Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Ήθη και έθιμα που σχετίζονται με το αμπέλι και τα προϊόντα του. - 1ο Γυμνάσιο Ιωαννίνων 2022
Similar to Ήθη και έθιμα που σχετίζονται με το αμπέλι και τα προϊόντα του. - 1ο Γυμνάσιο Ιωαννίνων 2022 (20)
More from giannoul
More from giannoul (11)
Recently uploaded
Recently uploaded (13)
Ήθη και έθιμα που σχετίζονται με το αμπέλι και τα προϊόντα του. - 1ο Γυμνάσιο Ιωαννίνων 2022
- 1. 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 2022 ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥ
- 2. Σε μια χώρα με μεγάλη αμπελο-οινική παράδοση, όπως η δική μας, είναι φυσικό να έχουν αναπτυχθεί πολυάριθμα έθιμα γύρω από τον τρύγο. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε μόνο τη συνήθεια να αφήνουν ατρύγητη μια μικρή άκρη του αμπελιού, ως προσφορά και ευχαριστία στις θεότητες της γης.
- 3. Τα έθιμα του τρύγου έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα, όπου τα διονυσιακά έθιμα κρατούσαν μέρες ολόκληρες, αφιερωμένες στο θεό του κρασιού, το Διόνυσο. Κατά την μυθολογία, ο ΄Αμπελος ήταν γιος Σατύρου και Νύμφης και ευνοούμενος του Θεού Διονύσου. Όπως αναφέρεται, μια μέρα ο ΄Αμπελος βγήκε πάνω στο δέντρο για τον τρύγο, έπεσε όμως στο έδαφος και σκοτώθηκε. Τότε ο Διόνυσος παρακάλεσε τον Δία και μεταμόρφωσε τον ΄Αμπελο σε ομώνυμο φυτό. Στην αρχαιότητα τα Διονύσια ήταν γιορτές των αρχαίων Ελλήνων αφιερωμένες στο Διόνυσο, στη διάρκεια των οποίων γινόταν μεγάλη κατανάλωση κρασιού, μέχρι μέθης. Μετά τον τρύγο, ακολουθούσε τρικούβερτο γλέντι είτε στο σπίτι είτε στην ύπαιθρο, με τη συμμετοχή όλων όσων βοήθησαν. Αλλά και αργότερα, καθώς τα έθιμα αυτά μεταφέρθηκαν από γενιά σε γενιά, το γλέντι εξακολούθησε να είναι μεγάλο κατά την εποχή του τρύγου.
- 4. Στην αρχαία Αθήνα υπήρχαν τα Οσχοφόρια, τα οποία ήταν μια από τις πιο λαμπρές γιορτές. Κατά τη διάρκειά της νέοι, ντυμένοι γυναικεία, κρατώντας όσχους, δηλαδή τσαμπιά σταφύλια, έκαναν αγώνα δρόμου από το ναό του Διονύσου μέχρι το ναό της Σκιράδος Αθηνάς, στο Φάληρο.
- 5. Στη Βόρεια Ελλάδα προσφέρουν τα πρώτα σταφύλια στην Εκκλησία για να διαβαστούν, ανοίγουν τελετουργικά τα νέα κρασιά, θάβουν στο αμπέλι τα ψίχουλα του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, τα τσόφλια των πασχαλινών αυγών και τις στάχτες απ’ τις φωτιές της προπαραμονής των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα, χτυπούν τα πρέμνα ( = κούτσουρα του αμπελιού) με τα βάγια, κάνουν λιτανείες με περιφορά εικόνων, βάζουν διάφορα φυλαχτά στ’ αμπέλια και στα κελάρια.
- 6. Οι λατρευτικές πρακτικές κορυφώνονται την 1η Φεβρουαρίου, ημέρα κατά την οποία τιμάται η μνήμη του Αγίου Τρύφωνα, του προστάτη των αμπελουργών. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Τρύφων έκοψε τη μύτη του κλαδεύοντας, γι’ αυτό και παραδοσιακά το κλάδεμα άρχιζε μετά τη γιορτή του. Την ημέρα αυτή πήγαιναν στην εκκλησία, για να πάρουν αγιασμό. Μετά πήγαιναν στα αμπέλια και με τον αγιασμό τα ράντιζαν. Κατόπιν κρύβονταν πίσω από τα κλήματα και φώναζαν: “Πού σαι, πού σαι, Τρύφανε, δεν φαίνομαι από σταφύλια” Ύστερα τρώγανε, χορεύανε με την γκάιντα και χορεύοντας φτάνανε στην πλατεία του χωριού, όπου το γλέντι συνεχιζόταν μέχρι το βράδυ.
