ดนตรีกับเยาวชนไทย

1. ดนตรีกับเยาวชนไทย
ในโลกนี้มีเสียงหลายอย่างที่หูของเรารับฟังแล้วเกิดความพอใจเช่นเสียงดนตรี
เด็กๆ ส่วนมากชอบเสียงดนตรี เพราะทาให้รู้สึกสนุกสนานบางทีเสียงดนตรีนั้นเป็นเพลงที่เรารู้จักคุ้นเคยมาก่อน
อาจจะร้องเป็นเพลงตามได้ทันทีหรือถ้าเป็นเพลงที่มีจังหวะร่าเริงสนุกสนานเราก็อาจจะเต้นหรือราตามเพลงได้
ดนตรีเป็นสิ่งสาคัญมากสาหรับเด็กทาให้เด็กเกิดความเพลิดเพลินสบายใจเวลาฟังเพลงดนตรีที่มีจังหวะชัดเจน
ช่วยให้เด็กสามารถเคลื่อนไหวร่างกายเช่นแกว่งแขนเดินกระโดดหรือหัดกายบริหารตามจังหวะได้
เราเรียกการเล่นพร้อมเสียงดนตรีนั้นว่า "กิจกรรมเข้าจังหวะ"ถ้าเราเข้าร่วมกิจกรรมเข้าจังหวะบ่อยๆเราจะร้องเพลง
หรือเล่นดนตรีได้ดีและจะเป็นคนที่ฟังจังหวะดนตรีได้แม่นยาดีในภายหน้า
ดนตรีมีหลายอย่างมีทั้งดนตรีของไทยและดนตรีของต่างประเทศเราจะเลือกหัดเรียนดนตรีอย่างไหนก็ได้ เป็นสิ่งดีทั้งนั้น
แต่ถ้าเกิดเป็นคนไทยแล้วเล่นดนตรีไทยได้ดีก็จะเป็นคนเก่งมีผู้ชมเชยรักใคร่ และเป็นตัวอย่างของเยาวชนที่ดีทั้งยังได้ชื่อว่า
เป็นผู้นิยมวัฒนธรรมไทยและเป็นผู้ช่วยสืบต่อดนตรีไทยให้คงอยู่ต่อไปอีกด้วย
ดนตรีที่เหมาะกับเยาวชนที่มีอายุน้อยไม่ถึง๑๐ปีนั้นส่วนมากจะเป็นเครื่องตีหรือเครื่องดนตรี ที่ใช้นิ้วกดลิ่มให้เกิดเสียง
เครื่องตีมีอยู่มากในกลุ่มเครื่องดนตรีสากลเครื่องดนตรีไทยที่หัดง่ายสาหรับเด็กเล็กควรจะเป็นเครื่องดนตรีประเภทคุมจังหวะ
เช่นกรับฉาบและฆ้องโหม่งเมื่อโตขึ้นจึงเรียนฆ้องวงหรือเรียนระนาดต่อไปเครื่องดนตรีที่ใช้คันชักสีให้เกิดเสียง
จะยากสาหรับเด็กที่เริ่มหัดใหม่ๆเพราะความพร้อมของมือและประสาทหูยังไม่ดีพอจะทาให้บรรเลงแล้วเสียงเพี้ยนง่าย
ฟังแล้วไม่ไพเราะทาให้ไม่ติดใจที่จะเล่น
การเล่นดนตรีนั้นมีทั้งการนั่งเล่นยืนและเดินเล่นที่นั่งบรรเลงเช่นดนตรีไทยบางชนิดยืนหรือเดินบรรเลงก็ได้ การเดินแถว
โดยใช้การตีกลองให้จังหวะมีเครื่องตีหรือเครื่องเป่าเพียงสองสามชิ้นก็เป็นดนตรีที่เยาวชนทาได้ดี
ช่วยให้การเดินแถวเป็นระเบียบ
เยาวชนที่เรียนดนตรี และเล่นดนตรีได้ นอกจากจะเป็นที่รักชื่นชมของบิดามารดาครูอาจารย์และเพื่อนฝูงแล้ว
บางครั้งจะมีโอกาสไปแสดงฝีมือให้คนชมถึงต่างประเทศด้วย
