ΣΤΕΛΙΟΣ ΓΙΑΠΟΥΤΖΗΣ

1. Ηνπδατζκόο
26/11/2013
ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΠΟΥΤΕΖΣ
1

2. Ο Ιουδαϊσμός είλαη ε παξαδνζηαθή ζξεζθεία ησλ Δβξαίσλ αλά ηνλ θόζκν κε
πεξίπνπ 1 πηζηνύο ην 2013, γεγνλόο πνπ ηνλ θαηαηάζζεη σο ηειεπηεα ζε ηάμε
κεγέζνπο νξγαλσκέλε ηεξνύκελε κνλνζετζηηθή ζξεζθεία θαη κία από ηηο
αξραηόηεξεο ζξεζθεπηηθέο παξαδόζεηο πνπ ηεινύληαη ζηνλ ζύγρξνλν θόζκν.
Οη αμίεο θαη ε ηζηνξία ηνπ εβξατθνύ ιανύ ζπληζηνύλ κείδνλ ζεκέιην ησλ
άιισλ Αβξαακηθώλ ζξεζθεηώλ όπσο είλαη
ν Φξηζηηαληζκόο, ν Ηζιακηζκόο, νη Σακαξίηεο θαη ε Πίζηε Μπαράη.
Ο Ηνπδατζκόο ζπαλίσο ππήξμε κνλνιηζηθόο ζηελ άζθεζή ηνπ (αλ θαη ήηαλ πάληα
κνλνζετζηηθόο σο πξνο ηε ζενινγία ηνπ) θαη δηαθέξεη από πνιιέο ζξεζθείεο σο
πξνο ην γεγνλόο όηη ε θεληξηθή απζεληία δελ απνδίδεηαη ζε θάπνην άηνκν αιιά
κάιινλ ζηηο ηεξέο Γξαθέο (Ταλάθ) θαη ζηηο καθξαίσλεο παξαδόζεηο (Μαιαθά).
Βέβαηα, ν Ηνπδατζκόο ζε όιεο ηηο παξαιιαγέο ηνπ παξέκεηλε πξνζδεδεκέλνο ζε
έλαλ αξηζκό ζξεζθεπηηθώλ αξρώλ, ε ζεκαληηθόηεξε εθ ησλ νπνίσλ είλαη ε πίζηε
όηη ππάξρεη έλαο
κνλαδηθόο, παληνγλώζηεο, παληνδύλακνο, παλάγαζνο, ππεξβαηηθόο Θεόο,
ΓΦΒΦ), ν νπνίνο δεκηνύξγεζε ην ζύκπαλ θαη ζπλερίδεη λα ην θπβεξλά.
Σύκθσλα κε ηελ παξαδνζηαθή εβξατθή πίζηε, ν Θεόο πνπ δεκηνύξγεζε ηνλ
θόζκν, εγθαζίδξπζε κηα δηαζήθε κε ηνλ εβξατθό ιαό, θαη ηνύ απνθάιπςε ηνπο
λόκνπο Τνπ θαη ηηο εληνιέο Τνπ κε ηε κνξθή ηεο Τνξά (ζπλήζσο αλαθέξεηαη θαη
σο "Μσζατθόο Νόκνο").
26/11/2013
ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΠΟΥΤΕΖΣ
2

