Ο βασιλιάς που αποκαλείται και ο θεωρητικός- ιδεολογικός ηγέτης της Εικονομαχίας. Η Εικονομαχία ως ιστορικό φαινόμενο.

1. Λέων Γ΄ Ίσαυρος
Ο εικονομάχος αυτοκράτορας.
Εργασία μαθητών:
Κωνταντίνου και Σταυρούλας Σωφρονά.
Και η Εικονομαχία

2. Η ζωή του
Ο Λέων, του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Κόνων, γεννήθηκε το 685 στη Γερμανίκεια
στη συριακή επαρχία της Κομμαγηνής (στο σημερινό Καχραμανμαράς στην Τουρκία) και
πέθανε στις 18 Ιουνίου 741 (56 ετών).
Πιθανολογείται ότι η οικογένειά του μετακινήθηκε από την Μικρά Ασία στη Μεσημβρία
της Θράκης, ασχολήθηκε με το εμπόριο ζώων και απέκτησε κάποια περιουσία ενώ ο Λέων
κατατάχθηκε στον στρατό.
Όταν ο Ιουστινιανός Β΄ ο Ρινότμητος, εκστρατεύοντας κατά των Βουλγάρων, έφτασε στην
περιοχή και αντιμετώπισε επισιτιστικό πρόβλημα, ο Λέων έπεισε τον πατέρα του να
προσφέρει στον Αυτοκράτορα πεντακόσια πρόβατα. Ο βασιλιάς αντάμειψε τον Λέοντα με
προαγωγή στο αξίωμα του σπαθάριου, αλλά η εύνοια δεν κράτησε πολύ και ο Λέων
στάλθηκε στον Καύκασο σε μία επικίνδυνη αποστολή, από την οποία όμως γύρισε σώος.
Ευτυχώς για τον Λέοντα, ο Ιουστινιανός Β΄ ανατράπηκε και θανατώθηκε. Επί Φιλιππικού
(711-713) ο Λέων προήχθη στη στρατιωτική ιεραρχία και επί Αναστάσιου Β΄ (713-715)
ορίστηκε στρατηγός του θέματος των Ανατολικών.

3. Η οικογένειά του
• Νυμφεύτηκε τη Μαρία και είχε τέκνα:
• Άννα π.705-μετά το 772, παντρεύτηκε
τον Αρτάβασδο στρατηγό, που ήταν
εικονόφιλος.
• Κωνσταντίνος Ε΄ ο Εικονομάχος 718-775,
Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.
• Λέων Δ΄ ο Χάζαρος 750-780,
Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.
• Ειρήνη.
• Κοσμάς.

4. Διχασμός για την καταγωγή του.
• Για την καταγωγή του υπάρχει διχογνωμία, αν και οι σύγχρονοι ιστορικοί
τάσσονται υπέρ της καταγωγής του από την Γερμανίκεια της Β. Συρίας, και
όχι από την Ισαυρία. Η αρχαιότερη αναφορά που υπάρχει είναι από την
«Χρονογραφία» του Αγίου Θεοφάνους, η οποία λέει «τούτῳ τῷ ἔτει Λέων
ἐβασίλευσεν ἐκ τῆς Γερμανικέων καταγόμενος, τῇ ἀληθείᾳ δὲ ἐκ τῆς
Ἰσαυρίας», όμως κατά τον Schenk η φράση «τῇ ἀληθείᾳ δὲ ἐκ τῆς
Ἰσαυρίας» είναι μεταγενέστερη προσθήκη.

