Κομποστοποιηση

1. Σεμινάριο Τμήματος Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης Δ.Δ.Ε. Β΄Αθήνας
Σάββατο 29-11-14
1ο ΕΠΑ.Λ. Αμαρουσίου
«Κομποστοποίηση»
Τσιμάκη Περσεφόνη
Πρώην Μέλος της Π.Ο. Του ΚΠΕ
Δραπετσώνας

2. « ΟΙΚΙΑΚΗ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ» ή «ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ»…….
Επιταχύνουμε και ελέγχουμε τη φυσική διεργασία
ΤΙ ΕΙΝΑΙ;
Φυσική βιολογική διαδικασία
κατά την οποία τα οργανικά
υλικά διασπώνται με τη
βοήθεια αερόβιων
μικροοργανισμών (βακτήρια,
μύκητες) και μετατρέπονται
σε ένα σταθερό και θρεπτικό
υλικό που ονομάζεται
«κομπόστ».
Το «κομπόστ» και ο
«χούμος» είναι το
παλαιότερο φυσικό
λίπασμα στον
κόσμο

3. Ο χούμος είναι έδαφος;
Όχι
Χούμος είναι το
τελικό σταθερό
και γόνιμο
προϊόν που
προκύπτει από
την
αποικοδόμηση
φυτικών και
ζωικών
οργανισμών
Το έδαφος
προκύπτει από
την αποσάθρωση
των πετρωμάτων
(μητρικό έδαφος)
λόγω
θερμοκρασίας,
νερού, κλίματος,
που στη συνέχεια
εμπλουτίζεται με
την
αποικοδομημένη
οργανική ύλη και
γίνεται γόνιμο για
τη ζωή

4. Φύλλα υπολείμματα
χούμος
Χούμος και ανόργανα υλικά
ανόργανα υλικά και λίγος χούμος
Ανόργανο αποσαθρωμένο
μητρικό πέτρωμα και
ελάχιστος χούμος
Μητρικό πέτρωμα

5. Χούμος= νεκρή
οργανική ουσία του
εδάφους, με σκούρο
ή μαύρο χρώμα από
τον άνθρακα που
περιέχει, όπως το
κάρβουνο, το
πετρέλαιο.
Θεά Δήμητρα =
Μελαίνη δηλ.
μαύρη

6. Έδαφος, ένας ζωντανός οργανισμός
ανόργανα
οργανικά στοιχεία,
πανίδα,
χλωρίδα,
νερό,
αέρας
Ανόργανα
και
Οργανικά
στοιχεία
Πανίδα
Χλωρίδα
Νερό
Αέρας

7. Κομπόστ (αποικοδόμηση μόνον φυτικών
οργανισμών )
• Σταθερό (δεν υφίσταται άλλες μεταβολές σε
σταθερές συνθήκες)
• Γόνιμο : περιέχει φωσφόρο, άζωτο, κάλιο,
χαλκό, ψευδάργυρο, σίδηρο, ασβέστιο,
μαγγάνιο σε μορφή που μπορεί να
προσλάβουν οι ρίζες των φυτών μας
• Υγιές : η θερμοκρασία του σωρού μας έχει
σκοτώσει τους παθογόνους οργανισμούς, τα
ζιζάνια και τυχόν σπόρους. Το κομπόστ είναι
αποστειρωμένο

8. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
A) οργανικό υλικό (Ν, C)
B) αέρας (οξυγόνο)*
Γ) νερό
Δ) σύσταση εδάφους και
οργανισμοί του
Ε) θερμοκρασία
Ελέγχοντας την κομποστοποίηση επιταχύνουμε τις φυσικές
διεργασίες και παράγουμε γρήγορα καλής ποιότητας φυσικό
λίπασμα

9. Α: Oργανικά υλικά
Αυτά που πρέπει να κομποστοποιούνται είναι υλικά όπως:
Πριονίδι &
κλαδέματα Υπολείμματα
τροφών
Χορτάρι
Φύλλα
Οικιακά

10. Είναι απαραίτητο το θρυμμάτισμα;
Τα μικρότερα κομμάτια διασπώνται γρήγορα
επιταχύνουν την κομποστοποίηση

