Αλεξανιάν Αννα

1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 18
΢ΕΛΙΔΑ : 60
ΟΙ ΑΙΡΕ΢ΕΙ΢ ΝΟΘΕΤΟΤΝ ΣΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕ΢ ΓΙΑ :
ΑΡΕΙΑΝΙ΢ΜΟ΢ ΚΑΙ ΜΟΝΟΦΤ΢ΙΣΙ΢ΜΟ΢
22-2-2013
23 ΔΙΑΦΑΝΙΕ΢

2. • Ο όροσ αρειανιςμόσ αναφζρεται
ςτισ κεολογικζσ κζςεισ που ζγιναν
ευρζωσ γνωςτζσ από το κεολόγο και
πρωτοπρεςβφτερο Άρειο, ο οποίοσ
ζηθςε και δίδαξε
ςτθν Αλεξάνδρεια τθσ Αιγφπτου ςτισ
αρχζσ του 4ου αιϊνα.
• Η πιο αμφιλεγόμενθ πτυχι των
διδαςκαλιϊν του Άρειου αφοροφςε τθ
ςχζςθ μεταξφ του Θεοφ Πατζρα και του
προςϊπου του Ιθςοφ Χριςτοφ με
ςθμαντικζσ τριαδικζσ προεκτάςεισ.
Ο αρειανιςμόσ κεωρείται, απ' το
μεγαλφτερο κομμάτι
του Χριςτιανιςμοφ, μια από τισ τρεισ
πιο ςθμαντικζσ αιρζςεισ, μαηί με
τον Νεςτοριανιςμό και
τον Μονοφυςιτιςμό.
Οι κζςεισ που προάςπιςε ο Άρειοσ
τόνιηαν οτι ο Ιθςοφσ ιταν δθμιοφργθμα ΑΝΝΑ
και όχι υπόςταςθ του Θεοφ.

3. Οι κζςεισ αυτζσ βρικαν
ιδιαίτερθ απιχθςθ μεταξφ
των υπθκόων
τθσ Βυηαντινισ
αυτοκρατορίασ αλλά και ςε
όλα τα γερμανικά φφλα, με
εξαίρεςθ τουσ Φράγκουσ.
Οι κζςεισ αυτζσ
καταδικάςτθκαν τελικά ςτο
πρόςωπο του Αρείου από
τθν Πρϊτθ Σφνοδο τθσ
Νίκαιασ το 325 αλλά και
από τθν Πρϊτθ Σφνοδο τθσ
Κωνςταντινοφπολθσ το 381.
.
ΑΝΝΑ

4. • Ο Άρειοσ γεννικθκε ςτθ Λιβφθ. Η ακριβισ θμερομθνία
γζννθςισ του δεν είναι ςιμερα γνωςτι, αλλά
υπολογίηεται ότι γεννικθκε περίπου το 256.
• Οι πθγζσ για το βίο του μζχρι τθν θλικία που
εμφανίςτθκε ςτο προςκινιο είναι περιοριςμζνεσ, λόγω
των εκτεταμζνων καταςτροφϊν ςε βιβλία του και
επιςτολζσ του, που προκάλεςαν αντίπαλοί του.
• Ο ίδιοσ φαίνεται να είναι κάτοχοσ αξιόλογθσ
μόρφωςθσ με ιδιαίτερθ ςυμπάκεια προσ
τθν Αριςτοτελικι φιλοςοφία. Κατά τον Επιφάνιο ιταν
«δόλιοσ όφισ», κατά το Σοηωμενό
«διαλεκτικϊτατοσ», ενϊ κατά το Σωκράτθ «ουν
άμοιροσ τθσ διαλεκτικισ λζςχθσ».
• Το γεγονόσ ότι οι ενάντιοί του δεν αμφιςβιτθςαν το
ικοσ του φανερϊνει ότι διιγε άμεμπτθ ηωι.
• Πολλοί κεολόγοι υποςτθρίηουν με ιςχυρά
επιχειριματα, ότι υπιρξε μακθτισ του Λουκιανοφ
Αντιοχείασ, αλλά υπάρχουν και ιςχυρά ςτοιχεία και
προσ τθν αντίκετθ κατεφκυνςθ. ΑΝΝΑ