5. • Βέβαια, υπάρχουν και ιστορικοί που
υποστηρίζουν την καταγωγή του από την
Ισαυρία, όπως ο Γεώργιος Μοναχός που
γράφει «Λέων ο Ίσαυρος και ο Κόνων»
και ο Kulakovsky, ο οποίος στηρίζεται στο
ότι ο Λέων έλαβε με το Βάπτισμα το
«χαρακτηριστικό για τους Ισαύρους»
όνομα Κόνων. Όμως, σύμφωνα με τον
Ostrogorsky, έτσι ονομαζόταν και ο
πάπας Κόνων (686 – 687), που
οπωσδήποτε δεν ήταν Ίσαυρος, αλλά
Έλληνας εκ Σικελίας,αν και το ότι
ονομαζόταν Κόνων πριν λάβει το όνομα
Λέων αμφισβητείται από ιστορικούς,
μεταξύ άλλων και από τον
Παπαρρηγόπουλο, ο οποίος αναφέρει
πως Ίσαυρο τον χαρακτήρισαν οι εχθροί
του, για να μειώσουν την αξία του, αφού
οι Ίσαυροι φημίζονταν για τον τραχύ και
ληστρικό χαρακτήρα τους.
Διχασμός για την καταγωγή του

6. • Εν κατακλείδι, ολοκληρώνουμε με μία παρατήρηση του
Ostrogorsky, ο οποίος γράφει πως «αφού γνωρίζουμε ότι
η Ισαυρία δέχθηκε σε πρώτη φάση το μεγάλο κύμα των
βυζαντινών προσφύγων που εγκατέλειψαν τις επαρχίες
της Συρίας όταν έφθασαν εκεί οι Άραβες, μπορούμε να
δεχθούμε τις πληροφορίες των πηγών για τη διπλή
καταγωγή του Λέοντα παρά την επιφανειακή αντίφασή
τους. Δηλαδή ο Λέων γεννήθηκε στη Γερμανίκεια της
Ευφρατησίας, έζησε για κάποιο διάστημα στην Ισαυρία
ως πρόσφυγας, ίσως τα εφηβικά του χρόνια, και
αργότερα εγκαταστάθηκε οριστικά στη Θράκη».
Διχασμός για την καταγωγή του.

7. Ο στρατηγός Λέων
• Επωφελούμενοι από την κακοδιοίκηση της Αυτοκρατορίας, ιδίως
επί Ιουστινιανού Β΄, και από τις συχνές αλλαγές Αυτοκρατόρων, οι
Άραβες ετοιμάζονταν για νέα επίθεση κατά της
Κωνσταντινούπολης. Ο Αναστάσιος Β΄ ετοιμάστηκε να τους
αποκρούσει, αλλά το στράτευμα που συγκρότησε για τον σκοπό
αυτό στασίασε, τον εκθρόνισε και ανέβασε στον θρόνο, παρά την
θέλησή του, ένα φοροεισπράκτορα τελείως ανίκανο, τον
Θεοδόσιο Γ΄.
• Ο Λέων δεν βοήθησε τον Αναστάσιο -που αποσύρθηκε ως
μοναχός στη Θεσσαλονίκη- είτε διότι ήταν απασχολημένος στα
σύνορα, είτε από υπολογισμό και δεν αναγνώρισε τον Θεοδόσιο
Γ΄. Οι Άραβες εν τω μεταξύ είχαν φτάσει στην Πέργαμο, όπου
σταμάτησαν για τον χειμώνα. Την άνοιξη θα επιτίθεντο και ο
κίνδυνος ήταν μεγάλος, ειδικά τώρα που στον θρόνο καθόταν
ένας τελείως ακατάλληλος.

8. Ο στρατηγός Λέων.
• Ο Λέων ξεκίνησε για να τους προλάβει,
αφού πρώτα διασφάλισε την
στρατηγικής σημασίας πόλη του
Αμορίου. Κήρυξε την εξέγερσή του,
νίκησε τον βασιλικό στρατό στη
Νικομήδεια και προχώρησε στην
Χρυσούπολη. Έντρομος ο Θεοδόσιος,
που είχε γίνει Αυτοκράτορας χωρίς να το
θέλει, συμβουλεύτηκε τον πατριάρχη
Γερμανό και τους συγκλητικούς. Όλοι του
είπαν να παραιτηθεί.
• Έτσι, έγινε και αυτός μοναχός και
αποσύρθηκε στην Έφεσο. Ο Λέων μπήκε
στην Πόλη και στέφθηκε Αυτοκράτορας.

