14. Η κατοικία των Θεών
Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας και βρίσκεται στα
νοτιοδυτικά όρια της Μακεδονίας με τη Θεσσαλία, ορίζοντας τα σύνορα
των νομών Πιερίας και Λάρισας . Γνωστό παγκοσμίως κυρίως από την
Ελληνική Μυθολογία, καθώς στην κορυφή του (Μύτικας-2.918 μ.)
κατοικούσαν οι Δώδεκα «Ολύμπιοι» Θεοί σύμφωνα με τη θρησκεία των
αρχαίων Ελλήνων.
Εκεί ψηλά, οι θεοί έπιναν νέκταρ και έτρωγαν αμβροσία. Εδώ γλεντούσαν
με κλαρίνα, με βιολιά και με τη λύρα του Απόλλωνα όταν είχαν χαρές και
ήταν στις καλές του ο Δίας.
15. Ο Δίας ή Ζευς είναι ο "Πατέρας των
θεών και των ανθρώπων". Όταν
μεγάλωσε πολέμησε εναντίον των
Τιτάνων και κατέλαβε την εξουσία.
Ο Δίας υπήρξε ανέκαθεν
μετεωρολογικός θεός, ελεγκτής της
αστραπής, του κεραυνού και της
βροχής. Ήταν ο δυνατότερος και
σπουδαιότερος όλων των μυθολογικών
όντων και θεών. Λεγόταν και Ξένιος
Ζευς, γιατί προστάτευε τους ξένους.
Εμβλήματά του, ήταν το σκήπτρο ο
αετός και η αιγίς.
Δίας
16. Ο Ποσειδώνας ήταν ο θεός της
Θάλασσας. Κατοικούσε πότε στον
Όλυμπο και πότε στο παλάτι του στα
βάθη της θάλασσας μαζί με τη γυναίκα
του την Αμφιτρίτη. Ως θεός της θάλασσας,
ο Ποσειδώνας ταξίδευε με το
χρυσό άρμα του πάνω στα κύματα, που
άνοιγαν χαρούμενα στο πέρασμά του,
ενώ γύρω του έπαιζαν δελφίνια. Με
την τρίαινά του μπορούσε τόσο να
δημιουργεί τρικυμίες όσο και να ηρεμεί τα
νερά. Θεωρούνταν προστάτης των
ναυτικών και των ψαράδων.
Σύμβολά του ήταν η τρίαινα, το άλογο και
το δελφίνι.
Ποσειδώνας
17. Ο Απόλλωνας ήταν ο θεός της
μουσικής, της μαντικής, του φωτός
και προστάτης των καλών τεχνών.
Ένα από τα κατορθώματα του
Απόλλωνα ήταν ότι κατάφερε να
σκοτώσει στους Δελφούς, τον
Δράκοντα Πύθωνα. Οι κάτοικοι για
να τον τιμήσουν, έχτισαν το μαντείο
και διοργάνωναν αγώνες, τα
επονομαζόμενα Πύθια.
Σύμβολά του ήταν η κιθάρα και το
δάφνινο στεφάνι.
πΑ όλλωνας
18. Ο Άρης ήταν θεός του πολέμου και
του μίσους. Φορούσε πάντα
πανοπλία, κρατούσε όπλα και του
άρεσε να σκορπά τον τρόμο στους
ανθρώπους.
Αρκετές φορές στις μάχες ήταν
αντίπαλος με την θεά Αθηνά, αλλά τις
περισσότερες φορές ήταν νικημένος.
Η Αθηνά με την πολεμική της
ικανότητα και τη σοφία της, σχεδόν
πάντα τον νικούσε.
Άρης
19. Ο Ήφαιστος ήταν θεός της φωτιάς και των
μετάλλων. Σε μια σπηλιά στον Όλυμπο
είχε το εργαστήριό του, όπου έλιωνε τα
μέταλλα και έφτιαχνε πράγματα
περίτεχνα. Ήταν κουτσός , γιατί κάποτε ο
Δίας θύμωσε και τον πέταξε από την
κορυφή του Ολύμπου στη Λήμνο κι έτσι
χτύπησε το πόδι του.