แม่ร้องเพลงกล่อมให้ลูกนอนฟังเป็นประจาเด็กจะจาเพลงกล่อมนั้นได้ ต่อมาไม่นานก็จะร้องเพลงนั้นตามแม่ได้
บางทีเด็กขอให้แม่ร้องเพลงที่เด็กชอบเป็นพิเศษให้ฟังเด็กดังกล่าวนี้ถือว่าเป็นเด็กฉลาดเป็นคนเก่งที่รู้จักเลือกเพลงที่ตนชอบ
เป็นคนที่มีสมองดี ความจาดีและยังมีประสาทหูดีด้วยการที่สนใจเพลงและดนตรีมาแต่เด็กเป็นสิ่งดีเพราะดนตรีที่ชอบนั้น
เป็นเพื่อนที่ถูกใจของเราต่อไปในภายหน้า
การฟังดนตรีอย่างเดียวแม้ว่าจะสนุกแต่ก็ยังไม่สนุกเท่ากับการเล่นดนตรีด้วยตนเองเด็กที่เล่นดนตรีเสมอๆจะเป็นคนร่าเริง
สนุกสนานเป็นคนอารมณ์ดียิ้มแย้มแจ่มใสเป็นประจาเด็กทุกคนจึงควรเล่นดนตรี และควรหัดดนตรี ตั้งแต่อายุน้อยๆ
ถ้าเราเล่นดนตรีได้ดีตั้งแต่เป็นเด็ก พอโตขึ้นยังคงเล่นดนตรี ต่อไปอีกไม่หยุดเราก็จะมีความชานาญ

2. และเล่นดนตรีได้ดีขึ้นไปเรื่อยๆในที่สุดก็จะเป็นนักดนตรีที่เก่งและมีความสามารถมากถ้าบ้านเมืองเรามีเด็กชอบฟังดนตรี
ชอบเล่นดนตรีมากๆต่อไปภายหน้าประเทศชาติจะมีนักดนตรี นักร้องและนักฟังเพลงเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
ดนตรีนอกจากจะใช้เพื่อความบันเทิงแล้วอาจยึดเป็นอาชีพหาเลี้ยงตัวได้ ย่อมเป็นประโยชน์แก่ชาติบ้านเมือง
ดนตรีที่บรรเลงเป็นหมู่ใหญ่ๆเรียกว่าวงดนตรี กว่าจะบรรเลงให้ไพเราะชวนฟังได้ ต้องมีครูฝึกสอน
นักดนตรีต้องหมั่นเพียรฝึกซ้อมต้องมีความสามัคคีในการบรรเลงร่วมกันดนตรีจึงจะไพเราะน่าฟัง
บ้านใดเมืองใด มีดนตรีดี จะเป็นที่ชื่นชมยินดีของผู้ที่มาพบมาเห็นดนตรีเป็นสิ่งหนึ่งที่แสดงถึงความเจริญของชาติบ้านเมือง
แสดงถึงความสามัคคีพร้อมเพรียงของหมู่คณะการที่เราขับร้องบรรเลงเพลงชาติในตอนเช้าก่อนเข้าเรียนทุกวัน
แสดงถึงความเป็นเอกราชของชาติด้วย
ดนตรีมีหลายอย่างมีทั้งดนตรีของไทยและดนตรีของต่างประเทศเราจะเลือกหัดเรียนดนตรีอย่างไหนก็ได้ เป็นสิ่งดีทั้งนั้น
แต่ถ้าเกิดเป็นคนไทยแล้วเล่นดนตรีไทยได้ดีก็จะเป็นคนเก่งมีผู้ชมเชยรักใคร่ และเป็นตัวอย่างของเยาวชนที่ดีทั้งยังได้ชื่อว่า
เป็นผู้นิยมวัฒนธรรมไทยและเป็นผู้ช่วยสืบต่อดนตรีไทยให้คงอยู่ต่อไปอีกด้วย
ดนตรีที่เหมาะกับเยาวชนที่มีอายุน้อยไม่ถึง๑๐ปีนั้นส่วนมากจะเป็นเครื่องตีหรือเครื่องดนตรี ที่ใช้นิ้วกดลิ่มให้เกิดเสียง