- 7. Στα παλαιότερα χρόνια πήγαιναν για τον τρύγο με στολισμένα κάρα και με τραγούδια και ο νοικοκύρης, ο ιδιοκτήτης του αμπελιού, προσέφερε σε όσους τρυγούσαν φαγητό και κρασί. Η αλληλοβοήθεια στις αγροτικές εργασίες αποτελούσε παράδοση στις αγροτικές περιοχές. Στα ποντιακά αυτή η συνήθεια ονομάζεται "αργατία". Στα οινοποιεία σήμερα, την πρώτη μέρα του τρύγου, συνηθίζουν να κάνουν αγιασμό και διαβάζεται η «Ευχή επί τρυγής αμπέλου». Σε αντίθεση με τον τρύγο, περίοδο έντασης και αγωνίας για τους παραγωγούς, η εποχή των καζανιών είναι περίοδος χαλάρωσης, γλεντιού και γερής κατανάλωσης τσίπουρου. Παρά την κούραση από το ξενύχτι και τη συνεχή επιφυλακή, ώστε να γίνει καλό το τσίπουρο, οι αμπελουργοί βρίσκουν την ευκαιρία να ανταλλάξουν επισκέψεις, να συζητήσουν, να χαρούν επιτέλους τον καρπό των ετήσιων κόπων τους.
- 8. Στη Λευκάδα, οι νοικοκυραίοι των αμπελιών γέμιζαν καλάθια με διαλεχτά σταφύλια, τα σκέπαζαν με φύλλα, χαλούσαν μια λιθιά και τα έκρυβαν μέσα, ξανάφτιαχναν τη λιθιά, τοποθετώντας τις πέτρες πάλι στη σειρά και τα σταφύλια έμεναν κρυμμένα εκεί μέχρι τον χειμώνα, σε μέρος που μόνο εκείνοι γνώριζαν, διατηρημένα στο φυσικό ψυγείο της φύσης.
- 9. Στη Μακεδονία, είναι παράδοση στην αρχή του τρύγου να χαρίζει η νοικοκυρά, από μια «μάλλινη μισάλα (δηλαδή ποδιά)», σε όσους ασχοληθούν με τον τρύγο.
- 10. Ικαρία Σύμφωνα με την παράδοση, τα παλιά χρόνια οι Ικαριώτες αμπελουργοί, πήγαιναν ανήμερα του Προφήτη Ηλία στην Εκκλησία λίγα τσαμπιά σταφύλια από την πρώτη σοδειά τους, για να τα ευλογήσει ο παπάς, ώστε να είναι και η υπόλοιπη σοδειά καλή.
- 11. Σαντορίνη Ο τρύγος στη Σαντορίνη λέγεται "Βεντέμα". Οι προετοιμασίες ξεκινούν τις πρώτες μέρες του Αυγούστου. Τα σταφύλια μεταφέρονται στο οινοποιείο, στην "Κάναβα«, όπως λέγεται, και ανάλογα με το χρώμα τους (άσπρα ή μαύρα), τα ρίχνουν σε χωριστό πατητήρι. Έπειτα πατιούνται και αποθηκεύονται σε βαρέλια. Όποιος έμπαινε στο πατητήρι έπρεπε να αντέχει τις αναθυμιάσεις του μούστου και να μην ζαλίζεται. Το πάτημα άρχιζε από το βράδυ. Έπλεναν καλά τα πόδια τους και ήταν ελαφρά ντυμένοι. Έδεναν το κεφάλι τους με ένα μαντήλι και στο αυτί τους έβαζαν βασιλικό για να τον μυρίζουν. Τα λιαστά σταφύλια, αφού παραμείνουν στον ήλιο για δέκα μέρες ρίχνονται στο πατητήρι. Από αυτά παράγεται το Vinsanto. Την ημέρα που τελειώνει το πάτημα γίνεται μεγάλη γιορτή.
- 13. 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 2022 Μια εργασία των μαθητών της Β’ Γυμνασίου στα πλαίσια του προγράμματος «Αμπέλι μου πλατύφυλλο»