Ο Ήφαιστος κατασκεύαζε όπλα, Κοσμή-
ματα, παλάτια και τα δώρα των θεών, όλα
περίτεχνα και σπουδαία.
Σύμβολα ήταν το σφυρί και η λαβίδα.
Ήφαιστος
20. Ο Ερμής ήταν ο ταχυδρόμος των θεών.
Φορούσε φτερωτά σανδάλια και πετούσε
πάνω από στεριές και θάλασσες για να
μεταφέρει τα μηνύματα του Δία. Επίσης,
ήταν θεός του εμπορίου και συνόδευε τις
ψυχές των νεκρών στον Άδη.
Οι άνθρωποι πίστευαν πως ο Ερμής ήταν
ο πρώτος δάσκαλος του ανθρώπινου
γένους, αυτός που δίδαξε τα γράμματα
και τις επιστήμες στους ανθρώπους.
Σύμβολά του ήταν το κηρύκειο και τα
φτερωτά σανδάλια.
Ερμής
22. Στου Δία το παλάτι στον Όλυμπο
κατοικούσαν και οι θεές.
Πρώτη ήταν η Ήρα γυναίκα του Δία,
βασίλισσα του κόσμου. Προστάτευε το
γάμο και την οικογένεια κι ήταν πολύ
ζηλιάρα.
Η Ήρα βοήθησε τον Ιάσονα και τους
Αργοναύτες να περάσουν τις Συμπλη-
γάδες Πέτρες. Δεν ξέχασε πότε τον
καλοσυνάτο νέο που την πήρε στην
πλάτη του και την πέρασε από τον
ποταμό Αναύρου (Θεσσαλία), όταν είχε
μεταμορφωθεί σε γριούλα.
Σύμβολά της ήταν το σκήπτρο, το ρόδι και
το παγώνι.
Ήρα
23. Η Αθηνά ήταν θεά της σοφίας και των
τεχνών. Πριν ακόμα γεννηθεί η Αθηνά ο
Δίας κατάπιε τη μητέρα της, τη σοφή
Μήτιδα, γιατί έμαθε πως θα γεννούσε έναν
θεό που θα του έπαιρνε τον θρόνο. Όταν
ήρθε η ώρα να γεννηθεί η Αθηνά ο Δίας
διέταξε τον Ήφαιστο να του ανοίξει το
κεφάλι με ένα τσεκούρι. Αμέσως βγήκε από
το κεφάλι του πάνοπλη η Αθηνά.
Η πόλη Αθήνα πήρε το όνομά της , γιατί το
δώρο της (η ελιά), άρεσε περισσότερο
στους Αθηναίους από τα δώρα του
Ποσειδώνα (το αλμυρό νερό και το
πολεμικό άλογο).
Αθηνά
24. Η Αφροδίτη γεννήθηκε απ’ τον αφρό της
θάλασσας και ήταν θεά της ομορφιάς .
Ήταν μητέρα του φτερωτού θεού Έρωτα,
που με τα βέλη του σημάδευε τις καρδιές
των ανθρώπων.
Ο Δίας φοβήθηκε πως θα ξεσπάσει
πόλεμος μεταξύ των θεών εξαιτίας της
ομορφιά της και για ν’ αποφύγει τα
χειρότερα κανόνισε το γάμο της με
τον Ήφαιστο.
Σύμβολά της ήταν οι φτερωτοί έρωτες και το
περιστέρι.
Αφροδίτη
25. Η Εστία ήταν η θεά του σπιτιού.
Προστάτευε τα νοικοκυριά, γι’ αυτό σ’
όλα τα σπίτια υπήρχε ένας μικρός
βωμός δικός της, η εστία.