เครื่องตีมีอยู่มากในกลุ่มเครื่องดนตรีสากลเครื่องดนตรีไทยที่หัดง่ายสาหรับเด็กเล็กควรจะเป็นเครื่องดนตรีประเภทคุมจังหวะ
เช่นกรับฉาบและฆ้องโหม่งเมื่อโตขึ้นจึงเรียนฆ้องวงหรือเรียนระนาดต่อไปเครื่องดนตรีที่ใช้คันชักสีให้เกิดเสียง
จะยากสาหรับเด็กที่เริ่มหัดใหม่ๆเพราะความพร้อมของมือและประสาทหูยังไม่ดีพอจะทาให้บรรเลงแล้วเสียงเพี้ยนง่าย
ฟังแล้วไม่ไพเราะทาให้ไม่ติดใจที่จะเล่น
การเล่นดนตรีนั้นมีทั้งการนั่งเล่นยืนและเดินเล่นที่นั่งบรรเลงเช่นดนตรีไทยบางชนิดยืนหรือเดินบรรเลงก็ได้ การเดินแถว
โดยใช้การตีกลองให้จังหวะมีเครื่องตีหรือเครื่องเป่าเพียงสองสามชิ้นก็เป็นดนตรีที่เยาวชนทาได้ดี
ช่วยให้การเดินแถวเป็นระเบียบ
เยาวชนที่เรียนดนตรี และเล่นดนตรีได้ นอกจากจะเป็นที่รักชื่นชมของบิดามารดาครูอาจารย์และเพื่อนฝูงแล้ว
บางครั้งจะมีโอกาสไปแสดงฝีมือให้คนชมถึงต่างประเทศด้วย
เครื่องดนตรีมีมากมายหลายอย่างมีทั้งเครื่องสายเครื่องเป่าและเครื่องตีให้เกิดเป็นเสียง
ไทยเราแบ่งเครื่องดนตรีออกเป็นสี่กลุ่มเรียกชื่อคล้องจองกันว่าดีดสีตี เป่า
เครื่องดีดเช่น จะเข้ พิณ
เครื่องสีเช่น ซอด้วง สะล้อซอสามสาย
เครื่องตี เช่นกลอง ระนาดและฆ้อง
เครื่องเป่าเช่น ขลุ่ยและปี่ต่างๆ

3. เครื่องดนตรีบางชนิดเล่นง่ายเหมาะกับเด็กเช่นกลองระนาดฆ้อง เครื่องเป่า เช่นขลุ่ยเป็นต้น
บางชนิดต้องอาศัยเวลาในการฝึกฝนนานมากกว่าจะเล่นได้ดีผู้ที่อายุน้อยจึงควรหัดดนตรีที่เหมาะสมกับอายุ
และความสามารถส่วนตัวที่สาคัญคือต้องมีครูที่รู้จริงเป็นผู้เริ่มต้นวางหลักการให้เป็นรากฐานที่ดีไว้ จึงจะเรียนรู้ได้ง่าย
และถูกต้องตามแบบแผนสามารถเล่นได้ดีจริงต่อไปในภายหน้า
การหัดดนตรีที่ดีที่สุดคือการหัดกับครูตัวต่อตัวโดยตรงเมื่อบรรเลงคนเดียวได้พอเป็นเพลงแล้วควรร่วมบรรเลงเป็นกลุ่ม
จะได้รู้จักฝึกบรรเลงในหน้าที่ของตนได้ดีขึ้นการเล่นดนตรีเพียงลาพังคนเดียวตลอดเวลา
ไม่ดีเท่ากับการเล่นดนตรีร่วมกันเป็นหมู่เยาวชนควรหัดเข้ากลุ่มด้วยจึงจะเกิดความพร้อมในการบรรเลง
ความพร้อมในการเข้ากับเพื่อนฝูงดนตรีจะได้ช่วยปลูกฝังความเป็นเพื่อนความรักสามัคคีในหมู่คณะการให้อภัย
และรู้จักการรอคอยซึ่งกันและกันการเสียสละร่วมกัน
ในปัจจุบันนี้การเรียนดนตรีสาหรับเยาวชนเป็นการพัฒนาความรู้ความสามารถซึ่งทางกระทรวงศึกษาธิการ
