Voordracht door drs. Thijs Jansen, directeur stichting Beroepseer en senior onderzoeker School Politiek & Bestuur bij Universiteit Tilburg, op het symposium 'Gezondheidsrecht' van KNMG District Limburg op 18 mei 2017.

1. ‘Defensieve geneeskunde in
Nederland’
Thijs Jansen, Directeur Stichting Beroepseer & Senior onderzoeker School Politiek en Bestuur,
Tilburg University

2. www.beroepseer.nl
Stichting
Beroepseer
‘Werken met
moed en
vertrouwen’

3. Rapport 2016: Defensieve
zorgverlening

4. Routekaart
1. Wat is defensieve
zorgverlening?
2. De resultaten van
het onderzoek
3. Wat valt er tegen
te doen?

5. 1.Wat is defensieve zorgverlening?
 Zorgverleners verlenen andere zorg dan zij volgens hun
beroepseer nodig achten door de druk die zij van
patiënten of derde partijen ervaren: dat kan zijn te veel
zorg (overbehandelen), te weinig zorg
(onderbehandelen)
 Hoofdvraag van het onderzoek : In hoeverre vinden
Nederlandse zorgverleners dat er bij hen op dit moment
sprake is van defensieve zorgverlening en beschouwen
zij dit als een ontwikkeling die steeds sterker wordt?

6. Angst voor klachten en vervolging

9. USA defensieve zorgverlening

10. Is het wel waar?
Tegenstrijdige empirische onderzoeksresultaten

11. Druk van collega‘ s

12. Zorgverzekeraars
Boeman nodig in zorgstelsel…

13. Assertieve, boze of agressieve
patienten en familie

14. Nationale Enquête
Arbeidsomstandigheden
2016

16. Uitvergroting van wat er fout gaat

17. 2. Resultaten van het onderzoek

18. Peiling defensieve zorgverlening
 1120 respondenten, actieve zorgprofessionals.
 Onderverdeeld in 6 verschillende groepen. Dit zijn de huisartsen,
medisch specialisten, paramedici, tandartsen GGZ-professionals,
artsen in opleiding (Aio’s) en overig.
 De groep overig bestaat uit een brede verzameling van
zorgprofessionals die niet bij de andere groepen konden worden
ingedeeld. Hieronder vallen onder andere basisartsen,
verpleegkundigen, verloskundigen, en professionals binnen de
alternatieve geneeskunde. Gezien het pluriforme karakter van deze
groep zijn zij niet uitgebreid benoemd in de analyses.

27. Waarom defensieve zorgverlening
tegengaan?
 Het nemen van risico’s soms onontkoombaar. Op de persoon
toegesneden kwalitatief goede zorg vereist immers meer dan het
enkel correct toepassen van protocollen. Angst is hierbij een
slechte raadgever
 Defensieve zorgverlening maakt de zorg onnodig duurder. Zo kan
defensieve zorg onder meer leiden tot overbehandeling:
zorgverleners kunnen onder druk van patiënten of familie van
patiënten meer behandelen dan zij zelf eigenlijk nodig, nuttig of
zinvol vinden.
 Toenemende druk vanuit verschillende partijen verhoogt belasting
zorgverleners. Verhoogd risico op burn out, voortijdige uitval,
onaantrekkelijk worden beroep.

28. 3.Professioneel
activisme
“Roer Moet Om” manifest
Huisartsen

31. Boekenreeks

32. Onderwijs