5. Η πρϊτθ ςθμαντικι αναφορά ςτο όνομά του γίνεται το 306 όταν
ςυνετάχκθ με τθν πλευρά του Μελίτιου όταν προζκυψε θ κρίςθ που
ονομάςτθκε εκ των υςτζρων Σχίςμα του Μελιτίουόςον αφορά το
ηιτθμα των πεπτωκότων —γεγονόσ που φανερϊνει τθν αυςτθρότθτα
των κζςεων του Αρείου.
Ο ίδιοσ μάλιςτα ηοφςε αςκθτικό βίο.
Ο Άρειοσ όμωσ επανιλκε ςτθν εκκλθςία και το 308 και
χειροτονικθκε διάκονοσ από τον αρχιεπίςκοπο Πζτρο.
Παρζμεινε όμωσ ςτακερόσ ςτισ αρχικζσ του απόψεισ, ηθτϊντασ
μεγαλφτερθ επιείκεια από τον Πζτρο ςτο ηιτθμα των
Μελιτιανϊν, χωρίσ να βρει ανταπόκριςθ, κάτι που τον ενόχλθςε και
απεςχίςκθ πάλι, μζχρι το 311 που απεβίωςε ο Πζτροσ.
Ο νζοσ επίςκοποσ Αχιλλάσ (311-313) ιταν διαλλακτικότεροσ, αλλά
ςιμερα δε γνωρίηουμε με βεβαιότθτα, αν όντωσ επί εποχισ του
επζςτρεψε ςτουσ κόλπουσ τθσ εκκλθςίασ. Πζκανε ξαφνικά
ςτθν Κωνςταντινοφπολθ το 336, πικανϊσ από δθλθτθρίαςθ που του
προκάλεςαν οι εχκροί του.
ΑΝΝΑ

6. • Ο Άρειοσ ιταν ζνασ ιδιαίτερα μορφωμζνοσ
πρωτοπρεςβφτεροσ τθσ Αλεξανδρινισ εκκλθςίασ με
μεγάλθ επιρροι ςτθν τοπικι εκκλθςία.
• Σφντομα όμωσ περιιλκε ςε ριξθ με τοπικοφσ κλθρικοφσ
λόγω διαφοροποιιςεων ςε βαςικζσ κεολογοφμενεσ
ζννοιεσ οι οποίεσ κυρίωσ αφοροφςαν τθν ςχζςθ Πατζρα-
Λόγου.
• Ο Άρειοσ κατά κφριο λόγο υποςτιριξε τθν μοναρχία του
Πατζρα και τθν κατωτερότθτα του Λόγου, ο οποίοσ ιταν
ζνα απλό κτίςμα, ανϊτεροσ μεν από τουσ ανκρϊπουσ,
μθ μετζχοντασ όμωσ τθσ Θείασ Ουςίασ.
• Ο ίδιοσ ςαφϊσ επθρεαςμζνοσ
από αριςτοτελικι φιλοςοφία και τθ κεολογικι
προςζγγιςθ του Λουκιανοφ του Αποςυναγϊγου και
ςυμμεριηόμενοσ απόψεισ που εξζφραςε ο Ωριγζνθσ περί
τθσ υποςτάςεωσ του Λόγου, χρθςιμοποίθςε μια
ςφνκεςθ των δφο προτάςεων για τθ ςχζςθ Πατρόσ-Υιοφ,
δθμιουργϊντασ ζνα νζο ρεφμα και μια νζα πρόταςθ
περί τθσ κειότθτασ του Λόγου.
ΑΝΝΑ