9. Βίντεο
https://youtu.be/fSvT5Zp1HSg

11. Υγρό Πυρ • Το υγρόν πυρ (λεγόμενο επίσης πυρ θαλάσσιον,
μηδικόν πυρ, πολεμικόν πυρ, πυρ λαμπρόν, πυρ
ρωμαϊκόν ή πυρ σκευαστόν) και γνωστό στους
Δυτικούς ως ελληνικόν πυρ (Λατ. ignis graecus,
αγγλ. Greek fire) ήταν ένα εμπρηστικό όπλο της
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που εφευρέθηκε τον
ύστερον 7ο αιώνα μ.Χ. Εκτοξευόμενο από
καταπέλτες, αλλά κυρίως από πεπιεσμένους
σίφωνες, το υγρόν πυρ είχε την ιδιότητα να μη
σβήνει στο νερό. Ως εκ τούτου, έπαιξε σημαντικό
ρόλο στην απόκρουση των αραβικών πολιορκιών
της Κωνσταντινούπολης, και σε αρκετές ναυτικές
συμπλοκές με τους Άραβες και τους Ρως.
Περιβαλλόταν με άκρα μυστικότητα, με
αποτέλεσμα να αγνοούμε σήμερα την ακριβή
σύστασή του. Το βυζαντινό υγρόν πυρ δεν πρέπει
να συγχέεται με παρόμοιες εμπρηστικές ουσίες
που χρησιμοποίησαν οι Άραβες και άλλα κράτη,
και που στη διεθνή βιβλιογραφία συνήθως
αναφέρονται συλλογικά ως «ελληνικόν πυρ».

12. Τα θέματα.
• Για την αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση του κράτους
επιδιώχθηκε μια εκτεταμένη διοικητική μεταρρύθμιση, η
δημιουργία των θεμάτων. Τα θέματα αρχικά ήταν στρατιωτικές
μονάδες, μετακινούμενες ανά την επικράτεια. Όταν οι μονάδες
αυτές απέκτησαν μόνιμη εγκατάσταση, θέματα ονομάστηκαν οι
περιοχές εγκατάστασής τους, οι οποίες εξελίχθηκαν σε
διοικητικές περιφέρειες. Την ανώτατη στρατιωτική και πολιτική
εξουσία του θέματος ασκούσε ο στρατηγός.

13. Η «Εκλογή»
• Το 740 ο Λέων εξέδωσε την Εκλογή των νόμων. Στο προοίμιό της αναφερόταν ότι ήταν μία σύνοψη
της νομοθεσίας του Ιουστινιανού, μία κωδικοποίηση των διεσπαρμένων νόμων «εις το
φιλανθρωπότερον εκτεθείσα». Αλλά επρόκειτο για ανατροπή της.
• Η Εκλογή ήταν η πρώτη κωδικοποίηση που διατυπώθηκε στα ελληνικά αντί των λατινικών που
χρησιμοποιούνταν ως τότε. Η διατύπωση στα ελληνικά είναι ενδεικτική της πρόθεσης του Λέοντος να
επιτύχει δια της Εκλογής μία διατύπωση της νομοθεσίας επί το απλούστερο, ώστε να καταστεί
ευκολότερα κατανοητή από τα μη-προνομιούχα στρώματα. Κατήργησε την παλλακεία και
προστάτεψε τον θεσμό του γάμου θεσπίζοντας αποκλειστικούς λόγους διαζυγίου, έδωσε
περιουσιακή ισοτιμία στην γυναίκα και ίσα δικαιώματα επί των τέκνων, και προστάτευε τα ορφανά.
Επέτρεψε ρητά για πρώτη φορά τον μεταξύ ορθοδόξων και αιρετικών γάμο, τον οποίο οι
εκκλησιαστικοί νόμοι μέχρι τότε απαγόρευαν και οι αστικοί δυσχέραιναν. Η θανατική ποινή για τα
περισσότερα αδικήματα καταργήθηκε και αντ’ αυτής εισήχθη η ποινή του ακρωτηριασμού, η εξορία
και οι χρηματικές ποινές. Και τέλος καταργήθηκε η διάκριση των τάξεων στην απονομή της
δικαιοσύνης.
• Με τον Γεωργικό νόμο καταργήθηκε η σύνδεση του γεωργού με το κτήμα στο οποίο γεννήθηκε ή
μακροχρόνια διέμενε, καταργήθηκε δηλαδή η δουλοπαροικία. Σκοπός του Γεωργικού νόμου ήταν να
περιοριστεί η επέκταση της μεγάλης ιδιοκτησίας και να ευνοηθεί η τάξη των μικροϊδιοκτητών που
αποτελούσε την βάση της άμυνας του κράτους.