11. Τι υλικά χρησιμοποιούμε:
Πράσινα οργανικά : αζωτούχα (Ν)
Λαχανικά, φλούδες πατάτας
και κρεμμυδιών, Φρούτα
Κομμένο γρασίδι
Λίγα εσπεριδοειδή
Κατακάθια καφέ μαζί με το
φίλτρο
Υπολείμματα τσαγιού μαζί με
φακελάκι
Κουκούτσια ελιάς
Φλούδια ξηρών καρπών
Δημητριακά
Αλεύρι
Ρύζι
Ψωμί
Τσόφλια αυγών
Καφέ οργανικά υλικά: ανθρακούχα (C)
Φύλλα
Κλαδάκια δέντρων
Λουλούδια
Άχυρα
Χαρτί (εφημερίδες, χαρτοσακούλες)
Πριονίδι
Κοπριά ζώων : αγελάδας, αλόγου,
πουλερικών

12. Σε ποια αναλογία;
καφέ (C) : πράσινα (Ν) = 30:1
1 3

13. Δε χρησιμοποιούμε
Λίπη
Λάδια
Μαγειρεμένα
Τυριά
Κρέας
Χημικά
Τοξικά υλικά

14. Β) Αερισμός
Οι αποικοδομητές (βακτήρια, μύκητες και γαιοσκώληκες)
χρειάζονται αέρα για να δράσουν
1) Τοποθετούμε
μικρά ξύλα και
κλαδιά στη βάση
2) ανακατεύουμε
το σωρό κάθε 6
εβδομάδες
περίπου

16. Γ) Νερό
Ο σωρός του κομπόστ να είναι ούτε πολύ υγρός, ούτε πολύ
στεγνός.
Ποτίζουμε κάθε 3 εβδομάδες περίπου

17. Δ) Οι οργανισμοί του εδάφους
Η ΖΩΗ ΣΤΟ ΧΟΥΜΟ
«Μηχανές αποικοδόμησης»= όλοι οι σαπροφάγοι οργανισμοί
Αποικοδομητές = αερόβια βακτήρια, μύκητες, ακτινομύκητες

18. Μυριάποδα=μηχανές αποικοδόμησης ξυλωδών

19. Οι ακτινομύκητες μοιάζουν τόσο με τους μύκητες όσο και με τα βακτήρια.
Έτσι, οι ακτινομύκητες ενώ είναι μονοκύτταροι μικροοργανισμοί όπως και τα βακτήρια, έχουν μυκηλιακές υφές, οι οποίες πολλές φορές
διακλαδίζονται, όπως και οι μύκητες.
Οι ακτινομύκητες είναι αερόβιοι μικροοργανισμοί, ετερότροφοι - σαπροφυτικοί, ευαίσθητοι σε χαμηλή εδαφική
οξύτητα, αλλά αναπτύσσουν δραστηριότητα και σε εξαιρετικά ξηρές συνθήκες εδάφους.
Η σημασία των ακτινομυκήτων οφείλεται στα εξής (Burns και Martin 1986):
έχουν την ικανότητα να διασπούν δύσκολα αποικοδομούμενα οργανικά συστατικά, όπως η λιγνίνη,
έχουν ευεργετική επίδραση στη δομή και τις φυσικές ιδιότητες του εδάφους, μέσω της δημιουργίας οργανικών συμπλόκων,
ελέγχουν την εξάπλωση των βακτηρίων, μέσω της παραγωγής αντιβιοτικών ουσιών και εξωκυτταρικών ενζύμων,
ασκούν μεγάλη επίδραση στο σχηματισμό του χούμου, μέσω της παραγωγής αρωματικών υδρογονανθράκων,
έχουν μεγάλη σημασία ως παθογόνα φυτών και ζώων.
Οι ακτινομύκητες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή αντιβιοτικών, όπως είναι η στρεπτομυκίνη, η
χρυσομυκίνη και η χλωρομυκητίνη.

20. Ο γαιοσκώληκας Lumbricus terrestris αποτελεί την κυριότερη «μηχανή αποικοδόμησης»
στο έδαφος. Κάθε άνοιξη μπορεί να αφήσει έως 350 απογόνους.
Ο Αριστοτέλης τους ονόμασε «Τα εντόσθια της γης».

21. Oι γαιοσκώληκες ανοίγουν στο έδαφος στοές μέχρι και δυο μέτρα.
Οι ρίζες των φυτών, το οξυγόνο και το νερό ακολουθούν τα ανοίγματα
αυτά.
Επίσης μεταβάλλουν τις άχρηστες οργανικές ουσίες σε πολύτιμο χούμο και
σε σταθερά αργιλοχουμικά συμπλέγματα.

23. Φάσεις της Κομποστοποίησης
(Έντυπο της Ε.Ε.Π.Φ.)

24. ΠΩΣ φτιάχνω έναν
κομποστοποιητή
Τα δοχεία κομποστοποίησης
πρέπει να έχουν χωρητικότητα
περίπου 1 κ.μ., ώστε στο κέντρο
τους να μπορεί να αναπτυχθεί η
κατάλληλη θερμοκρασία

25. Στήνω μόνος/η έναν κομποστοποιητή
• Δε χρειάζεται να υπάρχει βάση
στον κομποστοποιητή.
• Στην 1η στρώση σωρού: κλαδιά
για αέρα και κυκλοφορία
πανίδας
• Στη 2η στρώση : οικιακά
οργανικά και πράσινα.
• Στη 3η στρώση : καφέ οργανικά
(ξυλώδη ή πριονίδι) και χώμα ή
κομπόστ
• Το πάχος των καφέ να είναι
τριπλάσιο από αυτό
τωνπράσινων
• Ποτίζουμε αν είναι καλοκαίρι,
σκεπάζουμε αν είναι χειμώνας

26. Στρωμάτωση κομποστοποιητή

27. ΕΙΔΗ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΤΩΝ
με τούβλα
με σύρμα
με παλέτες ή σανίδια Ανοιχτά και ελεύθερα…..

28. Πήλινος κομποστοποιητής Κρήτης

29. Βιομηχανικοί οικιακοί Κομποστοποιητές

30. Στις πόλεις μπορούμε να προμηθευτούμε έτοιμα
σκουλήκια

31. Πότε έχει ολοκληρωθεί το κομπόστ;
Το κομποστ είναι έτοιμο όταν:
• Το χρώμα του είναι σκούρο καφέ
• Είναι εύθρυπτο, μαλακό και μοιάζει
με χούμο
• Έχει τη μυρωδιά του χώματος
• Είναι υγρό
• Ομογενοποιημένο υλικό
• Ο σωρός έχει συρρικνωθεί στο 1/3
του αρχικού όγκου του
• Εδώ βρίσκεται το 90% του αζώτου,
κύρια τροφή των οργανισμών και
επίσης το κάλιο, μαγνήσιο,
ασβέστιο βρίσκονται ελεύθερα και
μπορούν να απορροφηθούν από τα
φυτά

32. Επίλυση προβλημάτων
Αν ο σωρός είναι πολύ ξηρός; Ποτίζουμε το σωρό ή προσθέτουμε
απορρίμματα κουζίνας και κομμένο γρασίδι
Αν ο σωρός μυρίζει άσχημα; Ανακατεύουμε καλά. Προσθέτουμε καφέ
υλικά. Ρίχνουμε ασβέστη
Υπάρχουν έντομα γύρω από το σωρό; Σκεπάζουμε το σωρό με εφημερίδες
Παρουσία αρουραίων; Σκεπάζουμε το σωρό με καπάκι και
συρματόπλεγμα .

33. Χρήση κομπόστ
• Δεν το χρησιμοποιούμε αυτούσιο (είναι
λίπασμα)
• Το ανακατεύουμε με χώμα (στις γλάστρες)
• Το ενσωματώνουμε στο έδαφος με ελαφρύ
σκάψιμο σε βάθος 5-15 εκατ. (το κομπόστ
εξυγιαίνει το χώμα, περιέχει ακτινομύκητες
που αποτρέπουν την ανάπτυξη παθογόνων
και αρπακτικά ακάρια εναντίον του δάκου και
του θρίπα)
• Το σκορπίζουμε στα παρτέρια ή γύρω από τις
ρίζες των φυτών (Μάϊο ή Ιούνιο

34. Γιατί κάνουμε
κομποστοποίηση;
• Μειώνουμε τα οικιακά απορρίμματα κατά 35% περίπου
• Μειώνουμε τον αριθμό των ΧΥΤΑ : τα ΧΥΤΑ δέχονται πολύ λιγότερα
απόβλητα με αποτέλεσμα να επιμηκύνεται ο χρόνος ζωής τους
• Μειώνουμε τις ποσότητες των αερίων του θερμοκηπίου που εκλύονται
από την αποσύνθεση των οργανικών αποβλήτων
• Ξαναδίνουμε στο έδαφος τις απαραίτητες ουσίες για να γίνει γόνιμο και
βελτιώνουμε την ποιότητά του (ποσοστό υγρασίας, συγκράτηση νερού)
και τη δομή του
• Δίνουμε λύση στο πρόβλημα της ερημοποίησης των εδαφών που έχει
προκληθεί από την εντατικοποίηση της καλλιέργειας της γης, τις
πυρκαγιές, και τη υπερβολική χρήση λιπασμάτων
• Εξοικονομούμε χρήματα