7. Οι αντιλιψεισ αυτζσ δεν απθχοφςαν ςτο πλικοσ τθσ τοπικισ εκκλθςίασ, οφτε ςτθν πλειοψθφία του
ιεροφ εκκλθςιαςτικοφ ςϊματοσ, οφτε ακόμα και τισ απόψεισ του Λουκιανοφ, παρότι βρικε ευρεία
απιχθςθ ανάμεςα ςε κλθρικοφσ που ιςαν επθρεαςμζνοι από τισ απόψεισ του, αλλά και αργότερα ςε
πλικοσ λαοφ ςτθ Βυηαντινι Αυτοκρατορία, αν και θ μεγαλφτερθ απιχθςθ προιλκε από τα γερμανικά
φφλα των Γότκων.
Ο Άρειοσ ανζπτυξε μια τριαδολογικι κζςθ ςε ςυνζχεια τθσ προβλθματικισ που είχε αναπτυχκεί κατά
τον 2ο και 3ο αιϊνα περί τθσ ςχζςθσ Πατζρα και Λόγου.
Στθν πραγματικότθτα θ ζριδα ςτθν τοπικι εκκλθςία ιταν και ο κφριοσ λόγοσ, όπωσ ςιμερα
ερμθνεφεται, τθσ απόςχιςισ του από τθν τοπικι εκκλθςία, κακϊσ οι απόψεισ του δεν φαίνονταν
ςτακερζσ από τθν αρχι τθσ διαμάχθσ, δεχόμενεσ ςθμαντικζσ προςαυξιςεισ μζχρι κι τθν καταδίκθ από
τθν Οικουμενικι ςφνοδο τθσ Νίκαιασ.
ΑΝΝΑ

8. Η διδαςκαλία του Αρείου διατθροφςε εν μζρει τισ
κζςεισ του προγενζςτερου μεγάλου αλεξανδρινοφ
δαςκάλου Ωριγζνουσ, ότι δθλαδι ο Υιόσ είναι
κατϊτεροσ ςτθν εξουςία ςε ςχζςθ με τον
Πατζρα, αλλά διαφοροποιείτο ωσ προσ τθν αχρόνο
γεννιςθ του Υιοφ, κακότι ο Άρειοσ υποςτιριηε ότι
υπιρχε καιρόσ που ο Πατιρ ιταν μόνοσ
του, επιςτρζφοντασ ζτςι, ςε ζναν βακμό, ςτισ κζςεισ
των Απολογθτϊν του 2ου αι. που δίδαςκαν τθν εν
χρόνω γζννθςθ του Υιοφ.
Επίςθσ, αμφιςβθτοφςε τθν υπόςταςθ του Υιοφ
κεωρϊντασ τθν ωσ «άψυχο» ςϊμα.
Στθν πραγματικότθτα, οι αποκλίςεισ του Αρείου
δζχκθκαν μια ςυςτθματικι αφξθςθ μζχρι
τθν ΑϋΟικουμενικι ςφνοδο, θ οποία δεν
εμφανιηόταν πριν τισ ζριδεσ.
Οι ςαφείσ κζςεισ του Αρείου αναφζρονται ςτθν προσ
Νικομθδείασ Ευςζβιο επιςτολι του. ΑΝΝΑ

9. Η διδαςκαλία του Αρείου αποτελοφςε μζροσ τθσ ευρφτερθσ προβλθματικισ
ςχετικά με τθν κειότθτα του Υιοφ και τθ ςχζςθ με το Πατζρα που
απαςχολοφςε τισ χριςτιανικζσ εκκλθςίεσ κατά τον 2ο και 3ο αιϊνα.
Ο Άρειοσ όμωσ ουςιαςτικά ςυνζδεςε τα ακραία ςτοιχεία τθσ αντιοχειανισ
κεολογίασ, με βάςθ τθν Αλεξανδρινι-Ωριγενιςτικι ερμθνευτικι
κεολογία.
Δθλαδι τθ διάκριςθ Υιοφ από το Λόγο του Θεοφ, με τάςεισ αποδοχισ ωσ
«απρόςωπθ» και «ανυπόςτατθ» δφναμθ του Θεοφ (Αντιοχειανι) και τθν
υποταγι του Υιοφ προσ το Λόγο, που ταφτιηε θ Αλεξανδρινι.
Και πράγματι, ενϊ θ αλεξανδρινι κεολογία απζφευγε τον χωριςμό του
Λόγου από τον Υιό, θ αντειοχιανι κεολογία επζμενε ςε μια διαίρεςθ του
Λόγου προσ τον Υιό.
Τελικά θ νζα αυτι δογματικι αντίλθψθ, αλλοίωςε και τισ δφο κεολογικζσ
προςεγγίςεισ προβάλλοντασ αυτι τθ διάκριςθ ςτθν αρχι του χρόνου.
Ζτςι, ο Αρειανιςμόσ αποτζλεςε μια ςφνκεςθ τθσ αντειοχειανισ και
αλεξανδρινισ κεολογικισ ερμθνευτικισ κεολογίασ, με ζμφαςθ ςτθν
ερμθνευτικι του Λουκιανοφ του Αποςυναγϊ.
ΑΝΝΑ