14. Κωνσταντίνος Ε’
• Ήταν γιος του Λέοντος Γ΄. Επονομάστηκε υβριστικά από τους αντιπάλους του
εικονόφιλους Κοπρώνυμος, με την εξήγηση ότι κατά το βάπτισμά του ρύπανε
την κολυμβήθρα. Γεννήθηκε το 718 και ανακηρύχθηκε συμβασιλιάς το Πάσχα
του 720. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, τον Ιούνιο του 741, ανήλθε
αμέσως στον θρόνο και συνέχισε την πολιτική του πατέρα του σε όλους τους
τομείς. Από την αρχή της βασιλείας του αντιμετώπισε τη στάση του
Αρταβάσδου, συζύγου της αδελφής του, ο οποίος διεκδίκησε τον θρόνο με
την υποστήριξη πολιτικών αξιωματούχων και των εικονοφίλων. Ο
Κωνσταντίνος κατά τη διάρκεια εκστρατείας εναντίον των Αράβων δέχθηκε
αιφνιδιαστική επίθεση των στασιαστών και πέτυχε με δυσκολία να διαφύγει
στο Αμόριο, ενώ ο Αρτάβασδος εισήλθε στην Κωνσταντινούπολη με την
υποστήριξη της ιεραρχίας των πολιτικών αξιωματούχων και στέφθηκε
αυτοκράτορας από τον Πατριάρχη Αναστάσιο.

15. Συνθήκες εκδήλωσης της Εικονομαχίας.
• Οι δύο πρώτοι Ίσαυροι (Λέων Γ' και Κωνσταντίνος Ε')
υπήρξαν, σε συνεργασία με εκ- προσώπους του
ανωτέρου κλήρου, οι πρωτεργάτες του κινήματος της
Εικονομαχίας, το οποίο συντάραξε για περισσότερο
από έναν αιώνα το Βυζαντινό Κράτος (726-843).
• Αλλά η εικονομαχία δεν μπορεί να θεωρηθεί καρπός
της βούλησης ενός ή δύο αυτοκρατόρων με ιδιότυπες
θρησκευτικές ιδέες. Ιδεολογική βάση του κινήματος
αυτού υπήρξαν οι ανεικονικές αντιλήψεις* των
κατοίκων των ανατολικών επαρχιών, οι οποίες
στηρίζονταν στο επιχείρημα ότι η απεικόνιση του
θείου με ανθρώπινη μορφή δεν συμβιβάζεται με τον
χαρακτήρα του Χριστιανισμού ως καθαρά
πνευματικής θρησκείας.
• Εξάλλου, οι υπερβολές της λατρείας των εικόνων και
των λειψάνων, μιας λατρείας που άγγιζε τα όρια της
δεισιδαιμονίας ανάμεσα στο λαό, ιδιαίτερα στις
ευρωπαϊκές επαρχίες, προκαλούσαν σοβαρές
αντιδράσεις.
*Ανεικονική αντίληψη: η καλλιτεχνική τάση, βάσει της
οποίας στις παραστάσεις δε γίνεται χρήση της ανθρώπινης
μορφής.

16. Τι είναι Εικονομαχία;
• Ο όρος Εικονομαχία αναφέρεται στη θεολογική και
πολιτική διαμάχη που ξέσπασε στη Βυζαντινή
Αυτοκρατορία κατά το μεγαλύτερο μέρος του 8ου
και το πρώτο μισό του 9ου αιώνα, αναφορικά (σε
πρώτο επίπεδο) με τη λατρεία των χριστιανικών
εικόνων. Η Εικονομαχία διαίρεσε τους κατοίκους
της αυτοκρατορίας σε Εικονομάχους (επίσης
αναφερόμενους ως Εικονοκλάστες και
Εικονολάτρες (επίσης αναφερόμενους ως
Εικονόφιλους και Εικονόδουλους).