3. Τν ζέκα ησλ Δβξατθώλ Γξαθώλ είλαη ε εμηζηόξεζε
ηεο ζρέζεο ησλ Ηζξαειηηώλ (θιάδνπ ησλ Δβξαίσλ)
κε ηνλ Θεό όπσο απνηππώλεηαη ζηελ ηζηνξία ηνπο
από ηελ αξρή ηνπ ρξόλνπ έσο ηελ αλέγεξζε ηνπ
Γεύηεξνπ Νανύ (πεξ. 350 Π.Κ.Δ./π.Φ.).
Ζ ζπγθεθξηκέλε ζρέζε απεηθνλίδεηαη ζπρλά κε όξνπο
δηακάρεο, θαζώο νη Δβξαίνη αγσλίδνληαη κεηαμύ ηεο
πίζηεο ηνπο ζηνλ Θεό θαη ηεο έιμεο ηνπο πξνο
άιινπο ζενύο, θπξίσο Δβξαίνη όπσο
ν Αβξαάκ, ν Ηαθώβ, ν παηέξαο όισλ ησλ Ηζξαειηηώλ
-γλσζηόο κεηαγελέζηεξα σο Ηζξαήι- θαη ν Μσπζήο.
Σύκθσλα κε ηνλ Οξζόδνμν Ηνπδατζκό θαη ηνπο βαζηά
ζξεζθεπόκελνπο Δβξαίνπο, ν βηβιηθόο παηξηάξρεο
Αβξαάκ ήηαλ ν πξώηνο Δβξαίνο.
Ζ ξαββηληθή θηινινγία αλαθέξεη όηη ήηαλ ν πξώηνο
από γελεάο ηνπ Νώε πνπ απνθήξπμε δεκόζηα
ηελ εηδσινιαηξία θαη θήξπμε ηνλ κνλνζετζκό.
26/11/2013
ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΠΟΥΤΕΖΣ
3

4. Τν απνηέιεζκα ήηαλ ε ππόζρεζε ηνπ Θενύ όηη ζα
απνθηνύζε ηέθλα (Γέλεζε 15:5) θαη κέζσ ηνπ
"ζπέξκαηόο ηνπ ζα επινγνύληαλ όια ηα έζλε ηεο γεο"
(Γέλεζε 22:15-18). Πξσηόηνθνο ηνπ Αβξαάκ ήηαλ
ν Ηζκαήι θαη δεπηεξόηνθνο ν Ηζαάθ, γηα ηνλ νπνίν ν
Θεόο πξνζδηόξηζε όηη ζα ζπλέρηδε ην έξγν ηνπ Αβξαάκ
θαη ζα θιεξνλνκνύζε ηε γε ηνπ Ηζξαήι επνλνκαδόκελε ηόηε Φαλαάλ- κεηά ηελ εμνξία θαη ηε
ιύηξσζή ηνπ.
Ο Θεόο έζηεηιε ηνλ παηξηάξρε Ηαθώβ θαη ηα παηδηά ηνπ
ζηελ Αίγππην, όπνπ κεηά από πνιιέο γελεέο έγηλαλ
ζθιάβνη.
Τόηε ν Θεόο έζηεηιε ηνλ Μσπζή λα απειεπζεξώζεη
ηνπο Ηζξαειίηεο από ηε δνπιεία.
Μεηά ηελ Έμνδν από ηελ Αίγππην, ν Θεόο νδήγεζε
ηνπο Ηζξαειίηεο ζηνόξνο Σηλά όπνπ ηνπο έδσζε
ηελ Τνξά, γηα λα θαηαιήμνπλ ηειηθά ζηε γε ηνπ Ηζξαήι.
Ο Θεόο πξνζδηόξηζε ηνπο απνγόλνπο
ηνπ Ααξώλ, αδειθνύ ηνπ Μσπζή σο ηεξαηηθή ηάμε ζηελ
ηζξαειηηηθή θνηλόηεηα.
Καηαξρήλ ιάηξεπαλ ζε ζθήλσκα (ζθελνπεγία) θαη
κεηαγελέζηεξα νη απόγνλνί ηνπο ήηαλ ππεύζπλνη ηεο
26/11/2013 ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΠΟΥΤΕΖΣ
ιαηξείαο ζηνλ Ναό ηεο Ηεξνπζαιήκ.
4