Ως προστάτιδα της οικογενείας ήθελε
πάντα μέσα στην οικογένεια να
επικρατεί η γαλήνη και η ηρεμία.
Δεν συμμετείχε ποτέ σε πολέμους και
προσπαθούσε να συμφιλιώνει τους
ανθρώπους.
Εστία
26. Η Δήμητρα είναι η θεά της γονιμότητας, η
προστάτιδα της γεωργίας και των
καλλιεργειών γενικότερα, η θεά της
βλάστησης και συνήθως απεικονίζεται να
κρατεί κάποιο στάχυ και σε ορισμένες
περιπτώσεις δάδα και χρυσό δρεπάνι.
Τον πιο πολύ καιρό ήταν κοντά στους
ανθρώπους και τους μάθαινε να
καλλιεργούν τη γη και να σπέρνουν το
σιτάρι.
Η Δήμητρα, ο Τριπτόλεμος και η
Περσεφόνη.
Δήμητρα
27. Η Άρτεμη ήταν θεά του κυνηγιού,
προστάτευε τα δάση και τα ζώα.
Είχε ιδιαίτερη αδυναμία στα παιδιά και
τους εφήβους. Όσοι ζούσαν σύμφωνα με
τους νόμους και τα πιστεύω της τύγχαι
-ναν την εύνοιάς της.
Πολεμίστρια θεά, η Αρτέμη δεν θα
μπορούσε να απουσιάζει από τον τρωικό
πόλεμο. Η συμμετοχή της στον πόλεμο
υπέρ των Τρώων φανερώνεται σε πολλά
σημεία της Ιλιάδας.
Σύμβολά της ήταν το τόξο, τα βέλη και το
ελάφι.
Άρτεμις
31. Η Ολυμπία είναι η γενέτειρα των Ολυμπιακών Αγώνων και ο ιερός τόπος
του Δία. Εντός του μεγαλοπρεπούς ναού του θεού, βρισκόταν το
χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, έργο του Φειδία, το οποίο ήταν γνωστό
στην αρχαιότητα ως ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου.
Οι πρώτοι Ολυμπιακοί αγώνες χρονολογούνται το 776 π.Χ. και
καλλιέργησαν ιδανικά όπως: την ειρήνη, την τιμιότητα και το ελεύθερο
αθλητικό πνεύμα.
Η Αρχαία Ολυμπία βρίσκεται στη Ηλεία, στα πόδια του Κρονίου Λόφου.
32.
33. Η αρχαία Δωδώνη υπήρξε λατρευτικό κέντρο του Δία και της Διώνης.
Υπήρξε, επίσης, γνωστό μαντείο της αρχαιότητας. Οι πρώτες μαρτυρίες
για την ύπαρξη του μαντείου της Δωδώνης ως λατρευτικού χώρου
τοποθετείται περί το 2.600 π.Χ.. Είναι το αρχαιότερο μαντείο που
συναντάται στον Ελληνικό χώρο. Η μυθολογία λέει ότι από τη Θήβα της
Αιγύπτου πέταξαν δυο περιστέρια: το ένα προσγειώθηκε στη Λιβύη,
όπου χτίστηκε ο ναός του Άμμωνα Δία, και το δεύτερο ήρθε στη
Δωδώνη, όπου ιδρύθηκε το μαντείο.
Από το θρόισμα των φύλλων του δένδρου και από το πέταγμα των
πουλιών που φώλιαζαν σε αυτό, οι μάντεις ερμήνευαν τη βούληση του
Δία. Οι χρησμοί δίνονταν και με βάση το κελάρυσμα των νερών της
ιερής πηγής και από τον ήχο χάλκινων λεβήτων που στέκονταν πάνω
σε τρίποδες γύρω από το ιερό δένδρο. Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές,
οι ιερείς του μαντείου ήταν αρχικά μόνο άνδρες, αλλά αργότερα έκαναν
την εμφάνισή τους και γυναίκες, οι λεγόμενες «Πελειάδες».