10. Αρειανή διαμάχη
• Ο όροσ «Αρειανι διαμάχθ», παρά τθν ευρεία χριςθ τθσ, κάποιοι κεωροφν ότι
τίκεται υπό αμφιςβιτθςθ. Οι κφριοι λόγοι αφοροφν:
• Ωσ προσ το «αρειανι», το γεγονόσ ότι ο Άρειοσ —μολονότι αποτζλεςε τθ ςπίκα για
τθν πυρκαγιά που ακολοφκθςε— δεν φαίνεται να ιταν ςθμαντικόσ
ςυγγραφζασ, δεν υπιρξε κφριοσ αιρεςιάρχθσ (όπωσ ο Μαρκίων, ο Μάνθσ ι ο
Πελάγιοσ), εξαφανίηεται από το προςκινιο πολφ νωρίσ, ο όροσ «αρειανιςμόσ»
(όπωσ αντίςτοιχα και ο όροσ «ςαβελλιανιςμόσ»)
εξακοντιηόταν προπαγανδιςτικά ωσ κατθγορία με ευκολία και τα δογματικά
ηθτιματα εκείνθ τθν εποχι δεν είχαν ςαφϊσ οριςμζνθ, αναγνωρίςιμθ μορφι ϊςτε
να μποροφν να δεχτοφν επίκεςθ ι υπεράςπιςθ.
ΑΝΝΑ

11. • Ωσ προσ τον όρο «διαμάχθ», οι
διαμάχεσ εκείνθ τθν εποχι ιταν
πολυάρικμεσ και αφοροφςαν ποικίλα
ηθτιματα κάκε φορά (από το 330 ωσ
το 341, αν κεωρθκεί ότι υπιρχε
διαμάχθ, αφοροφςε τθ ςυμπεριφορά
του Ακανάςιου ςτθν επιςκοπι του
ςτθν Αλεξάνδρεια, από το 341 ωσ
το 357 υπιρχε αςάφεια και
αβεβαιότθτα ωσ προσ το περιεχόμενο
τθσ διαμάχθσ και τθν ςχετικι
ορολογία), τα ζργα τθσ εποχισ δεν
κάνουν καμία άμεςθ αναφορά ςε
«αρειανι διαμάχθ», δεν είναι ςαφζσ
αν επρόκειτο για διαμάχθ ι για
ομιχλϊδθ αναηιτθςθ ςτο ςκοτάδι και
δεν προχπιρχε μια κοινά αποδεκτι και
παγιωμζνθ ορκοδοξία (όςον αφορά το
κφριο ηιτθμα υπό ςυηιτθςθ,
τθν Τριάδα,
ΑΝΝΑ

