อยู่กันด้วยความรัก - ดร จรัส กิจบำรุง

1. 1
อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ
ดร.จรัส กิจบ�ำรุง
ณ เมรุวัดชลประทานรังสฤษดิ์ พระอารามหลวง
อำ�เภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี
วันอาทิตย์ที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ.2563
ชาตะ : 21 กุมภาพันธ์ 2487
มรณะ : 24 พฤศจิกายน 2563

2. 3
2

3. 5
4
สำ�นึกในพระมหากรุณาธิคุณ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรด
กระหม่อมพระราชทานเพลิงศพ ดร.จรัส กิจบำ�รุง ซึ่งนับเป็นพระมหา
กรุณาธิคุณล้นเกล้าล้นกระหม่อม เป็นเกียรติอันสูงสุดแก่ผู้วายชนม์
และวงศ์ตระกูลอย่างหาที่สุดมิได้
หากความทราบโดยญาณวิถีถึงดวงวิญญาณของ ดร.จรัส กิจบำ�รุง
ได้ด้วยประการใดในสัมปรายภพ คงจะมีความปลาบปลื้มซาบซึ้งเป็น
ล้นพ้นในพระมหากรุณาธิคุณที่ได้รับพระราชทานเกียรติอันสูงยิ่งใน
วาระสุดท้ายแห่งชีวิต
ข้าพระพุทธเจ้า ผู้เป็นภรรยาและบุตรธิดา ขอพระราชทาน
บรมราชวโรกาสกราบถวายบังคมแทบเบื้องพระยุคลบาท ด้วยความ
สำ�นึกในพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้และจะเทิดทูนไว้เหนือ
เกล้าเหนือกระหม่อม เป็นสรรพสิริมงคลแก่ข้าพระพุทธเจ้า และวงศ์
ตระกูลตลอดไป
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ
ข้าพระพุทธเจ้า ครอบครัวกิจบำ�รุง
กราบขอบพระคุณผู้มีเกียรติทุกท่านที่มาร่วมงานพระราชทานเพลิงศพ มา ณ ที่นี้
กราบขอบพระคุณ คุณพ่อจรัส กิจบำ�รุง สำ�หรับความรักความห่วงใย
และสำ�หรับทุกสิ่งทุกอย่างที่มอบให้แก่ แม่ และลูกทุกคน
ด้วยรักและอาลัย
ดร.นงพร - ดร.กิติปัญญ์ - วรพล - มนทกานต์

