Esquemas para estudiar a narrativa na Idade media.

1. A narrativa medieval

2. Alta Idade Media (sec. V-XI)
Caída do Imperio Romano de Occidente
Avance do islam polo norte de África e a Península Ibérica
Carlomagno intenta reconstruir o imperio occidental
Aparición do feudalismo
Arte románica

3. Baixa Idade Media (sec. XII – XIV)
As cruzadas: recuperación dos lugares santos do cristianismo
O poder centralízase en mans de reis. Comezan a formarse os Estados
modernos.
Aumento da artesanía e do comercio
Crecen as cidades e a burguesía
Aparición das universidades
Construción das catedrais góticas
Peste negra

4. Breve cronoloxía da Idade Media
Catedral de
Notre Dame
Universidade de Paris
de Bolonia
Héxira Marco Polo
na China
Coronación de Primeira Peste
Carlomagno cruzada negra
622 800 1088 1095 1266 1345 1348
Alta Idade Media (sec. VI-XI) Baixa Idade Media (sec. XII-XIV)

5. Esquema xeral da narrativa medieval
1.- Narracións de tema cabaleiresco-heroico
1.1 Chrétien de Troyes e as novelas artúricas
1.2 Novelas da antigüidade clásica
1.3 Novelas de cabaleirías
2.- Roman de Renart
3.- Roman de la Rose
4.- O libro das marabillas de Marco Polo
5.- Os contos
5.1 As Mil e unha noites
5.2 Os contos de Canterbury
5.3 O Decamerón

6. Narracións de tema cabaleiresco e heroico
Teñen o seu antecedente inmediato no xénero épico
Algúns poemas épicos :
Canción de Roldán
Os Nibelungos
No seu éxito influiu tamén a realidade histórica da
Idade Media, coas cruzadas e as guerras entre Estados
europeos como fondo.

7. Chrétien de Troyes (século XII)
O conto do Grial O cabaleiro da carreta
A súa obra é distinta aos poemas épicos tradicionais:
- É de carácter culto. Transmítese por escrito
e ten un autor individual.
- Introduce historias amorosas mezcladas
coas fazañas guerreiras.
Popularizou a temática relacionada coa corte do rei
Arturo, de gran importancia na literatura europea
posterior.
No século XIII aparecerán novelas en prosa de tema
artúrico:
Lancelot
A procura do Grial
A morte de Arturo…

8. Ademáis de coñecer moitas adaptacións
cinematograficas, as lendas artúricas
estimularon a imaxinación de moitos
pobos e escritores europeos.
Galicia garda unha estreita relación con
esta saga, xa que unha lenda afirmaba
que os cabaleiros de Camelot viñeran na
procura do Santo Grial, que hoxe en día
aparece no escudo da comunidade.
Autore como Álvaro Cunqueiro ou
Méndez Ferrín recorreron en diversas
ocasións a esas lendas.

9. Novelas da antigüidade clásica
Aparecen en Francia, en torno ao século XII. Narran algunhas das historias de
Grecia, pero adaptándoas ao gusto cabaleiresco da Idade Media:
A novela de Troia
A novela de Alexandre
Teñen tamén os seus correspondentes
nas literaturas hispánicas:
El Libro de Aleixandre (século XIII)
A crónica troiana (século XIV)

10. Un derivado hispánico das narracións artúricas e os cantares de
xesta foron as novelas de cabaleirías, que coñecen un gran éxito a
partir do século XIV. Nelas inspirarase Miguel de Cervantes para
escribir o Quixote.

11. Roman de Renart (séculos XII-XIII)
É un longo poema satírico, escrito en pareados octosílabos ,
que reúne moitas narracións de distintos autores.
É unha parodia dos distintos vicios, defectos e paixóns dos
seres humanos; todos os personaxes son animais. Os
personaxes principais son Renard, o astuto raposo, e o malvado
lobo Isengrin, que odia a Renard porque éste abusou da súa
muller.
Tamén parodia xéneros literarios, como os cantares de xesta e
os libros de cabaleirías.

12. Roman de la Rose (século XIII)
Está dividida en dúas partes moi distintas, redactadas por
dos autores diferentes.
A primeira é a máis coñecida. Foi escrita por Guillaume de
Lorris. É unha alegoría sobre a conquista amorosa: o poeta
soña cun xardín no que habitan todos os encantos que
rodean ao Amor: Fermosura, Xenerosidade, Cortesía…
No xardín contempla unha rosa da que se enamora, pero
está custodiada por Perigo, Vergonza, Medo e Malas
Linguas.
A primeira parte remata co lamento do poeta que non
pode alcanzar o seu obxectivo
Esta primeira parte garda unha estreita relación coa
poesía de amor cortés de orixe provenzal.
A segunda parte foi escrita por Jean de Meun. Moralista e
práctico, aínda que moi misóxino, ridiculiza os valores do
amor cortés e pretende adoctrinar ao resto da sociedade.

13. O Libro das Marabillas de Marco Polo narra, mezclando os datos
reais con historias fantásticas, a viaxe do mercader venecia Marco
Polo ás lonxanas terras do Gran Khan, na China.
Éste tipo de narracións de viaxes coñecerá un gran éxito en séculos
posteriores, na época dos descubrimentos

14. Os contos
Na Idade Media existe unha importante tradición cuentística.
Moitos destes relatos breves tiñan a súa orixe en oriente. Na
Castela do século XIII, por exemplo, tradúcese directamente do
árabe unha colección de fábulas indias: Calila e Dimna.
Moitas destas historias teñen intención moralizante e están
engarzadas por un fío condutor que lle da unidade á obra
Un exemplo coñecido na literatura
españla é El libro de Patronio o El
conde Lucanor, do século XIV.

15. A colección de contos orientais máis coñecida é As mil e
unha noites, formada por relatos orais de procendencia
persa, india, exipcia ou árabe. A partir do século XVIII se lle
concedeu un gran literario e a partir de aí coñeceu moitas
versións e adaptacións en todo o mundo.
A princesa Scheherezade trata de aplazar a súa
condea a morte contándolle ao rei unha historia cada
noite. Todas as historias quedan interrumpidas ao
chegar ao día, polo que a princesa pode vivir un día
máis. Finalmente, o rei tómaa como esposa.
Os contos das Mil e unha noites serviron
de inspiración para Álvaro Cunqueiro,
cando escribiu Se o vello Simbad volvese ás
illas.

16. Do século XIV, e cun espíritu practicamente renacentista, son as dúas
coleccións de relatos máis importantes da literatura europea daquel tempo.
O Decamerón de Bocaccio (1313-1375)
A causa da peste bubónica de 1348, sete rapazas e tres rapaces
duxen de Florencia e refúxianse durante dez días nunha finca de
campo. Para pasar o tempo, cada un se compromete a contar
unha historia diaria. O resultado son os cen contos que
compoñen o Decamerón.
Os Contos de Canterbury de Chaucer (1340-1400)
Un grupo de personaxes representativos da Inglaterra da época
peregrinan xuntos desde Londres ata o santuario de Sto Tomás de
Canterbury, e para amenizar a viaxe relatan historias.

17. Libro de las Marabillas
Roman de
Renart
Chretien de Roman de
Troyes la Rose Decamerón
Mio Çid
Conde
Chanson de Lucanor Contos de
Roland Roman Calila e Canterbury
de Troie Dimna
1100 1200 1300 1400