Χαρακτηριστικό των ιερέων ήταν ότι περπατούσαν ξυπόλυτοι και
κοιμούνταν στη γη για να έχουν άμεση επαφή με αυτή.
Απέχει 2 χλμ. από τον οικισμό της Δωδώνης.
34.
35. Ο ναός του Ολυμπίου Διός ή οι Στύλοι του Ολυμπίου Διός είναι
ένας σημαντικός αρχαίος ναός στο κέντρο της Αθήνας και αποτέλεσε τον
μεγαλύτερο ναό στην Ελλάδα τα παλιότερα χρόνια. Οι κατασκευή του
ξεκίνησε τον 6ο
αιώνα π.Χ. και ολοκληρώθηκε μετά από περίπου 400
χρόνια, τον 2ο
αιώνα π.Χ.
Ο περιηγητής Παυσανίας μας πληροφορεί πως το ιερό του Ολυμπίου
Διός ιδρύθηκε από τον Δευκαλίωνα, γενάρχη των Ελλήνων, προς τιμή
του Δία ως αντάλλαγμα για τη σωτηρία του μετά τον κατακλυσμό.
36.
37. Ο Παρθενώνας, ναός χτισμένος προς τιμήν της θεάς Αθηνάς, προστάτιδας
της πόλης της Αθήνας, υπήρξε το αποτέλεσμα της συνεργασίας σημαντικών
αρχιτεκτόνων και γλυπτών στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα.
Η κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.Χ. στα
Μεγάλα Παναθήναια. Σύμφωνα με τις πηγές, οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν
ήταν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας.
Τα δύο αετώματα του ναού δείχνουν σκηνές από τη μυθολογία: πάνω από την
κύρια είσοδο του ναού, στα ανατολικά, δείχνουν τη γέννηση της Αθηνάς και
στην δυτική πλευρά δείχνουν τη διαμάχη Αθηνάς και Ποσειδώνα για την
κατοχή της αττικής γης.
38.
39. To Μαντείο των Δελφών ήταν το γνωστότερο μαντείο της
Αρχαίας Ελλάδας, αφιερωμένο στον θεό Απόλλωνα.
Η Πυθία ήταν το διάμεσο, με το οποίο επικοινωνούσε ο θεός, και έδινε
τους χρησμούς. Κάθε τέσσερα χρόνια τελούνταν οι Πυθικοί αγώνες,
προς τιμήν του Απόλλωνα.
Θεωρείται ο ομφαλός του κόσμου, γιατί, σύμφωνα με την παράδοση, όταν
ο Ζευς άφησε δύο αετούς, έναν προς την Ανατολή και έναν προς τη Δύση,
συναντήθηκαν στους Δελφούς.
40.
41. Ο ναός είναι χτισμένος πάνω στο φυσικό βράχο του όρους Κωτιλίου στην
Πελοπόννησο, 14 χλμ. από την Ανδρίτσαινα σε ειδικά διαμορφωμένο
γήπεδο. Η τοποθεσία του ναού ονομαζόταν στην αρχαιότητα Βάσσαι
(μικρές κοιλάδες). Οι Φιγαλείς λάτρευαν τον θεό με το όνομα Επικούρειος
δηλαδή βοηθός, συμπαραστάτης στον πόλεμο ή στην αρρώστια.
Η ανέγερσή του τοποθετείται στο 420-400 π.Χ. και αρχιτέκτονάς του
θεωρείται ο Ικτίνος. Το βασικότερο διακοσμητικό στοιχείο του ναού ήταν οι
απεικόνιση της Αμαζονομαχίας και της Κενταυρομαχίας.
42.
43. Το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου θεωρείται το τελειότερο
αρχαίο ελληνικό θέατρο από άποψη ακουστικής και αισθητικής.
Βρίσκεται στον χώρο του Ασκληπιείου Επιδαύρου πολύ κοντά στο
χωριό Λυγουριό.