17. Έναρξη της εικονομαχίας
• Την αφορμή για την έναρξη της εικονομαχίας φαίνεται ότι έδωσε ένας
καταστροφικός σεισμός που είχε επίκεντρο το θαλάσσιο χώρο μεταξύ Θήρας
και Θηρασίας (726). Ο σεισμός ερμηνεύτηκε ως εκδήλωση θείας οργής, διότι,
τάχα, η λατρεία των εικόνων αποτελούσε εκδήλωση ειδωλολατρίας στο χώρο
της Εκκλησίας. Το 726 ο Λέων Γ' εξαπέλυσε την πρώτη επίθεσή του κατά των
εικόνων. Με διαταγή του ο στρατός απομάκρυνε από τη Χαλκή Πύλη των
ανακτόρων μια εικόνα του Χριστού. Το οργισμένο πλήθος αντέδρασε και
ξέσπασαν οδομαχίες. Η αντίδραση κατά της εικονομαχικής πολιτικής
απλώθηκε από την πρωτεύουσα στο Θέμα Ελλάδος (σημερινή ανατολική
Στερεά Ελλάδα). Ο θεματικός στόλος κινήθηκε εναντίον του Λέοντος, αλλά
κατατροπώθηκε κοντά στον Ελλήσποντο.
• Το πρώτο επίσημο εικονομαχικό διάταγμα φαίνεται ότι εκδόθηκε το έτος 730
και προέβλεπε καταστροφή των εικόνων και διώξεις κατά των εικονοφίλων.
Οι διώξεις αυτές πήραν στην πράξη διάφορες μορφές: βασανιστήρια,
εξορίες, δημεύσεις περιουσιών.
• Το διάταγμα βρήκε αντίθετη την εκκλησία της Ρώμης. Ο πάπας,
δυσαρεστημένος, στράφηκε αργότερα προς τους Φράγκους και συνδέθηκε
στενά με τους ηγεμόνες τους. Ετσι η εικονομαχία είχε αρνητικές συνέπειες
για τις σχέσεις της Αυτοκρατορίας με τη Δύση.
Η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και η έναρξη της εικονομαχίας
Τον ίδιο χρόνο (726), το καλοκαίρι, ανέβρασε η θάλασσα και σαν
από καμίνι σηκώθηκε ατμός από το βυθό ανάμεσα στη Θήρα και τη
Θηρασία . Αυτό κράτησε κάμποσες μέρες. Στο μέσο αυτό της
φοβερής φωτιάς σχηματίστηκε ένα νέο νησί που συνενώθηκε με το
νησί Ιερά. Όπως η Θήρα και η Θηρασία, έτσι και το νεοσχημάτιστο
νησί όφειλε τη γένεσή του στην έκρηξη του ηφαιστείου και
δημιουργήθηκε στη διάρκεια της βασιλείας του αντίχριστου
Λέοντος. Ο αυτοκράτορας εξήγησε αυτό το σημάδι της θείας οργής
εναντίον του με τρόπο ευνοϊκό για τον εαυτό του και σήκωσε ακόμη
πιο αναίσχυντο πόλεμο εναντίον των αγίων και σεπτών εικόνων. Και
ο λαός της Βασιλεύουσας εξαιτίας της απέραντης λύπης του για τις
καινοφανείς διδασκαλίες προσπάθησε να επιτεθεί και να σκοτώσει
τους στρατιώτες του αυτοκράτορα που καθαίρεσαν την εικόνα του
Χριστού στη Χαλκή Πύλη. Και τότε πολλοί από αυτούς τιμωρήθηκαν
για την ευσέβειά τους με ακρωτηριασμούς, μαστιγώσεις, εξορίες και
πρόστιμα και ιδιαίτερα οι αριστοκράτες και επιφανείς.
Θεοφάνης, Χρονογραφία, έκδ. C. de Boor, τόμ. 1, Λειψία 1883, 404-
405
Πηγές αναφέρουν:

18. Πηγές.