5. Όηαλ εγθαηαζηάζεθαλ νη Ηζξαειίηεο ζηε γε ηνπ
Ηζξαήι, ην ζθήλσκα ξίδσζε ζηελ πόιε Σειώ γηα
πεξηζζόηεξν από 300 ρξόληα, θαηά ηε δηάξθεηα
ησλ νπνίσλ ν Θεόο έζηεηιε κεγάινπο άλδξεο θαη
γπλαίθεο λα ζπλεγείξνπλ ην έζλνο ελαληίνλ ησλ
ερζξώλ ηνπ, νξηζκέλνη από ηνπο νπνίνπο
ζηάιζεθαλ σο ηηκσξία γηα ηηο ακαξηίεο ηνπ
εβξατθνύ ιανύ, όπσο ν Ηεζνύο ηνπ Ναπή θαη
νη Κξηηέο.
Σην δηάβα ηνπ ρξόλνπ, ην πλεπκαηηθό επίπεδν
ηνπ έζλνπο έθζηλε κέρξη πνπ ν Θεόο επέηξεςε
ζηνπο Φηιηζηαίνπο λα θαηαιάβνπλ ην ζθήλσκα
ζηελ Σειώ.
Ο ιαόο ηνπ Ηζξαήι είπε ζηνλ Σακνπήι ηνλ
πξνθήηε πσο είρε θζάζεη ε ζηηγκή πνπ
ρξεηάδνληαλ ηε δηαθπβέξλεζε ελόο κόληκνπ
βαζηιέα, όπσο ζπλέβαηλε θαη κε ηα άιια έζλε,
γεγνλόο πνπ πεξηγξάθεηαη ζηα Βηβιία ηνπ
Σακνπήι.
26/11/2013
ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΠΟΥΤΕΖΣ
5

6. Ο Σακνπήι όξηζε βαζηιέα ηνλ Σανύι, κεγάιν αιιά
πξάν άλζξσπν σο Βαζηιέα.
Όηαλ ν ιαόο πίεζε ηνλ Σανύι λα ελεξγήζεη ελάληηα
ζε κηα εληνιή πνπ έδσζε κέζσ ηνπ Σακνπήι, ν Θεόο
είπε ζηνλ Σακνπήι λα νξίζεη σο βαζηιέα
ηνλ Γαβίδ ζηε ζέζε ηνπ.
Από ηε ζηηγκή πνπ έγηλε Βαζηιέαο ν Γαβίδ, είπε ζηνλ
πξνθήηε Νάζαλ όηη επηζπκνύζε λα νηθνδνκήζεη έλαλ
κόληκν λαό.
Ωο αληαπόδνζε γηα ηηο πξάμεηο ηνπ ν Θεόο
ππνζρέζεθε ζηνλ Γαβίδ πσο ζα επέηξεπε ζηνλ γην
ηνπ λα νηθνδνκήζεη έλαλ κόληκν λαό θαη όηη νη
απόγνλνί ηνπ ζα ζπλέρηδαλ ηε βαζηιηθή ηνπ γξακκή.
Ο ίδηνο ν Γαβίδ δελ επεηξάπε λα νηθνδνκήζεη ηνλ
λαό, εμαηηίαο ηνπ γεγνλόηνο όηη είρε εκπιαθεί ζε
πνιεκηθέο ζπξξάμεηο θαη ζπλεπώο δελ ήηαλ
θαηάιιεινο γηα ηελ νηθνδόκεζε ηνπ λανύ ηεο
εηξήλεο.
Ο γηνο ηνπ Γαβίδ, ν Σνινκώλ έθηηζε ηνλ πξώην
λαό ζύκθσλα κε ηε ζέιεζε ηνπ Θενύ
ζηελ Ηεξνπζαιήκ, όπσο πεξηγξάθεηαη ζηα βηβιία
ησλ Βαζηιέσλ.
26/11/2013
ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΠΟΥΤΕΖΣ
6

