Μια παρουσίαση για την ικεσία μέσω των αρχαίων ελληνικών κειμένων και συσχετισμός της με τη σύγχρονη εποχή

1. Η ΙΚΕΣΙΑ
Αρχαίοι και σύγχρονοι ικέτες

2.  H ικεσία ήταν θεσμός της αρχαίας ελληνικής
κοινωνίας προστατευόμενος από τον Ικέσιο Δία,
όπως η ξενία από τον Ξένιο Δία, και είχε καθιερωθεί
γι' αυτήν, όπως και για τη φιλοξενία, μια ορισμένη
εθιμοτυπία: ο ικέτης γονάτιζε μπροστά στον
ικετευόμενο, με το ένα χέρι αγκάλιαζε τα γόνατά
του, ενώ με το άλλο άγγιζε το πιγούνι ή το γένι του.
Aν υπήρχε δυνατότητα, κατέφευγε στον βωμό, που
υπήρχε στις αυλές των σπιτιών, ή στην εστία, που
υπήρχε στο εσωτερικό του σπιτιού. Eξασφάλιζε έτσι
άσυλο ο ικέτης, ως πρόσωπο ιερό, και γινόταν
συνήθως δεκτός ως «ξένος»/φιλοξενούμενος.

3. Η ΙΚΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ
 Η ικεσία είναι ένα τυπικό θέμα στην Ιλιάδα: το έπος
αρχίζει με την ικεσία του Χρύση
O Χρύσης, ιερέας στο ναό του Απόλλωνα, ικετεύει
τον Αγαμέμνονα να του δώσει πίσω την κόρη του
που είχε δοθεί στον τελευταίο ως πολενικό γέρας

4.  Συνεχίζει με την ικεσία της Θέτιδας
Η Θέτιδα ικετεύει τον Δία να βοηθήσει τον γιο της τον Αχιλλέα να εκδικηθεί
για την ατιμία που έχει δεχτεί από τον Αγαμέμνονα, ο οποίος του αφαίρεσε
το πολεμικό του γέρας.

5.  και τελειώνει με την ικεσία του Πρίαμου.
Ο Πρίαμος ικετεύει τον Αχιλλέα να του δώσει το
πτώμα του γιου του, Έκτορα.

6. Η ΙΚΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
 Στην Οδύσσεια στη θέση του ικέτη βρίσκεται ο
Οδυσσέας όταν ζητά τη βοήθεια του ποταμού (που
εδώ προσωποποιείται) μετά το ναυάγιο που θα τον
οδηγήσει στις ακτές των Φαιάκων (ε 421-552/<382-
493>), και λίγο αργότερα, όταν συνέρχεται πια ως
ναυαγός στη Σχερία και ζητά τη βοήθεια της
Ναυσικάς (ζ 139-259/<110-210>).

7. Η ΙΚΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
 Ευριπίδης, Ελένη 894-900
Η Ελένη ικετεύει τη μάντισσα Θεονόη να σωπάσει και να
μην αποκαλύψει στον αδερφό της Θεοκλύμενο την
επικείμενη απόδρασή της από την Αίγυπρο μαζί με τον
Μενέλαο

8.  Ευρυπίδης: ικέτιδες
Ο Κρέοντας μετά την ήττα και τον θάνατο
των επτά Αργείων στρατηγών που
πολιόρκησαν τη Θήβα για χάρη του
Πολυνείκη, απαγορεύει την ταφή τους. Οι
γριές μάνες τους έχουν έρθει μαζί με τον
βασιλιά Άδραστο από το Άργος.
Παρακαλούν, ικέτισσες, τη μητέρα του
Θησέα Αίθρα που τη βρήκαν
προσκυνήτρια σ' ένα ιερό της Ελευσίνας,
να πείσει τον γιο της να συμβάλει στην
ικανοποίηση του αιτήματός τους.
ΙΚΕΤΙΔΕΣ του ΕΥΡΙΠΙΔΗ- http://www.projethomere.com - YouTube

9.  Αισχύλος: ικέτιδες
Ικέτιδες (Αισχύλου) - Βικιπαίδεια
Οι 50 κόρες του Δαναού, θέλοντας ν’ αποφύγουν τον
αιμομεικτικό γάμο με τα πρώτα εξαδέλφια τους, γιους
του Αιγύπτου –αδελφού του Δαναού με γενάρχη τους
τον Επαφο– έφθασαν στο Αργος, προγονική τους πόλη,
μαζί με τον πατέρα τους. Απευθύνθηκαν στον βασιλιά
του Αργους, τον Πελασγό, και ζήτησαν την προστασία
του. Δηλαδή άσυλο, με τη σημερινή έννοια του όρου. Ο
Πελασγός επιφυλάχθηκε, επικαλούμενος τις
δημοκρατικές διαδικασίες του Αργους, και απευθύνθηκε
προηγουμένως στον λαό του. Οι Αργίτες αποφάνθηκαν
υπέρ του ασύλου, με «ανάταση των χειρών». Κι όταν ο
Αίγυπτος του ζήτησε τον λόγο για την παροχή ασύλου,
ο Πελασγός τού αντέτεινε την πάνδημη απόφαση του
λαού του Αργους. Είναι η πρώτη, στην Ιστορία, θεσμική
και πολιτική αποτύπωση του ασύλου.