19. Κορύφωση της
εικονομαχίας
• Η εικονομαχία κορυφώθηκε επί Κωνσταντί νου του Ε', οπότε και προσέλαβε
διαστάσεις μιας ανελέητης εκστρατείας εναντίον των μοναχών και των
μοναστηριών, που αποτελούσαν τα προπύργια της εικονολατρίας. Η εκστρατεία
αυτή νομιμοποιήθηκε από τη σύνοδο της Ιέρειας (754), η οποία καταδίκασε τη
λατρεία των εικόνων και αναθεμάτισε τους οπαδούς της. Το 787 όμως, επί
Κωνσταντίνου ΣΤ' και Ειρήνης, η Ζ' Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε την
εικονομαχία.

20. Αναζωπύρωση και τέλος της Εικονομαχίας.
• Η εικονομαχία αναζωπυρώθηκε από τους αυτοκράτορες Λέοντα
Ε' και Θεόφιλο, χωρίς πάντως να έχει την ορμή και το
φανατισμό της πρώτης περιόδου. Τελικά, το Μάρτιο του 843, η
σύνοδος, που συγκλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τη
μητέρα του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ', Θεοδώρα, και τους
συνεργάτες της, Βάρδα και Θεόκτιστο, αποφάσισε την
αποκατάσταση των εικόνων. Η απόφαση της συνόδου αυτής
σήμανε την οριστική αποτυχία του κράτους να υποτάξει
ολοκληρωτικά στη βούλησή του την Εκκλησία.

22. Βίντεο
• https://www.youtube.com/watch?v=LCsvlXTikGI

23. Δικτυογραφία:
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%AD%CF%89%CE%BD_%CE%93%C2%B4
• https://www.pemptousia.gr/2017/08/istorikes-anafores-gia-tin-katagogi-tou-leontos-g-tou-isavrou/
• http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2698/Istoria_B-Lykeiou_html-empl/index1_2.html
• https://www.wikiwand.com/el/%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE
%BD%CE%BF%CF%82_%CE%95%CE%84
• http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2698/Istoria_B-Lykeiou_html-empl/index1_5.html
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CF%87%CE%A
F%CE%B1
• https://pt.slideshare.net/alexkonta/ss-58435120?qid=6167a849-c1ac-4d0f-9f94-
f63acb2877f1&v=&b=&from_search=7
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A5%CE%B3%CF%81%CF%8C%CE%BD_%CF%80%CF%85%CF%81

24. • https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B1
• https://www.kaliterilamia.gr/2019/10/741-775.html
• http://wikimapia.org/1058323/el/%CE%9A%CE%B1%CF%87%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%81%CE%AC%CF%82-
%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B1
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%93%C2%B4
• https://cognoscoteam.gr/%CE%BB%CE%AD%CF%89%CE%BD-%CE%B4-%CE%BF-%CF%87%CE%AC%CE%B6%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%82-750-780-%CE%BF-
%CE%B5%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AC%CF%87%CE%BF%CF%82-%CE%B1%CF%85/
• https://www.liberal.gr/news/limani-kai-gamilies-teletes-stin-archaia-efeso/367397
• https://volosmagnisia.wordpress.com/2016/07/08/904-%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BC%CE%AE%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1/
• https://www.kaliterilamia.gr/2019/10/blog-post_7993.html
• https://www.protothema.gr/stories/article/647380/leon-g-isauros-o-miltiadis-tou-mesaionikou-ellinismou-/
• https://www.olympia.gr/919297/ellada/konstantinos-e-o-kopronymos-fanatiko/
• https://anemourion.blogspot.com/2017/10/blog-post_327.html
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B9%CF%81%CE%AE%CE%BD%CE%B7_%CE%B7_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%B1
• https://www.youtube.com/watch?v=LCsvlXTikGI
• https://www.youtube.com/watch?v=fSvT5Zp1HSg
Πηγές εικόνων: