Å kle på_bokstavane nn

1. www.iktsenteret.no
​Fontar 4. steg - Produsere og redigere
Å kle på bokstavane

2. www.iktsenteret.no
Kva er ein font?
Vi kallar dei ulike skrifttypane for fontar, og vi har mange
ulike fontar å velje mellom når vi produserer tekst på
datamaskina. Vanlegvis brukast Times, Arial eller Calibri.
Når ein skal vurdere ein digital samansett tekst er det ofte
kriteria som går på at ein har ein struktur, at den verkar
ryddig og at ein er konsekvent i val av font (skrifttype).
Det er kanskje ikkje så enkelt å lære eller lære vekk, men
det er faktisk slik at sjølv skrifttypen er med på å gje eit
førsteinntrykk på same måte som vi får eit førsteinntrykk
av korleis ein person er kledd – og eit førsteinntrykk kan
ein berre skape ein gang, det ligg i ordet sin natur.

3. www.iktsenteret.no
Fonten gir bokstavane ei stemme
Fonten gir derfor ei stemme til bokstavane, vi kler på dei. Vi reagerer
emosjonelt før vi i det heile tatt har lest kva som står, fonten gir ei meining ut
over den bokstavelege tydinga. Fonten set ei stemning, omtrent som dufta av
parfyme. Parfymemetaforen er ikkje tilfeldig valt; på same måte som ein
parfyme kan virke påtrengande eller flørtande, markant eller subtil – slik
verker også fonten på oss. Ein anna metafor ein kunne brukt var musikk. I
musikkstykke brukast dei same notane, men får veldig ulik stemning
avhengig av korleis vi set dei samen – harmonisk eller disharmonisk, pompøs
eller tilbaketrekt, leikande eller alvorleg.
Ei tabbe mange gjer er at ein går litt amok i utvalet og vel mange ulike typar –
det er litt som når ein overlesser med animasjonar, effektar, bilete osv. Det
kan bli for mye av det gode – og resultatet er motsett av det ein ønsker å
oppnå.
Fonten skal passe til bodskapet og du skal aldri bruke meir enn to fonttypar i
ein søknad eller dokument – det blir berre rotete (og skal ein bruke to
fonttypar er det ein i overskrifta og ein annan i resten av teksten).

4. www.iktsenteret.no
Fontar som kreative verkemiddel
Vi ser bruk av font overalt rundt oss; forfattarar bruker gjerne ulike fontar for å
skape stemning i bøker – t.d. når ein skal referere til eit gamalt brev blir
denne teksten skriven i “gamal skrivemaskin”-font – eller at man bruker
“handskrift”-font for å illustrere at dette er eit handskrive notat.
Det er og stor skilnad på fontbrukt i offisiell informasjon og salsplakatar –
tenk om banken din skulle bruke ein veldig barnsleg font i kommunikasjon
med deg, det ville vel ikkje gjort at seriøsiteten til banken blei teken på alvor?
Ein kan og sjå dette igjen i andre samanhengar; nokon brukar lange, slanke
bokstaver for å skape seg eit image – nokon viser klart at dei vil vere synlege.
Vi brukar sjølvsagt og andre verkemiddel; farge, storleik og om informasjonen
t.d. skal vere blokkjustert eller ikkje.
Vi kjenner igjen ein del fontar og vi set dei i samanheng med tidlegare
informasjon, det er derfor eit brukt knep å bruke same type font som blir brukt
av seriøse aktørar dersom ein vil bli tatt for å vere seriøs. Einskilde logoar
kjenner vi raskt att, og fonten som er brukt vil derfor slå an ein tone hos oss –
om tonen er dur eller moll heng saman med kva for erfaringar du har med
dette firmaet sjølv om det vi les gjerne kan handle om ei anna bedrift eller
sak.

5. www.iktsenteret.no
Å vere leseleg
I nokre samanhengar er det viktig at skrifta er leseleg – det kan
få store konsekvensar om man ikkje kan skilje null frå
bokstaven O eller talet 1 frå bokstaven l. Einskilde fontar blir og
mindre leselege om skriftstorleiken blir redusert. Hugs at fonten
er med på å gje eit førsteinntrykk.
Eit døme på når ein ønskjer å gje eit godt førsteinntrykk, er når
ein skriv (jobb)søknadar. Om ein potensiellarbeidsgjevar mottek
mange søknadar, har du ikkje mange sekund på å gje eit godt
førsteinntrykk og her er val av font viktig – i tillegg til at ein må
setje opp søknaden på ein ryddig måte.
Kva font skal ein så velje? Noen tips som kan vere gode er
følgande;
På papir: Times New Roman, Palatino, Garamond, Calibri
Digitalt: Arial, Trebuchet, Verdana, Tahoma, Calibri

6. www.iktsenteret.no
1. Det er moro å vere på skulen
2. Det er moro å vere på skulen
3. Det er moro å vere på skulen
4. Det er moro å vere på skulen
5. Det er moro å vere på skulen
6. Det er moro å vere på skulen
7. Det er moro å vere på skulen
8. Det er moro å vere på skulen
Her er nokre døme ulike fontar
Tenk om heile læreboka skulle vert i t.d. font nr. 7
eller 8 – det ville nok blitt ganske slitsamt å lese.