Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.

1. XIX. mendea
Nafarroan

2. XIX. mendea Nafarroan
iraultzen mendea
Erregimen Zaharraren Krisia
Liberalismoa eta nazionalismoa
Industria iraultza: aldaketa ekonomikoa
Industria iraultza: aldaketa soziala
Inperialismo eta Lehen Mundu Gerra
INGURU HISTORIKOA:

3. Aldaketa garaia izan zen:
Iraultza burgesak politikan,
Industri iraultza ekonomian,
Klasez osatutako gizartea,

4. sozialismoa anarkismoa marxismoa
eboluzionismoa kapitalismoa
nazionalismoa internazionalak
inperialismo koloniala neoklasizismoa
erromantizismoa errealismoa inpresionismoa
makinismoa taylorismoa errestaurazioa
karlismoa sufragismoa fordismoa
landa exodoa hiritartzea hiri eztanda
Sufragio unibertsala proletarioak
masoneria sozialismo utopikoak

5. Espainian ezegonkortasun handia,
Nafarroa Erreinua izatetik
Probintzia izatera hiru aldiz pasa zen:
130 gobernu,
9 konstituzio,
3 destronatze,lehen errepublika
5 gerra zibil,
dozenaka behin-behineko erregimen,
2000 iraultza baino gehiago
(matxinadak kanpo)

6. Aldaketok
Antzinako Erregimenaren gainbehera eta
Liberalismoaren hedatzea ekarri zuten

7. lege bihurtu ziren iraultzen bitartez:
Independentzia Aldarrikapena,1776,
Estatu Batuetako Konstituzioa, 1787
Gizakiaren eta Herritarren
Eskubideen Adierazpena, 1789,
Frantziako 1791ko Konstituzioa
Gizabanakoen eskubideak,
Subiranotasun nazionala,
Botereen zatiketa

8. Borboiak

9. Erregimen Zaharraren krisia
Nafarroan, 1808-1814

13. Iruñeko artisautza, 1786,
Familia buruak

14. Independentzia gerra
Napoleonen kontrako gerra

15. Karlos IV.a
Borboia
1788-1808
Uztak galdu, goseteak, izurriteak, gatazka sozialak
Aranda,
ilustratua,
erreformista
Floridablanca
Entziklopedia,
propaganda
iraultzailea
debekatu…

16. Konbentzioaren kontrako gerra

17. Irudiak identifikatu1793
1793
Soldadu nafarrak
Irudiak identifikatu:

18. Godoy

19. Godoy
1795, Basileako bakea, Konbentzio gerraren amaiera, Godoy, Príncipe de la Paz
1796, 1800, San Ildefonso itunak, antibritaniarrak
Gerraren garaian ez dago forurik

20. Redoutable eta HMS Temeraire borrokan Trafalgarren, óleo Auguste Mayer.
1805, Trafalgar, Napoleonek Espainiako itsas armada behar zuen Ingalaterra inbaditzeko