จัดไว้ในหลักสูตรการเรียนการสอนแต่มิได้จัดไว้เป็นวิชาบังคับให้ทุกคนต้องเรียนคนที่ชอบจะเลือกเรียนได้
ทั้งประเภทดนตรีไทยและดนตรีสากลนอกจากนี้ผู้ปกครองบางคนยังส่งเสริมลูกหลานให้เรียนดนตรีพิเศษตามสถาบันต่างๆ
นอกเวลาเรียนเช่นเรียนดนตรีสากลในสถาบันดนตรีเอกชนหรือส่งไปเรียนกับครูที่บ้านเป็นรายชั่วโมงเป็นต้น
อาจจะเรียนในวันเสาร์ อาทิตย์หรือวันอื่นๆในตอนเย็นหลังจากเลิกเรียนวิชาสามัญแล้วการเรียนดนตรีสากล
มักจะเริ่มจากเครื่องดนตรีหลักประเภทกดลิ่มให้เกิดเสียง(KEYBOARD) เช่นเปียโนอิเล็กโทน
โดยเรียนโน๊ตสากลไปพร้อมกันแล้วจึงค่อยพัฒนาขึ้นไปหาเครื่องดนตรีชนิดอื่นเช่นเครื่องสี และเครื่องเป่าโรงเรียนบางแห่ง
ส่งเสริมให้นักเรียนหัดเครื่องดนตรีประเภทเป่าเช่นแตรฝรั่งและปี่ฝรั่งซึ่งมีอยู่มากมายหลายชนิด เมื่อเรียนได้พอสมควรแล้ว
ก็จะเข้าร่วมวงบรรเลงเป็นแตรวงขนาดใหญ่คือวงโยธวาทิตสามารถบรรเลงเพลงเดินในการแปรขบวนแถว
หรือเป็นแตรวงนาหน้าในการเดินแถวซึ่งทุกปีจะมีการประกวดความสามารถกันทั้งในประเทศและต่างประเทศ
เยาวชนไทยทั้งในกรุงเทพฯและต่างจังหวัดหลายแห่งเช่นจังหวัดเชียงใหม่นครราชสีมาและสุพรรณบุรี
เคยแสดงความสามารถอันสูงส่งและเคยไปประกวดได้รับรางวัลชนะเลิศจากต่างประเทศมาแล้ว
การเรียนเครื่องดนตรีประเภทเป่าทาให้มีสุขภาพของปอดและหัวใจดีและเมื่อโตขึ้น
อาจจะเรียนเป็นวิชาชีพเฉพาะดนตรีสากลได้ไม่ยากนักการเรียนดนตรีสากลประเภทเครื่องสาย
พอมีเรียนอยู่บ้างในวิทยาลัยการดนตรีหลายแห่งเช่นวิทยาลัยนาฎศิลป์ ทั้งในส่วนกลางและต่างจังหวัดวิทยาลัยครูบางแห่ง
ในมหาวิทยาลัยที่เปิดสอนก็มีเช่นจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
และมหาวิทยาลัยพายัพจังหวัดเชียงใหม่จัดว่ายังไม่สู้แพร่หลายนักแต่ก็อาจจะเรียนได้จนจบเป็นวิชาชีพ
ทั้งในระดับปริญญาตรี และปริญญาโทในมหาวิทยาลัยดังกล่าว
เครื่องดนตรีสากลประเภทดีดเช่นกีตาร์ เป็นเครื่องดนตรีที่นิยมกันมากในกลุ่มวัยรุ่นกีตาร์มีหลายประเภท
ทั้งชนิดที่เกิดเสียงโดยธรรมชาติและเกิดเสียงจากไฟฟ้ าผู้ที่จะเรียนควรเติบโตพอสมควรเพราะจะต้องใช้นิ้วมือที่ค่อนข้างยาว
