De opgaven van de gemeenten zijn complexer en groter; meer en moeilijker taken komen er bij. De taken moet met aanzienlijk minder middelen worden uitgevoerd. Het rijk bezuinigt via de gemeenten. De wereld veranderd in een razend tempo. Economie, ruimte, arbeidsmarkt. Veel gemeentelijke organisaties zijn daar (nog) niet op toegerust. Veel bezuinigingen zijn ingezet, de vraag is of altijd het beoogde resultaat wordt gerealiseerd. Waar is de gemeente voor en waar zijn andere instanties primair voor verantwoordelijk? Wat moet de gemeente en wat moeten burgers zelf regelen? Wat kan er samen met het bedrijfsleven worden ontwikkeld? Moeten gemeenten (van bepaalde omvang) nog wel alles zelf willen doen? Welke visie en daarop aangepaste strategie heeft de gemeente voor de lange termijn? Met welk soort ambtelijk apparaat kunnen de doelen en taken het beste uitgevoerd kunnen worden? Wat kan er met behoud van kwaliteit efficiënter? In deze presentatie wordt kort aangestipt welke weg de gemeenten zouden kunnen bewandelen.

1. De uitdagingen voor de
gemeenten in 2014
Dr. Jo Horn

2. 2
De opgaven waar de
gemeenten voor staan
zijn enorm

3. De wereld verandert in hoog tempo
3

4. Enkele feiten
• Ongeveer 18% van de totale overheidsuitgaven in Nederland komen voor
rekening van de gemeenten. Zeg 55 miljard Euro
• In 2011 zijn de gemeentelijke uitgaven reëel met 3,8% gedaald.
• De gemiddelde kostprijs van gemeentelijke diensten is gemiddeld 1,0% sneller
toegenomen dan de gemiddelde prijs van alle in Nederland geproduceerde
goederen en diensten.
• In veel gevallen lijkt sprake te zijn van een verbetering van de kwaliteit van
gemeentelijke dienstverlening
• Dit alles rechtvaardigt de conclusie dat de uitgaven van de gemeenten redelijk
in de pas lopen met de geleverde prestaties.
Bron: Maten voor gemeenten 2013 SCP

5. Context voor gemeenten verandert
5
 Complexiteit van taken noopt tot samenwerking
 Burgers zijn mondiger geworden en stellen hogere eisen
 Digitalisering neemt en steeds prominentere plaats in
 Social media maken besturen (nog0 complexer)
 Van medewerkers worden andere competenties gevraagd.
 De komende jaren gaan 3 van de 10 ambtenaren met
pensioen
 Zeven van de 10 stromen
 Veranderende visie op de rol van de overheid zet door
 Roep om kwaliteit van de dienstverlening
 Value for money

6. Sluipende wijziging in het takenpakket
ERBIJ:
 de jeugdzorg,
 de extramurale zorg
 de participatie van per-sonen
met een arbeids-beperking
 de huishoudelijke hulp
MINDER/WEG:
 Openbaar vervoer
 Openbaar onderwijs
 Onderwijsachterstand
 Woningexploitatie

7. 7
Gemeenten moeten
nadenken over waar zij
echt voor zijn

8. Het gaat om meer dan alleen afslanken
8

9. 9
Want dan is dit het resultaat?

10. Gaan de gemeenten voor meer?
10

11. 11
Wat
moet er dan
gebeuren ?

12. 12
Waar het echt om gaat

13. Zware agenda voor de gemeenten
13
Organisatieontwik-
keling/ innovatie
Werken naar
vermogen
Ruimtelijke
investeringen en
vastgoed
Decentralisatie
zorgtaken
Intergemeentelijke
samenwerking
Digitale
dienstverlening /
informatisering
Jeugdzorg
Verbeteren
bedrijfsvoering

14. Het gaat om kernstrategie, niet om
kerntaken
14

15. Breng de organisatie op orde
15

16. Alleen door samen te werken kun je
grote opgaven aan
16

17. Bij Intergemeentelijke samenwerking gaat het
om
 Bepalen ambities, maar ook mogelijkheden, kansen,
bedreigingen en wenselijkheden;
 Vaststellen waar de belangrijkste uitdagingen voor de gemeente
liggen.
 Analyseren van de kansen voor het overdragen van taken en
bevoegdheden aan partners, burgers of andere overheden
liggen
 Doelgerichtheid/ doelmatigheid
 Participatie
 Legitimiteit en verantwoording
 Kosten
 Schaal
17

18. Prangende vragen
18
• Waar is de gemeente voor en waar zijn andere instanties
primair voor verantwoordelijk?
• Wat moet de gemeente en wat moeten burgers zelf regelen?
• Wat kan er samen met het bedrijfsleven worden ontwikkeld?
• Moeten gemeenten (van bepaalde omvang) nog wel alles zelf
willen doen?
• Welke visie en daarop aangepaste strategie heeft de
gemeente voor de lange termijn?
• Met welk soort ambtelijk apparaat kunnen de doelen en taken
het beste uitgevoerd kunnen worden?
• Wat kan er met behoud van kwaliteit efficiënter?

19. Analyse in juiste volgorde

20. Stapsgewijze aanpak implementatie
20
Snel te realiseren
maatregelen
Complexere
maatregelen /
strategische
heroverweging
Systeeminnovatie
Implementatie kent te
onderscheiden fasen die echter
deels parallel kunnen lopen.

21. Hervormingssdoelstellingen worden niet altijd
gehaald
21
Tempo is te laag
Te lage inzet
Extra tegenvallers
Beperkte scope
Haperende uitvoering
Negatieve nevengevolgen

22. Agenda voor de toekomst van de gemeente
22

23. Contact
23
Jo Horn
06 54244305
advies@horn-amsterdam.nl