Recommended
More Related Content
Viewers also liked
Viewers also liked (15)
More from iktplan
More from iktplan (20)
10.kl. historieforteljing-nn
- 1. www.iktsenteret.no Samansett tekst med mottakarbevisstheit 10. steg Produsere og redigere Fortel ei god historie – og du kan endre verda
- 2. www.iktsenteret.no Fortel ei god historie og du kan forandre verda From an instant to eternity, from the intracranialto the intergalactic, the life story of each and every character offers encyclopedic possibilities. The mark of a master is to select only a few moments - but give us a lifetime. Robert McKee
- 3. www.iktsenteret.no Kvifor historier? Vi ønskjer å sameine kjensler og idear Vi set saman bitar av erfaring i håp om å forstå og å hugse
- 4. www.iktsenteret.no Historier Historier er rundt oss heile tida, enten vi er bevisst på dei eller ikkje. Vi fortel og tek imot historier, appetitten vår er ein refleksjon av det menneskelege behovet for å forstå mønster i livet – meir som ei personleg og emosjonell oppleving enn intellektuell Dei gjer at vi føler oss meir i live, inspirerer oss til å bli meir enn vi ville gjort elles – dei rører oss..
- 5. www.iktsenteret.no Kva er ei historie? Historie = situasjon/ønskje + hindringar/ komplikasjonar + løysing
- 6. www.iktsenteret.no To hovudspørsmål Kva handlar denne historia om? (tema)Kven er publikummet mitt, og kva er målet med historia mi?
- 7. www.iktsenteret.no Kven er publikummet mitt, og kva er målet med historia mi? Skal eg overtale nokon til å investere, skal eg selje ein ide til kollegaer, skal eg inspirere andre osb. Vi må ikkje berre ha eit mål eller ei meining med historia klar – vi må også kjenne publikummet vårt – og vi må ha eit gjennomgående tema (en raud tråd) i det vi ønskjer å formidle.
- 8. www.iktsenteret.no Tema: Kva handlar denne historia om? Svaret kan ikkje vere eit overflatisk “dette hende og så hende det”. Tema er hjartet i historia, bodskapen – ei historie utan tema gjer at publikum spør “ja, og så da”. Tema er det som skildrar korleis og kvifor vi får endringar i livet mellom start og slutt i historia. Utan tema forlèt publikum historia med ei tom kjensle, men ikkje press det på publikum.
- 9. www.iktsenteret.no Historier vert også fortalt i næringslivet
- 10. www.iktsenteret.no Innanfor marknadsføring kan vi finne historieforteljing som “branding” Historieforteljing finn ein også i forretningslivet– styrker samhald og gjer at ein identifiserer seg med bedriftene Å fortelje framfor å presentere kan gjere at du lettare oppnår det du ønskjer. Å lære korleis ein fortel ei historie kan gjere ho meir minneverdig. Fortelje gode historier
- 11. www.iktsenteret.no Skaff merksemd raskt (begynn der publikum er) Fokus på hovudperson (personaliser, så ein kjenner seg att i karakteren) Vis problem og barrierar som står i vegen for ønskje og mål (kva vil karakterane) Kva skal publikum gjere? Identifiser kva for handlingar dei skal gjere eller korleis dei skal hjelpe Ikkje lag historia for lang. Publikum bør kunne gje ho att med eit par setningar. Fortelje gode historier
- 12. www.iktsenteret.no Tema Kvifor vil eg fortelje denne historia?
- 13. www.iktsenteret.no Moglegheit. Vi veit noko no som vi ikkje visste tidlegare, og det gir oss nye moglegheiter viss vi reagerer (raskt) . Skuffelse. Vi gjorde eit val ut frå informasjonen som var tilgjengeleg, no ser vi at dette ikkje var det rette å gjere. Krise. Vi må reagere på farane vi står framfor (vi må gjere endringar pga. dette – og det er bakgrunnen for det eg no fortel. Historisk ståstad. Vi har ei historie som gjer oss stolte, vi ønskjer å halde på vår høge standard. Tema
- 14. www.iktsenteret.no Eventyr. Å prøve noko nytt er ein risiko, men det er betre å ta ein sjanse enn å bli ståande stille (innovasjon) Varsel. Sjølv om det ser ut til å gå bra, har vi eit alvorleg problem som vi må finne løysing på. Utfordring. Andre har oppnådd utrulege ting, har vi det i oss til å gjere det same? Skiljeveg. Vi har gjort det bra, men no må vi ta nye val og bestemme retninga (skape forståing for avgjerder som blir tatt). Tema
- 15. www.iktsenteret.no Visjon. Viss vi berre kan sjå moglegheitene våre, kan vi gjere det til verkelegheita vår (ingenting er umogleg, ikkje fokuser på. problemer).Evolusjon. Viss vi ikkje heng med i utviklinga, vil vi bli liggjande bak. Revolusjon. Vi er på veg mot stupet viss vi ikkje radikalt endrar det vi gjer i dag. Ordre. Vi har blitt fortalt at vi skal gjere dette, så no skal vi finne ut korleis vi skal gjere det. Tema
- 16. www.iktsenteret.no Gode tema er enkle og ofte personlege Ei av utfordringane er først og fremst å finne ei historie. Den enklaste måten er å stille spørsmål og intervjue folk, lage ein historiebank. Viss ein ønskjer å endre ein presentasjon til ei forteljing, må ein først og fremst i gang med å stille spørsmål. Mange vil seie “eg har ikkje noka historie å fortelje”. Ein historieforteljar må få desse problema fram, og så vise korleis ein kjem over dei.
