1. โครงสร้า งและ
หน้า ที่ข องลำา ต้น

2. ลำา ต้น ( stem )
Negative
geotropism
ข้อ ปล้อ ง ตา ซึ่ง เป็น
ที่เ กิด ของกิ่ง ใบ ดอก
และผล

3. โครงสร้า งภายนอก
ของลำา(node) เป็น
1. ข้อ ต้น
ส่ว นของลำา ต้น ที่ม ี
ตา ใบ กิง หรือ ดอก
่
2. ปล้อ ง
(internode) เป็น

4. โครงสร้า งของลำา ต้น จาก
ปลายยอดอ เจริญ ปลาย
1. เนื้อ เยื่
ยอด (Apical
meristem)
ทำา หน้า ทีแ บ่ง ตัว แล้ว
่
เปลีย นสภาพไป
่

5. ใบอ่อ น
ใบเริ่ม เกิด
เนือ เยื่อ เจริญ ที่ป ลายยอด
้
ตาแรกเกิด
เนือ เยือ เจริญ ตาตาม
้ ่

7. 2. ใบเริม เกิด (Leaf
่
primordium)
เป็น จุด กำา เนิด ของใบที่
อยู่ด ้า นข้า งที่อ ยู่ป ลาย
ยอดทั้ง 2 ข้า ง
3. เนื้อ เยื่อ เจริญ ตามซอก
(region of

8. .
4 ตาแรกเกิด
(axillary bud and p
rimordial )
เป็น จุด กำา เนิด ตาข้า ง
ประกอบด้ว ยเซลล์

10. โครงสร้า งภายใน
1.า ต้น เ ดอร์ม ส
ลำ เอพิ ิ
( Epidermis )
 อยู่ช ั้น นอกสุด ปกติเ รีย ง
เป็น แถวเดีย ว
 อาจเปลี่ย นเป็น ขน
หนาม หรือ เป็น

11. โครงสร้า งภายใน
ลำา คอร์เ ทกซ์ ( Cortex )
2. ต้น
 ส่ว นใหญ่เ ป็น เนื้อ เยื่อ
พาเรงคิม า
 เซลล์ช ั้น นอกที่ต ิด กับ เอ
พิเ ดอร์ม ส 2-3 แถว เป็น
ิ
พวกคอลเลงคิม า

12. เอนโดเดอร์ม ิส อยู่ถ ัด จาก
ชั้น ในสุด ของ คอร์
เทกซ์เ ข้า ไป
แต่ใ นลำา ต้น พืช ส่ว นใหญ่
เห็น ไม่ช ัด เจนหรือ ไม่ม ี
ซึ่ง ต่า งจากในรากที่เ ห็น
ได้ช ัด เจน
ในลำา ต้น ที่ย ัง อ่อ นเซลล์

13. โครงสร้า งภายใน
ลำา สตีล ( Stele )
3. ต้น
ในลำา ต้น ชัน ของสตีล จะ
้
กว้า งกว่า ในราก
แบ่ง แยกจากชั้น ของ
คอร์เ ทกซ์ไ ด้ไ ม่ช ัด เจน

14. 3.1 มัด ท่อ
ลำา เลีย ง(Vascular
bundle)
ประกอบด้ว ยไซเลมอ
ยูด ้า นในและโฟลเอม
่
อยูด ้า นนอกเรีย งตัว
่

15. 3.2 พิธ ( Pith )
อยูช ั้น ในสุด เป็น ไส้ใ น
่
ของลำา ต้น
ประกอบด้ว ยเนื้อ เยือ ่
พวกพาเรงคิม ามทำา
หน้า ที่ส ะสมแป้ง หรือ

17. ลำา ต้
น
พืช ใบ พืช ใบเลี้ย ง
เลี้ย งคู่ เดี่ย ว

18. หน้า ที่ข องลำา ต้น
1. เป็น แกนสำา หรับ ช่ว ยพยุง
( supporting )
2. เป็น ตัว กลางสำา หรับ ลำา เลีย ง
(transportation)
3. สร้า งเนื้อ เยื่อ และส่ว นต่า งๆ
ของพืช ขึ้น มาใหม่

19. ชนิด ของลำา ต้น
พิจารณาตามลักษณะ
ของลำาต้น
ต้น ไม้ใ หญ่ห รือ ไม้
ยืน ต้น (Tree)
ต้น ไม้พ ุ่ม (Shrub)

20. ชนิด ของลำา ต้น
พิจ ารณาตามแหล่ง ที่
อยู่
1. ลำา ต้น เหนือ ดิน
(aerial stem)
2. ลำา ต้น ใต้ด น
ิ

21. ลำา ต้น เหนือ ดิน มีก ารเปลี่ย น
รูป เพื่อ ทำา หน้า ที่พ ิเ ศษ
1. ลำา ต้น เลื้อ ยขนานไป
กับ ผิว ดิน หรือ ผิว นำ้า
(Creeping stem ,
Prostate stem)
 เป็น การแพร่พ ัน ธุ์ข องพืช
ได้

23. 2. ลำา ต้น ไต่ (Climbing stem)
เป็น ลำา ต้น ทีเ ลื้อ ยหรือ ไต่ข ึ้น ที่
่
สูง มัก มีล ำา ต้น อ่อ นเป็น พวกไม้
เลื้อ ย ได้แ ก่
2.1 ทไวเนอร์ (Twiner)

24. 2.2 มือ เกาะ (Stem
tendril)

25. 2.3 ลำา ต้น ใช้ร ากพัน (Root
climber)

26. 2.4 หนาม (Stem spine
or Stem thorn)

