Workshop gegeven door drs. L. Bollen, aios anesthesiologie Maastricht UMC+, prof. dr. W. Van Mook, intensivist Maastricht UMC+, mw. M. Willems, donatiecoördinator
dr. J. Wind, transplantatiecoördinator, op het KNMG Limburg Symposium 'Rondom Sterven' op 22 juni 2017.
2. Organisatie
• Mr. L.L.M. Bollen, Msc, Aios anesthesiologie
• Dr. J. Wind, Transplantatiecoördinator/onderzoeker
• Mw. M.E.C. Willems, donatiecoördinator
• Prof. dr. W.N.K.A. van Mook, intensivist
Geen belangenverstrengeling te melden
3. 2005 eerste Belgische casus
2012 eerste keer in Nederland
Inmiddels in België meer dan
25 casussen
In Nederland 31
6. Nieuwe ervaringen
• Nieuwe partners om mee
samen te werken- extra
muraal
• Overleg niet alleen met
familie maar ook met
patiënt zelf
• Juridische obstakels
• Ethische dilemma’s
Reden om het goed te
regelen!!
9. Verzoek patiënt om euthanasie en donatie
Euthanasieprocedure is afgerond
– Scen arts geen bezwaar
Geen medische contra indicaties voor donatie
Neem contact op met de dienstdoende Transplantatie-
coördinator (TC) via centrale MUMC+
10. Orgaandonatie
GeschikteorganenMaastrichtCategorieTypeSoortdonatie
Het onderscheid tussen donoren van verschillende typen en categorieën.
Levend Post-mortaal
Donatie na hersendood
Donation after brain death (DBD)
Donatie na circulatiestilstand
Donation after circulatory death (DCD)
Onverwacht overlijden Verwacht overlijden
Nieren
Lever
Pancreas
Hart
Longen
Dunne darm
Nieren
(longen)
Nieren
Lever
Pancreas
Longen
Orgaandonatie
GeschikteorganenMaastrichtCategorieTypeSoortdonatie
Het onderscheid tussen donoren van verschillende typen en categorieën.
Levend Post-mortaal
Donatie na hersendood
Donation after brain death (DBD)
Donatie na circulatiestilstand
Donation after circulatory death (DCD)
Onverwacht overlijden Verwacht overlijden
Nieren
Lever
Pancreas
Hart
Longen
Dunne darm
Nieren
(longen)
Nieren
Lever
Pancreas
Longen
Orgaandonatie
GeschikteorganenMaastrichtCategorieTypeSoortdonatie
Het onderscheid tussen donoren van verschillende typen en categorieën.
Levend Post-mortaal
Donatie na hersendood
Donation after brain death (DBD)
Donatie na circulatiestilstand
Donation after circulatory death (DCD)
Onverwacht overlijden Verwacht overlijden
Nieren
Lever
Pancreas
Hart
Longen
Dunne darm
Nieren
(longen)
Nieren
Lever
Pancreas
Longen
Orgaandonatie
GeschikteorganenMaastrichtCategorieTypeSoortdonatie
Het onderscheid tussen donoren van verschillende typen en categorieën.
Levend Post-mortaal
Donatie na hersendood
Donation after brain death (DBD)
Donatie na circulatiestilstand
Donation after circulatory death (DCD)
Onverwacht overlijden Verwacht overlijden
Nieren
Lever
Pancreas
Hart
Longen
Dunne darm
Nieren
(longen)
Nieren
Lever
Pancreas
Longen
11. Donation after Brain Death
Patiënt ligt op de intensive care
Hersendood is vastgesteld
Donatie mogelijk van alle organen
Met intacte circulatie naar de OK
12. Donation after circulatory death
Donatie na stoppen behandeling op IC
Agonale fase
< 2 uur overlijden, direct na overlijden naar de OK
Hart- en dunne darm donatie niet mogelijk
19. Casus donatie na euthanasie
Mw. Jansen, chorea v Huntington
Sociaal: alleenstaand
Familie ernstig belast
Euthanasie ‘afgerond’ datum gesteld
Donatieverzoek
20. Wat te doen?
Registratie Donorregister
Contact huisarts met dd TC :
• Informatie
• TC stuurt de handreiking
TC heeft nodig voor donorscreening:
Bloed en urine onderzoek
Medisch dossier + toestemming inzage van patiënt
21. Huisbezoek
Gesprek met patiënt- TC- huisarts
Wensen patiënt – mogelijkheden
Maatwerk, voor iedere patiënt anders
Praktische invulling onderzoeken-vervoer
22. Bijzonder gesprek
Heldere adequate patiënt
Bespreken wat er gebeurt na de dood
Zeer goed geïnformeerd besluit nemen, tot laatste moment ‘in
eigen hand’
22
23. Wensen patiënt
• Zoveel mogelijk organen en weefsels doneren
Lever-nieren-pancreas eilandjes
Oogweefsel-hartkleppen
Geen bezwaar overlijden ziekenhuis
26. Praktische zaken
IC-arts MUMC:
• Toelating huisarts in ziekenhuis
• Kamer IC
• Ondersteunende rol huisarts
• Euthanaticum regelen bij ziekenhuisapotheek
27. Duidelijke scheiding van taken
Huisarts euthanasie
TC coördinatie donatie
IC-arts faciliteert/ regie
IC-verpleegkundige infuus prikken/opvang
FG schouwen
27
28. Opname
Contact professionals : doorgang?
Mw is om 8 uur aanwezig
Echo abdomen
Aanmelden bij ET door TC
Euthanaticum door apotheek aan huisarts
Infuusnaald, laatste bloedafname
29. Huisarts
• Is er voor de patiënt!
• Euthanasie procedure huisarts – alle afhandeling
• Vaststellen dood volgens ‘normale’ werkwijze
• FG vult overlijdensformulieren in
30. Donatie
Na vaststellen dood door huisarts, wordt mw naar de OK
vervoerd
Opvang naasten in speciale ruimte, IC vp en TC
Contact TC na de OK met vriendinnen
Financiële afhandeling door TC
32. Nazorg
Toetsingscommissie, toetst alle euthanasie gevallen achteraf
Evaluatie met professioneel betrokkenen na twee weken
Na 6 weken telefonisch contact met naasten en brief
betrokkenen
34. Take home
Combinatie is medisch, ethisch en juridisch mogelijk
Strikte scheiding euthanasie – orgaandonatie
Niet-natuurlijk overlijden
Goede transplantatie resultaten
Handreiking/ richtlijn = leidraad; patiënt is leidend
Bijdrage donorpool
34