- 17. www.iktsenteret.no • Viss dei seier dei ikkje har ei historie, nikkar du berre og held fram med å spørje – dei veit gjerne ikkje sjølv at dei faktisk har noko interessant å fortelje (Intervjuobjekt må fortelle i eg-form (vi-form gjer det vanskelegare å vere presis og vanskeleg å finne ut akkurat kvifor ting vart slik og så) • Sjå etter sårbare augeblikk (dette kan gi empati og gjere historia meir autentisk – når folk deler slike minne, fører det gjerne til at publikum har lettare for å tru dei)
- 18. www.iktsenteret.no • Leit etter ting som kan siterast (var det akkurat slik det vart sagt? Finn nyansar) • Leit etter detaljar (nyansar gjer historia meir levande- kva hadde ein på seg, korleis var vêret, korleis var omgjevnadene – aukar autentisitet) • Ver ein tidsreisande (tenk både fortid, notid og framtid – lag ei tidslinje og be om at ein set inn viktige hendingar. Når ein fantaserer om framtid, kan ein gjerne hente moral frå historier i fortid og vise: Viss vi kunne gjere meir av dette, skal vi også klare dette her i framtida).
- 19. www.iktsenteret.no Karakterane er sentrale i historia Historieforteljaren må gje liv til karakterane og få andre til å bry seg om dei
- 20. www.iktsenteret.no Karaktarane er sentrale i historia Historieforteljaren må gje karakterane liv og få andre til å bry seg om dei. Når ein kjenner seg att i dei, får ein plutseleg og instinktivt lyst til å oppnå det same. Sterke karakterar treng å ønskje noko, og forteljarane må identifisere dette og kommunisere det på ein slik måte at publikum forstår.
- 21. www.iktsenteret.no Karakterane har ønskje Nokre gonger er ønskja konkrete (pengar, kur for sjukdom) og andre gonger abstrakt (kjærleik, ønskje om personleg utvikling). Historier om nokon som ikkje ønskjer noe, som ikkje kan ta avgjerder – slike historier kan ikkje bli fortalt, karakteren må gjere ein forskjell med handlingane sine.
- 22. www.iktsenteret.no Bodskapen Ein enkel test; spør kva er risikoen, kva taper ein om ein ikkje får det ein vil. Mer spesifikt; kva er det verste som skjer om karakteren ikkje når måla eller får oppfylt ønskja sine? Viss ein ikkje kan svare på spørsmåla på ein god måte, er det eit problem med kjernen i historia (då har ein ikkje nokon bodskap).
- 23. www.iktsenteret.no Særtrekk hos karakterane Å velje karakterar som står under press vil hjelpe publikum med å halde seg til karakteren og knyte band. I tillegg til å identifisere ønskja karakteren har, må ein først og fremst presentere karakteren sine meir stereotypiske kvalitetar – men det som er mest interessant er dei unike kvalitetane
- 24. www.iktsenteret.no Handlinga er nøkkelelement Ei god handling får publikum interessert og engasjert
- 25. www.iktsenteret.no Korleis lage ei god handling? Akkurat som å “teikne” karakterane, krev ei god handling at ein identifiserer og forstår høgdepunktet i historia (leve eller døy, finne familien, oppleve kjærleik). Dette eine dramatiske spørsmålet er sentralt i alle historier. Det er slike spørsmål som får oss til å halde fram å lese i boka eller engasjere oss i historia; vi må finne ut kva svaret skal bli. Svaret er ikkje alltid eit ja, det kan bli nei – kanskje t.o.m. eit kanskje….
- 26. www.iktsenteret.no Tre hovudelement Hovudkarakteren(ane) Konflikten er hindringa som hindrar hovud- personen i å nå målet sitt. Den klassiske strukturen rundt ei handling er: hovudpersonen kjempar kontinuerleg mot ytre hindringar i ei konsistent verkelegheit for å oppnå målet sitt/ønskja sine – og slutten fører til absolutte og irreversible endringar. Karakteren sitt mål. Hovudkarakteren er den nøkkelspørsmålet handlar om – akkurat som begjær/ønskje er essensiell for kvar karakter, er det også nødvendig i handlinga. Kva hovudkarakteren ønskjer er målet – eller svaret på nøkkelspørsmålet.
