Εισαγωγή στην έννοια των σύνθετων λέξεων και της περίληψης.

1. Νεοελληνική Γλώσσα
2η Ενότητα
ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ & ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ
1. Τα είδη των συνθέτων
2. Η σημασία των συνθέτων
3. Η μορφή των συνθέτων
4. Διάγραμμα περίληψης
5. Βιβλιογραφία
6. Ερωτήσεις

3. ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ
Σύνθεση λέγεται η διαδικασία δημιουργίας νέων
λέξεων από τη σύνδεση δύο ή περισσότερων
λέξεων.
 Οι λέξεις που χρησιμοποιούνται για να συνθέσουν τη
νέα λέξη, λέγονται συνθετικά και η λέξη που
δημιουργείται σύνθετη λέξη ή σύνθετο.
π.χ. καλός + καρδιά = καλόκαρδος
Α΄ συνθετικό + Β΄ συνθετικό = Σύνθετη λέξη ή
Σύνθετο
 Σύνθετες λέξεις σχηματίζονται και με την προσθήκη
ενός αχώριστου μορίου (προθήματος) στην αρχή της
λέξης. Το μόριο αυτό λειτουργεί ως Α΄ συνθετικό.
π.χ. α + καρδιά = άκαρδος

4. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ
 Οι σύνθετες λέξεις ανάλογα με τη σχέση του Α΄ με το Β΄ συνθετικό,
διακρίνονται σε:
 Παρατακτικά, όταν τα δύο συνθετικά βρίσκονται το ένα δίπλα
στο άλλο.
π.χ. μαχαίρι + πιρούνι = μαχαιροπίρουνο
 Προσδιοριστικά, όταν το πρώτο συνθετικό προσδιορίζει το
δεύτερο.
π.χ. ξινό + μήλο = ξινόμηλο
 Κτητικά, που μπορούν να αποδοθούν με τη φράση «εκείνος που
έχει…».
π.χ. καστανά + μαλλιά = καστανομάλλης
 Αντικειμενικά, όπου το ένα συνθετικό είναι ουσιαστικό και το
άλλο ρήμα και το ουσιαστικό λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα.
π.χ. νερό + χύνω = νεροχύτης

5. Η ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ
Το -ο- που εμφανίζεται πολλές φορές ανάμεσα στο
θέμα του Α΄ συνθετικού και στο Β΄ συνθετικό,
ονομάζεται συνδετικό φωνήεν.
π.χ. γυναίκες + παιδιά = γυναικόπαιδα
Παρατηρείται και σε πολλά επιρρήματα.
π.χ. κρυφά + μιλώ = κρυφομιλώ
ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν το Β΄ συνθετικό αρχίζει με φωνήεν
(κυρίως α ή ο), το συνδετικό φωνήεν -ο-, συνήθως
παραλείπεται.
π.χ. βόρειος + ανατολικός = βορειοανατολικός

6. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ
 Εντοπισμός θέματος – νοηματικού κέντρου.
 Χωρισμός του κειμένου σε ενότητες.
 Καταγραφή ενός πλαγιότιτλου για κάθε ενότητα.
 Σύνδεση των πλαγιότιτλων με λογική σειρά.
 Συγγραφή της περίληψης, αξιοποιώντας τα πιο
σημαντικά στοιχεία του κειμένου και τηρώντας
το προβλεπόμενο όριο λέξεων.
 Αποφυγή επιθέτων, επιρρημάτων κ.τ.λ.

7. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Γαβριηλίδου, Μ., Εμμανουηλίδης, Π. & Πετρίδου-
Εμμανουηλίδου Έλλη. Νεοελληνική Γλώσσα Β΄
Γυμνασίου. Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών
Βιβλίων, Αθήνα.

8. Ώρα για συζήτηση και ερωτήσεις!!!