4. 7
6
ประวัติ ดร. จรัส กิจบำ�รุง
ดร.จรัส กิจบำ�รุง เกิดเมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2487 ตำ�บลอ้อมน้อย
อำ�เภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร เป็นบุตรของนายมนัสและนางเลี้ยง กิจ
บำ�รุง มีพี่น้องร่วมบิดามารดา 5 คน คือ
1. นางสาวจรรยา กิจบำ�รุง (ถึงแก่กรรม)
2. นางสุภา กิจบำ�รุง อาชีพอิสระ
3. นายจรูญ กิจบำ�รุง (ถึงแก่กรรม)
4. นายจรัส กิจบำ�รุง (ผู้วายชนม์)
5. นายจเร กิจบำ�รุง
ประวัติการศึกษา
• ปริญญาตรี กสิกรรมและสัตวบาลบัณฑิต
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (2511)
• ปริญญาโท M.S. Crop Science
University of Kentucky USA (2517)
• Certification Applied Plant Breeding
International Agricultural Center, Netherlands (2521)
• ปริญญาเอก Ph.D. Crop Science
Oklahoma State University USA (2527)
ประสบการณ์การทำ�งาน
ช่วง พ.ศ. สถานที่ปฏิบัติงาน ตำ�แหน่ง ผลงานวิชาการ
(ตำ�รา,เอกสาร,วิจัย)
2511-23 • สถานีทดลองพืชไร่ นักวิชาการ ผลงานวิจัยดีเด่น
อู่ทอง สุพรรณบุรี เกษตร ปรับปรุงพันธุ์ถั่วลิสง
• สถานีทดลองพืชไร่ พันธุ์ขอนแก่น 60-1
กาฬสินธุ์ และ 60-2
2528-36 • ศูนย์วิจัยพืชไร่ นักวิชาการ ผลงานวิจัยดีเด่นอันดับ 1
นครสวรรค์ เกษตร เรื่องข้าวโพดเลี้ยงสัตว์
จ.นครสวรรค์ พันธุ์ นครสวรรค์ 1 ปี 2532
ช่วง พ.ศ. สถานที่ปฏิบัติงาน ตำ�แหน่ง ผลงานวิชาการ
(ตำ�รา,เอกสาร,วิจัย)
2540-43 สำ�นักวิจัยและพัฒนา ผอ. สำ�นักวิจัย เอกสารแนะนำ�
การเกษตรเขตที่ 2 และพัฒนาการ การเกษตรแบบผสมผสาน
พิษณุโลก เกษตรเขตที่ 2 และทฤษฎีใหม่
2543-47 สำ�นักวิจัยและพัฒนา ผอ. สำ�นักวิจัย เอกสารแนะนำ�
การเกษตรเขตที่ 5 และพัฒนาการ - การทำ�ปุ๋ยหมักชีวภาพ
ชัยนาท เกษตรเขตที่ 5 - การผลิตส้มโอ
ปลอดสารพิษ
- การผลิตผัก
ปลอดสารพิษ
- การปลูกไม้ใช้สอยในระบบ
เกษตรผสมผสาน
2550-51 มูลนิธิศูนย์สาร- ผู้เชียวชาญ เอกสารการศึกษาข้อจำ�กัด
สนเทศภูมิศาสตร์ ที่ปรึกษา และโอกาสในเรื่องสภาพ
เพื่อการเกษตร สำ�นักงาน แวดล้อมและปัจจัยการผลิต
และการจัดการ มาตรฐาน ในกระบวนการผลิต
ทรัพยากร สินค้าเกษตร แบบเกษตรอินทรีย์
และอาหาร
แห่งชาติ
กระทรวงเกษตร
และสหกรณ์
2555 กรมวิชาการเกษตร ที่ปรึกษา ให้ข้อคิดเห็น เสนอแนะ
-ปัจจุบัน กรมวิชาการ ในการรับรองพันธุ์พืชใหม่ๆ
เกษตรด้าน เช่น พืชไร่ พืชสวน
ปรับปรุงพันธุ์พืช เพื่อนำ�มาส่งเสริมแนะนำ�
ให้เกษตรกรปลูกต่อไป