27. 3. แคลโดฟิล ล์
( Cladophyll )
 ลำา ต้น ที่เ ปลี่ย นไปมีล ัก ษณะ
คล้า ยใบ
 ทำา หน้า ที่แ ทนใบโดยมีส ี
เขีย วและสัง เคราะห์แ สงได้

29. ลำา ต้น ใต้ด ิน
( Underground )
1. ไรโซม ( Rhizome
stem )

30. 2. ทูเ บอร์ (Tuber)

31. 3. คอร์ม (Corm)

32. 4. บัล บ์ (Bulb)

33. การเจริญ
เติบ โตของ
ลำา ต้น

34. พืช เป็น สิ่ง มีช ว ิต ทีม ก ารเจริญ
ี ่ ี
เติบ โต 2 ขั้น ตอน
☺ การเจริญ เติบ โตใน
ระยะแรก
(Primary growth)
☺ การเจริญ เติบ ขัน ที่
้
สอง

35. การเจริญ ขั้น ที่ส องของ
ลำา ต้น
 เกิด จากการแบ่ง เซลล์อ อก
ทางด้า นข้า งของvascular
cambium ซึง แบ่ง ได้ 2
่
ทิศ ทาง

36.  การแบ่ง เข้า ด้า นในของ
วาสคิว ลาร์แ คมเบีย มเจริญ
เป็น เนื้อ เยื่อ ลำา เลีย งนำ้า และ
แร่ธ าตุ เรีย กว่า เนื้อ เยื่อ
ลำา เลีย งนำ้า และแร่ธ าตุข ั้น ที่
สอง (Secondary Xylem,
2 Xylem)
๐

37.  การแบ่ง ออกทางด้า นนอก
เจริญ ไปเป็น เนื้อ เยื่อ
ลำา เลีย งอาหารเรีย กว่า
เนื้อ เยื่อ ลำา เลีย งอาหารขั้น
ที่ส อง (Secondary
phloem, 2 Phloem)๐

39.  การแบ่ง เซลล์เ พิ่ม จำา นวนของ
วาสคิว ลาร์แ คมเบีย มเพือ เจริญ
่
ไปเป็น เนือ เยื่อ ลำา เลีย งนัน ทำา ให้
้ ้
เซลล์ท ี่เ กิด มาใหม่ด ัน ให้โ ฟล
เอ็ม ขั้น แรกรวมถึง เนือ เยื่อ ในชั้น
้
คอร์เ ท็ก ซ์ ถูก เบีย ดให้ต ายและ
สลายไปเรื่อ ยๆ จนกระทัง เหลือ ่
เนือ เยื่อ พาเรงคิม า ประมาณ 1-
้
2 แถว

40.  คอร์แ คมเบีย มจะแบ่ง เซลล์
เพิ่ม จำา นวนเพิ่ม ขึ้น การ
แบ่ง เซลล์ข องคอร์ก แคมเบี
ยมแบ่ง ได้ สองทิศ ทาง
 การแบ่ง เข้า ด้า นในของ
คอร์ก แคมเบีย ม จะแบ่ง ได้
เฟลโลเดิร ์ม
(phelloderm)

41.  การแบ่ง ตัว ออกทางด้า น
นอกแบ่ง ตัว เพื่อ สร้า งเนื้อ
เยื่อ คอร์ก
 การเพิ่ม จำา นวนของเนื้อ เยื่อ
คอร์ก ทำา ให้เ นื้อ เยื่อ เอพิเ ด
อร์ม ิส ถูก เบีย ดให้ต ายและ
สลายไป

42.  ส่ว นของเปลือ กไม้
ประกอบด้ว ยเนื้อ เยื่อ เรีย ง
จากชั้น นอกสุด เข้า ไปข้า ง
ใน
cork
cork cambium
phelloderm (ถ้า ยัง เหลือ
อยู่)
cortex

43.  ใน 1 ปี วาสคิว ลาร์แ คมเบี
ยมจะมีก ารแบ่ง เซลล์เ พิ่ม
ขึ้น ตามจำา นวนมากน้อ ย
ต่า งกัน
ในแต่ล ะฤดู
 ขึ้น อยู่ก ับ ปริม าณนำ้า และ

44.  เซลล์ช ั้น ไซเลมที่ส ร้า งขึ้น
ในฤดูฝ นจะเจริญ เร็ว มี
ขนาดใหญ่ท ำา ให้ไ ซเลมก
ว้า งและมัก มีส ีจ าง
 ฤดูแ ล้ง จะได้เ ซลล์ข นาด
เล็ก มีส เ ข้ม ลัก ษณะดัง
ี
กล่า วทำา ให้เ นื้อ ไม้ม ส ีจ าง
ี

46.  แก่น ไม้ (heart wood) มา
จากไซเล็ม ขั้น ต้น ที่ด ้า นที่
อยู่ใ นสุด ของลำา ต้น หรือ
รากที่ม อ ายุม ากแล้ว อุด ตัน
ี
 กระพี้ไ ม้ (sapwood) คือ
ไซเล็ม ที่อ ยู่ร อบนอกซึ่ง มีส ี
จางกว่า ชั้น ในทำา หน้า ที่

47.  เนื้อ ไม้ (wood) คือ
เนื้อ เยื่อ ไซเล็ม ทั้ง หมด
(กระพี้ไ ม้+ แก่น ไม้)
 เปลือ กไม้ (bark) คือ ส่ว นที่
อยูถ ด จากวาสคิว ลาร์แ คมเบี
่ ั
ยมออกมา ประกอบด้ว ย เอ

48. ส่ว นลำา ต้น ที่อ ายุม ากๆ
เนื้อ เยื่อ บางชั้น ก็ต าย
ไป ทำา ให้ม ี คอร์ก
คอร์ก แคมเบีย ม และ
โฟลเอ็ม ขั้น ที่ 2 ทำา