Ο τόπος ήταν αφιερωμένος σε θεότητες με θεραπευτικές ιδιότητες ήδη
από την προϊστορική εποχή. Στο λόφο Κυνόρτιον, που υψώνεται
πίσω από το θέατρο, στα βορειοανατολικά, κατά τη μυκηναϊκή εποχή
υπήρχε ιερό, στο οποίο λατρευόταν μία θεά που γιάτρευε τους
ανθρώπους. Το ιερό αυτό, που ήταν ασυνήθιστα μεγάλο για την
εποχή, δημιουργήθηκε το 16ο αι. π.Χ.
Γύρω στο 800 π.Χ. ιδρύθηκε στην ίδια θέση ιερό αφιερωμένο στον
Απόλλωνα, θεό με θεραπευτικές ιδιότητες, που λατρευόταν εδώ ως
Απόλλωνας Μαλεάτας. Η λατρεία του κυρίως θεραπευτή θεού, του
Ασκληπιού, που η μυθική παράδοση τον παρουσιάζει ως γιο του
Απόλλωνα και της εγγονής του βασιλιά της Επιδαύρου Μάλου, της
Κορωνίδας, καθιερώθηκε κατά τον 6ο αι. π.Χ.
Τα δύο ιερά, αφιερωμένα το ένα στον Απόλλωνα Μαλεάτα και το άλλο
στον Ασκληπιό, εξελίχθηκαν παράλληλα, με την επίσημη ονομασία
«ιερόν Απόλλωνος Μαλέατα και Ασκλαπιού».
44.
45. Στο ακρωτήρι του Σουνίου βρίσκεται ο πανέμορφος ναός του
Ποσειδώνα. Ο ναός είναι χτισμένος στην κορυφή του βράχου
και από κάτω απλώνεται το Αιγαίο Πέλαγος. Ναός, θάλασσα,
ηλιοβασίλεμα και πανσέληνος δημιουργούν ένα πανέμορφο
τοπίο.
Πρώτος αναφέρεται στο Σούνιο ο Όμηρος περιγράφοντάς το
ως το «ιερό ακρωτήριο των Αθηναίων». Ο Ηρόδοτος μας
πληροφορεί ότι κάθε τέσσερα χρόνια οι Αθηναίοι οργάνωναν
εκεί μεγάλη γιορτή.
Απ’ αυτόν τον βράχο έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε ο Αιγαίας.
Όταν είδε τα μαύρα πανιά στο καράβι του γιου του Θησέα
πίστεψε πως σκοτώθηκε από τον Μινώταυρο. Από τότε το
πέλαγος ονομάζεται Αιγαίο Πέλαγος.
47. H μυθολογία συνέδεσε τη Δήλο με τη γέννηση των
θεών Απόλλωνα και Άρτεμης. Για το λόγο αυτό η Δήλος
αποτελούσε ιερό τόπο κατά την αρχαιότητα. Όπως αναφέρει ο
σχετικός μύθος, η Δήλος ήταν αρχικά ένα μικρό πλεούμενο νησί που
έπλεε άσκοπα στο πέλαγος. Όταν η Λητώ, έμεινε έγκυος από τον
Δία, προκάλεσε την οργή της Ήρας, η οποία την καταδίωκε και δεν
μπορούσε να βρει καταφύγιο πουθενά. Τότε ο Δίας παρακάλεσε τον
Ποσειδώνα να της προσφέρει καταφύγιο και ο Ποσειδώνας
ακινητοποίησε το πλεούμενο νησί με αποτέλεσμα να σχηματιστεί η
Δήλος. Στη Δήλο βρήκε καταφύγιο η Λητώ και
γέννησε τους δύο δίδυμους θεούς.
Η Δήλος είναι νήσος των Κυκλάδων, δυτικά της Μυκόνου.
48. Στη βόρεια και στη νότια πλευρά του ναού εικονίζονται από τέσσερις άθλοι του
Θησέα, σκηνές από τις οποίες προέκυψε η λαϊκή ονομασία 'Θησείο’.