12. Κατά τθ δθμιουργία του Αρειανιςμοφ, θ εκκλθςιαςτικι αντιμετϊπιςθ είχε
κακαρά τοπικό χαρακτιρα. Ο Αλζξανδροσ, πλθροφοροφμαςτε από τον
Σοηωμενό, κζλθςε να βρει μια τομι ϊςτε να παφςει θ ζριδα μεταξφ
Κόλλουκου και Άρειου, χωρίσ να ενδιαφερκεί για τθν ουςία τθσ
διαφωνίασ, κυρίωσ λόγο και τθσ κεολογικισ αμφιταλάντευςθσ του
ιδίου, εφαρμόηοντασ μια πιο διαλλακτικι ςτάςθ. Το ςυνζδριο όμωσ που
ςυνεκλικει είχε ακριβϊσ τα αντίκετα αποτελζςματα, κακϊσ ενζτεινε τθ
διαφορά. Το ίδιο διάςτθμα φαίνεται πωσ οι ακόλουκοι του Κόλλουκου
(υποςτιριηαν ότι Υιόσ του Θεοφ αειγεννισ, ςυναγζννθτοσ,
αγεννθτογενισ), υπερτεροφςαν, με αποτζλεςμα να αποδοκιμάηουν τον
Αλζξανδρο για τθν διαλλακτικι πολιτικι που εφιρμοςε. Εν τζλθ και οι
δφο απεικάρχθςαν προσ τισ αποφάςεισ τθσ ςυνόδου και αποςχίςκθκαν
από τθν εκκλθςία, ο μεν Κόλλουκοσ ακολουκϊντασ το ςχίςμα του
Μελιτίου, ο δε Άρειοσ δθμιουργϊντασ τισ αρχικζσ δομζσ του
Αρειανιςμοφ. Ο Άρειοσ όμωσ περιφερόμενοσ διακιρυττε «τθν εκείνου
(Αλεξάνδρου) χριςτεμπορία κεωροφντεσ, ουκ ζτι τθσ εκκλθςίασ
υποχείριοι μζνειν εκαρτζρθςαν.
ΑΝΝΑ

13. Η απόφαςθ του Λικινίου για παφςθ επικοινωνίασ των
επιςκόπων αναμφίβολα βοικθςε τθ δραςτθριότθτα
του Αρείου, ςε τοπικό επίπεδο.
Η νίκθ όμωσ του Κωνςταντίνου επί του Λικινίου επζφερε το
τζλοσ τθσ πολιτικισ του Λικινίου και τθν επιρροι
του Ευςεβίου Νικομθδείασ ςτα Αυτοκρατορικά κλιμάκια
και ταυτόχρονα ζδωςε τθ δυνατότθτα αντιμετϊπιςθσ
του αρειανιςμοφ. Ζτςι ο ςφμβουλοσ του
Κωνςταντίνου, Όςιοσ Κορδοφθσ μετζβθ και παρζςτθ ςε
δφο ςυνόδουσ
ςε Αντιόχεια και Αλεξάνδρεια το 324 και 325, με
επίκεντρο τον Αρειανιςμό. Στθν ςφνοδο δε τθσ
Αντιοχείασ υιοκετικθκε και ζνα ςφμβολο δθλωτικό των
κζςεων τθσ εκκλθςίασ.
Ο Κορδοφθσ ζτςι απζκτθςε πλιρθ εικόνα για τθ διάςταςθ
που είχε λάβει θ ζριδα και μεταφζροντασ τα
τεκταινόμενα ςτον Αυτοκράτορα, προζκυψε θ
απόφαςθ του ιδίου για μια οικουμενικι ςφνοδο, αν και
αρχικά ςτόχο είχε τθ δθμιουργία μιασ ςυνόδου, που κα
αποτελείτο από εκπροςϊπουσ των ανατολικϊν
εκκλθςιϊν.
Ζτςι αποφαςίςκθκε να πραγματοποιθκεί θ Αϋ Οικουμενικι
ςφνοδοσ ςτθ Νίκαια τθσ Βικυνίασ, με ςτόχο τθν
ακεραιότθτα τθσ αποςτολικισ παραδόςεωσ, τθν
προςπάκεια αποκατάςταςθσ τθσ ενϊςεωσ του
εκκλθςιαςτικοφ ςϊματοσ και, κατ' επζκταςθ, ολόκλθρθσ
τθσ ταχφτατα εκχριςτιανιηόμενθσ ρωμαϊκισ
αυτοκρατορίασ. ΑΝΝΑ