ในการกดสายให้เกิดเสียงและควรจะต้องมีครูสอนให้ด้วยจึงจะเป็นเร็วขึ้นรวมทั้งใช้นิ้วบังคับให้เกิดเสียงได้อย่างถูกต้อง
ส่วนไวโอลินนั้นต้องมีครูสอนโดยเฉพาะเพราะเป็นเครื่องดนตรีที่เล่นให้ไพเราะได้ยากและมีราคาค่อนข้างแพงสาหรับคนไทย

4. เยาวชนกับดนตรีไทย
ดนตรีไทยในเยาวชนเป็นเรื่องที่รัฐบาลให้ความสนับสนุนปลูกฝังให้แก่ เยาวชนทุกวัย
เปิดให้มีการสอนในโรงเรียนตั้งแต่ระดับประถมศึกษาจนถึงระดับปริญญาแต่ก่อนใช้วิธีเรียนโดยฝากให้เรียนอยู่ในบ้านของครู
หลังจากปี พ.ศ. ๒๔๗๘ แล้วมีเปิดสอนที่โรงเรียนนาฎศิลป์ และฝึกกันเองตามบ้านนักดนตรี
โดยมากมักเรียนกันในกลุ่มลูกหลานของนักดนตรีด้วยกันเองสมัยก่อนปี พ.ศ. ๒๕๐๐
ยังไม่มีผู้นิยมเล่นดนตรีไทยในโรงเรียนต่างๆเท่าใดนักถ้าจะมีอยู่บ้างก็เป็นโรงเรียนรัฐบาล
ในกรุงเทพมหานครบางโรงเรียนเท่านั้นต่อมาเมื่อสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ทรงเริ่มหัดดนตรีไทย
และทรงดนตรีไทยให้เยาวชนได้เห็นได้ฟังอยู่เป็นประจาโดยทรงแสดงให้เยาวชนเห็นว่าดนตรีไทยนั้นไม่ใช่ของล้าสมัย
จึงมีผู้หัดดนตรีตามเสด็จมากขึ้นทุกทีสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ทรงส่งเสริมดนตรีไทยในเยาวชน
อย่างตั้งพระทัยแน่วแน่และไม่ทรงละโอกาสที่จะช่วยให้เยาวชนไทยทุกแห่งในประเทศให้หันมาสนใจดนตรีไทย
การบรรเลงดนตรีไทยมีการจัดวงดนตรีได้หลายแบบเช่นวงเครื่องสายวงปี่พาทย์วงมโหรี เป็นต้น
เยาวชนไทยอาจจะร่วมวงบรรเลงเพลงไทยได้ไม่ยากนักเพียงใช้เวลาหัดอย่างจริงจังสักระยะหนึ่ง
กาลังใจในการสนับสนุนเยาวชนให้เรียนดนตรีไทยนั้นสาคัญมากจึงต้องมีครูที่รู้วิธีสอนเด็กอย่างถูกต้องมาทาหน้าที่สอน
สอนไปพร้อมๆกับให้กาลังใจและหากมีตัวอย่างให้เด็กเห็นให้เด็กเกิดความประทับใจ
ก็จะเป็นเครื่องชักจูงให้เด็กอยากเรียนดนตรีไทยยิ่งขึ้น
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นตัวอย่างที่ประทับใจเยาวชนทาให้ทั้งผู้ปกครองครู
ของเยาวชนเกิดความสนใจและอยากเล่นดนตรีไทยโดยเสด็จบ้างทรงสนพระราชหฤทัยร่วมแสดงดนตรี
พร้อมกับเยาวชนในงานต่างๆเช่นงานดนตรีไทยอุดมศึกษาดนตรีไทยมัธยมศึกษาและดนตรีไทยประถมศึกษา
เป็นประจาทุกปี ทรงสามารถในการขับร้องสีซอตีระนาดพระราชนิพนธ์บทร้องเพลงให้ร้องกันในโอกาสต่างๆเช่น
