổng quan có hệ thống (Systematic Review )
Thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng
(RCT)
NC thuần tập (Cohort)
NC bệnh chứng
NC cắt ngang
NC loạt bệnh phổ biến
NC ca bệnh, chùm bệnh hiếm
NC ban đầu
33
33
Nhà nghiên cứu kiểm
soát yếu tố phơi nhiễm
Có
Có Có
Không
Không
Không
NC can thiệp NC quan sát
Phân phối ngẫu nhiên So sánh nhóm
Thử
nghiệm
đối chứng
ngẫu
nhiên
Thử
nghiệm
đối chứng
không
ngẫu
nhiên
NC phân
tích NC mô tả
Chiều hướng?
Phơi
nhiễm
Kết
quả
Phơi
nhiễm
Kết quả
Phơi nhiễm và
kết quả cùng một
thời điểm
NC
thuần
tập
NC bệnh
chứng
NC cắt
ngang
Adapted: Grimes DA. An
overview of clinical research: the
lay of the land. Lancet
2002;359:57
NC tương quan
NC trường hợp
NC chùm bệnh
PHÂN LOẠI
THIẾT KẾ
NGHIÊN CỨU
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK 34
34
35
HD %m kiếm và sử dụng TLTK . © 2023 | Y.LT
CHECKLIST ĐÁNH GIÁ NGHIÊN CỨU HỮU ÍCH
ühttps://www.cebm.ox.ac.uk/resources/ebm-tools/critical-
appraisal-tools
ühttps://www.equator-network.org
ühttps://www.strobe-statement.org/checklists
35
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK 36
CEBM
36

©2023 | Y.LT
10
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK 37
EQUATOR
37
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK 38
STROBE
38
2.3. Tiến hành trích
dẫn TLTK
39
39
40
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK . © 2023 | Y.LT
1. Phần mềm nào được sử dụng để trích dẫn?
2. Sử dụng kiểu trích dẫn nào?
3. Trình bày nội dung gì của bài trích dẫn và viết
trích dẫn trong văn bản như thế nào?
4. Check đạo văn?
5. Các trích dẫn trong văn bản là đầy đủ?
6. Danh sách tài liệu tham khảo là đầy đủ?
h"ps://reciteworks.com
MỘT SỐ CÂU HỎI CẦN TRẢ LỜI…
40

©2023 | Y.LT
11
©2023 | Y.LT
HD =m kiếm và sử dụng TLTK
recite
41
41
Đánh giá TLTK
Sử dụng
TLTK để
trích dẫn
trong NC
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
3. TAKE HOME MESSAGE - QUY TRÌNH TÌM KIẾM & SỬ DỤNG TLTK
©2023 | Y.LT
Xác định tên
đề tài, câu hỏi,
mục aêu NC
1. Xác định từ khoá & các thuật ngữ
tương đương (PICO-S)
2. Thiết lập mối quan hệ giữa các từ khoá
AND – OR – NOT
3. Xác định địa chỉ tìm kiếm (Vd: Pubmed)
4. Lưu trữ TLTK (Vd: Zotero)
Tìm kiếm
& lưu trữ TLTK
Checklists
CEBM
EQUATOR
STROBE
Tổng hợp
thông tin NC
Word
Excel
ü Turnitin
ü recite
42
42
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK 43
43
©2023 | Y.LT
HD tìm kiếm và sử dụng TLTK
ltbyen@huemed-univ.edu.vn
44
44