14. Οι υπζρμαχοι των κζςεων του Άρειου κεωροφςαν ότι θ ορολογία που
χρθςιμοποιικθκε από τθν άλλθ πλευρά ιταν "ξζνα ριματα" και
"άγραφα", λζξεισ ι εκφράςεισ δθλαδι που δεν υπιρχουν αυτοφςιεσ ςτθν Αγία
Γραφι, όπωσ αναφζρει ο Ακανάςιοσ. Η ςφνοδοσ τθσ Νίκαιασ εν τζλει πιρε
ςαφι και ξεκάκαρθ κζςθ κατά του Αρείου και των επιςκόπων που είχαν τισ
ίδιεσ απόψεισ με εκείνον, με τθν υιοκζτθςθ πρωτοεμφανιηόμενων μεν
εκφράςεων —ςφμφωνα με τα λεγόμενα του Ακανάςιου— αλλά όχι και
πρωτοεμφανιηόμενων εννοιϊν,γεγονόσ που, αν και αρειανίηων, "ωμολόγηςε
και αυτόσ ο Ευςέβιοσ Καιςαρείασ". Τζτοιεσ εκφράςεισ ιταν οι «ἐκ τῆσ οὐςίασ
τοῦ πατρόσ», «γεννθκζντα οὐ ποιθκζντα» και «ὁμοοφςιον τῷ πατρί» και των
τελικϊν ανακεματιςμϊν «τοὺσ λζγοντασ· ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν καὶ πρὶν
γεννθκῆναι οὐκ ἦν, καὶ ὅτι ἐξ οὐκ ὄντων ἐγζνετο, ἢ ἐξ ἑτζρασ ὑποςτάςεωσ ἢ
οὐςίασ φάςκοντασ εἶναι, ἢ κτιςτὸν ἢ τρεπτὸν ἢ ἀλλοιωτὸν τὸν υἱὸν τοῦ κεοῦ
ἀνακεματίηει ἡ κακολικὴ ἐκκλθςία».
ΑΝΝΑ

15. Παρά τθν ομόφωνθ καταδικι
του Αρειανιςμοφ από
τθν Σφνοδο τθσ Νίκαιασ θ
οποία αποτυπϊκθκε ςτο
περιεχόμενο του κειμζνου
ανακεματιςμοφ, αρειανόφρο
νεσ επίςκοποι παρζμειναν
ςτακεροί ςτισ κζςεισ τουσ,
όπωσ προκφπτει από τισ
ενζργειεσ μετά το πζρασ τθσ
ςυνόδου, με τον Άρειο εν
τζλει να μθν καλείτε ςε
παράςταςθ ςτθ ςφνοδο, κάτι
που αποτζλεςε βάςθ για τθ
μελλοντικι εξζλιξθ τθσ
ζριδασ.
ΑΝΝΑ

16. Ο Μζγασ Κωνςταντίνοσ αρχικά κζλθςε με αυςτθρότθτα να επιβάλει τισ αποφάςεισ
τισ Αϋ Οικουμενικισ ςυνόδου, με αποτζλεςμα να κακαιρζςει τουσ Νικομθδείασ
Ευςζβιο και Νικαίασ Θζογνι, με τθν αιτία τθσ φιλοξενίασ του Αρείου. Ζτςι από
τθν αρχι και με βάςθ αυτι τθ χειρονομία διαφάνθκε πωσ οι Αρειανοφρονεσ
απεικάρχθςαν τελικά ςτισ αποφάςεισ τθσ ςυνόδου. Σφμφωνα δε, με τον Μζγα
Ακανάςιο θ κατάςταςθ αυτι άρχιςε να μεταβάλεται ςταδιακά, υπό τθν επιρροι
δφο γυναικϊν ςτο περιβάλλον του αυτοκράτορα, τθσ Βαςιλίνασ και τθσ
Κωνςταντίασ, οι οποίεσ είχαν ςυγγενικζσ ςχζςεισ με τον Ευςζβιο
Νικομιδειασ και με τον Ιουλιανό, μετζπειτα Αυτοκράτορα του Βυηαντίου,
αντίςτοιχα. Ζτςι θ πολιτικι του, μεταςτράφθκε ςε μια ςυμβιβαςτικι πολιτικι
μεταξφ των αντιμαχομζνων και αυτό καταδείχκθκε από μια ςειρά μζτρων που
ανζλαβε όπωσ ανακλιςεισ αρειανοφρόνων επιςκόπων και τθ διενζργεια
ςυνόδου το 327, που ο Άρειοσ υποχρεϊκθκε ςε ομολογία πίςτεωσ αίροντασ τισ
ακραίεσ κζςεισ του, μθ όμωσ δεχόμενοσ τον όρο «ομοοφςιοσ», κζτοντασ τθσ
ζκφραςθ «προσ πάντων των αιώνων γεγεννημένον Θεόν Λόγον».
ΑΝΝΑ