เพลงพระราชนิพนธ์"ชื่นชุมนุมกลุ่มดนตรี"ซึ่งขับร้องบรรเลงประจาในงานดนตรีไทยอุดมศึกษาทุกปี
เพลงพระราชนิพนธ์"เต่าเห่"ซึ่งมีชื่อเสียงมากด้วยท่วงทานองก็ไพเราะอีกทั้งบทร้องพระราชนิพนธ์นี้ยังมีความหมายสูงส่ง
ในการสอนเด็กไทยให้เป็นคนดีเป็นเด็กที่รักชาติบ้านเมืองอีกด้วย
วงการดนตรีไทยได้มีบทเพลงพระราชนิพนธ์ไว้ใช้ขับร้องเพิ่มขึ้นในสมัยนี้มากมายทั้งบทเพลงตับเพลงเถา
ตกเป็นสมบัติทางวัฒนธรรมของชาติไทยมาจนทุกวันนี้
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได ้พระราชทานกาลังใจ
ให้แก่เยาวชนในเรื่องของดนตรีไทยอย่างมากมาย เกินที่จะบรรยายได ้หมดสิ้น
ทรงส่งเสริมการประกวดดนตรีไทยใน ๑๔ จังหวัดภาคใต ้โดยมีมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
สงขลา ดาเนินการประกวดเป็นเวลาต่อเนื่องกันนับสิบปี จนนักเรียนชั้นประถมศึกษา
และมัธยมศึกษาในภาคใต ้ทุกจังหวัด สามารถเล่นดนตรีไทยได ้ดีขึ้นเป็นอันมาก

5. หลายโรงเรียนได ้รับถ ้วยรางวัลพระราชทาน นักเรียนที่ได ้รางวัลยอดเยี่ยมถึงสามปีติดต่อกัน
จะได ้รับพระราชทานรางวัลพิเศษ รวมทั้งสามารถเข ้าเรียนดนตรีต่อในระดับอุดมศึกษา
ที่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สงขลา ได ้ทันที โดยไม่ต ้องมีการสอบคัดเลือก นับเป็นสิทธิพิเศษ
ทุกวันนี้การดนตรีไทยในภาคใต ้เจริญรุดหน้าขึ้นเป็นอันมาก จนถึงสามารถบรรเลงมหาดุริยางค์
รวมนักเรียนเล่นดนตรีเป็นวงใหญ่กว่าหนึ่งร้อยคนได ้
ได ้ทรงสนับสนุนให้มีการแสดง "ล้านนามหาดุริยางค์" ขึ้นที่วิทยาลัยนาฎศิลป์
จังหวัดเชียงใหม่ เสด็จฯ ทรงดนตรีไทยอุดมศึกษาร่วมกับนิสิตนักศึกษาทั่วประเทศ
ที่จังหวัดเชียงใหม่ และภูเก็ต โดยทรงระนาดเอกนาหมู่นิสิตนักศึกษาในงานนั้น
ในภาคกลาง ทรงเห็นว่า
ทุกวันนี้คนไทยขาดความรู้เรื่อง "มโหรี" นอกจากจะไม่รู้จักวงมโหรีที่แท ้จริง ว่าเป็นอย่างไรแล ้ว
ยังไม่รู้จักถึงความไพเราะของมโหรี รวมทั้งเทคนิคการบรรเลงด ้วย
จึงได ้ทรงส่งเสริมให้มีการประกวดดนตรีไทย ระดับมัธยมศึกษา
เรียกว่า "ประลองเพลงประเลงมโหรี" เป็นประจาทุกปี โดยพระราชทานถ ้วยรางวัล
และจัดให้มีรางวัลฝีมือการเดี่ยวเครื่องดนตรีประเภทต่างๆ นับตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๒๙ มาจนทุกวันนี้