49. Στο κέντρο της Αθήνας βρίσκεται ο ναός του Ηφαίστου
ευρύτερα γνωστό ως «Θησείο». Σύμφωνα με τον περιηγητή
Παυσανία, στο ναό λατρεύονταν από κοινού ο Ήφαιστος,
προστάτης των μεταλλουργών, και η Αθηνά Εργάνη,
προστάτρια των κεραμέων και της οικοτεχνίας. Την ταύτιση του
ναού ως ''Ηφαιστείο'' επιβεβαίωσε η ανασκαφική έρευνα με την
αποκάλυψη εργαστηρίων μεταλλουργίας στην ευρύτερη
περιοχή του λόφου, επισκιάζοντας, έτσι, παλαιότερες απόψεις,
που αναγνώριζαν ως λατρευόμενες θεότητες το Θησέα, τον
Ηρακλή ή τον Άρη.
Η οικοδόμηση του ναού πρέπει να πραγματοποιήθηκε
ανάμεσα στα έτη 460-420 π.Χ. από άγνωστο αρχιτέκτονα, στον
οποίο, όμως, αποδίδονται και άλλοι ναοί στην Αττική, με
παρόμοια κατασκευή.
50.
51. Το Ερέχθειο βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του βράχου της
Ακρόπολης. Οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 421-406 π.Χ.,
αντικαθιστώντας τον ναό που βρισκόταν λίγο πιο νότια και ήταν
αφιερωμένος στην Αθηνά Πολιάδα, το λεγόμενο ''Αρχαίο ναό''. Ο
ναός αναφέρεται ως ''Ερέχθειο'' μόνο από τον Παυσανία και η
ονομασία αυτή σχετίζεται με το μυθικό βασιλιά των Αθηνών Ερεχθέα,
που λατρευόταν στη θέση αυτή. Το ανατολικό τμήμα του κτηρίου,
ήταν αφιερωμένο στην Αθηνά Πολιάδα, ενώ το δυτικό τμήμα, που
βρισκόταν σε χαμηλότερο επίπεδο, λατρευόταν ο Ποσειδώνας-
Ερεχθέας.
Σ’ αυτό το χώρο συναγωνίστηκε η Αθηνά με τον Ποσειδώνα για το
ποιος θα δώσει τ’ όνομά του στην πόλη.
52.
53. Ο ναός της Αφαίας είναι το σπουδαιότερο μνημείο που σώζεται
από το ιερό, το οποίο ήταν αφιερωμένο στη θεότητα Αφαία.
Η Δίκτυννα (ή Βριτόμαρτι) κυνηγημένη από τον Μίνωα (βασιλιά
της Κρήτης) κατέφυγε στο ιερό δάσος της Άρτεμης στην Αίγινα
και εκεί με τη βοήθεια της θεάς εξαφανίστηκε, (Αφαία σημαίνει
αυτή που εξαφανίστηκε). Στη θέση εκείνη το 500-490 π.Χ oι
κάτοικοι της Αίγινας έκτισαν το ναό.
Το θέμα και των δύο αετωμάτων είναι οι μυθικές εκστρατείες στην
Τροία, στις οποίες διακρίθηκαν Αιγηνίτες ήρωες. Στο ανατολικό
αέτωμα απεικονίζεται η παλαιότερη εκστρατεία με τον Ηρακλή
κατά του βασιλιά της Τροίας Λαομέδοντα. Στο δυτικό αέτωμα
απεικονίζεται η νεότερη εκστρατεία με τον Αγαμέμνονα κατά του
Πριάμου, στην οποία διακρίθηκαν τρεις απόγονοι του Αιακού, ο
Αίας, ο Τεύκρος και ο Αχιλλέας. Παρούσα και στις δύο
εκστρατείες είναι η Αθηνά, ως η κεντρική μορφή κάθε αετώματος.