17. Ο τερματιςμόσ τθσ αρειανικισ ζριδασ, ιταν
αναμφιςβιτθτα θ ςφγκλθςθ τθσ Βϋ
Οικουμενικισ
ςυνόδου, ςτθν Κωνςταντινοφπολθ το 381. Η
ςφνοδοσ αυτι ςυγκλικθκε από το Μζγα
Θεοδόςιο και διενεργικθκε υπό τθν
προεδρία του Μελετίου Αντιοχείασ, ενϊ
ολοκλθρϊκθκε ςε δφο ςυνοδικά μζρθ, με
ζναρξθ το 381 και ολοκλιρωςθ το 382 και
με ςθμαντικά μεγάλθ διαφοροποίθςθ ςτθ
ςφνκεςθ τουσ, αφοφ ςτο πρϊτο μζροσ δεν
είχαν κλθκεί οι επίςκοποι Αιγφπτου-
Αφρικισ, Ιλλυρίασ και τθσ Δφςεωσ. Στόχοσ
τθσ ςυνόδου πζρα από το βαςικι επιδίωξθ
τθσ επίλυςθσ εςωτερικϊν διαφορϊν που
είχαν προκφψει με τθ χειροτονία του
επιςκόπου Κωνςταντινουπόλεωσ, ιταν θ
ςυνοδικι καταδίκθ του Αρειανιςμοφ κάτι
που ςτο πρϊτο κομμάτι τθσ ςυνόδου
περιελιφκει ςτον πρϊτο κανόνα τθσ.
ΑΝΝΑ

18. Η κρθςκευτικι πολιτικι του αυτοκράτορα Θεοδοςίου, οι αποφάςεισ τισ Βϋ
Οικουμενικισ ςυνόδου και θ ταυτόχρονθ προςπάκεια των Πατζρων τθσ
εκκλθςίασ για τθν αντιμετϊπιςθ του Αρειανιςμοφ, αποδυνάμωςαν ςε
μεγάλο βακμό τθν επιρροι και τθ δυναμικι που ανζπτυξε ο
Αρειανιςμόσ, κατά τα τζλθ του 4ου αιϊνα ςτθ Βυηαντινι Αυτοκρατορία.
Η πλειοψθφία του λαοφ ακολοφκθςε τισ αποφάςεισ των ςυνόδων, ενϊ
πολλοί επίςκοποι ειςχϊρθςαν ςτθν εκκλθςία. Παρά ταφτα ο
Αρειανιςμόσ είχε ειςχωριςει ςτθ Κεντρικι κι Δυτικι Ευρϊπθ, αφοφ θ
γειτνίαςθ με τουσ Γότκουσ και θ μεγάλθ επιρροι που άςκθςε ο
Αρειανιςμόσ ζςτρεψε το φφλλο αυτό, ςτθν αποδοχι τθσ διδαςκαλίασ
του και ειδικά των «Ομοίων».
ΑΝΝΑ