10.  Ο Σοφοκλής στην τραγωδία του «Οιδίπους Τύραννος»
Ο Σοφοκλής την τραγωδία του «Οιδίπους Τύραννος»
ξεκινάει με μία ικεσία. Μια ομάδα νεαρών ικετών μαζί με
τον Ιερέα του Διός έχουν πάει να καταθέσουν τις
ικετηρίες τους στον βωμό των ανακτόρων. Την ίδια
στιγμή ο υπόλοιπος κόσμος της Θήβας έχει μαζευτεί
στους ναούς της πόλης και κάνουν ικεσίες στους Θεούς.
Ο λόγος της ταυτόχρονης ικεσίας στον βασιλιά και στους
Θεούς είναι ο φοβερός λοιμός που θερίζει την πόλη. Ο
βασιλιάς Οιδίποδας ζήτησε από το μαντείο των Δελφών
χρησμό, για να μάθει την αιτία του κακού. Ο χρησμός
του φανέρωσε ότι αιτία του λοιμού είναι ένα μίασμα που
υπάρχει στην χώρα, ο φονιάς του Λάιου. Ο Λάιος ήταν
βασιλιάς της Θήβας, πριν από τον Οιδίποδα, που τον
δολοφόνησαν ληστές καθώς πήγαινε στο μαντείο των
Δελφών. Ο Οιδίποδας τους υποσχέθηκε ότι θα βρεί τον
φονιά και πρόσταξε τους ικέτες να φύγουν παίρνοντας
μαζί τους τις ικετηρίες τους.

11. Η ΙΚΕΣΙΑ ΣΤΟΝ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ
 [Θουκ. Α’126]
 Όταν ο Κύλων προσπάθησε να καταλάβει την Ακρόπολη και δεν
τα κατάφερε, μπόρεσε να διαφύγει από την πολιορκία των
Αθηναίων μαζί με τον αδερφό του. Οι οπαδοί του κατέφυγαν
ικέτες στον βωμό της Αθηνάς. Οι Αθηναίοι τους είχαν υποσχεθεί
ότι δεν θα τους κακοποιήσουν, αφού όμως τους απομάκρυναν
από τον ναό, τους φόνευσαν (Κυλώνειο άγος). Τότε ξέσπασε ένας
τρομερός λοιμός στην Αθήνα και κάλεσαν τον Επιμενίδη από την
Φαιστό (φημισμένο εξαγνιστή) να καθαρίσει το «Κυλώνειο άγος».
Χρησιμοποιώντας κλαδιά ελιάς εξάγνισε την πόλη και οι Αθηναίοι
για να τον ευχαριστήσουν θέλησαν να του προσφέρουν δώρα.
Αυτός ζήτησε μονάχα ένα κλαδί από την Ιερή ελιά και έφυγε.

12.  Κάποιοι κατέφευγαν ικέτες των πατρώων τάφων
του ικετευόμενου, όπως στην περίπτωση των
Πλαταιών που κινδύνευαν να θανατωθούν από τους
Λακεδαιμόνιους [Θουκ. Γ΄ 59]«ἡμεῖς τε, ὡς πρέπον
ἡμῖν καὶ ὡς ἡ χρεία προάγει, αἰτούμεθα ὑμᾶς, θεοὺς
τοὺς ὁμοβωμίους καὶ κοινοὺς τῶν Ἑλλήνων
ἐπιβοώμενοι, πεῖσαι τάδε· προφερόμενοι ὅρκους
οὓς οἱ πατέρες ὑμῶν ὤμοσαν μὴ ἀμνημονεῖν ἱκέται
γιγνόμεθα ὑμῶν τῶν πατρῴων τάφων ...».

13.  Θουκ. Α΄128
Οι Λακεδαιμόνιοι όταν φόνευσαν τους είλωτες
ικέτες του Ποσειδώνα στο Ταίναρο, εξόργισαν τον
Θεό και προκάλεσε μεγάλος σεισμός στην Σπάρτη.

14. ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΡΑΓΕ ΟΙ ΙΚΕΤΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ
ΚΑΙ ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΙΚΕΤΕΥΟΥΝ;

15. ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΗ Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ;
ΤΙ ΑΛΛΟ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ;

16. ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΥΛΩΝΕΙΟ ΑΓΟΣ;

17. ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΣΑΒΒΕΛΗ
ΠΕ 02