21. 1807, Fontainebleauko ituna

22. Aranjuezeko matxinada, 1808ko martxoaren 17

23. Fernando VII.a,
Goya

24. Baionako abdikazioak, 1808ko maiatza,

25. José I
Bonaparte, 1808

26. Moratin Melendez y Valdes
frantsestuak
1810, Baionako (Konstituzioa) Estatutua edo gutun xedatua

27. Maiatzaren 2a

29. Maiatzaren 3a

31. Probintzia batzordeaka
matxinadak
Eraso ingelesak
Eraso frantsesak
gerrilariak
Batzorde Nagusia
1810
Zer falta da?

32. Nafarroako okupazioa

33. Gerrilla Nafarroan

36. Irudia identifikatu

38. Identifikatu:
1
2
3
4
5

39. Cadiz

40. Cadizeko Gorteak, 1810, Cadizeko Konstituzioa, 1812, martxoaren 19an, La Pepa

41. " La Constitución de Navarra ofrece un testimonio irrefutable contra los que
se obstinan en creer extraño lo que se observa hoy en una de las más
felices y envidiadas provincias del Reino" Las Cortes de Navarra tienen
gran autoridad. Ninguna ley puede establecerse sin que ella la consientan
libremente" "Ningún impuesto para todo el Reino tiene fuerza en Navarra
hasta haberse obtenido otorgamiento de sus Cortes" "Toda contribución es
considerada como donativo voluntario" " Las células, pragmáticas etc. no
pueden ponerse en ejecución en Navarra sin haber obtenido otorgamiento
de las Cortes o de la Diputación el permiso o sobrecarta" "principal objeto
de la Diputación es el pedir contra fuero en toda disposición que sea
contraria a los derechos y libertades de Navarra" " La autoridad del poder
judicial es independiente de la del Gobierno", "Las Provincias
Vascongadas gozan igualmente de infinitos Fueros y libertades, que por
tan conocidos es innecesario hacer de ellos mención especial" y en el
siguiente apartado VII se muestran a las Instituciones vascas como un
ejemplo digno de ser imitado"... últimamente habíamos perdido, doloroso
es decirlo, hasta la idea de nuestra dignidad, si se exceptúan las felices
Provincias Vascongadas y Reino de Navarra, que presentaban a cada
paso en sus venerables Fueros, una terrible protesta y reclamación contra
las usurpaciones del Gobierno..."
1812ko Konstituzioaren hitzaurrea- preanbulu- VI. titulua

43. Liberalak
Absolutistak
Diputatu amerikarrak
Monarkia mugatua,
Espainiar nazioan subiranotasun nazionala
Botereen banaketa
Jaurerriak,
Maiorazkoak,
gremioak,
Inkisizioa,
Tortura,
Erregimen Zaharra
abolitu
Kontratazio askatasuna
Prentsa askatasuna
Foruak
Diputazioa
Gorteak
Erretordetza
Auzitegi propioak

45. 1. ERRESTAURAZIOA (1815-1848):
ABSOLUTISMOAREN BERREZARPENA
VIENAKO KONGRESOA
(1814-1815)
ALIANTZA SANTUA
(LAUKOITZA, BOSTKOITZA)
EUROPAKO MAPA ZAHARBERRITU
ESKU HARTZEAREN PRINTZIPIOA

46. Napoleon garaitu zuten potentzien ordezkariak,
Austria, Prusia, Errusia, Britainia Handia, bildu ziren:
Napoleonek kendutako monarka absolutuak berrezartzeko
Europako mapa berrantolatzeko nazioarteko orekaren printzipioaren arabera.
Vienako kongresua (1814-1815)
bileraren
burua
Austriako kantziler
Metternich

47. ERRESTAURAZIOA,
Absolutismoaren berrezartzea
- Legitimismo monarkikoa:
Fernando VII.a Espainian.
Cadizeko Konstituzioa abolitzen du.
Nafarroako erreinua eta erakundeak
berrezartzen du
- Absolutismoa, Erregimen Zaharra
Liberalen jazarpena:
club eta elkarte sekretuetan,
(masonak, karbonarioak),
izkutuan egin behar dute borroka.

50. F. Mina, 1814
Porlier, 1815
Richart, 1816 (Triángulo)
Lacy, 1817
Vidal, 1819
Riego, 1820
Conjuración masónica?
Riego komandantea,
Pronunziamendu militarra,
Hirurteko liberala
1820-1823
Riegoren himnoa

51. Mina, 1814
Porlier, 1815
Richart, 1816 (Triángulo)
Lacy, 1817
Vidal, 1819
Riego, 1820
Conjuración masónica?
Pronuziamendu militarrak

52. 1820
Iraultza liberalak
IRAULTZA LIBERALAK
IRAULTZEN DATAK

53. HIRU URTEKO LIBERALA, 1820-
1823
1812ko Konstituzioa zin egin, Nafarroa, berriz, probintzia: altxamendu errealistak
Amnistia dekretatu
Hauteskundetara deitu:
Jaurgoen erregimena abolitu
Merkataritza eta industria liberalizatzea
Milizia Nazionala
Desamortizazioak
Baina, 1823an…
HAMARKADA GAITZEZGARRIA, 1823-1833

54. 1823an, San Luisen Ehun mila semeak armada frantziarrak Espainia inbaditu
zuen Fernando VII.a monarka absolutu berrezartzeko, 1820an liberalek
boterea hartu eta 1821ko konstituzioa zinarazi baitzionten.
Espedizioa Aliantza Santuak antolatu zuen

59. LOS CICLOS REVOLUCIONARIOS:
LA CRISIS DE LA RESTAURACIÓN
ERRESTAURAZIOAREN KRISIA
IRAULTZALDI LIBERALAK
Espainia, Napoli, Grezia, Errusia… Aliantza Santuaren esku hartzea
Greziaren independentzia
Belgikaren independentzia: monarkia konstituzionala
Frantzia: uztaileko iraultza, Luis Orleanskoa, errege burgesa
Erregimen Zaharraren akabera Proletarioak esku hartzen du
Frantzia
Mugimendu
nazionalista
Luis Feliperen erregimenaren akabera
Italiako eta Alemaniako batasunak
Austrohungariar inperioan
independentziak

60. IRAULTZALDI LIBERALAK
Hasieran…
Pronunziamentu
militarrek, armadako
ofizialek, intelektualek, unibe
rsitarioek,
elkarte sekretutako kideek
bultzatuta,
konstituzioak edo erregimen
liberalak antolatzeko,
baita independentzia
lortzeko izan ziren.
Bukaeran…
Osagarri nazional
(“Herrien
udaberria”), demokrati
koa eta obreroa izan
zuten, herriaren esku
hartze handiagorekin.
1820
1830
1848
1848
136. orr.

61. 1822an, berriz, Veronako Kongresuan, Aliantza Santuaren akordioaren araberan, Frantziako tropek,
San Luisen Ehun Mila Semeek (Angulemako dukea, Frantziako hurrengo erregea Karlos X.aren semea)
Espainian sartu eta Fernando VII.a berrezarri zuten monarka absolutu.
Hiru urteko liberalean (1820-1823) Riego komondanteak emandako pronunziamendu militarraren ondorioz
Fernando VII.ak 1812ko Konstituzioa, Cadizeko Konstituzioa zin egin behar izan zuen.

62. 1820
Iraultza liberalak
IRAULTZA LIBERALAK
IRAULTZEN DATAK

63. Mina, 1814
Porlier, 1815
Richart, 1816 (Triángulo)
Lacy, 1817
Vidal, 1819
Riego, 1820
Conjuración masónica?
Riego komandantea,
Pronunziamendu militarra,
Hirurteko liberala
1820-1823
Riegoren himnoa

64. HAMARKADA GAITZESGARRIA
1823-1833
absolutismoaren hondamena
ERREPRESIOA, ATXILOKETAK
ARAZO LARRIAK:
EGOERA EKONOMIKO ZAILA
Independentzia gerraren suntziketak
Ogasuna kaudimen gabe
Amerikako kolonnien independentzia
Atazka dinastikoa

65. Aldi hartan, Espainian,
Fernando VII.aren heriotzarekin
sortu zen ondorengotza arazoa:
Lehen Gerra Karlista
Bi erregegai ziren,
anaia Karlos Maria Isidro
eta alaba, Isabel (honen iloba).
Carlos Mª Isidrok,
absolutismoa
berrezarri
nahi zuen
Isabel II.ak,
erregina izateko
liberalen laguntza
behar izan zuen,
monarka
konstituzional
bihurtuz.
72. orr.

66. 126. orr
LEGE SALIKOA
GERRA KARLISTA
1833-1839

67. Zumalakarregi

70. Eremu karlista
Eremu liberala
Hiri liberalak
eremu karlistan
Landa giroko noblezia
Elizgizonak
Ipar-ekialdeko nekazariak
FORUAK
JABETZA TRADIZIONALA
Burgesia
Hiriko herritar xumeak
Hegoaldeko nekazariak
MONARKIA KONSTITUZIONALA
JABETZA ASKATASUNA
KLASE GIZARTEA

71. ESPARTERO JENERALA

72. Maria Kristina Borboikoa (1806-1878).
Fernando VII.aren iloba zen,
eta bere laugarren emazte bihurtu zen
erregea 1829an alargundu ondoren.
1833an, erregea hiltzean, erregeordea
izan zen 1840 arte eta, urte horretan,
gobernatzeari utzi eta Frantziara joatea
erabaki zuen.
Erregeordetza Esparteroren esku geratu
zen Isabel II.a adinez nagusi izan arte
(1843).
1834,
Errege
Estatutua, gutu
n xedatua
Moderatuak aurrerakoiak
Francisco Martinez de la Rosa

73. Javier de Burgos
1833
ancisco Cea Bermudez
bsolutista moderatua)

74. Mendizabalen desamortizazioa
1836-II-21eko dekretua
Elizaren ondasunak desjabetuz
Estatuaren ondasun bihurtuz
enkantean saltzeko, karlisten kontra armada leba bat egiteko…

76. Maria Kristina 1812ko konstituzioa berrezartzeko dekretua sinatzen La Granjan
matxinatutako sarjentuek presionatuta, 1836ko abuztuaren 12tik 13rako goizaldean

77. 1837ko Konstituzioa
Monarkia parlamentarioa
beto eskubidea, Parlamentua desegin
Senatua erregeak aukeratua,
Diputatuen Kongresua errolda sufragioz
Subiranotasun nazionala
Gizabanakoaren eskubideak
Lehen karlistada, 1833-1839

78. Bergarako besarkada
Maroto Espartero1839

85. 144 orr.
Foruak aldatzeko legea, 1841
1839ko urriaren 25eko legea
Ley Paccionada de 16 de agosto de 1841
Doña Isabel II, por la gracia de Dios y por la Constitución de la Monarquía española, Reina
de las Españas, y en su Real nombre D. Baldomero Espartero, Duque de la Victoria y de
Morella, Regente del Reino; a todos los que la presente vieren y entendieren, sabed: que las
Cortes han decretado y Nos sancionado lo siguiente:
…
Artículo 13.- Habrá en Navarra una Autoridad superior política nombrada por el Gobierno,
cuyas atribuciones serán las mismas que las de los Jefes políticos de las demás provincias,
salvas las modificaciones expresadas en los artículos anteriores, y sin que pueda reunir
mando alguno militar. …
Artículo 15.- Siendo obligación de todos los españoles defender la Patria con las armas
en la mano cuando fueren llamados por la Ley, Navarra, como todas las provincias del Reino,
está obligada, en los casos de quintas o reemplazos ordinarios o extraordinarios del
Ejército, a presentar el cupo de hombres que le corresponda, quedando al arbitrio de su
Diputación los medios de llenar este servicio.
Gobernadore zibila ez erregeordea
Derrigorrezko soldaduska

86. Artículo 16.- Permanecerán las aduanas en la frontera de los Pirineos, sujetándose a los aranceles
generales que rijan en las demás aduanas de la Monarquía, bajo las condiciones siguientes: …
Artículo 25.- Navarra pagará, además de los impuestos antes expresados por única contribución
directa, la cantidad de 1.800.000 reales anuales. Se abonarán a su Diputación provincial 300.000
reales de los expresados 1.800.000 por gastos de recaudación y quiebra que quedarán a su cargo.
Mugak aldatu
Probintzia,
ez erresuma
Nafarroako gorteak galdu
Zuzeneko zerga

87. 1841eko foruak aldatzeko legea: Lege Itundua
1.Sarrera:
Esku artean dugun testua 1841eko foruak aldatzeko legea da.
Espainiako Gorteek egin zuten testua, eta bertan, hainbat legeren
bitartez, Nafarroako Erresumaren berezko erakundeak eta foruak
ezabatzeko balio izan zuen. Isabel II.a zegoen erreinatzen, baina
adinez txikia zenez, Espartero liberal erradikala zegoen erregeorde
moduan. Horrela, testuak dioen bezala, Nafarroak erresuma izaera
galdu zuen, eta probintzia bilakatu zen. Horrez gain, nafarrek
zituzten hainbat pribilegio deuseztatu zituen liberalismo zentralistak.

88. 2. Gertakari urrunak:
Testua ulertzeko foruen jatorrira joan behar dugu. Foruak Erdi Aroan
eginiko legeak ziren. Lege horiek erregeak egiten, edota urteen
poderioz, ahozko ohituratik jasotako hainbat legegizonen bilketaren
ondorioa izaten ahal ziren. Baina, nahiz eta jatorria ezberdina
izan, Nafarroako erregeek lege horien arabera, gobernatu behar zuten
Nafarroa. 1512ko konkistarekin, foruen zinpetzea ez zen amaitu, eta
Gaztelako erregeen pean erresuma egon arren, Gaztelako erregeek
foruak zin eta errespetatu behar zituzten. Eta hori islatu zen 1515eko
anexio edo bateratze legeetan.
Konkistaren ondoren, erakunde berri batzuez gain (Kapitania
Orokorra, erregeordea...) eta errege dinastiaren aldaketaz
gain, Nafarroako erresumak bere foruekin segitu zuen XVI, XVII eta
XVIII. mendeetan zehar. Tarteka Espainiako erregeen agindu edo
legeren batek talka egiten zuen foruekin, baina ia arazorik gabe bere
horretan mantendu ziren. Baina, Ondorengotza Gerra ondoren, gauzak
aldatzen hasi ziren, Espainiako erregeek botere absolutua eta
zentralismoa nahi zuten, bere jabego guztien gainean, eta
uniformetasuna bultzatzen hasi ziren.

89. Lehenengo urrats handia Aragoiko Koroaren aurkakoa izan zen.
Aragoiko Koroak Austriako hautagaiaren alde egin zuenez, zigor
moduan, Oin Berriko Dekretuen bidez, Aragoik foruak galdu zituen.
Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroak, aldiz, Borboi errege
hautagaiaren alde egin zutenez, foruak mantendu zituzten.
Baina, XVIII. mendean hainbat liskar izan zituzten bertako agintariek
eta Madrilekoek, aduanen kokapena zirela eta. Izan ere, bertako
foruen arabera, aduanak Ebron jarri behar ziren, eta ez Pirinioetan
edo kostaldeko portuetan Madrileko gobernuak erraten zuen
moduan. Horregatik, hainbat aldiz aldatu zituzten aduanak lekuz.
XVIII. mendean, sortutako liberalismo ideologia berriak ere ez
zituen ongi ikusten foruak. Batetik, Madrileko aginduak betetzeko
oztopo bat ziren (zentralismoa), eta bertzetik, liberalismoaren
helburu ekonomikoak betetzeko ere oztopo ziren (adibidez, aduanak
Ebron izanda, Estatuko merkatua sortzeko oztopo handia zen).
Horregatik, liberal espainiarrek euskal lurraldeen foruak jomugatzat
hartu zituzten, eta hori 1812ko Konstituzioan islatu zen: Espainiako
hiritar guztien eta lurralde guztien berdintasuna aldarrikatu baitzuten.

91. 3. Gertakari hurbilak:
Fernando VII.a hiltzean, 1833an, Estatua ikusteko bi ereduk talka
egin zuten. Batetik, Isabel eta Maria Kristinaren alde liberalek eta
absolutista moderatuek egin zuten, eta Karlosen
alde, berriz, absolutista erradikalek. Baina absolutismo edo
liberalismoaren arteko borroka ideologiko horretan, liberalen
zentralismoaren aurrean, karlistek Erregimen Zaharreko foruak
aldarrikatu zituzten. Horregatik, karlistek aberria, erlijioa eta
erregearen botere absolutua defendatzeaz gain, foruen defentsa ere
gehitu zieten beren aldarrikapenei.
Altxamendu karlisten eta gerraren kokalekua Hego Euskal Herria
eta Herrialde Katalanak izan ziren. Karlistek hasieran arrakasta izan
arren, gerra “lurralde foraletatik” haratago ezin izan zuten eraman, eta
Zumalakarregiren heriotzaren ondoren, gerra berdinduta gelditu zen.
Azkenean, Espartero liberal jeneralak eta Maroto karlista jeneralak
akordioa sinatu zuten, gerrarekin amaitzeko.

92. Bergarako Besarkadan, Esparterok eta Marotok “bakea foruengatik” leloa
aintzat hartuta gerrari amaiera emateko konpromisoa hartu zuten, 1839an.
Baina, Marotoren erabakiak alde karlista banantzea eragin zuen. Bizkaia
eta Gipuzkoako batailoiek bakearen eta Marotoren alde agertu ziren.
Baina, Nafarroa, Araba eta Kataluniar Herrialdeetako karlistak eta Karlos
V.a erregegaia akordioaren aurka agertu ziren, eta gerrarekin segitu zuten.
Karlismoa banandua zegoenez, urtebeteren buruan, karlismoaren gune
guztiak okupatu zituen Espainiako armada liberalak eta 1840ean gerra
amaitutzat eman zuten. Nafarroa okupazio militarraren pean gelditu zen
ondorioz, eta bertako karlista anitz erbesterako bidea hartu zuten.
Orduan, ikusi dugunez, Lehen Karlistadak amaiera ezberdina izan
zuen, eta ondorio juridikoak ere ezberdinak izan ziren. Esparterok hasiera
batean hitza bete zuen, eta 1839ko urriaren 25eko Foruen Baieztapen
Legea onartu zuten agintean zeuden liberalek: Araba, Bizkaia eta
Gipuzkoako foruak berretsi ziren, baina batasun konstituzionalari kalterik
egin gabe.
Baina, Nafarroan horrelakorik ez zen pasa eta Nafarroako eta
Espainiako Gobernuko liberalak akordio bat sinatu zuten, foru-
araubidearekin amaitzeko: 1841eko Lege Itundua. Esku artean
duguna, alegia.

93. 4. Balorazioa:
Erran bezala, Akordio hori 1841eko Lege Itunduan islatu zen.
Xedapen horri dela bide, Nafarroa probintzia bihurtu zen, bere
erreinu izaera galduz. Horrez gain, legegintza-eskumena eta zerga
eta soldaduska salbuespenak galdu zituen, eta gainera, Ebron
aduana fiskalak ezin zituen jarri. Bakarrik zuzenbide zibilari eta
autogobernu administratiboari eutsi zien Nafarroak. Horrela, Lege
Itunduak Nafarroa gainerako probintziekin berdindu zuen eta
nafarrek zituzten Antzin Erregimeneko ia pribilegio edo salbuespen
guztiak deuseztatu zituen.

94. Esparteroren erregeordetza
(1840-1843)
Progresisten burua
Gobernu autoritario
Librekanbismoa
1843ko altxamendua, Narvaez

95. Isabel II.a, 1830-1904
Fernando VII.aren alaba, hiru urte zituela
tronua jarauntsi zuen.
Bere osaba Karlosek disputatu zion tronua, Maria Cristina de Borbon,
bere amak, erregeordetza betetzen zuelarik.
1840an bere ama erbesteratu zen
progresisten kontra enfrentamenduak izan baitzituen.
Erreginak inoiz ez zion alderdi progresistari gobernatzera deitu, beti alderdi moderatuari deitzen
zion;progresistek eta demokratek (Ostendeko Ituna) akordatu zuten destronatzea 1868an.
1843an, Espartero erregeordea ere derrokatu
zutenean,13 urte zituela gobernatzeko
adinez nagusi deklaratu zuten
(botere exekutiboa baitzuen).
Bere lehengusu, Francisco de
Asisekin, ezkontarazi zioten, baina ongi
moldatzen ez zirela, ezkontzaz kanpo bilatu
behar izan zuen ondorengorik
izateko, faboritismoak eta
camarilak sortuz, bai eskandalu handiak ere.

96. XIX. mendearen erregealdiak

97. Erromantizismoa
Ezaugarriak
Joerak
Alemanian, XIX. mendearen hasieran sortu zen,
Ilustrazioa eta arrazionalismoaren kontrako mugimendua
Sentimendua, sena, irrazionala
Norbanakoa
Norbanakoa taldean eratzen da
Nazioa hizkuntzarekin identifikatzen dute
Nazionalismo
Tradizionalismo
Pentsalari alemaniarrak: nazioa norbanakoen
gainetik existitzen da (volkgeist)
Pentsalari italiarrak: nazioa itun batez osatzen da (Mazzini)
Monarkia absolutua defenditzen dute, balore moralen gordailu
(De Maistre, Bonald)

98. Eskerrik asko zuen arretagatik

99. XIX. MENDEKO ESPAINIA. ERREGIMEN LIBERALAREN SORKUNTZA, I
Karlos IV.a,
Manuel Godoy,
Trafalgarreko bataila,
Blokeo kontinentala
Fontainebleauko ituna,
Aranjuezeko matxinada,
Fernando VII.a,
Baionako abdikazioak,
Jose Bonaparte,
1808ko maiatzaren 2a,
Espainiako Independentzia Gerra, 1808-1814
Junta probintzialak
Goren Nagusia
(Wellington,Valençay)
Cadizeko Konstituzioa, 1812
Gorteak
Hirurteko Liberala, 1820-1823
Riego koronela
San Luisen Ehun Mila Semeak
(Angulemako dukea)
(Mina, Lacy, Porlier)
Lege Salikoa-Santzio Pragmatikoa
Kreolak
Simón Bolivar
Jose San Martin
(Iturbide, Sucre)
Mª Cristina erreginaordea
I. Gerra karlista
(Zumalakarregi)
Bergarako hitzarmena, 1839
Lege Paktatua, 1841
Liberal moderatuak
Liberal aurrerakoiak
Mendizabalen desamortizazioa
1837ko Konstituzioa
Esparteroren Erregeordetza

101. IRUDIAK IDENTIFIKATU
1 2
3 4
5

102. Irudiak
identifikatu
6 7
8
9
10 11
12
13 14