Μια εργασία των μαθητών της Β' Τάξης του 1ου Γυμνασίου Ιωαννίνων στα πλαίσια του περιβαλλοντικού προγράμματος "Αμπέλι μου πλατύφυλλο"

1. ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ ΣΤΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ
ΘΡΗΣΚΕΙΑ

2. Το αμπέλι, ο καρπός του και το
κρασί κατέχουν σημαντική
θέση στην ιερουργία και το
εθιμοτυπικό στις περισσότερες
θρησκείες του κόσμου, διότι ο
οίνος θεωρούνταν ανέκαθεν,
μαζί με το σιτάρι και το λάδι ,
δώρο του θεού στους
ανθρώπους.

3. ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΟΝ
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ
Το αμπέλι, το σταφύλι και το κρασί πέρασαν στον χριστιανικό
κόσμο ως ευλογημένα δώρα του Θεού, απαλλαγμένα όμως από τα
αρχαία παγανιστικά στοιχεία. Ο Χριστιανισμός αντικατέστησε το
Διόνυσο και αρκετούς άλλους αρχαίους θεούς και θεότητες με
Αγίους, όπως ο Άγιος Τρύφων, ο προστάτης των αμπελουργών.
Παράλληλα κάποια από τα αρχαία θρησκευτικά και λαογραφικά
δρώμενα διατηρήθηκαν, κάποια άλλα καταργήθηκαν και αρκετά
τροποποιήθηκαν και προσαρμόστηκαν στη νέα θρησκεία και στη
συνέχεια στην ορθόδοξη ελληνική παράδοση.
Πέρα από όλα αυτά, η άμπελος, όσο και ο καρπός αυτής
σημάδεψαν τη χριστιανική πίστη, αφού ο ίδιος ο Χριστός
παρομοιάζεται με την άμπελο: «Εγώ είμι η άμπελος η αληθινή
και ο Πατήρ μου ο γεωργός έστιν…» , ενώ οι πιστοί
παρομοιάζονται με τα κλήματα της αμπέλου .
Επίσης το κρασί (οίνος), θρησκειολογικά εξεταζόμενο, θεωρείται
ισοδύναμο και ισότιμο προς το αίμα των ανθρώπων και των
ζώων. Γι΄ αυτό, κατά την λατρεία, συχνά αντικαθίσταται το αίμα
με το κρασί, αφού πρόκειται για την «αναίμακτον θυσίαν» .
Ακόμη και στην Παλαιά Διαθήκη έμμεσα συνιστάται το κρασί,
αφού ο ψαλμός αναφέρει ότι «οίνος ευφραίνει καρδίαν
ανθρώπου…» .

4. Η σχέση του Χριστιανισμού
με το αμπέλι και κατ’
επέκταση το κρασί ξεκινά
σύμφωνα με τις Γραφές με
το Νώε, ο οποίος
παρουσιάζεται ως ο πρώτος
αμπελουργός, καθώς μετά
τα τέλος του κατακλυσμού
και την υποχώρηση των
υδάτων φυτεύει ένα αμπέλι.

5. Η ΑΜΠΕΛΟΣ, ΤΑ ΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Ο ΟΙΝΟΣ
ΣΤΙΣ ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΗΣ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
• Η άμπελος, τα κλήματα, ο οίνος είναι από τα πιο συνηθισμένα
παραδείγματα στις ευαγγελικές παραβολές. Στα ευαγγέλια η άμπελος
συμβολίζει τη ζωή, τη χαρά, το Χριστό.
• Η λέξη οίνος και άμπελος αναφέρονται πάνω από 250 φορές στην Αγία
Γραφή.
• Επίσης χρησιμοποιείται συχνά σε παρομοιώσεις στην Αγία Γραφή απλές
(π.χ. το σταφύλι είναι κόκκινο σαν τα ιμάτια και γενικά τα ενδύματα) ή
συμβολικές (π.χ. η μεγαλοσύνη και ευσπλαχνία του Θεού μπορεί να
διαπιστωθεί στο παρακάτω εδάφιο: « όπως όταν βρεθεί μια ώριμη ρόγα
σταφυλιού μαραμένη, λένε οι τρυγητές ¨μην την καταστρέφεις, γιατί
υπάρχει ευλογία σ’ αυτήν¨, έτσι θα κάνει (ο Θεός) γι’ αυτόν που τον
υπηρετεί, για χάρη του δηλαδή δεν θα τους καταστρέψει όλους.»).
• Ο Θεός στο βιβλίο της Εξόδου υπόσχεται στους Ισραηλίτες να ευλογήσει
τρία βασικά είδη: τον άρτο, τον οίνο και το ύδωρ.

6. Στην Καινή Διαθήκη
το πρώτο θαύμα του
Ιησού Χριστού, που
φανερώνει σε πολλούς
τη θεϊκή του φύση,
αφορά τη μετατροπή
του νερού σε κρασί
στον γάμο της Κανά.

7. Οι Γραφές μας αναφέρουν
την ύπαρξη φημισμένων
αμπελώνων στη Χεβρώνα
της Παλαιστίνης, που και
σήμερα θεωρείται
γεωργικό κέντρο και είναι
φημισμένο για τα σταφύλια
του.

8. ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΣΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
 Ο γάμος
Το κρασί στον γάμο συμβολίζει το αίμα του Χριστού, καθώς και την κοινή πορεία του
ζευγαριού, η οποία θα είναι γεμάτη τόσο από χαρές όσο και από λύπες, όπως άλλωστε
είναι πάντα η ζωή. Ο άντρας και η γυναίκα πίνουν το κρασί από ένα ποτήρι δείχνοντας
έτσι ότι συμμετέχουν μαζί, όντας πλέον μια οντότητα, σε όσα η ζωή θα τους φέρει , στο
συνδυασμό πίκρας και γλύκας που αντικατοπτρίζεται εμφατικά, αφού ουσιαστικά από
εκεί ξεκίνησε ο κοινός τους βίος.
 Η Θεία Ευχαριστία
To μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας ή Αγίας Κοινωνίας ή Θείας Μετάληψης είναι μια
πραγματική, αναίμακτη και αληθινή θυσία. Είναι η θυσία του Κυρίου στο σταυρό πάνω
στο Γολγοθά, η οποία επαναλαμβάνεται σε κάθε θεία λειτουργία στις ορθόδοξες εκκλησίες
«ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας». Η Θεία Ευχαριστία είναι το μυστήριο του
Χριστού και της Εκκλησίας. Είναι το κατεξοχήν θεοποιητικό μυστήριο.
Στα άλλα μυστήρια παρέχεται η χάρη του Αγίου Πνεύματος για τον αγιασμὸ των
πιστών, ενώ στη Θεία Ευχαριστία παρέχεται ο ίδιος ο Χριστός, το σώμα και το αίμα του.
Μεταλαμβάνοντας οι πιστοί ενώνονται με το Χριστό και μεταξύ τους σε μια κοινωνία
βαθιά χριστολογικὴ και ανθρωπολογική. Γι᾿ αυτὸ ἡ Θεία Ευχαριστία είναι το κατεξοχήν
μυστήριο της Εκκλησίας. Νάμα είναι το ειδικὰ κατασκευασμένο κρασὶ που χρησιμοποιείται
για την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας. Το κρασί αυτό δεν πρέπει να είναι νερωμένο, αλλά
να παρασκευάζεται από άκρατο οίνο, όπως γινόταν στην αρχαιότητα. (Κατά τη διάρκεια
του Μυστικού Δείπνου ο Ιησούς Χριστός προσέφερε στους μαθητές του οίνο, ο οποίος ήταν
άκρατος. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν χημικά συντηρητικά. Γι΄αυτό χρησιμοποιούσαν
άκρατο ερυθρό οίνο, ο οποίος δύσκολα αλλοιώνεται.)

9. ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΣΤΗΝ ΤΑΦΗ ΚΑΙ ΕΚΤΑΦΗ ΤΟΥ
ΝΕΚΡΟΥ
Ο ιερέας, αφού τελειώσει τα της ταφής, ραντίζει τον
νεκρό με κρασί και λάδι. Αυτό συμβολίζει την
επούλωση των πληγών και την άφεση των
αμαρτιών του.
Σύμφωνα με το τυπικό της ορθόδοξης χριστιανικής
παράδοσης, κατά την ανακομιδή των οστών του
νεκρού, αυτά πλένονται με κρασί.

10. Ευλογημένος από κάθε άποψη
ο οίνος γίνεται με την πάροδο
των αιώνων αναπόσπαστο
τμήμα της μοναστικής ζωής σε
όλο τον κόσμο και κυρίως στον
ελλαδικό χώρο. Μάλιστα η
έλλειψη φαρμάκων για
πολλούς αιώνες στη μοναστική
Πολιτεία του Αγίου Όρους
οδήγησε τους μοναχούς να
ανακαλύψουν πολλές
θεραπευτικές ιδιότητες του
κρασιού.

11. Συμβολική παράσταση της αμπέλου υπάρχει σε πολλά
τέμπλα εκκλησιών, στις βυζαντινές εικόνες, στις
αγιογραφήσεις των ναών, αλλά και σε άμφια ιερέων.

12. ΟΙ ΠΗΓΕΣ
• HTTP://STAFYLIAPOLYKARPHS.BLOGSPOT.COM/2014/11/BLOG-POST_11.HTML
• HTTPS://WWW.PEMPTOUSIA.GR/2017/02/THRISKEFTIKA-LAOGRAFIKA-DROMENA-GIA-EFORIA-KE-KALI-
SODIA-STA-AMPELIA-TOU-KOKKINOPLOU-OLIMPOU/
• HTTPS://WWW.PEMPTOUSIA.GR/2014/06/TO-KRASI-STI-CHRISTIANIKI-THRISKIA/
• HTTPS://WWW.GREEKCELLAR.GR/TO-KRASI-STON-XRISTIANISMO-KAI-TH-MONASTIKI-ZWH/
• HTTPS://VINEPROJECT.WEBNODE.COM/%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%B5%CE%BB%CE%B9%20%2C%20
%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B9%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CE%B8%CF%81%CE%B
7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%B1/
• HTTPS://WWW.EKKLISIAONLINE.GR/NEA/TO-KRASI-STI-CHRISTIANIKI-THRISKIA/
• HTTP://12DIMOTIKOKATERINIS.BLOGSPOT.COM/2016/09/BLOG-POST_73.HTML
• HTTPS://WWW.GREEKCELLAR.GR/TO-KRASI-STON-XRISTIANISMO-KAI-TH-MONASTIKI-ZWH/
• HTTPS://WWW.PEMPTOUSIA.GR/2017/02/THRISKEFTIKA-LAOGRAFIKA-DROMENA-GIA-EFORIA-KE-KALI-
SODIA-STA-AMPELIA-TOU-KOKKINOPLOU-OLIMPOU/

13. Την παρουσίαση δημιούργησαν
μαθητές της Β ΄Γυμνασίου στα πλαίσια
του περιβαλλοντικού προγράμματος
«Αμπέλι μου πλατύφυλλο»
1ο Γυμνάσιο Ιωαννίνων
Ιωάννινα 2022