- 27. www.iktsenteret.no Struktur Alle historier har ein start, ein midtdel og ein slutt
- 28. www.iktsenteret.no Starten Starten burde ein kome ganske raskt gjennom – publikum vil kome til det som er interessant; nemleg handlinga. Starten må sørge for tre ting: 1. plassere lesaren midt i handlinga, 2. lesaren må få nok bakgrunnsinformasjon 3. ein må presentere nøkkelspørsmålet.
- 29. www.iktsenteret.no Midtdel Midtdelen av historia tek opp det meste av plassen, med føremålet å gjere tre ting: 1. karakterane og situasjonen som vi vart introdusert for i starten, må utviklast 2. kjernen i handlinga skjer her 3. det aller viktigaste; det er her hovudpersonen finn vegen sin blokkert om og om igjen av hindringar på veg mot målet, og kreftene som hindrar, blir stadig meir kraftfulle.
- 30. www.iktsenteret.no Midtdel - konflikt Hovudhindringaskaper sterke endringar i hovudpersonensitt liv, og han/ho må reagere på episodane. Dette fangar publikum si nysgjerrigheit, og dei vert motivert til å finne svaret på nøkkelspørsmålet. Slike handlingar finn gjerne stad i den første fjerdedelen av midtdelen – så desse bør kome så fort som mogleg (men ikkje før det er naturleg).
- 31. www.iktsenteret.no Slutten Slutten av historia er ofte den kortaste delen, men han speler ei viktig rolle. Ein sparer det beste til slutt – det er her vi skal få den tilfredsstillande opplevinga. Slutten vert delt inn i krise, klimaks og konsekvens.
- 33. www.iktsenteret.no Eg-form Ei moglegheit er eg-forma. Dette gir fordelen av intimitet sidan det ikkje er nokon mellom- person mellom publikum og den som fortel. Ein kan straks få ei kjensle av hovudperson og personlegdomen hans/hennar. På den andre sida kan ein avgrense perspektivet viss ikkje historia også gir rom for ein forteljar eller andre personar sine perspektiv.
- 34. www.iktsenteret.no Andre og tredjeperson Å bruke andreperson er meir utfordrande, men er ein måte å dra publikum (deg) inn i historia på. Det kan vere at ein kan bruke mer subtile poeng. Å bruke tredjeperson gjer at ein kan sjå historia frå fleire vinklar. Informasjonen kan bli tolka på ulike måtar av ein eller fleire karakterar.
- 35. www.iktsenteret.no Vis – ikkje fortel Eit bilete seier meir enn tusen ord. Det betyr at ein må dramatisere og kommunisere visuelt. Dei beste forteljingane viser karakterane og deira sanne side, kva dei har på seg, kven familiane er og korleis omgjevnadene er (t.d. korleis er vêret). Bruk verkemiddel som aksent (korleis karakteren snakkar), lydar (hylande sirener – kan ein skape ei kjensle av fare) og lukt (dufta av…) Dess fleire sansar som “vert brukt” og dess meir spesifikke, dess betre. På den andre sida skal ein ikkje overdrive. Ei av fallgruvene er å bruke klisjear – dei kan fort bli meiningslause. .
- 36. www.iktsenteret.no Lage ei verd Alle gode historier finn stad i ei avgrensa, kjent verd.
- 37. www.iktsenteret.no Kvar handlinga utfaldar seg er viktig Publikum/lesar må kunne orientere seg i ei verd. Første steg er å skape ei lita, kjent verd. Dette hemmar ikkje kreativiteten, det inspirerer. Det er fire dimensjonar ein kan bruke for å gjere verda kjent: 1. tidsperiode (samtid, fortid, notid) 2. lengd (i kor lang tid av karakterane sine liv føregår handlinga, fødsel til død, nokre månader/timar/år) 3. lokalisering (geografisk, byar, gater, bygningar, rom , planet) 4. nivå på konflikt (personleg, institusjonelt, omgjevnader, miljø)
- 38. www.iktsenteret.no Sjekkliste Ei god historie kan forandre verda – er det din tur nå?
- 39. www.iktsenteret.no Kvar er konflikten. Sjølv komediar har ein konflikt. Kva gjer det interessant. Gap mellom kva vi trur vil skje når vi går til aksjon og kva som faktisk skjer. Korleis fangar du publikum. Skildre plassering, omstende, premiss ein forstår og identifiserer. Kven er hovudperson. Nokon må drive handlinga, akkurat som ein bil treng sjåfør Sjekkliste
- 40. www.iktsenteret.no Er historia for lang? Kva gjer det interessant. Gap mellom kva vi trur vil skje når vi går til aksjon og kva som faktisk skjer. Korleis fangar du publikum. Skildre plassering, omstende, premiss ein forstår og identifiserer. Detaljar. Ein enkel detalj kan spare deg for mykje skriving, detaljar visualiserer karakterar og omgjevnader. Sjekkliste