19. ΑΝΝΑ
...
Οι ίδιοι μετακινοφμενοι ςτα Δυτικά και ιδρφοντασ το
ιςχυρό Βαςίλειο των Γότκων με ζδρα
το Τολζδο, διζδωςαν τον Αρειανιςμό και ςτθν
υπόλοιπθ Ευρϊπθ, μετακζτοντασ τθ διαμάχθ. Μεγάλθ
ιεραποςτολικι μορφι ςτθ διάδοςθ του
Αρειανιςμοφ, υπιρξε ο επίςκοποσ, χειροτονθμζνοσ
από τον Ευςζβιο Νικομθδείασ, Ουλφίλασ. Η
αποδυνάμωςθ όμωσ του Γοτκικοφ βαςιλείου και
αφομοίωςι τουσ από τουσ Φράγκουσ, οι οποίοι
αρχικά ακολοφκθςαν τθν διδαςκαλία τθσ Κακολικισ
εκκλθςίασ, εξάλειψε ουςιαςτικά τον Αρειανιςμό, αν
και μζχρι τον 6ο αιϊνα παρατθροφνται υπολείμματα
πιςτϊν τθσ ομολογίασ αυτισ.

20. Μονοφυςιτιςμόσ ονομάηεται ζνα
χριςτιανικό δόγμα, κατά το οποίο θ κεία φφςθ
του Χριςτοφ κεωρείται κυρίαρχθ επί τθσ
ανκρϊπινθσ.
Είναι ςθμαντικό ρεφμα τθσ χριςτιανικισ ςκζψθσ.
Εμφανίςτθκε τον 5ο αιϊνα και ιδρυτισ του είναι
ο Ευτυχισ (γι' αυτό λζγεται και ευτυχιανιςμόσ). Η
κεωρία του μονοφυςιτιςμοφ υποςτθρίηει ότι θ
ανκρϊπινθ φφςθ του Χριςτοφ απορροφικθκε από
τθ κεία φφςθ ωσ «ςταγόνα μέλητοσ ςτον ωκεανό».
Καταδικάςτθκε από τθν Δ' Οικουμενικι
Σφνοδο τθσΧαλκθδόνασ το 451 μ.Χ και τθν Εϋ
Οικουμενικι Σφνοδο τθσ Κωνςταντινοφπολθσ το 553
μ.Χ. όπου και και διατυπϊκθκε το ορκόδοξο
δόγμα, ςφμφωνα με το οποίο ο Ιθςοφσ υπάρχει ςε
ζνα μόνο πρόςωπο και με δφο φφςεισ, τθν
ανκρϊπινθ και τθ κεία, «ενωμένεσ και μη
ςυγχεόμενεσ».
ΑΝΝΑ

21. Εξαπλϊκθκε κυρίωσ ςτισ ανατολικζσ επαρχίεσ
του Βυηαντινοφ Κράτουσ, δθλαδι ςτθν Συρία,
τθν Παλαιςτίνθ, τθν Μεςοποταμία και τθν
Αίγυπτο. Για να μπορζςουν να απαλλαγοφν
από τθν ςκλθρι ςτάςθ που επζδειξε ο
Ιουςτινιανόσ και οι κατοπινοί αυτοκράτορεσ
εναντίον τουσ, αναγκάςτθκαν να
αποδεχτοφν τθν κυριαρχία των Αράβων.
Ο αυτοκράτορασ Ηράκλειοσ και ο Πατριάρχθσ
Σζργιοσ, κζλθςαν να ςυγκρατιςουν τουσ
μονοφυςίτεσ με κεολογικζσ εκφράςεισ
θπιότερεσ από εκείνεσ των προκατόχων τουσ,
με αποτζλεςμα τον μονοκελθτιςμό, του
οποίου ειςθγθτισ και υποςτθρικτισ υπιρξε
ο πατριάρχθσ Σζργιοσ.
Ο μονοφυςιτιςμόσ δεν είναι ζνα ενιαίο ρεφμα,
αλλά περικλείει διάφορεσ τάςεισ και
εξακολουκεί να υφίςταται μζχρι ςιμερα.
ΑΝΝΑ