7. Μεηά από ηνλ ζάλαην ηνπ Σνινκώληα, ην βαζίιεηό
ηνπ δηαηξέζεθε ζε δύν επη κέξνπο ηκήκαηα: ην
βόξεην βαζίιεην ηνπ Ηζξαήι θαη ην λόηην βαζίιεην
ηνπ Ηνύδα.
Μεηά από αξθεηνύο αηώλεο, εμαηηίαο ηεο
εηδσινιαηξίαο, ν Θεόο επέηξεςε
ζηελ Αζζπξία λα θαηαθηήζεη ην Ηζξαήι θαη λα
εμνξίζεη ηνλ ιαό ηνπ. Τν βαζίιεην ηνπ
Ηνύδα, κε πξσηεύνπζα ηελ
Ηεξνπζαιήκ, παξέκεηλε ππό ηελ δηαθπβέξλεζε
ηνπ νίθνπ ηνπ Γαβίδ.
Ωζηόζν, όπσο ζπλέβε θαη κε ηνλ βνξξά, ε
εηδσινιαηξία απμήζεθε ζε ηέηνηα έθηαζε, ώζηε ν
Θεόο επέηξεςε ζηελ Βαβπισλία λα θαηαθηήζεη ην
βαζίιεην, λα θαηαζηξέςεη ηνλ Ναό κεηά από 410
ρξόληα θαη λα εμνξίζεη ηνλ ιαό κε ηελ ππόζρεζε
ηεο απειεπζέξσζεο κεηά από 70 ρξόληα.
Απηά ηα γεγνλόηα θαηαγξάθηεθαλ ζηα βηβιία
ηνπ Ζζαΐα θαη ηνπ Ηεξεκία.
26/11/2013
ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΠΟΥΤΕΖΣ
7

8. Μεηά από 70 ρξόληα επεηξάπε ζηνπο
Ηνπδαίνπο λα επηζηξέςνπλ ζηελ παηξίδα
ηνπο ππό ηελ θαζνδήγεζε ηνπ Έζδξα.
Ο Ναόο επαλνηθνδνκήζεθε, όπσο
θαηαγξάθεηαη ζηα βηβιία ηνπ Έζδξα θαη
ηνπ Νεεκία.
Ο Γεύηεξνο Ναόο παξέκεηλε άζηθηνο επί
420 ρξόληα, γηα λα θαηαζηξαθεί από
ηνλξσκαίν ζηξαηεγό ηόηε θαη θαηόπηλ
απηνθξάηνξα Τίην.
Ο ηζξαειηηηθόο λαόο παξακέλεη
εξεηπσκέλνο έσο όηνπ εγεξζεί έλαο
απόγνλνο ηνπ Γαβίδ λα απνθαηαζηήζεη ηε
δόμα ηνπ Ηζξαήι θαη λα αλνηθνδνκήζεη ηνλ
Ναό ζηελ Ηεξνπζαιήκ.
26/11/2013
ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΠΟΥΤΕΖΣ
8

9. Ζ
Τνξά, Γέλεζε, Έμνδνο, Λεπηηηθό, Αξηζκνί, θαη Γεπη
εξνλόκην, πνπ δόζεθε ζην όξνο
Σηλά ζπλνςίζηεθε ζηα πέληε απηά βηβιία ηνπ
Μσπζή (Πεληάηεπρνο).
Μαδί κε ηα βηβιία ησλ πξνθεηώλ
απνθαιείηαη Γραπτή Τορά.
Οη ιεπηνκέξεηεο θαη ε εξκελεία ηνπ λόκνπ, πνπ
νλνκάδνληαη Προφορική Τορά ή πξνθνξηθόο
λόκνο ζηνλ Ηνπδατζκό, ήζαλ αξρηθά άγξαθνη.
Δμαηηίαο, όκσο, ησλ δησγκώλ πνπ ππέζηεζαλ νη
Δβξαίνη θαη ηνπ θηλδύλνπ απώιεηαο κλήκεο ησλ
ιεπηνκεξεηώλ, ε ξαββηληθή παξάδνζε αλαθέξεη
όηη απηνί νη πξνθνξηθνί λόκνη θαηαγξάθεθαλ
ζηε Μηζλά, ην Ταικνύδ θαη άιια ηεξά βηβιία.
26/11/2013
ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΠΟΥΤΕΖΣ
9

10. 26/11/2013
ΣΤΔΛΗΟΣ ΓΗΑΠΟΥΤΕΖΣ
10