5. 9
8
ผลงานและเกียรติประวัติดีเด่นที่ได้รับระหว่างรับราชการ
- รับโล่เกียรติยศบุคคลดีเด่นประจำ�ปี 2520 ของกองพืชไร่ กรม
กสิกรรม
- เป็นผู้ร่วมปรับปรุงพันธุ์ถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 60-1 ของกรมวิชาการ
เกษตร
- รับรางวัลผลงานวิจัยอันดับ 1 เรื่องข้าวโพดพันธุ์นครสวรรค์ 1
- รับรางวัลบุคคลตัวอย่างด้านการพัฒนาการเกษตรจากมูลนิธิเพื่อ
สังคมไทยและหนังสือพิมพ์เส้นทางเศรษฐกิจปี พ.ศ. 2543
ผลงานวิจัยดีเด่น ประโยขน์ของผลงาน/การได้รับการยอมรับ
สร้างพันธุ์ถั่วลิสง ท�ำให้เกษตรกรที่ปลูกถั่วลิสงเป็นอาชีพมีพันธุ์
พันธุ์ขอนแก่น 60-1 ถั่วลิสงที่มีผลผลิตสูงกว่าพันธุ์ ไทนาน 9 ใช้ปลูก
และพันธุ์ขอนแก่น 60-2 ท�ำให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นและลดความ
เสียหายจากโรคเนื่องจากมีการใช้ถั่วลิสงมากขึ้น
ปัจจุบันเกษตรกรปลูกเป็นอาชีพอย่างกว้างขวาง
สร้างพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ท�ำให้เกษตรกรที่ปลูกข้าวโพดเป็นอาชีพ
พันธุ์นครสวรรค์ 1 มีทางเลือกใช้พันธุ์มากขึ้นและลดความเสียหาย
จากโรคราน�้ำค้างได้อย่างมากและไม่ต้องเสีย
ค่าใช้จ่ายในการซื้อสารเคมีป้องกันโรคราน�้ำค้าง
มาใช้ เกษตรกรปลูกในพื้นที่นับล้านไร่ท�ำให้
เกษตรกรมีก�ำไรจากการเปลี่ยนพันธุ์ปลูกจาก
สุวรรณ 1 มาเป็นนครสวรรค์ 1
นับเป็นมูลค่าหลายร้อยล้านบาท
สร้างพันธุ์ข้าวโพดลูกผสม ท�ำให้เกษตรกรมีข้าวโพดพันธุ์ลูกผสมที่ให้
นครสวรรค์ 72 ผลผลิตสูงไว้ปลูกโดยมีราคาเมล็ดพันธุ์ที่ต�่ำกว่า
ราคาเมล็ดพันธุ์ลูกผสมที่จ�ำหน่ายในท้องตลาด
และท�ำให้ภาคเอกชนที่ด�ำเนินธุรกิจได้เมล็ดพันธุ์
ข้าวโพดมีสายพันธุ์ข้าวโพดเพื่อน�ำไปสนับสนุน
กิจการของบริษัททางด้านการผลิตเมล็ดพันธุ์
ลูกผสมและปรับปรุงสายพันธุ์ซึ่ง เป็นมูลค่าที่ได้
จากข้าวโพดพันธุ์ดังกล่าวนับร้อยล้านบาท
อ้อยพันธุ์อู่ทอง 2 และ ท�ำให้เกษตรกรมีอ้อยพันธุ์อู่ทอง 2 และข้าวฟ่าง
ข้าวฟ่างพันธุ์สุพรรณบุรี 1 พันธุ์สุพรรณบุรี 1 ปลูกในพื้นที่มากพันธุ์ขึ้นซึ่ง
เป็นการแก้ไขปัญหาโรคอ้อยและการหาพืชปลูก
ในที่แห้งแล้งซึ่งมีช่วงระยะเวลาปลูกสั้นของ
เกษตรกรได้เพิ่มขึ้นปัจจุบันเกษตรกรปลูกกัน
อย่างกว้างขวาง
การปลูกข้าวแบบล้มตอซัง ท�ำให้เกษตรกรได้ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่นักวิชา-
การร่วมพัฒนาขึ้นใช้ปลูกข้าวโดยลดค่าใช้จ่าย
ด้านการ เตรียมดินด้านเมล็ดพันธุ์และสารเคมี
ในการก�ำจัดวัชพืชและศัตรูพืชได้ไร่ละ 500 ถึง
700บาทท�ำให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นปีละนับ
ล้านบาท
การผลิตน�้ำสกัดชีวภาพ ท�ำให้เกษตรกรได้ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่าง
และปุ๋ยหมักแห้งชีวภาพ ถูกต้องและเหมาะสมสามารถลดการใช้สารเคมี
ในการป้องกันก�ำจัดศัตรูพืช
อิสริยาภรณ์ขั้นสูงสุดที่ได้รับ
ประถมาภรณ์มงกุฎไทย และประถมาภรณ์ช้างเผือก
ชีวิตครอบครัว
ได้สมรสกับ ดร. นงพร กิจบำ�รุง มีบุตรธิดา 3 คน
1. ดร. กิติปัญญ์ กิจบำ�รุง
ดุษฎีบัณฑิต การจัดการสิ่งแวดล้อม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
2. นาย วรพล กิจบำ�รุง
3. นางสาว มนทกานต์ กิจบำ�รุง
ปริญญาตรีสาขาวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
ดร. จรัส กิจบำ�รุง ได้เกษียณอายุในปี 2547 ได้ใช้ชีวิตบั้นปลายอยู่ที่
จังหวัดปทุมธานีกับครอบครัว ได้เดินทางไปท่องเที่ยวในต่างประเทศและใน
ประเทศหลายครั้ง ต่อมาได้ล้มป่วยด้วยโรคมะเร็งลำ�ไส้ใหญ่ระยะสุดท้าย เข้ารับ
การรักษาที่โรงพยาบาลรามาธิบดีตั้งแต่ปี 2561 และได้เสียชีวิตอย่างสงบเมื่อวัน
ที่ 24 พฤศจิกายน 2563.